H3.3: Fysiologie van gal Flashcards
waaruit bestaat gal?
- galzouten
- cholesterol
- fosfolipide
- geconjugeerd bilirubine
- elektrolyten, water
waar komen galzouten vandaan?
hepatocyten (worden via poortader gerecycled)
functie galzouten
- vormen galmicellen met fosfolipide en cholesterol
- emulgeren lipiden
- transportmiddel voor in vet oplosbare vitamies (ADEKB12)
bron cholesterol en fosfolipide
hepatocyt
functie fosfolipiden
plasmamembraan de galmicellen niet laten oplossen
waarvan worden galzouten gemaakt?
cholesterol. gaat dus van onoplosbaar naar oplosbaar
omzetting cholesterol in galzuur
OH groep toegevoegd in alfa positie (onderkant; drie polaire groepen allemaal aan een kant van het molecuul. de hydrofobe staart wordt verkort en wordt een carboxylgroep aan gezet (carbonzuur)
galzout gaat verbinding aan met aminozuren
glycine => glycocholaat
taurine => taurocholaat
zelfde type verbinding als in eiwitten (isopeptide binding) maar niet gevoelig voor eiwitsplitsende enzymen
wat voor molecuul is galzout?
amfoteer: gemengd lipofiel en hydrofiel => emulgator
bij bepaalde galzoutconcentratie (CMC =kritische micellaire concentratie) worden multimeren gevormd
micellen. kleinste = 4 galzout moleculen
hoe worden galzouten uit het bloed gehaald?
door hepatocyten
welke drie transporteurs bevat het apicale celmembraan van een hepatocyt?
- BSEP => galzouten
- sterolin => cholesterol
- MDR3 =>fosfolipiden
dit komt dan in de bile ducts terecht
wat wordt er in de gal ducten toegevoegd? en hoe wordt dit gereguleerd?
bicarbonaat rijke vloeistof. door secretine via cAMP en CFTR
MEMORAID
welke drie processen zijn van belang bij het maken van gal?
- hepatocyten (galzoutonafhankelijk) : de hele tijd water en elektrolyten afgeven
- vochtafgifte van hepatocyten neemt toe naarmate er meer galzouten worden uitgescheiden (choleretisch effect)
- ductulaire secretie van die bicarbonaatrijke vloeistof (CFTR-afhankelijk)
waar worden galzouten afgebroken?
distaal ileum (begin colon)
hoe worden galzouten afgebroken?
gedeconjugeerd door bacteriele hydrolases (aminozuren worden er weer afgeknipt) => hydrofober en wordt opgenomen
UDCA / ursodiol
- galzout dat in het gal van beren zit
- niet-amfoteer
- niet-toxisch
- stimuleert choleretisch effect
- kans op galstenen kleiner
- door dit aan pt te geven verkleint de kans op galstenen
voordelen orale UDCA therapie
- choleretisch effect (toegenomen galflow) => spoelt galwegen/-stenen door
- remt de novo synthese “toxisch” endogeen galzout
- niet hepato-toxisch
entero-hepatische cyclus van galzouten
memoraid;
1. in duodenum al passieve diffusie naar bloed en poortader vooral door niet-geconjugeerde (lipofiel/hydrofobere) galzouten
2. distale ileum haalt IBAT de galzouten eruit naar poortader
3. de rest gaat naar colon naar die bacterien en passieve diffusie
4. de rest via poep weg bv cholesterol
terugresorptie galzouten
memoraid
neuro-humorale regulatie van galsecretie
- ductulaire secretie
- galblaas contractie
- sfincter van oddi
galvorming in drie stappen
- secretie door hepatocyten in canaliculi
- transport en toevoeging van bicarbonaat door cholangiocyten
- opslag in galblaas
waardoor wordt de galzouten synthese bepaald?
door hoeveel galzouten er in de hepatocyten komen via de poortaders
als er dus niet genoeg terugkomt wanneer de heropname niet werkt bijv met crohn of een missend eind ileum, wordt er meer aangemaakt
CFTR wordt geactiveerd door …
secretine
glucagon en VIP kunnen dit ook maar dan een beetje
