GK Les 3.7

Question 1

Welke groepen psychofarmaca zijn er?

Answer 1

> Antipsychotica
Antidepressiva
Stemmingsstabilisatoren
Anxiolytica

Question 2

Antipsychotica - Indicatie & soorten

Answer 2

Indicatie: Psychose, manische episode, delier

1) Klassieke (typische) antipsychotica
Sterke blokkade dopamine receptoren
- bij psychoses wordt er veel dopamine aangemaakt
- dopamine heb je wel nodig, om te kunnen bewegen

2) Nieuw (atypische) antipsychotica
- Zwakke blokkade dopamine, sterke blokkade serotonine
Ook serotonine wordt teveel aangemaakt bij psychoses

Question 3

Antipsychotica - werkingsmechanisme

Answer 3

Werking:
> Verminderd wanen, hallucinaties, agressie, agitatie en angst
> Verminderd met name de positieve symptomen, minder de negatieve.

Wanneer werkt het?

• Agitatie verminderd binnen enkele uren/dagen
• Positieve symptomen verminderen na 2-6 weken

Positieve symptomen = verschijnselen die er eerst niet waren, maar door de psychose erbij gekomen zijn. -> hallucinaties, waanbeelden, verwardheid

Question 4

Contra-indicaties en bijwerkingen - Antipsychotica

Answer 4

Contra-indicaties:
x Cardiovasculaire ziekten (MI, hartfalen, ritmestoornissen)
x Parkinson
- Bij Parkinson -> te weinig dopamine -> dus logische contra-indicatie van antipsychotica.

Bijwerkingen:

• Slaperigheid, sedering, verhoogd gewicht (door verhoogde eetlust)
• Extrapiramidale stoornissen = beweegstoornis -> vooral klassieke antipsychotica

Question 5

Wat is extrapiramidale stoornissen?

Answer 5

extrapiramidale systeem -> ‘finetuning’ beweging, reflex en houding.

Extrapiramidale bijwerkingen van antipsychotica:
> Acute dystonie = spierkrampen hoofd/nek
> Acathisie = wiebelen en wippen, onrust
> Parkinsonisme: tremoren, spierzwakte, rigiditeit (=stijfheid)
> Dyskinesie = onwillekeurige trekkende beweging van gezicht

Question 6

Bij welke psychofarmaca komt extrapiramidale bijwerking voor?

Answer 6

Vooral bij klassieke antipsychotica

Question 7

Antidepressiva - Indicatie & soorten

Answer 7

Indicatie: Depressie, angststoornissen, OCS, PTSS, neuropatische pijn

1) Tricyclische antidepressiva (TCA’s, klassiek)
- Bijv. amitryptiline, clomipramide
- Vooral bij ernstige depressies

2) Selectieve serotonine heropname remmers (SSRI’s, modern)
- Bijv. Fluoxetine (prozac), Paroxetine (seroxat)

Question 8

Antidepressiva - werkingsmechanisme

Answer 8

Werking:
> remmen heropname van serotonine (en noradrenaline)
> verminderen depressie en verbeteren stemming

Wanneer werkt het?

• Na 3-6 weken
• eerst verergering vd klachten (CAVE -> suïcide-risico)

Question 9

Contra-indicaties en bijwerkingen - Antidepressiva

Answer 9

Contra-indicaties:
x TCA is gevaarlijk bij cardiovasculaire aandoeningen (CAVE -> overdosering)
x SSRI’s zijn redelijk veilig

Bijwerkingen:
- TCA hebben veel meer bijwerkingen dan SSRI’s
- Beiden: gewichtstoename, seksuele dysfuncties, sedering of onrust, slaapstoornissen,
maag-darmklachten, serotoninesyndroom (bij SSRI’s).

Question 10

Welke antidepressiva heeft meer bijwerkingen?

