Hoorcollege 14: Darmklachten en darmaandoeningen

Question 1

Wat is obstipatie?

Answer 1

Problemen met de stoelgang (defeacatie), dit kan zowel te weinig frequent, te hard en/of te moeilijk produceerdbaar zijn

Question 2

Wat zijn normale hoeveelheden mbt defecatie?

Answer 2

Een normale defecatiefrequentie is 2-3x/w – 3x/d (bij borstvoeding 1x/w).

Question 3

Wat zijn pathofysioligshce mechanismen die ten oorzaak zijn van obstipatie?

Answer 3

Darminhoud (te vast), onvoldoende darmmobiliteit, obstructie van de feces, verminderd defecatiereflex en verminderde functie bekkenbodem.

Question 4

De oorzaak van obstipatie kan functioneel (stoornis in de functie, zonder ‘ziekte’) of organsich (t.g.v. specifieke aandoening) zijn. Wat zijn de functionele oorzaken? (hoef je niet uit je hoofd te kennen)

Answer 4

o Leefstijl:
 Voeding
• Onvoldoende vezels en vocht (ev. door plasillen!)
• Te kleine maaltijden (gastrocolische reflex minder)
 Gebrek aan lichaamsbeweging (minder peristaltiek)
 Misbruik van idem (minder peristaltiek)
 Uitstelgedrag
o Zwakke buikpers
o Functionele darmaandoening: PDS (perioden met afgenomen peristaltiek)
o Psychische factoren
 Depressie
 Stress
 Kindermishandeling
 Anorexia nervosa (gebrek vezels/laxantiamisbruik)
 Vreemd-toiletangst kinderen

Question 5

De organische oorzaken kunnen worden onderverdeeld in binnen of buiten de colon/bekkenbodem. Wat zijn organische oorzaken binnen het colon/bekkenbodem?

Answer 5

 Obstructie van het lumen
• Strictuur na ontsteking, bijv, M. Crohn, diverticulitis
• Darmkanker
 Ontsteking van de darmwand (dikkere wand en minder peristaltiek)
• Colitis ulcerosa
• Diverticulitis  plaatjes en uitwendig
 Verminderde functie darmspieren
• Sclerodermie (verbindweefseling)
• Hypothyreoidie (glycopolysacharidendeposities in darmwand)
 Verminderde functie bekkenbodem/sfincterspieren
• Anale fissuur (reflectoir hoge sfincterspanning)  plaatje
• Spastische bekkenbodem
• Rectum prolaps (verzakking endeldarm t.g.v. verslapping/verzawakking spieren

Question 6

De organische oorzaken kunnen worden onderverdeeld in binnen of buiten de colon/bekkenbodem. Wat zijn organische oorzaken buiten het colon/bekkenbodem?

Answer 6

 Obstructie colon door druk van buitenaf
• Verklevingen (adhaeseis)
• Sterk vergrote baarmoeder/eierstok
 Metabool/hormonaal
• Hypothyreoidie (vertraagde peristaltiek)
• Hypercalciemie (vochttekort door veel plassen)
• Hypokaliemie (gestoorde prikkeloverdracht)
• Zwangerschap (verslapping darmen door progesteron)
 Zenuwaandoeningen
• Multiple sclerose
• Diabetes mellitus (autonome neuropathie)
 Medicatie
• Ijzerpreparaten
• Opiaten
• Diuretica
• …. Veel meer

Question 7

Wat is de symptomatische behandeling van obstipatie?

Answer 7

leefstijladvies (voldoende vezels, vocht, lichaamsbeweging) of laxantia (lactulose macrogol of prikkelende middelen).

Question 8

Wat is een divertikel?

Answer 8

Uitstulping dikke darm

Question 9

Wat is diverticulitis?

Answer 9

Ontsteking divertikel

Question 10

Wat is de oorzaak van diverticulitis?

Answer 10

Vaak door verminderde weerstand

Question 11

Wat is peridiverticulitis?

Answer 11

Mensen die microperforaties hebben maar asymptomatisch zijn

Question 12

Wat zijn de symptomen van acute en chronische diverticulitis?

Answer 12

•	Acute diverticulitis
o	Pijn, vooral linker onderbuik, soms bovenbuik of rechts in de buik
o	Koorts en malaise
o	Misselijkheid en braken
•	Chronische diverticulitis
o	Obstipatie

Question 13

Wat is te vinden bij LO bij diverticulitis?

Answer 13

drukpijn en eventueel infiltraat bij ligging op de buik

Question 14

Wat zijn de complicaties van een diverticulitis?

