H5.1: Slaap: wat?

Question 1

Polysomnografie

Answer 1

Gebruikt om slaaparchitectuur na te gaan
Combinatie van hele reeks methoden: EEG, elektro-oculogram (oogbewegingen), elektro-myogram (bewegingen)
→ Diagnostisch belang bij neurodegeneratieve aandoeningen

Question 2

Raw signal

Answer 2

Wat wordt gemeten met sensor: som van alle frequentiebanden
Op te splitsen in frequentiebanden: lagere frequentie → meer gesynchroniseerde toestand

Question 3

Volgorde trage naar hoge frequentie

Answer 3

Delta → theta → alpha → beta → gamma

Question 4

Twee specifieke EEG-markers

Answer 4

Slaapspoelen
K-complexen

Question 5

Alpha activiteit

Answer 5

Regelmatige golven → rustige toestand
Sterker bij ogen gesloten dan open (ook in donker) → niet afhankelijk van lichtinval
Klassieke visie: betrokken bij inhibitieprocessen (wanneer regio niet betrokken wordt in huidig verwerkingsproces, dan meer alpha activatie)

Question 6

Alpha ritme

Answer 6

Een storend signaal dat uit de thalamus komt naar het stuk van de somatosensorische cortex dat bezig is met de verwerking van informatie → brein kan geen info meer verwerken over het ene, dus focust zich volledig op info over het andere

Question 7

Beta activiteit

Answer 7

Onregelmatig
Lage amplitude → minder grote golven
Desynchronisatie: verschillende circuits gelijktijdig betrokken bij intensieve informatieverwerking (inspanning, focus, actief denken)
Slapeloosheid: te veel beta activiteit

Question 8

Theta activiteit

Answer 8

Nog grotere amplitude dan alpha activiteit → wijst op toegenomen synchronisatie
Aanwezig in NREM1: overgang van waken naar slapen → teken van diepe ontspanning

Question 9

Delta activiteit

Answer 9

Zeer grote amplitude → nog meer synchronisatie
Aanwezig in NREM3 (= Slow Wave Sleep (SWS)): golven met lage frequentie en hoge amplitude

Question 10

Slaapspoelen

Answer 10

Kleine opstootjes van snelle (beta-achtige) activiteit
Komen spontaan voor, 2-5x per minuut
Aanwezig in NREM1-3, maar vooral in NREM2
Rol in geheugenconsolidatie (lange termijn opslag van ervaringen, dingen die je leert) en bewaken van slaap tegen storingen van externe stimuli
Positieve correlatie met performaal IQ

Question 11

K-complexen

Answer 11

Grote, scherpe golven
Komen spontaan voor, ± 1x per minuut
Aanwezig in NREM2
Rol in bescherming slaap, gerelateerd aan inhibitie van sensorische informatie die binnenkomt
Voorlopers van delta golven

Question 12

Verloop inslapen (5)

Answer 12

1. Ogen sluiten
2. NREM1
3. NREM2 (kwartier later)
4. NREM3 = SWS (kwartier later)
5. Eerste REM-fase (± na 90 minuten slapen)

Question 13

Stap 1 inslapen: ogen sluiten

Answer 13

Toename van alpha activiteit, afname van beta activiteit

Question 14

Stap 2 inslapen: NREM1

Answer 14

Pas in dit stadium spreken we van ‘slaap’
Theta activiteit begint te verschijnen

Question 15

Stap 3 inslapen: NREM2

Answer 15

K-complexen en slaapspoelen in EEG
Vaak nog niet de subjectieve ervaring te slapen wanneer nu gewekt

Question 16

Stap 4 inslapen: SWS = NREM3

Answer 16

Verschijnen delta activiteit
Moeilijk te wekken en moeilijk te ontwaken

Question 17

Stap 5 inslapen: eerste REM-fase na ± 90 min slaap

Answer 17

EEG: lijkt op NREM1 (theta golven)
EOG: veel oogbewegingen (want REM: rapid eye movement)
EMG: wegvallen spierspanning
Fysieke tekenen van seksuele arousal
Rapportage van dromen, maar met rare ‘verhaalstructuur’

Question 18

Dromen

Answer 18

REM slaap: dromen met (rare) verhaalstructuur
SWS: op eerste zicht zegt men niet gedroomd te hebben maar bij doorvragen komen vaak gedachten/beeld/emotie waar geen verhaal in zit

Question 19

Verloop nacht

Answer 19

Een nacht van 8 uur:
4 à 5 slaapcycli
SWS (NREM3) wordt met elke cyclus korter, tweede helft van nacht meestal niet meer
REM en NREM2 steeds langer

Question 20

Bifastisch slaappatroon

Answer 20

2x 4u slapen → meer trage golfslaap

Question 21

Hersenactiviteit tijdens REM slaap

Answer 21

Hoge metabole activiteit in de extrastriate cortex (visuele associatiecortex)
Verband inhoud dromen en activiteit: bv. activatie spraakcentra in dromen met gesprekken
Lage activiteit in primaire visuele en prefrontale cortex: vuurt in functie van wat op retina binnenkomt, maar ogen gesloten dus geen binnenkomende info → verklaring voor gedesorganiseerde structuur dromen

Question 22

Hersenactiviteit tijdens SWS (= trage golfslaap = NREM3)

Answer 22

Algemeen verlaagde activiteit, vooral in thalamus en cerebellum
Soms toch lokale toename in metabole activiteit, vooral in auditieve en visuele cortex → vandaar geen dromen, maar soms wel ander beeld/gedachte