H5.4: Slaap: stoornissen Flashcards
Primaire insomnie
Inslaapproblemen, doorslaapproblemen, niet-verkwikkende slaap
Slaaponderzoek belangrijk, want we zijn slechte inschatters van onze eigen slaap
Slaapapneu als meest voorkomende oorzaak
Slaapapneu
Het onvermogen gelijktijdig slapen en ademen
Meestal door verslapping van het gehemelte (allostatische invloed), zwaarlijvigheid, alcohol
Secundaire insomnie
Slaapproblemen in aanwezigheid van een andere stoornis of medische aanleiding
Subjectieve insomnie
Mensen die zeggen dat ze heel slecht slapen, terwijl er op de EEG niets te zien is
Behandeling insomnie
Non-farmacologisch: cognitieve gedragstherapie, relaxatie, slaaphygiëne
Farmacologisch (hypnotica): GABA-agonisten, benzodiazepines, antihistaminica → ideaal voor korte termijn, lange termijn kan voor problemen zorgen
Narcolepsie
(Componenten van) slaap op het verkeerde moment
± 1 / 2 000 mensen
Belangrijkste symptomen: slaapaanvallen en slaapverlamming
Oorzaak: problemen in orexinerg systeem
Behandeling: stimulantia tegen slaapaanvallen, antidepressiva tegen REM-fenomenen, modafinil
Slaapaanvallen
Niet te stuiten drang om te slapen
Meestal saaie, monotone omstandigheden
Typisch 2-5 minuten
Slaapverlamming
Intrusie van REM-verlamming werkt nog even door in het waken, je blijft nog even verlamd
Net voor of na de slaap
Soms ook hypnagogische hallucinaties tijdens verlamming: droomachtige visuele fenomenen
Kataplexie
Gedeeltelijke of volledige verslapping van de spieren
Geen bewustzijnsverlies: vallen niet in slaap
Enkele seconden tot minuten
Vaak getriggerd door emotie of sterke inspanning/schrikken → vermijden sterke emoties
Slaap/spierverlamming tijdens volop waken
REM-slaap gedragsstoornis
Geen verlamming wanneer die er wel zou moeten zijn (↔ kataplexie)
Oorzaak: neurodegeneratie of hersenschade
Behandeling: benzodiazepines
SWS problemen
Grotere prevalentie bij kinderen: bedplassen, slaapwandelen, pavor nocturnis
Niet REM-gerelateerd
Advanced sleep phase syndrome
Rond 19u30 al heel slaperig worden en rond 4u ‘s ochtends al weer wakker worden
Gebeurt ook als persoon wordt blootgesteld aan zelfde Zeitgebers als andere mensen → geen goede afstemming tussen externe cues en interne klok
Genetische afwijking in proteïne systeem
Delayed sleep phase syndrome
Rond 4u ‘ nachts pas moe worden en pas ‘s middags wakker worden
Leven precies in andere tijdszone door slechte afstemming tussen externe cues en interne klok
