H2.5: Exocriene pancreas-insufficientie

Question 1

twee functies exocriene pancreas

Answer 1

• secretie van spijsverteringsenzymen in het duodenum
• secretie van bicarbonaat in het duodenum

Question 2

secretie van spijsverteringsenzymen in het duodenum

Answer 2

• eiwitafbrekende(proteolytische) pro-enzymen: trypsinogeen, chymo-trypsinogeen, pro-elastase, pro-carboxypeptidases
• vetafbrekende (lipolytische) enzymen: pancreas lipase, pro-colipase
• koolhydraatafbrekende (glycosidische) enzymen: alfa-amylase

Question 3

waarom moet in de pancreas opnieuw amylase worden toegevoegd?

Answer 3

amylase uit de mond overleeft de maag niet

Question 4

secretie van bicarbonaat in het duodenum

Answer 4

• voorkomt zuurschade darmwand (ulcera)
• zorgt voor optimale pH voor digestieve enzymen in het duodenum

Question 5

welke twee functioneel verschillende gebieden in exocriene pancreas?

Answer 5

• acinus
• ductus

Question 6

acinus

Answer 6

• secretie eiwit/enzymen
• gestimuleerd door CCK/gastrine

Question 7

ductus

Answer 7

• secretie bicarbonaat
• gestimuleerd door secretine
• echte bulk volume van secreet

Question 8

hoe vindt de enzym/eiwit synthese, opslag en excretie plaats in acinaire cel?

Answer 8

exocytose: kiss&ride: inhoud wordt door fusie vrijgegeven en leeg blaasje gaat weer verder in de cel

Question 9

regulatie van de acinaire secretie in de pancreas

Answer 9

MEMORAID

Question 10

hoe zijn ductus cellen met elkaar verbonden?

Answer 10

tight junctions

Question 11

regulatie van de ductulaire secretie in de pancreas

Answer 11

MEMORAID

VIA CFTR: UITWISSELING CL- EN BICARBONAAT

Question 12

regulatie van de ductulaire secretie in de pancreas

Answer 12

door secretine en guanyline
secretine => cAMP
guanyline => cGMP

Question 13

waarom regulatie van de ductulaire secretie in de pancreas

Answer 13

• guanyline: coördineert acinaire en ductulaire secretie
• secretine: koppelt HCl toevoer aan bicarbonaatsecretie naar duodenum

Question 14

welke drie regulatie fasen stimulatie exocriene pancreas

Answer 14

• cefale fase
• gastrale fase
• intestinale fase

Question 15

cefale fase

Answer 15

n. vagus stimuleert acinaire én ductulaire secretie

Question 16

gastrale fase

Answer 16

hele beperkte bijdrage;
vagovagale reflexen (rekking maag) stimuleert n. vagus een beetje om acinaire en ductulaire secretie te doen

Question 17

intestinale fase

Answer 17

belangrijkste activator;
via twee cellen in duodenum:
- I-cel
- S-cel

Question 18

I-cel

Answer 18

• gestimuleerd door vetzuren, aminozuren en peptiden
• geeft CCK- ReleasingFactor af

Question 19

S-cel

Answer 19

• geeft secretine af
• reageert maar op 1 ding: pH < 4,5

Question 20

CCK-RF

Answer 20

=> CCK:
- stimuleert vorming (co-)enzymen in acinaire pancreas
- een van die enzymen is trypsine; eiwitsplitsend enzym

Question 21

wat gaat trypsine doen als er geen voedingseiwitten zijn om te splitsen?

Answer 21

CCK-RF afbreken; tonische (continue) stimulatie wordt dus doorbroken waardoor acinaire pancreas ook stopt met afgifte eiwitsplitsende enzymen

Question 22

preventie van pancreas-zelfvertering

Answer 22

• zymogenen worden in inactieve vorm gemaakt en worden pas in duodenum geactiveerd. uitzonderingen: lipase (heeft wel co-lipase nodig) en alfa amylase
• pro-enzymen worden verpakt in die membraanblaasjes (granulae)
• verpakt tezamen met trypsine inhibitor (TI)
• activering pas in duodenum door enterokinase in de wand van duodenum

Question 23

enterokinase

Answer 23

• in wand duodenum
• zet ALLEEN trypsinogeen om in trypsine
• trypsine activeert alle andere zymogene enzymen

Question 24

pancreas excretie soorten

Answer 24

• endocrien
• exocrien

Question 25

endocriene pancreas secretie

Answer 25

- alfa-cellen - bèta-cellen

Question 26

alfa-cellen

Answer 26

- 10-20% - glucagon

Question 27

bèta-cellen

Answer 27

- 75-80% - insuline

Question 28

exocriene pancreas excretie

Answer 28

- acinaire cel - ductale cel

Question 29

acinaire cel excretie

Answer 29

spijsverteringsenzymen

Question 30

ductale cel excretie

Answer 30

elektrolyten

Question 31

wat zijn redenen voor exocriene pancreas insufficiëntie?

Answer 31

1. acute necrotiserende pancreatitis 2. chronische pancreatitis 3. CF 4. beschadiging van de intestinale mucosa 5. als voedsel en enzymen niet op het goede moment op dezelfde plek zijn

Question 32

diagnose acute pancreatitis

Answer 32

2 van de 3: - symptomen (buikpijn) - serum amylase/lipase > 3x ULN - radiologische beeld

Question 33

oorzaken acute pancreatitis

Answer 33

- galstenen - alcohol

Question 34

heb je bij acute pancreatitis automatisch exocriene pancreas insufficientie?

Answer 34

nee. alleen als er necrose optreedt

Question 35

chronische pancreatitis

Answer 35

- kan bij recidiverend acute pancreatitis ontstaan - verlittekening en schade aan je pancreas paranchym

Question 36

diagnose chronische pancreatitis

Answer 36

1. symptomen;buikpijn 2. insufficiënties (endo-/exocrien) 3. radiologisch beeld passend

Question 37

pas klinisch relevant van vetabsorptie/afbraak bij

Answer 37

> 90% functieverlies

Question 38

lipase secretie daalt sneller dan bv secretie van proteolitische enzymen

Question 39

exocriene pancreas insufficiéntie heeft niet per se met obstructie of ontsteking te maken

Answer 39

kan ook door beschadiging aan intestsinale mucosa komen. bv minder hormonen die enzymsecretie stimuleren. - coeliakie - crohn of als voedsel en enzymen niet op het goede moment op dezelfde plek zijn - gastric bypass; - pancreas chirurgie; minder neurale stimulatie doordat vagus is geraakt minder hormonale stimulatie

Question 40

faeces elastase concentratie kan vals verlaagd zijn door... kan ook weer verbeteren door ...

Answer 40

verdunning (diarree) herstel mucosa

Question 41

steatorroe

Answer 41

- symptoom exocriene pancreasinsufficiëntie - olieachtige en extreem onaangenaam ruikende faeces moeilijk door te spoelen

Question 42

diagnose exocriene pancreas insufficientie testen

Answer 42

- directe functietest door hormonale stimulatie ; secretine of CCK geven en dit opvangen door in duodenum een sonde te leggen maar dit is invasief - ontlastingsevaluatie; gouden standaard; 5 opeenvolgende dagen 100g vet eten en dan alle ontlasting verzamelen van afgelopen 3 dagen. maar bijna nooit gebruikt doordat lastig - faeces elastase (!) meest gebruikt; elastase = protease en stabiel tijdens darmpassage. te laag = EPI. maar je meet ALLEEN de oorzaak verminderde uitscheiding. - ademtest

Question 43

behandeling EPI

Answer 43

- enzymcapsules eten bij de maaltijd