Answer 14

Perforatie, abces-vorming, obstructie/ileus, fistelvorming (bijv. naar de blaas)

Question 15

Beschrijf een infiltraat (klinisch, pathofysiologisch en voorbeelden)

Answer 15

• Klinisch: bij buikonderzoek: abnormale weerstand, week-elastisch en drukpijnlijk
• Pathofysiologisch: ontstoken darmlissen, met omentum en samengekleefd -> ‘afdekken’ van ontsteking,
• Bijvoorbeeld: bij (sub)acute diverticulitis, cholecystitis of appendicitis

Question 16

Wat is diarree / wat zijn de symptomen?

Answer 16

Een abnormaal defecatieptroon is dat frequenter, dunner en/of grotere hoeveelheid (>300gr – arbitrair) is. Dit gaat vaak gepaard met krampen en misselijkheid

Question 17

Hoe lang duurt acute en lange diaree

Answer 17

<2w, >2w respectievelijk

Question 18

Beschrijf de ontstaanswijze van de pathofysiologische mechanismen van diarree

Answer 18

1. Secretoir: prikkeling darmen door bijv. bacteriële toxinen
2. Osmotisch: stoffen in darm houden water vast, bijv. bij vlokatrofie bij virale infecties
3. Toegenomen darmmotiliteit: bijv. bij hyperthyreoïdie of afgenomen passagetijd, bijv.na darmresectie
4. Exsudatief: ontsteking darmwand met verlies van vocht/slijm
5. Malabsorptie: onvoldoende opname van vooral vetten; dit leidt tot steatorroe: vette, stinkende, plakkende, drijvende, grijze volumineuze feces, door bijv. tekort aan pancreasenzymen

Question 19

Wat zijn de oorzaken van acute diarree?

Answer 19

viraal (rotavirus), bacterieel (campylobacter, salmonella, vibrio cholerae), parasitair (giardia lablia), bijwerking antibiotica onbekend (e causa ignota e.c.i.). Dysenterie is diarree met bloed en slijm, vaak bacterieel

Question 20

Wat is het beloop van acute diarree

Answer 20

Binnen enkele dagen spontaan over, soms 1-2w

Question 21

Wanneer kweek je diarree?

Answer 21

Bij bloed en slijm of hoge/langdurige koorts, en bij verminderde afweer; want alleen dan indicatie voor behandeling met antibiotica

Question 22

Wat zijn de oorzaken van chronische diaree?

Answer 22

• Chronische darminfectie
• Inflammatory Bowel Disease (IBD): M. Crohn en colitis ulcerosa
• HIV: vroeg symptoom bij 30-60%!
• Hyperthyreoïdie
• Coloncarcinoom
• Paradoxe diarree: obstructie rectum door harde fecesprop of maligniteit met erlangs dunne feces
• Laxantiamisbruik
• Medicamenteus, bijv. digoxine, cytostatica, etc. - Bestraling

Question 23

Wat zijn de kenmerken van malabsorptie?

Answer 23

Steatorroe (vetdiarree), gewichtsverlies en buikpjin

Question 24

Wat zijn de oorzaken van malabsorptie? (+ behandeling)

Answer 24

• Pancreasinsufficiëntie door chronische pancreatitis (vaak alcoholmisbruik), waarbij tevens rugpijn en eventueel diabetes mellitus 1;
o Behandeling: pancreasenzymen
• Coeliakie (=darmspruw): gluten-enteropathie: overgevoeligheid voor gluten (gliadine), in tarwe, rogge, spelt, gerst, deels erfelijk, leidt tot atrofie van darmvlokken waardoor onvoldoende absorptie van voedingsstoffen en daardoor bij kinderen gestoorde groei, opgezette buik, en dikwijls (niet altijd!) diarree
o Behandeling: glutenvrij dieet
• Lactoseintolerantie: primair door tekort aan lactase: meeste wereldbewoners behalve Caucasiërs (zij kunnen wel koeienmelk drinken), secundair na darminfecties; geeft gisting van lactose in colon-> gasvorming H2 en CO2-> H2 ademtest
o Behandeling: lactosevrij dieet

Question 25

Wat is de behandeling van acute diarree?

Answer 25

• Vocht en elektrolyten: Orale Rehydratie Solutie (ORS)
• Beloop virale/bacteriële infectie afwachten
• Bij sociale noodzaak (bijv. reizen): loperamide (DiacureR), niet < 3 jr, niet bij koorts en bloederige diarree (dan ernstige infectie en ‘metsel je de kat in de kelder’)
• Antibioticum alleen bij hoge/langdurige koorts of bloederige diarree of slechte afweer
• Bij parasitaire verwekker: passend middel geven

Question 26

Wat is de behandeling van chronische diarree?

Answer 26

• Afhankelijk van oorzaak

* Ev. loperamide

Question 27

De dikte/vorm van defecatie kan worden onderverdeeld in typen 1-7. Hoe heet deze grafiek?

Answer 27

Bristol stool chart