Answer 10

TCA hebben veel meer bijwerkingen dan SSRI’s

Question 11

Stemmingsstabilisatoren - Indicatie & soorten

Answer 11

Indicatie: Bipolaire stoornis, soms depressie (lithium), epilepsie (anti-epileptica)

1) Lithium (een licht metaal)
> 1e keus!
> bijv. camcolit, priadel

2) Anti-epileptica
> Valproïnezuur (depakine) of carbamazepine (tegretol)

Question 12

Stemmingsstabilisatoren - werkingsmechanisme

Answer 12

Werking:
> Werkingsmechanisme lithium en anti-epileptica = onbekend
> Invloed op serotonine en noradrenaline (hoe?)
> Profylaxe voor zowel manische als depressieve fase
> Werkt specifiek op uitgelaten stemming en grootheidswaan

Wanneer werkt het?

• na 1-2 weken in de acute fase
• Volledige profylaxe na 6-12 maanden

Question 13

Contra-indicaties en bijwerkingen - Stemmingsstabilisatoren

Answer 13

Contra-indicaties:
x Lithium: zwangerschap, cardiovasculair, hypothyreoïdie, hersenschade, nierziekten.
x Anti-epileptica: zwangerschap, leverziekten

Bijwerkingen:
> Lithium: maag-darm stoornissen, hypothyreoïdie, nierschade, huidaandoeningen
- Cave -> overdosering door smalle therapeutische breedte; verwardheid, convulsies,
coma.
- Elke 3-6 maand lithium spiegel controleren

> Anti-epileptica: duizelig, misselijk, huidaandoeningen, sufheid, soms overdosering.

Question 14

Anxiolytica - Indicatie & soorten

Answer 14

Indicatie: angst, slaapstoornissen, anesthesie (“roesje”)

1) Benzodiazepinen
- bijv. Oxazepam, Temaxepam, Diazepam

De ‘pammetjes’

Question 15

Anxiolytica - Werkingsmechanisme

Answer 15

Werking:
> Afname van spanning en onrust door:
- versterking GABA = de belangrijkste inhiberende neurotransmitter (remt de
prikkeloverdracht)
- Anxiolytisch: slaapbevorderend, spierrelaxerend, anticonvulsief

Anxiolyse = angst verminderd

Wanneer werkt het?
- Kort na inname (oxazepam), kortwerkend of langwerkend (diazepam)

Question 16

Contra-indicaties en bijwerkingen - Anxiolytica

Answer 16

Contra-indicaties:
x Slaapapneu, leverinsufficiëntie, respiratoire insufficiëntie (i.v.m. ademdepressie)
x CAVE -> andere psychofarmaca en alcohol (versterking sedatie benzodiazepine)

Bijwerkingen:
- Relatief weinig bijwerkingen: sufheid, spierzwakte, concentratiestoornissen, verwardheid,
desoriëntatie, dubbelzien.
- Overdosering is lastig, alleen met alcohol of andere psychofarmaca gevaarlijk.
- Verslavend (!!); maximaal enkele weken voorschrijven, na 5 dagen gewenning.

Question 17

Verslaving aan benzodiazepinen

Answer 17

Tolerantie:

• Steeds meer nodig voor hetzelfde effect
• Geen tolerantie voor anxiolyse, wel voor sedatie en spierrelaxatie

Onthouding / abstinentie / ontwenning:
x Als je stopt geeft dat veel lichamelijke klachten
x Klachten: angst, onrust, prikkelbaar, misselijk, trillen, spierkrampen, delier
x Vaker bij abrupt stoppen, bij kortwerkende benzo’s, bij langdurig gebruik en bij andere
verslavende middelen (alcohol) en bij een persoonlijkheidsstoornis)

Rebound:
> klachten komen heviger terug na stoppen
> Bijv. slapeloosheid komt terug en plots ook de angst

Question 18

Welke psychofarmaca zijn verslavend?

Answer 18

!! Benzodiazepinen zijn de enige psychofarmaca die verslavend zijn !!