het perifeer vestibulaire systeem II: van disfunctie tot ziektebeelden Flashcards
Klinische beelden bij aandoeningen van het vestibulaire systeem
hoe differentieren tussen een perifere en centrale laesie
Centraaal:
Dysartrie= spraakstoornis (niet goed articuleren)
Dysfonie= stemstoornis
Dysmetrie= coordinatiestoornis (cerebellum)–> onvermogen om afstanden in te schatten
Diplopie= dubbelzien
head impuls test= snel hoofd bewegen en hiermee de compulsatoire oogbewegingen oproepen. Bij een kapot ev orgaan–> geen goede compensatoire oogbewegingen.
als werkend ev orgaan, maar kapot cerebellum–> wel compensatoire oogbewegingen.
Door nystagmus bij compensatoire oogbewegingen is het soms moielijk vast te stellen. Daarom kan je beter testen of nystagmus perifere kenmerken heeft of niet
Hoe kan je testen of de nystagmus perifeer of centraal is
centrale nystagmus= zwemmende beweging
perifeer= zaagtand
centraal= nystagmus wisseld. Als je naar rechts kijkt dan nystagmus naar rechts en naar links dan naar links.
Fixatie suppressie= Soms wil je iets links zien, dus je beweegt je hoofd naar links en dan wil je ook nog naar links kijken. Dan moet je je vestibulaire oogreflex onderdrukken. Mate waarin je deze reflex kan onderdrukken= kenmerk van festibulaire respons. Als dit goed gaat pleit dit voor perifeer.
Bril tijdens vestibulair onderzoek
Bril hele sterke positieve lenzen.
Hierdoor kan onderzoeker de ogen heel goed zien
En voordeel onderzoek= oogbeweging kan je goed zien en degene die bril op krijgt zie je heel vaag, waardoor de visuele fixatie minder goed is, waardoor de vestibulaire nystagmus in intensiteit toeneemt.
Wet van Alexander voor ernst nystagmus
Graad 1: alleen nystagmus als ogen in de richting kijken vd nystagmus
Graad 2: nystagmus als kijken naar richting naar nystagmus en als ogen in het midden zijn
Graad 3: in alle richtingen nystagmus
differentieren tussen perifere en centrale leasie
-welke centrale symptomen uitscheiden
-head impuls test
-nystagmus kenmerken
-test of skew
horizontaal rotatoir= topspin beweging oog
test of skew= zijn er verticale dubbelbeelden. Doordat het ene oog lager staat dan het andere oog. Als deze test nega is–> pleit voor een perifere laesie.
acuut vestibulair syndroom
-symptomen
omdraaien in bed hoort niet in rijtje!!!
Mensen liggen hierbij het liefst stil in bed donker en wachten tot het over is
50% heeft hiervoor een virale bovenste luchtweg infectie gehad. Daarna krijgen mensen neuritis op basis van deze infectie.
Harmonie vestibulaire: als je rechter labyrint uitvalt ben je geneigd om naar rechts te trekken met lopen en als je iets wil pakken grijp je vaak rechts mis. Omdat het linker ev orgaan meer vuurt.
oscillopsie= duizeligheid bij het bewegen van het hoofd met braken en misselijkheid
acuut vestibulair syndroom
-gehoor aangetast?
-centrale symptomen
-head impulse test
-harmonie vestibulaire
-langzame en snelle fase van nystagmus
-diagnose stellen
Snelle fase= waar oog heen draait (gaat snel)
langzame fase= oog draait weer terug, dit gaat veel langzamer
dit gaat meestal klein beetje rotatoir
diagnose stellen doe je per exclusionem–> dus andere dingen uitsluiten
ENG: calorische test
-wat test je
-wanneer posi uitslag
-sensi en speci
-hoe wordt test ervaren
Is de basis voor diagnostiek van het acuut vestibulair syndroom. Hiermee kan je beide ev-organen apart testen. Meet de werking van het systeem dat horizontale draaibewegingen waarneemt. Er wordt eerst warm en daarna koud water in het oor gesporten, waarna het verschil in reactie wordt gemeten.
Bij een uitgevallen ev-orgaan is er een calorische hyporeflexie of uitval te zien
bij een gezond ev orgaan is er depolarisatie en hyperpolarisatie te zien
Dit onderzoek is niet heel specifiek, maar wel vrij sensitief.
