Filipino Lesson 1 - 3 Flashcards
Pagsasalin sa papel o sa anomang kasangkapang maaaring magamit na mapagsasalinan ng mga nabuong salita, simbolo at ilustrasyon ng isang tao o mga tao sa layuning maipahayag ang kanyang/kanilang kaisipan.
Pagsulat
Ang pagsulat ay kapwa ______ at ______ na aktibiti na ginawa para sa iba’t ibang layunin.
pisikal: ginagamit ang kamay at mata
mental: hindi maaring hindi gamitin ang utak sa pagsulat
Ano ang apat na makrong kasanayang pangwika?
Pakikinig, Pagsasalita, Pagbabasa, Pagsulat
Ayon kay ________:
“Ang pagsulat ay isang KOMPREHENSIBONG kakayahang naglalaman ng wastong gamit, talasalitaan, pagbubuo ng kaisipan, retorika, at ibap ang mga elemento.”
Xing at Jin (1989)
Ayon kay ________:
“Ang pagsulat ay isang BIYAYA, isang pangangailangan at isang kaligayahan ng nagsasagawa nito.”
Keller (1985)
Ayon kay ________:
“Ang pagsulat ay EKSTENSYON ng wika at karanasang natamo ng isang tao mula sa kanyang pakikinig, pagsasalita, at pagbabasa”
Peck at Buckingham
Ayon kay ________:
“Ang kakayahan sa pagsulat nang MABISA ay isang bigay na totoong mailap para sa nakararami sa atin maging ito’y pagsulat sa unang wika o pangalawang wika man.
Badayos (2000)
Ayon kay ________:
“Ang pagsulat ay isang EKSPLORASYON-pagtuklas sa kahulugan, porma at ang manunulat ay nagtatrabaho ng pabalik-balik, nagtutuon sa isa sa mga batayang kasanayan sa bawat panahon nang kanyang matuklasan…”
Donald Murray
Ang _________ at pagsulat ay kakambal ng utak.
pag-iisip
Ito ay isang masinop at sistematikong pagsulat ukol sa isang karanasang panlipunan na maaaring maging batayan ng marami pang pag-aaral.
Akademikong Pagsulat
Gayundin naman ang kalidad ng pagsulat ay hindi matatamo kung walang ____________.
Kalidad ng pag-iisip
Anomang pagsulat na isinasagawa upang makatupad sa pangangailangan sa pag-aaral.
- Isinasagawa sa akademikong institusyon kung saan kailangan ng mataas na antas ng kasanayan sa pagsulat.
Akademikong Pagsulat
Nakadepende sa _____________ ng isang indibidwal ang pagbuo ng akademikong pagsulat (Arrogante et al. 2007)
kritikal na pagbasa
Gingamit ang akademikong pagsulat para sa __________ binabasa ng mga guro at mananaliksik.
publikasyong
Ang akademikong pagsulat ay anomang akdang tuluyan o (a) _____ na nasa uring (b) _______ o ________ at ginagawa upang magpahayag ng impormasyon tungkol sa isang paksa.
a. prosa
b. ekspositori o argumentatibo
Ano ang apat (4) na inaasahan sa akademikong pagsulat?
pormal, impoersonal, tumpak, obhetibo
PITO
Ang pagsulat ay artikulasyon ng mga ideya, konsepto, paniniwala, at nararamdaman na ipinahahayag sa 3 paraan: _______________
pagsulat, limbag, elektroniko
Ano ang 2 yugto ng pagsulat?
- Pangkognitibo
- Proseso ng PAGSULAT
Ano ang 4 layunin sa pagsulat?
Impormatibo na Pagsulat
Mapanghikayat na Pagsulat
Malikhaing Pagsulat
Pansariling Pagpapahayag
3 Dapat isaalang-alang sa akademikong sulatin:
Paksa, Layunin, Kahalagahan ng partikular na akademikong artikulo
Pagsusuri sa akademikong artikulo
- Paggamit sa antas ng wika (pormat at di-pormal/kombinasyon)
- Pagkakaiba sa layunin ng mga awtor
- Paraan ng Pananaliksik
Nagbibigay linaw o NAGPAPALIWANAG hinggil sa proseso, isyu, konsepto, o anomang paksa na nararapat alisan ng pag-aalinlangan
Paglalahad (Ekspositori)
Bumubuo ng isang IMAHE sa pamamagitan ng paglalahad ng mga katangian nito.
Paglalarawan (Deksriptib)
Nagkukwento ng mga MAGKAUGNAY na pangyayari.
Pagsasalaysay (Naratib)
May layuning MANGHIKAYAT at magpapaniwala sa pamamagitan ng pagbibigay ng mga rason at ebidensya.
