H8.1: Behandelingsmogelijkheden DM1 en DM2 Flashcards
Behandeldoelen DM
- Normaliseren bss 4-8 mmol/l en daardoor behandelen van symptomen zoals dorst, uitdroging, moeheid en vermagering
- Voorkomen chronische complicaties diabetes
- Voorkomen hyper/hypoglycemieën
- Normaal mogelijk leven
Mogelijkheden behandeling DM
- Dieet
- Lichamelijke activiteit
- Tabletten
- Injecties
Dieet
- Verschilt niet met normale mensen
- Weinig snel absorbeerbare suikers
- Veel voedingsvezels
- Weinig verzadigd vet
Samenstelleing dieet
- Eiwit: 1 g/kg ideaal gewicht
- Vet: <35% van totale energie intake
- KH: 40-60% van totale energie intake
- Alcohol: niet verboden, cave calorieën
- Zout: < 6 g/dam
Gevolg beweging
Insuline resistentie neemt af
Waarom lichamelijke beweging?
- Verhoogt insuline gevoeligheid
- Reduceert progressie DM2 met 30-60%
- Hoe meer bewegen, hoe meer spiermassa, hoe gevoeliger voor eigen insuline, hoe makkelijker suiker verlagen
Bij wie laagste lang-termijn morbiditeit en mortaliteit?
Diabetes met beste cardiorespiratoire fitheid
Wat houdt lichamelijke activiteit in?
5 dagen per week sporten gedurende 30 minuten
Werking metformine DM2
- Activeert enzym AMP-kinase dat betrokken is bij energiemetabolisme
- Reduceert gluconeogenese
- Hiermee ook glucose output van lever
- Verhoogt insuline gevoeligheid
- Geen direct effect op insulineresistentie, maar een insuline sensitizer
- Veroorzaakt geen hypoglycemie
- Geen toename gewicht
Bijwerkingen metformine
- Diarree
- Misselijkheid
- Verminderde eetlust
- Melkzuuracidose
Wanneer geen metformine?
Bij LI en NI
Effect metformine
- Sleutelrol DM2
- Verlaagt HbA1c met gemiddeld 11-22 mmol/mol
Sulphonylureum derivaten
- Insuline secretegoguen
- Zetten Eilandjes van Langerhans aan
- Stimuleren beta-cel om meer insuline af te geven bij stijging glucosespiegel
- Werk 24 uur
- Alleen als mensen nog zelf insuline maken
Werking sulphonylureum derivaten
Kunnen enkel de insuline secreties stimuleren die er nog zijn
DUS: je kan het alleen geven aan mensen die nog insuline zelf maken
Bijwerking sulphonylureum derivaten
- Toename gewicht
- Hypoglycemie
- Lange t1/2 dus lange werking
Wanneer niet sulphonylureum derivaten?
Wanneer helemaal niet?
LI en NI
Zwangerschap
Meglitinide
- Insuline secretagogue
- Stimuleert afgifte van insuline door sluiten kalium afhankelijke ATP-kanalen
- Werkt kort
- Duur
- Niet gebruikt
Tabletten
- Metformine
- Sulphonylureum derivaten
- Thiazolidinediones
- Dipeptidyl peptidase (DPP4) remmers
Thiazolidinediones
- Insuline gevoeliger
- Verbeteren werking van insuline
- Verminderen insulineresistentie
- Stimuleren peroxisome proliferator-activated receptor-gamma (PPAR-y)
- Verminderen glucoseproductie in lever
- Verbeteren perifere glucoseopname
- Verlagen HbA1c met 5.5-11 mmol/mol
Ongewenste bijwerkingen thiazolidinediones
- Ongewenste gewichtstoename
- Hartfalen door vocht vasthouden
- Osteoporose
- Botfractuur
- Blaaskanker
Dipeptidyl peptidase (DPP-4) remmers
- Versterken de werking van endogeen GLP1
- Matig glucose verlagend effect
- Meest effectief in vroege fase DM2
- Neutraal effect gewicht
- Weinig bijwerkingen
Insuline
- Onderhuidse vetweefsel
- Insuline afgegeven door pancreas blijft 6-9 minuten in bloed
- Insuline gemaakt door bacteriën m.b.v. recombinant DNA-techniek kan kortwerkend of langwerekdn zijn
Kortwerkende humane insuline
Doet er kort over om vanuit het subcutane depot naar het bloed te gaan
Zodra het in het bloed zit heeft het een t1/2 van 6-9 minuten
DUS: kort heeft betrekking op de snelheid van vervoer
Hoe kortwerkende insuline gebruiken?