De range aan normaalwaarde is hierdoor vrij groot.
ongaangenaam onderzoek: want door uitspoelen met warm en koud water krijg je ook daadwerkelijk een acuut vestibulair syndroom
Beloop neuritis vestibularis
Na virale infectie postinflammatoire veranderingen van zenuw. Door ontsteking gaat aangedane kant ev-orgaan minder vuren. Andere kant vuurt hierdoor automatisch meer. Hierop meeste nystagmus en vallen. Na tijdje komt vuurfrequentie weer meer in balans. Herstel treed op door nieuwe neuronen en dwarsverbindingen, meestal binnen 3 dgn. Na enkele dagen weer mobiel, ma weken symptoomvrij.
20-30% vd pten ontwikkelt BPPD. Gruis in ev orgaan (otolieten en halfcirkelvormige kanalen) wat orgaan gevoelig maakt voor zwaartekracht.
Innervatie van het ev-orgaan
Afwijking op MRI bij neuritis vestibulairis
Dit is T1=fat set
hierbij gadolidium gegeven, waardoor vaatjes aankleuren.
Rechts zie je n. vestibulairis superior aangekleurd= teken dat deze zenuw ontstoken is en klachten geeft
Neuritis vestibularis behandeling
Belangrijk:
Centraal zenuwstelsel moet wennen aan symptomen, waardoor alle vuurfrequenteis weer in balans komen en daardoor verdwijnen de klachten. Dit proces stoor je als je iemand veel sederende meds geeft–> daarom zsm afbouwen wanneer het weer beetje beter gaat met iemand
steroiden hoeven ook niet per se, omdat de klachten vanzelf al snel verdwijnen
Dan beginnen met vestibulaire revalidatie= specifieke set oefeningen om compensatoire oogbewegingen en steunreflexen weer goed te krijgen
Morbus menière
-symptomen
-KNO onderzoek
-ernst en timing symptomen
gehoorverlies is vnl in lage tonen
Er zit variatie in ernst en timing van de symptomen, niet alle symptomen komen voor tijdens een aanval
mensen kunnen vaak een meniere aanval voelen aankomen
morbus meniere uitslag
-audiometrie
-electro-nystagmogram
-head impuls test
Pathofysiologie meniere
verschil syndroom en ziekte
Er is een overdruk van endolymfe in het binnenoor. Het is een aandoening van 1 labyrint waarbij de ochlea en het vestibulair apparaat zijn aangedaan. sommige mensen ontwikkelen afwijkingen aan beide kanten, maar dat ontstaat altijd na elkaar.
Mensen met meniere hebben dus een opgeblazen endolymfatische ruimte. Maar ook mensen kunnen dit hebben zonder klachten, dus dit is niet heel specifiek.
Syndroom: voorafgaand aan meniere ziekte of operatie van het ev orgaan.
Bij ziekte geen oorzaak aan te wijzen.
meniere
-dubbelzijdigheid?
-prevalentie
-presentatie welke levensjaren
-migraine
Dit kan een uiting zijn van vestibulaire migraine. Daarom altijd vragen of dit in de vg zit. Migraine kan je beter behandelen dan meniere, daarom is het belangrijk om te weten of dit van migraine komt.
Meniere is vaak familiair.
Diagnose stellen meniere
trias symtpomen: oorsuizen, aanvallen vertigo/misselijk/braken, slechthorendheid aan 1 oor met vol gevoel in het oor
Diagnose wordt gesteld op basis van anamnese aangevuld met onderzoeken van gehoor (BERA) en evenwicht (ENG). Andere oorzaken uitsluiten, diagnose per exclusionem.
Morbus meniere conservatieve therapie
Behandeling is heel lastig, er zijn geen mets die aanval kunnen voorkomen
Vestibulaire habituatie therapie= fysiotherapie oefeningen om compensatie te oefenen
Gentamicine: is vestibulotoxisch je schakelt gevoeligheid vh evenwichtsorgaan uit
Alleen helaas is dit ook ototoxisch, waardoor het gehoorverlies geeft waarschijnlijk
Als iemand al een heel slecht gehoor heeft, dan kan je dit wel geven
Corticosteroiden ook klein effect (wel gem, waarbij wel uitschieters zijn), weinig complicaties zijn er.
Plaatje: laagtonig perceptieverlies verbetert na inspuiten corticosteroiden
Betaserc: kan je in hele hoge dosis geven (zonder bijwerkingen), maar heeft eig weinig effect helaas
Als mensen goed worden geinformeerd over ziekte, kunnen ze verwachtingspatroon bijstellen. Dit helpt vaak goed.