Pangangatwiran (Argumentatib)
UriPagsulat. Lahat ng pagsusulat sa paaralan
* Kritikal na sanaysay, lab report, eksperimento, term paper, at disertasyon
* INTELEKTWAL na pagsulat
Akademiko
UriPagsulat. Espesyalisadong uri na tumutugon sa kognitibo at sikolohikal na pangangailangan.
* Espesipikong audience o pangkat ng mambabasa
* Pag bigay solusyon sa komplikadong suliranin
Teknikal
UriPagsulat. Pampamamahayag o pagulat ng balita, editoryal, kolum, lathalain, mga pahayaga, o magasin.
Dyornalistik
UriPagsulat. Magrekomenda ng iba pang source hinggil sa paksa.
* Binubuod ng isang manunulat ang ideya ng ibang manunulat
* Parentetikal, talibaba o endnotes, bibliograpi, indeks, at note cards.
Reperensyal
UriPagsulat. Nakatuon sa isang tiyak na propesyon.
* Police report, investigative report, legal forms, briefs pleading, at med report.
Propesyonal
UriPagsulat. Masining
* Pokus ang imahinasyon ng manunulat, pwedeng piksyonal or dipiksyonal.
* Tula, nobela, maikling katha, dula, at malikhaing sanaysay
* Mayaman sa idyoma, tayutay, simbolismo, at pahiwatig
Malikhain
Griyego “ethos”, kahulugan ay “karakter”
- Salitang ugat na “moral o moral na karakter”
Etika
Ayon kay: _____________
Ang etika ay kalipunan o set ng mga konsepto at prinsipyo na dapat maging gabay sa tamang asal patungkol sa isang gawain. Kung gayon, ang etika sa pagsulat ay naglalaman ng mga panuntunan na siyang gagabay sa manunulat sa wastong pagkilala at pagpapahalaga ng mga impormasyong nakalap at naisulat niya
Richard William Paul at Linda Elder
Uri ng proteksyong ipinagkakaloob ng batas ng Pilipinas sa mga awtor o may-akda sa kanilang mga orihinal na likha o imbensyon
Republic Act. 8293
Ano ang dalawang (2) likha na sakop ng copyright?
Orihinal na Literatura at Likhang Sining
Isang legal na paraan o instrumento na nagbibigay sa manlilikha ng tanging karapatang maglathala at magbenta ng kanilang mga gawa o likha.
Intellectual Property
Pag ikaw ay napatunayang nangopya, mayroon itong _______________.
Kaparusahang Paglabag
Mga ISINALIN, pagsasadula, mga hinalaw, pinaikli, pagsasaayos ng mga musika, katipunan ng literature, pag-aaral, sining, atbp.
Mga likhang may pinagbatayan (Derivative Works)
Pagsusumite ng papel o anomang produkto na gawa ng iba o kaya ay sabay na pagsusumite ng iisang papel sa magkaibang kurso
Plagiarism
AnyoPlagiarism. Nagpapasa ang mananaliksik ng iisang pag-aaral, kung saan ang bahagi ng isang pananaliksik ay INUULIT sa isa pang pananaliksik nang walang sapat na pagbanggit.
Redundant Publication
AnyoPlagiarism. Kahit na hindi naman ginagamit sa pananaliksik, naglalagay ng mga aklat o materyales na hindi naman ginamit/binasa bagkus nakita lamang na binanggit sa ibang aklat.
Pagpaparami ng listahan ng sanggunian
Mga maaaring kaparusahan sa plagiarism:
- Bigyan ng bagsak na grado
- patalsikin sa paaralan
- pagtatanggal sa iyong digri kahit na nakapagtapos ka na ng masteral at doktoradong taon na ang nakalipas
- sentensiyahan ng multa at pagkakabilanggo
Maiiwasan ang plagiarism kung:
- hihingi ng permiso sa orihinal na may-akda kung gagamit ng kanilang pananaliksik
- isulat ang pangalan at kaugnay na impormasyon tungkol sa orihinal na may-akda sa sanggunian
KatangianAkadPagsulat. Mas KOMPLEKS kaysa sa pasalitang wika.
* Mayaman ang bokabularyo
* Kompleksidad ng gramatika
Kompleks
KatangianAkadPagsulat. HINDI angkop ang KOLOKYAL at balbal na salita.
Pormal
KatangianAkadPagsulat. Ang mga DATOS ay inilalahad ng walang labis o kulang.
Tumpak
KatangianAkadPagsulat. HINDI PERSONAL
* Ang pokus ay ang impormasyong nais ibigay sa halip na ang manunulat o audience mismo.
