behandeling van epilepsie Flashcards
wat wil je op cellulair niveau met anti-epileptica bereiken
3 basismechanismen anti-epileptica
5 manieren om prikkelbarheid te verminderen met anti-epileptica
Modulatie spanningsafhankelijke ionkanalen–> prikkelbaarheid verminderd
GABA-A-R kanalen: doen een groot deel van de inhibitie, dus als je deze stimul–> meer inhi
Remmen excitatie niet heel belangrijk binnen de epilepsie door veel bijwerkingen
Remmen transmitterafgifte ook minder belangrijk
Remmen metabolisme–> ook netwerk rustiger
3 manieren voor modulatie spanningsafh ionkanalen + meds
3 manieren voor versterken inhibitie + meds
en voor andere 3 maniereen ook meds
Subtype Ca kanalen remmen–> om AP te remmen in cellen die zijn aangedaan door absence (dus gebruikt bij absence)
Lagere Cl (NKCCl)–> [Cl] in cel lager–> EP Cl nega, maar in praktijk niet: moeilijk in hersenen
AMPA-R: belangrijkste subtype glutamaat R (= ligand gestuurd ionkanaal)–> laat Na en K door en gaat open staan als glutamaat daaraan bindt
NMDA: remt ook subtupe glutamaat R, maar heeft ook andere werkingen
Antagonist van lactaatdehydrogenase (= LDH antagonist)–> remt metabolisme
Veel middelen werken op meerdere mechanismen
conductantie voor Na en K bij bepaalde MP
activatie en inactivatie van Na kanalen
effect van fenytoinee/ carbamazepine/ lamotrigine
Betere werking Na-kanalen–> meer prikkelbaar–> meer epilepsie
Betere werking K-kanalen–> minder prikkelbaar–> minder epilepsie
Anti-epileptica–> grotere depol nodig om kanaal te openen–> dus activatie curve Na naar rechts–> prikkelbaarheid minder
Versnelde inactivatie–> sneller balletje er weer in–> minder lang actief
Vertragen herstel van inactivatie–> balletje blijft langer erin–> minder vaak actief
use dependent block
Als het kanaal vaker open is dan kunnen de anti-epileptica beter erin–> beter kanaal blokkeren
Dus meds werken tijdens een aanval het beste want dan is het kanaal vaak open
effect lamotrigine op refractaire periode
Als je maar 1 AP geeft is het kanaal niet lang genoeg open om beïnvloed te worden
Maar bij epileptische aanval staat kanaal vaak open–> anti epileptica goed erin
Meds werken dus alleen als cel hoog frequent vuurt en dus veel open staat = use dependent block–> refractaire periode langer en hoog frequent vuren minder
GABA A receptor
effect benzo’s op GABA A R kanalen
Alcohol werkt vooral goed als inhibitie van de GABA-A-R omdat het deze bindt–> inhibitie
Affiniteit van de R is hoger voor GABA in aanwezigheid van benzo’s (want benzo’s stimuleren de GABA-A-R)–> GABA-A-R dan werkt beter–> zorgt voor meer inhibitie
effect vigabatrine en tigabine op GABA
GABA wordt in de mito’s afgebroken door GABA-transaminase, maar deze wordt geremd door vigabatrine–> minder afbraak in mito’s–> meer GABA–> meer inhibitie
Tiagabine–> GABA blijft langer aanwezig nadat het is afgebroken–> inhibitie versterkt
algemene beh epileptisch insult thuis
Ongeveer 2/3 van de epilepsie pt wordt aanvalsvrij op meds
Andere opties: epilepsiechirurgie, keto dieet, n. X stimulatie of deep brain stimulation
Algemeen: grote aanval (tonisch-clonisch) duurt niet > 3min: alles is dan wel op in hersenen
Noodmedicatie thuis: vaak neusspray met midazolam (baby ook wel recteoles)
In ZH doen ze IM noodmedicatie
status epilepticus en wat te doen
Na 5 min geef je opnieuw de noodmedicatie, als niet werkt ga je door naar vakje eronder
Levetiracetam, fenytoin en valproinezuur werken snel
Als dit niet werkt–> moet pt intuberen en pt gaat naar IC
voorlichting en leefregels
wanneer geen meds starten: 3
wanneer afwegen of je meds gaat geven: 3
Als je geen epilepsie hebt die dagelijks opgewekt kan worden (alleen in bep situatie) geef je niet standaard meds omdat het veel bijwerkingen geeft en soms werkt ook niet (koortsstuip)
Gelegenheid: o.i.v. langdurige slaap deprivatie of bepaalde meds
wanneer wel meds starten
Er zijn veel versch middelen met versch werkingsmechanismen maar als je eentje kiest uit voorkeursmiddelen wordt van de pt 50% aanvalsvrij
SUDEP: sudden death in epilepsy: bij 1:2000 met tonisch-clonisch insult, vaak in relatie met therapie ontrouw (vooral volwassen mannen die alleen wonen)
2 dingen waarvan de keuze voor med afhangt
opties voor meds?
Er zijn tegenwoordig meer opties maar niet perse meer mensen aanvalsvrij
1e keus bij focale epilepsie: 5
1e keus bij gegeneraliseerde epilepsie: 3
bij absences: 3
bijwerkingen meds
Verschillende meds (en bijw)afh van patient (bijv HLA) of omstandigheden (slaapdepriva)
Lamotrigine: langzaam opbouwen in 6-12 wk
Levetiracetam: kan –> psychotisch–> waarschuw pt dat als het niet goed gaat om aan de bel te trekken
Vigabatrin: via GABA actief en werkt tegen veel typen epilepsie, alleen bij speci doelgroepen
patient karakteristieken om rekening mee te houdeen bij keuze voor med
Valproïnezuur is het meest teratogeen–> mag niet geven bij vrouwen in vruchtbare fase!!
wanneer stoppen met meds
Overweeg te stoppen na langdurig aanvalsvrij
2 jr is statistisch goed want recidief kans neemt dan niet meer af door de meds
epilepsie chirurgie
Over de hele groep pt met meds blijft er een groep pt die therapie resistent zijn
Epilepsie chirurgie kan bij focale epilepsie die je aan kan wijzen op EEG, en het liefst ook op MRI, en een gebied waar je goed erbij kan maar veel mensen multifocale epi of om andere reden niet
keto dieet?
Keto is ook een beh optie want glucose die hersenen verbranden komt uit spieren en lever
Bij onvoldoende aanbod KH gaat lever over op vetverbranding–> ketonen–> zijn ook brandstof voor hersenen–> metabolisme hersenen verandert –> 50% minder epilepsie aanvallen (mito’s werken anders en homeostase anders)
Je moet je heel streng aan keto houden want anders krijg je aanvallen als je uit je ketose gaat, de diëtist zorgt dat er genoeg eiwit in je dieet zit om wel te kunnen groeien
2 manieren van neuromodulatie
N. vagus stimulatie–> verminderd aanvalsrisico, maar duurt tijdje voordat het effect heeft en lastig te zeggen hoe goed het werkt
DBS: nog weinig gedaan, vooral voor aanvallen die spreiden (en niet zozeer focaal zijn)