- Voor maltijd
- I.v.
- Insulinepomp
Kortwerkende humane insuline
- Absorptie uit subcutis vertraagd
- Humane insuline gaat in oplossing hexameren vormen
- Insuline uit depot opgenomen
- Piek 2-4 uur na injectie
- Effect 5-8 uur
Aspart en lispro
- Kortwerkende insuline analogen
- Vallen na subcutane injectie veel sneller uiteen
- Worden veel sneller in bloed opgenomen dan humaan insuline zonder dat biologische effect verandert
Uitleg aspart en lispro
- Wordt sneller uit depot opgenomen
- Werking houdt veel minder lang aan
- Begint 15 minuten na injectie
- Houdt 2-4 uur aan
Zorgt niet zoals verwacht voor betere glucosespiegel
NPH-insuline (middellangwerkende insuline)
Humaan insuline waarvan de werking verlengd is door aan het insuline molecuul zink of Neutral Protamine Hagedorn (NPH) toe te voegen
Insulinepiek 4-12 uur
Werking 18-24 uur
Langwerkende insuline analogen
Doel: opname uit subcutis na injectie vertragen en werking verlengen
- Insuline detemir
- Insuline glargine
Minder piek en langere werking
Insuline glargine
- Oplosbaar in vloeistof van pH4
- Slaat neer bij pH7
Daarom lang werkend
Insuline detemir
- Vetzuurstaat
- Hierdoor kan het aan albumine binden waardoor het langzamer vrijkomt en werking langer aanhoudt
Worden frequent gebruikt bij behandeling diabetes, maar lijken weinig voordeel te hebben boven het gebruik van langwerkende NPH-insuline
Wel minder hypoglycemieën
Indicaties behandeling insuline
- Diabetische ketoacidose
- C-peptide <1 ng/ml (0.3 nmol/l)
- Frequent nuchter bloedglucose > 12 mmol/l
- Als na bepaalde tijd niet doel HbA1c is bereikt bij maximale dosis
- Recidiverende infecties
- Operatie of ernstige ziekte
Conventionele insulinebehandeling
Tweemaal daags een injectie met insuline mengsel
2/3 voor ontbijt
1/3 voor avondeten
Wanneer insulinepieken?
Ver na maaltijden pas
Oplossing ver na maaltijden insuline piek?
Intensieve insuline therapie
Intensieve insuline therapie
- 1 injectie met langwerkende insuline (basale insuline-injectie)
- 3 injecties met kort werkende insuline voor elke maaltijd
Reden basale injectie?
Om glucoseproductie uit de lever te controleren EN om voldoende glucose opname naar perifere weefsels te garanderen wanneer iemand nuchter is
Reden bolus-injecties
Elke maaltijd geven om de glucose schommelingen direct na maaltijd te controleren
Plaats van injectie
Buik > arm > bovenarm
Temperatuur
Warmer is snellere doorbloeding
Hypoglycemie na bad of sauna
Lipohypertrofie
Onvoorspelbare opname van insuline
Per ongeluk intramusculair injecteren
Zeer snelle opname insuline
Insuline x poortader
- Normaal afgegeven aan poortader waardoor je hoge insulineconcentraties kan bereiken in de lever
- Normaal is hij het hoogst in de poortader en lever
- Daarna gaat insuline naar perifere weefsels
Waarom diabetespatiënten met insuline lagere insuline spiegels in poortader en hoog in bloedbaan?
Als insuline subcutaan wordt ingespoten, komt het eerst in de systemische bloedbaan voordat het insuline door de lever wordt geklaard
Werking GLP1 agonisten
- Stimuleren insuline afgifte
- Remmen glucagon release
- Verminderen eetlust en maagontlediging snelheid
- Stijging glucosespiegels
- Stimuleren gewichtsverlies
Alleen werkzaam als lichaam zelf nog insuline maakt
Bijwerkingen GLP1 agonisten
- Misselijkheid
- Acute pancreatitis
- Hyperplasie van C-cellen in bijschildklier
Functie GLP1 agonisten
Verbeteren glucose controle
Basis behandeling diabetes
- Stoppen met roken
- Controle gewicht
- Regelmatige lichaamsbeweging