Stress en drukte heeft ook invloed op ernst.
morbus meniere chirurgische therapie
Chirurgisch= je boort kanalen weg (sparen facialis) hierdoor endolymfe open
Gehoor wordt wel slechter hierdoor
Maar hierdoor mensen wel van hun klachten af
Om gehoor te kunnen sparen: Saccus drainage–>gaatje maken en overdruk laten wegvloeien
Klippen ductus–> hiermee sluit je het af
Dit is precies het omgekeerde en wordt nu onderzocht wat goed werkt
verder kan je nog n.vestibularis doorsnijden
chirurgische therapie wordt niet vaak toegepast
Benigne paroximale positie duizeligheid (BPPD)
-wat is het?
-welk kanaal in ev orgaan veroorzaakt dit
-piekincidentie
-hoe ziet aanval van duizeligheid eruit
meest voorkomende vorm van vertigo!!!
Klassieke verhaal: iemand heeft iets boven uit kast nodig en klimpt of trapje en draait hoofd naar achter en hierdoor wordt het geactiveerd en hierdoor valt iemand en komt in zh en zo wordt het ondekt
Posteriore kanalen liggen onder een hoek van 45 graden in je hoofd en deze grenzen aan achterste schedelgroeve en deze grenzen aan het mastoid
Als je je hoofd schuin naar achter beweegt heb je as waarin posteriore kanaal het beste prikkelbaar is
Als je hoofd beweegt gebeurt er eerst een tijdje niks en daarna komt het op. Dan crescendo decrescendo en binnen een minuut is de aanval al weer over
Misselijkheid niet op voorgrond
Het is uitputbaar: dus als je het 3x doet dan is het de 3e keel veel minder dan 1e keer
Pathofysiologie BPPD
Otoconia die liggen op stereocilia op het otoliet membraan en zijn bedoeld om zwaartekracht te registeren. Deze stukjes kunnen eraf vallen en in de halfcircelvormige kanalen gaan zitten. Ze zakken dan naar het laagste punt van het vestibulum, het posterieure verticale kanaal. Bij draaiing van het hoofd kunnen ze de convectiestroom die hierbij ontstaat versterken.
95% posterieure kanaal–> geotrope rotatoire nystagmus
5% horizontale kanaal–> horizontale nystagmus–> ernstiger beloop met misselijkheid en braken
2 vormen van BPPD
-canalolithiasis
-cupulolithasis
canalolithiasis= grijs beweegt vrij rond in het kanaal –> kortdurende geotrope rotatoire nystagmus en draaiduizeligheid nar korte latentietijd
cupulolithiasis= gruis ligt tegen cupulo aan–> wordt gevoeliger voor zwaartekracht. Hierbij veel langer klachten omdat de cupula afgebogen blijft.
Dix-hallpike manoeuvre bij BPPD
Je laat iemand het hoofd opzij doen en dan zwiep je iemand met een vaartje naar beneden met het hoofd 45 graden gedraait. Hiermee lok je aanval uit. Hiermee prikkel je het posteriore kanaal. Na paar seconde komt geotrope rotatoire nystagmus en duizeligheid en dan verdwijnt het weer.
geotroop= met de rotatie naar de grond slaan. In het linkeroor is dit met de klok mee. Rechts tegen de klok in.
crescendo-descrendo: ogen bewegen eerst steeds sneller en dan steeds langzamer.
gegenlaufigkeit= gruis en nystagmus draaien bij het overeind komen de andere kant op waardoor weer kortdurend draaiduizeligheid ontstaat.
De latentietijd is van belang voor de diagnose
De nystagmus is uitputbaar, dus na een paar x deze manoevre is het veel minder erg
Suspine roll test
Hiermee test je het horizontale kanaal. Deze test moet je uitvoeren bij een typische anamnese waarbij de Dix-hallpike test negatief is.
Hierbij ligt iemand op rug en je beweegt hoofd met een vaart naar links en naar rechts en dan kan er horizontale nystagmus ontstaan.
Therapie BPPD
Eerst uitleg en geruststellen dat het ongevaarlijk is.
Echte behandeling= manoevre om gruis uit kanalen te halen.
Epley= voor posteriore kanaal
barbecue rol= voor horizontale/laterale kanaal
Na behandeling komt dit wel vaak terug, dan nog een x deze manoevres uitvoeren. Als het te vaak terugkomt dan kan je ook chirurgisch behandelen.
soms kan je mensen hiermee niet behandelen. Dan is n. vestibularis doorsnijden of pluggen van dat kanaal nog een oplossing. Deze ingrepen kunnen wel complicaties hebben.