Obhetibo
KatangianAkadPagsulat. Gawing MALINAW sa mambabasa ang ugnayan ng teksto sa isa’t isa
* Signaling words
Eksplisit
KatangianAkadPagsulat. Gamit ng WASTONG bokabularyo.
* Maingat sa paggamit ng salitang madalas katisuran.
Wasto
KatangianAkadPagsulat. Maging RESPONSABLE sa paglalahad ng ebidensya, patinay, o anomang nagpapatibay sa argumento.
Responsable
KatangianAkadPagsulat. Matugunan ang mga tanong kaugnay sa isang paksa
* Ang tanong ang nagbibigay ng LAYUNIN
Malinaw na Layunin
KatangianAkadPagsulat. listahan ng facts at paglalarawan ng mga hanguan.
* Naglalahad ideya at saliksik ng iba, layunin ng kanyang papel na maipakita ang kanyang sariling pag-iisip o “punto de bista” ng manunulat
Malinaw na Pananaw
KatangianAkadPagsulat. Bawat talata ay kailangan sumuporta sa tesis na pahayag.
* Iwasan ang mga hindi kailangan, hindi kaugnay, hindi mahalaga at taliwas na impormasyon
May Pokus
2 Anyo ng Akademikong Pagsulat
> Reaksyon Paper
Term Paper
3 Kategorya ng Akademikong Papel
- Karaniwang Anyo
- Personal
- Residual
KategoryaAkadPapel. Madalas na ipagawa sa mga MAG-AARAL sa iba’t ibang subjects.
* Sintesis
* Buod
* Abstrak
* Talumpati
* Rebyu
Karaniwang Anyo
KategoryaAkadPapel.Pansarili
* Nakatuon ito sa manunulat mismo, sa kanyang isip at dama kaugnay sa paksa etc.
* Replektibong/ Lakbay/ Piktoryal Sanaysay & Posisyong Papel
Personal
KategoryaAkadPapel. “residual” na pagsusulat.
* Hindi nabibilang sa una o pangalawang kategorya.
* Bionote
* Panukalang Proyekto
* Agenda at Katitikan ng Pulong
Residual
Anomang buod ng kaisipan na isinusulat at binibigkas sa mga manonood.
* Maghikayat o mangatwiran tungkol sa isang isyu
* Komunikatibong salita na gawa sa public na lugar na may layuning maglahad ng impormasyon, aliw, hikayat, etc.
Talumpati
_____ ng Talumpati. Ipabatid ang pagsang-ayon, pagtugon, o pagbibigay ng impormasyon sa tagapakinig
Layunin
3 uri ng talumpati ayon sa layunin:
- Nagbibigay-impormasyon
- Nanghihikayat
- Nagtataguyod ng pagbubuklod-buklod ng lipunan
TalumpatiAyonSaLayunin. Nagpapaliwanag, nag-uulat, naglalarawan, nagbibigay-kahululgan, nagpapakita ng kaganapan, at nagbibigay-liwanag sa isang paksa
Talumpating nagbibigay-impormasyon
TalumpatiAyonSaLayunin. Layuning mapaigting, mabago, maimpluwensyahan o mapatotohanan ang mga saloobin, paniwala o emosyon ng tagapakinig
Talumpating nanghihikayat
TalumpatiAyonSaLayunin. Naglalayong maiangat ang damdamin ng pagkabuklod-buklod, pagkapatiran, at pagkakaisa
Talumpating nagtataguyod ng pagbubuklod-buklod ng lipunan
2 Uri ng Talumpati Batay sa Kahandaan and its subsets:
- May Paghahanda o Prepared Speech
1.1 Talumpating Binabasa
1.2 Talumpating Isinaulo
1.3 Talumpating Ekstemporaryo - Biglaang Talumpati
2.1 Impromptu Speech
TalumpatiBatayKahandaan.
* Talumpating ISINULAT O KINABISADO ng isang tagapagsalita sa partikular na panahon/oras.
* NAGSALIKSIK ng impormasyon ukol sa paksa.
* Paghahanda kung paano ibibigkas.
May Paghahanda o Prepared Speech
PreparedSpeech. Anyong pasanaysay at binabasa nang buong lakas sa harap. ex. SONA
Talumpating Binabasa
TalumpatiBatayKahandaan.
* Walang paghahanda o practice
* Same day ang talumpati, isinulat o ibinigkas ang paksa.
Biglaang Talumpati
Biglaang Talumpati. Bibigyan muna ng paksa ang magsasalita at saka magsasalita. Pwede ring bigyan siya ng certain time to think.
Impromptu Speech
