H6.5: Omzetting van suiker, vet en aminozuren bij vasten

Question 1

Ery’s zijn erg afhankelijk van glucose

Answer 1

• Maakt er lactaat van
• Wordt teruggevoerd naar lever
• Lever zet het om in glucose

Question 2

Na 4 uur…

Na 17 uur…

Answer 2

4 uur: uit darm komt geen glucose meer dus moet lever zelf uit glycogeen vrijmaken

17 uur: glycogeenvoorraad is op en lichaam moet op een andere manier glucose leveren

Question 3

Vetten naar…
Aminozuren naar…

Answer 3

Vetten: afgegeven aan lymfe, naar vet- en spierweefsel

Aminozuren: naar lever en spieren

Question 4

Spieren bevatten veel eiwitten

Answer 4

• Bij vasten gemobiliseerd en afgebroken tot aminozuren
• Naar lever waar glucose gemaakt wordt uit aminozuren (gluconeogenese)

Question 5

Waarvoor worden vetzuren door de lever gebruikt?

Answer 5

• Energiebron
• Nieuwvorming glucose kost veel ATP

Question 6

Waar haalt lever energie uit?

Answer 6

Vetzuuroxidatie

Question 7

Waarvan maakt lever ketonlichamen?

Answer 7

Deel van de vetzuren

Question 8

Ketonlichamen

Answer 8

Producten van halve oxidatie

Na 36 uur worden alle ketonlichamen geproduceerd

Kunnen verbrand worden door hart en skeletspier

Question 9

Glucosesparing

Answer 9

Wanneer er geen glucose meer uit het darmkanaal komt en de concentratie insuline daalt wordt de toegang van glucose tot de spier afgesloten zodat glucose gespaard wordt voor de hersenen

Vetzuren zijn beschikbaar als alternatieve energiebron voor de spier

Question 10

Belangrijkste effect van ketonverbranding?

Answer 10

Eiwitsparing

Question 11

Verloop glycogenolyse

Answer 11

• Fosfaatgroep wordt toegevoegd aan glycogeen door glycogeen fosforylase waardoor G6P ontstaat
• Fosfaat moet er weer af zodat glucose vanuit de cel de bloedbaan in kan, dit kan alleen in lever plaatsvinden waardoor de in de lever glucose kan worden gevormd en afgegeven aan bloedbaan

Question 12

Waarom kunnen spieren niet bijdragen aan de bloedsuikerspiegel?

Answer 12

Spier kan glucose niet vormen en niet kwijt aan de bloedbaan

Question 13

Wat gebeurt er dan in de spier met G6P?

Answer 13

Omgezet naar pyruvaat of lactaat

Question 14

Gluconeogenese locatie

Answer 14

• Lever
• Alleen bij zeer lang vasten ook in de nier

Question 15

Gluconeogenese

Answer 15

• Aminozuren, lactaat en glycerol kunnen worden omgezet in G6P
• Fosfaatgroep verwijderen

Question 16

Glycerol

Answer 16

Goed gluconeogeen substraat, want omzetting kost geen energie

Question 17

Glycerol in gevaste toestand

Answer 17

• Glycerol komt vrij uit vetcel
• TG uit voeding worden in vetweefsel afgebroken om als vetzuur te worden opgenomen
• Naar de lever en omgezet in glucose

Question 18

Glycerol in gevoede toestand

Answer 18

• Komt vanuit vertering, voedingsvet en chylomicronen
• Naar de lever en omgezet in pyruvaat

Question 19

Hoe wordt glycerol geactiveerd?

Answer 19

Door fosforylering door glycerol kinase

Kost ATP

Question 20

Processen na activatie glycerol

Answer 20

• Glycerol-3-fosfaat ontstaat
• Omgezet in dihydroxyacetonfosfaat
• Levert NADH
• Wordt omgezet in pyruvaat tijdens gevoede toestand

Question 21

Winst na activatie glycerol

Answer 21

• Omdat NADH ontstaat is het een netto reactie waarbij ATP vrijkomt
• 1 ATP geïnvesteerd
• Uit NADH kan 2,5 ATP worden verkrekgen

Netto winst: 1,5 ATP

Question 22

Lactaat

Answer 22

• Ook gluconeogeen substraat
• Route lactaat naar glucose via pyruvaat
• Kost ATP en NADH om vanauit lactaat glucose te vormen

Question 23

Belangrijke poort voor gluconeogenese van aminozuren

Locatie?

Answer 23

Oxaalacetaat (OAA)

Zit normaal in mitochondriën

Question 24

Locatie glycolyse

Locatie gluconeogenese

Answer 24

Cytosol

Mitochondriën

Question 25

Wat leveren aminozuren altijd?

Answer 25

• Pyruvaat
• OAA

OAA wordt altijd gevormd (via CZC of pyruvaat)

Question 26

Wat kan je uit OAA vormen?

Answer 26

Glucose

Question 27

Wat kan je niet vormen uit ketogene aminozuren zoals leucine, lysine en tryptofaan?

Answer 27

Glucose

Question 28

Wat leveren ketogene aminozuren?

Answer 28

Acetyl-CoA wat omgezet kan worden in ketonlichamen

Question 29

Glucogene aminozuren

Answer 29

• Alanine, glycine, cysteïne, serine, aspartaat, valine
• Leveren wel netto OAA

Question 30

Gevolg dat aminozuren aminogroep bevatten die vrijkomt als je glucose vormt?

Answer 30

Ammoniak is schadelijk en wordt onschadelijk gemaakt via ureumcyclus in lever

Question 31

Ureum

Answer 31

• Gesynthetiseerd in CZC
• Twee aminogroepen
• 1 los aangeleverd in mitochondriën
• 2 in de vorm van aminozuur (aspartaat)

Vormt arginine

Question 32

Wat wordt gemobiliseerd tijdens vasten?

Answer 32

Spiereiwit

Question 33

Wat gebeurt er o.i.v. cortisol en verlaagd insuline?

Answer 33

Spierafbraak neemt toe

Spier gebruikt zelf vertak-keten aminozuren als brandstof (leucine, isoleucine, valine)

Question 34

Wat is in hoge concentratie aanwezig tijdens vasten?

Answer 34

Alanine en glutamine

Question 35

Hoe ontstaat pyruvaat?

Answer 35

Vanuit glycogenolyse in de spier

Glycogeen wordt dus indirect gebruikt om de bloedsuikerspiegel op peil te houden gedurende vasten

Question 36

Vier stadia vetzuuroxidatie

Answer 36

0. Activering vetzuur
1. Beta-oxidatie
2. Gevormde acetyl-CoA CZC in
3. Elektronen in NADH en FADH2 worden gebruikt om zuurstof te reduceren waarbij ATP vrijkomt

Question 37

Wat is er met acetyl-CoA?

Answer 37

Heeft net als ketonlichamen OAA nodig en levert dus netto geen glucose op

Question 38

Waarom is vetzuuroxidatie dan belangrijk?

Answer 38

• NADH en ATP worden gebruikt voor de gluconeogenese uit alanine of lactaat
• ATP is nodig voor omzetting pyruvaat -> OAA
• Essentieel en vindt niet plaats zonder acetyl-CoA
• NADH en ATP nodig voor omzetting OAA -> glucose