GK Les 3.5 Flashcards
DSM 5 - Depressieve en bipolaire stemmingsstoornissen
Depressieve stemmingsstoornissen:
- depressieve stoornis
- Dysthymie
- Depressieve stoornis door PMS / medicatie / ziekte
Bipolaire stemmingsstoornissen:
- Bipolaire I stoornis
- Bipolaire II stoornis
- Cyclothyme stoornis
Stemming & affect
Stemming (klimaat):
- Combinatie van emoties die een persoon gedurende enige tijd beleeft.
- Kan veranderen, maar heeft een zekere constantheid en duur (tenminste uren en soms
dagen)
Affect (weer op dat moment):
- De zichtbare en hoorbare uitdrukking van de emotionele reactie
Waar te nemen door;
> Autonome reacties: blozen, transpireren, verbleken, enz.
> Psychomotoriek: huilen, lachen, mimiek, gestiek en spraak
> Uitroepen en woordkeus
Wisselt mee met het onderwerp wat aan de orde is: x Stabiel (normaal) x Inadequaat x Labiel x Vlak
Aard affect: huilerig, wanhopig, opgewekt, prikkelbaar, wantrouwig, schrikachtig
Stemmingsstoornis =
= langdurige afwijking van normale variatie (neutraal, opgewekt, gedrukt)
Vormen:
> Eufoor: overdreven opgewekt, uitgelaten
> Depressie: mat, neerslachtig, somber, wanhopig, radeloos
> Dysfoor: wantrouwig, prikkelbaar, kwaad, agressief
> Angstig: bezorgd, gejaagd, innerlijk gespannen, schrikachtig
DSM 5 - Depressieve stoornis
5 of meer symptomen, gedurende minimaal 2 weken
> Depressieve stemming *
> Verminderde interesse / plezier in (bijna) alle activiteiten *
> Gewichtstoename of -verlies
> Psychomotorische agitatie of vertraging
> Insomnia of hypersomnia (slaapproblemen)
> Verlies van energie
> Schuld/waardeloosheid
> Concentratieproblemen / besluiteloosheid
> Terugkerende gedachten aan de dood
Beperking functioneren of lijdensdruk
Niet door middel of ziekte veroorzaakt
- = moeten altijd aanwezig zijn!!
DSM 5 - Dysthymie
Sombere stemming gedurende 2 jaar 2 of meer symptomen: > Slechte eetlust of veel eten > Insomnia of hypersomnia > Weinig energie / vermoeid > Gering gevoel van eigenwaarde > Slechte concentratie of besluiteloosheid > Gevoelens van hulpeloosheid Nooit langer dan 2 maanden symptoomvrij geweest Beperking in functioneren
Depressie VS dysthymie
Depressie is minimaal 2 weken én minimaal 5 symptomen
=> DUS: minder lang, maar heftiger dan dysthymie
Dysthymie is sombere stemming gedurende 2 jaar en 2 symptomen of meer
Epidemiologie - Depressie
20% vd bevolking ooit depressie gehad (18-64 jaar)
Verhouding vrouw : man = 2 : 1
Ontstaan van een depressie:
> Erfelijkheid
- Vooral bij ernstige recidiverende depressies
> Biologisch / biochemisch
- Onderliggende ziekten: hypothyreodie, MI, CVA, Parkinson, diabetes
- Neurotransmitters: verlaagde serotonine en verlaagde noradrenaline
- Hormonale verstoringen (vooral vrouwen meer last van schommelingen/verstoring)
- Zonlicht: o.i.v. zonlicht wordt melatonine en serotonine aangemaakt
> Gedragstheorie:
- Meer negatieve life events meemaken en deze niet goed verwerken (agressie naar
binnen) - Door passiviteit weinig positieve dingen meemaken, verdwijnen positieve bekrachtiging
> Cognitieve theorie
- Automatisch negatieve gedachten -> somberheid en pessimisme -> negatieve
gevoelens en passief gedrag.
Behandeling depressie
Antidepressiva
- verhogen serotonine en noradrenaline in het brein
- 1e weken kunnen de symptomen erger worden (bijwerking)
Cognitieve gedragstherapie
- Leert negatieve gedachten te veranderen
Gedragstherapie
- Opdrachten, actiever, dag- en nachtritme herstellen
Interpersoonlijke therapie
- Relatie en omgang met anderen verbeteren
Lichttherapie
- Bij seizoensgebonden depressie
Mindfulness
- Leert te ontspannen en minder te piekeren
Elektroconvulsie therapie
- Bij therapie resistente depressie
Bipolaire stoornis =
= een psychologische stoornis die wordt gekenmerkt door stemmingswisselingen tussen een toestand van extreme euforie en depressie.
Een (meestal) terugkerende stemmingsstoornis, waarbij in de tijd afgebakende perioden (episoden genoemd) van manie, hypomanie en depressie elkaar afwisselen.
DSM 5 - soorten bipolaire stoornissen:
> Bipolaire-I-stoornis
- Manie, meestal in combinatie met depressie
> Bipolaire-II-stoornis
- Depressie in combinatie met hypomanie, maar nooit met een manie
- Gaan wel door met dagelijks leven
> Cyclothyme stoornis
- Wisselende milde depressieve en hypomanische symptomen, zonder ooit volledige
stemmingsepisoden.
Beloop bipolaire stoornissen:
x Voor de 1e (hypo-) manie al 1 of meer depressies
x Verschilt sterk van persoon tot persoon
x Stemmingsepisoden komen en gaan
x Tussen de episoden in zijn er meestal klachtenvrije perioden:
- Vele jaren klachtenvrij
- Soms volgen episoden van (hypo-)manie en depressie elkaar sneller op
Bipolaire-I-stoornis: Manische episode
Verhoogde stemming, minimaal 1 week
Minimaal 3 symptomen: > Grootheidsideeën, meer eigenwaarde > minder slapen > Spraakzamer > Gedachtevlucht, gejaagde gedachten > Verhoogd afleidbaar > Agitatie, verhoogde doelgerichte activiteit > Impulsiviteit (negatieve gevolgen)
Beperkingen in functioneren
Bipolaire-II-stoornis: Hypomane episode
In hypomane episode kan iemand nog wel functioneren –> dat is het grote verschil met manisch depressief.
Verhoogde stemming, minimaal 4 dagen Minimaal 3 symptomen: > Grootheidsideeën, meer eigenwaarde > Minder slapen > Spraakzamer > Gedachtevlucht > Verhoogd afleidbaar > Agitatie, verhoogd afleidbaar > verhoogde doelgerichte activiteit > Impulsiviteit (negatieve gevolgen)
Stemming door anderen waar te nemen
Geen beperking in functioneren (wel verandering in functioneren)
Bipolaire-I-stoornis VS bipolaire-II-stoornis
Bij bipolaire I stoornis: Manische episode heeft iemand beperkingen in functioneren.
In hypomane episode kan iemand nog wel functioneren –> dat is het grote verschil met manisch depressief
