HC 4.3 Inflammatoire darmziekten Flashcards
Welke typen van IBD zijn er?
- Colitis ulcerosa
- Ziekte van Crohn
- IBD unclassified (IBD-U)
Wat kun je zeggen over de prevalentie van IBD?
Incidentie neemt toe (±90.000 patiënten in Nederland) onder een jonge patiëntenpopulatie. Iets minder dan de helft heeft de ziekte van Crohn. Vrouwen hebben iets vaker IBD dan mannen. 50-65% van de patiënten < 30 jaar wanneer de ziekte zich manifesteert. 20% is kind als ze de diagnose krijgen.
Wat is de impact van de ziekte, en wat is de levensverwachting?
- Levenslange morbiditeit en impact op kwaliteit van leven, je leeft niet per se korter. Je hebt wel elke keer opvlamming van de ziekte.
- Verhoogd risico op coloncarcinoom
Wat is de piekincidentie van IBD? En in welke gebieden komt de ziekte het meest voor?
- Piekincidentie tussen de 15-25 en 55-65 jaar
- Hoogste incidentie Canada, Noord-Europa.
Wat is de ziekte van Crohn?
Transmurale inflammatie (door de gehele darmwand), komt voor van mond tot kont. De ontsteking is discontinue, gezonde stukken darmwand worden afgewisseld met aangedane stukken: skip lesions. Er kunnen hiernaast fistels en perianale abcessen voorkomen.
Wat zijn fistels?
Gangetjes tussen twee holle organen. Ze kunnen ook vernauwen waardoor er abcessen ontstaan.
Waar gaat de ziekte van Crohn mee gepaard?
De ziekte van Crohn gaat vaak gepaard met extra-intestinale manifestaties, zoals aften, artritis, uveitis (ontstekingen aan het oog), erythema nodosum en pyoderma.
Wat zijn de klinische verschijnselen van de ziekte van Crohn?
Overige klinische verschijnselen zijn buikpijn, diarree (met of zonder bloedverlies), vermoeidheid, gewichtsverlies, en malabsorptie (zeker als de dunne darm is aangedaan).
Waar bevindt de buikpijn zich vaak bij de ziekte van Crohn?
Vaak aan de rechterkant, bij de overgang tussen de dunne en de dikke darm.
Waar komt de ziekte van Crohn vooral voor?
- 80% van de patiënten heeft het in het ileum.
- 50% ileocolitis
- ±30% uitsluitend ileum activiteit (m.n. terminale ileum)
- 15-20% uitsluitend colon (vaak proximaal)
Rectum blijft vaak vrij van ontsteking, i.t.t. colitis ulcerosa
Wat is colitis ulcerosa?
Een continue en oppervlakkige ontsteking (mucosaal en submucosaal). Fisteling of perianale abcessen komen hier niet tot zelden voor. Ook ondervinden patiënten minder vaak extra-intestinale manifestaties.
Wat is de lokalisatie van de ontsteking bij collitis ulcerosa?
- Proctitis: alleen bij de anus
- Linkszijdige colitis
- (Pan)colitis: hele dikke darm doet mee
Wat zijn de klinische verschijnselen van collitis ulcerosa?
- Diarree (vrijwel altijd met bloed en slijm bij de feces)
- Bloed en slijm (met of zonder ontlasting)
- Toename defecatiedrang (loze aandrang)
- Algemene ziekteverschijnselen zoals koorts, anorexie en vermagering
- Pijnlijke darmkrampen vóór defecatie, dat komt omdat het laatste deel is aangedaan.
Komt PSC vaker in combinatie voor met de ziekte van Crohn of met colitis ulcerosa? En wat is daarvan het gevolg?
PSC komt vaker voor bij collitis ulcerosa en verhoogd het risico op darmkanker.
Wat zijn de verschillen tussen de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa?
Wat zie je op dit plaatje?
Pseudo poliepen: geen kwaadaardige poliepen. Duidt op een recente inflammatie.
Wat is de pathogenese van IBD? Welke factoren spelen een rol bij de ontwikkeling van IBD?
- IBD komt genetisch voor. Er zijn ongeveer 200 genen betrokken bij het krijgen van een inflammatoir darmziekte en die genen worden in families doorgegeven. Het is niet zo dat als je het gen hebt dat je dan ook de ziekte krijgt.
- Omgevingsfactoren zoals stress, roken, westers dieet (vooral rood vlees) en NSAID’s spelen een rol, maar ook het gebruik van orale anticonceptie kan leiden tot een verhoogd risico.
- Bij IBD speelt ook een immunologische component. Er is een disbalans tussen pro- en anti-inflammatoire cytokines in het darmepitheel.
- De microbioom van de darm kan ook ontregeld zijn. Darm microbioom is minder veelzijdig bij IBD, firmcutes is lager (goede bacteriën) en bacteroidetes en Proteobacteria zijn hoger (slechtere bacteriën)
Wat is TNF?
TNF is een heel belangrijk pro-inflammatoir stofje, die het immuunsysteem stimuleert.
Wat is er in het bloedbeeld verhoogd bij IBD?
CRP is ook verhoogd bij IBD. Bij een ontsteking heb je meestal ook hoge trombocyten.
Wat is clostridium?
Clostridium = een bacterie die gifstoffen maakt. Deze gifstoffen infecteren de darmwand.
Wanneer moet je denken aan ernstige collitis?
20 keer per dag ontlasting met bloed en buikpijn, tachycardie, koorts, laag Hb. Als je niet snel handelt, kan het leiden tot een colectomie.
Wat zijn de kenmerken van IBD?
- Erfelijkheid, omgevingsfactoren, microbioom
- Verstoring in de balans van het immuunsysteem
- Overexpressie van pro-inflammatoire cytokines
- Beschadiging van het epitheel
- Continue ontsteking
Bij IBD is er continu inflammatie door een disbalans in het immuunsysteem.
Wat zijn de vaak voorkomende klachten bij IBD?
- Diarree (bloed + slijm), heel soms obstipatie
- Buikpijn
- Gewichtsverlies
- Deficienties
- Rectaal bloedverlies
- Ongelukjes, omdat ze de ontlasting niet kunnen ophouden
Wat is de definitie van diarree?
Meer dan 3 ongevormde ontlastingen per dag of vloeibaar volume meer dan 200 gram per dag. Chronische diarree: > 4 weken
