Extra vragen Pijnstilling

Question 1

Door weefselbeschadiging
komen stoffen vrij die de nociceptoren direct of indirect prikkelen: (…) werken stimulerend op de nociceptoren, (…) verhogen de gevoeligheid
van sensorische zenuwuiteinden voor deze stoffen.

Answer 1

1. histamine, serotonine en
   bradykinine
2. prostaglandinen

Question 2

Bij welke uitzonderingen moet de dosering paracetamol worden aangepast?

Answer 2

paracetamol > dan 1 maand
of bij levercirrose
EN alcoholisme, leverfalen en een slechte voedingstoestand

Question 3

Welke stap in de pijnladder wordt overgeslagen bij nociceptieve pijn bij kanker?

Answer 3

Zwakwerkend opioid (tramadol)

Question 4

Welke werking heeft paracetamol?

Answer 4

analgetische en antipyretische werking, maar geen anti-inflammatoire
werking

Question 5

Waardoor geeft alcoholisme een verhoogde kans op leverbeschadiging bij paracetamolgebruik?

Answer 5

Bij deze patiënten zijn enzymen geïnduceerd (CYP 2E1) die paracetamol omzetten in een
gevaarlijke metaboliet (NAPQI) die leverbeschadiging geeft. Onder normale omstandigheden
wordt NAPQI snel geconjugeerd door glutathion. Wanneer de hoeveelheid NAPQI de
bindingscapaciteit van glutathion overtreft, leidt dit tot beschadiging van de levercellen.

Question 6

Waardoor geeft leverfalen een verhoogde kans op leverbeschadiging bij paracetamolgebruik?

Answer 6

Bestaande leverziekte leidt tot een verhoogde vorming van hepatotoxische metabolieten.

Question 7

Waardoor geeft een slechte voedingstoestand een verhoogde kans op leverbeschadiging bij paracetamolgebruik?

Answer 7

Mensen met een slechte voedingstoestand hebben minder glutathion in de lever. Glutathion is een
antioxidant die zorgt voor de conjugatie van gevaarlijke metabolieten (NAPQI).

Question 8

Wat zijn voorbeelden van klassieke NSAID’s?

Answer 8

ibuprofen, naproxen en diclofenac.

Question 9

Hoe werkt COX-1 in de prostaglandinesynthese?

Answer 9

COX-1 speelt een rol bij de productie van prostaglandinen voor weefselhomeostase: autoregulatie
voor het onderhouden van renale perfusie, gastroprotectie en trombocytenaggregatie.

Question 10

Hoe werkt COX-2 in de prostaglandinesynthese?

Answer 10

COX-2 speelt een rol bij de autoregulatie voor renale perfusie, inflammatie, ovulatie, sluiting van de
ductus Botalli in neonaten en diverse functies van het CZS (koortsinductie, pijnwaarneming en
cognitieve functies).

Question 11

Wat doet het COX enzym?

Answer 11

Arachidonzuur –(COX) –> Prostaglandine H2 –> prostaglandinen, prostacycline, tromboxanen

Question 12

… (een hoog selectieve COX-2 remmer) is van de markt gehaald in verband met ernstige
cardiovasculaire bijwerkingen die tot sterfte leiden.

Answer 12

Rofecoxib (fout in andere vragen)

Question 13

Risicofactoren voor het
ontwikkelen van een ulcus pepticum bij het gebruik van NSAID’s zijn:

Answer 13

een ulcus in de
voorgeschiedenis, reumatoïde artritis, hartfalen en diabetes mellitus.

Question 14

Risicofactoren voor het
ontwikkelen van nierfalen bij het gebruik van NSAID’s zijn:

Answer 14

hartfalen, dehydratie, sepsis en pre
existent nierfalen

Question 15

Door remming van de
trombocytenaggregatie kan de bloedingstijd toenemen. Met uitzondering van (…) is
dit effect reversibel, dosisafhankelijk en kortdurend.

Answer 15

acetylsalicylzuur

Question 16

Bij patiënten met ten
minste één risicofactor van de CBO-richtlijn ‘NSAID-gebruik en preventie van maagschade’ gaat de voorkeur uit naar het preventief toevoegen van …

Answer 16

protonpompremmer zoals omeprazol of eventueel misoprostol

Question 17

Hoe onstaat nierfalen bij NSAID gebruik?

Answer 17

Onder normale omstandigheden is de nierdoorbloeding in geringe mate afhankelijk van de
prostaglandineproductie. Prostaglandines zorgen voor dilatatie van de afferente nierarteriole,
waardoor de nierdoorbloeding bij daling van het circulerend volume constant blijft. Bij
toediening van een prostaglandinesynthetaseremmer wordt dit compensatiemechanisme geremd,
wat niet alleen resulteert in verminderde nierdoorbloeding en
vochtretentie, maar zelfs kan leiden tot een acute
nierinsufficiëntie.

Question 18

Wanneer wordt de niet meer prostaglandine afhankelijk?

Answer 18

in situaties
waarin er weinig druk op de nier staat: bij een lage
intraglomerulaire druk. Deze is afhankelijk van de
systemische bloeddruk en de vaattonus pre en post
glomerulair.

Question 19

De volgende situaties geven een hoger risico
om nierinsufficiëntie te ontwikkelen onder NSAID’s:

Answer 19

• Verminderd circulerend volume: hartfalen,
  dehydratie, sepsis.
• RAS-remmers
• Pre-existent nierfalen (MDRD < 30).

Question 20

Waartoe leidt nierinsufficientie?

Answer 20

elektrolytstoornissen (vooral een verhoogd kalium) en bij gebruik van renaal
geklaarde comedicatie met een smalle therapeutische index (bijvoorbeeld sotalol, digoxine, lithium, nitrofurantoïne en metformine) kans op een geneesmiddelenintoxicatie

Question 21

Hoe ontstaan cardiovasculaire bijwerkingen bij NSAID’s?

Answer 21

NSAID’s zorgen voor water- en zoutretentie –> perifeer oedeem en aanleiding tot hypertensie. Bij
patiënten met hartfalen, geen NSAID’s in verband met de kans
op toename van links of rechts decompensatio cordis.

Question 22

Wat geeft verhoogd risico op nier en hartfalen?

Answer 22

• RAS-remmers (vooral bij een gestoorde nierfunctie of bij
  volumedepletie kan door de combinatie met RAAS-remmers de
  nierfunctie verder achteruitgaan en is er een risico op hyperkaliëmie)
• Diuretica (dit leidt tot een lager effectief circulerend volume,
  waardoor de nierdoorbloeding meer afhankelijk wordt van de
  prostaglandinesynthese)

Question 23

Waarmee is er interactie tot hypertensie en NSAID’s?

Answer 23

Antihypertensiva (verminderd effect (o.a. door zoutretentie) bij
gelijktijdig NSAID gebruik)

Question 24

Codeïne heeft een lage/hoge affiniteit voor opioïdreceptoren. Het analgetische effect van codeïne is zwak/sterk

Answer 24

lage, zwak (eentiende van dat van morfine).

Question 25

Welke belangrijke opioidreceptoren hebben effect op analgesie?

Answer 25

mu (µ) en kappa (κ)

Question 26

De analgetische werking van morfine is voornamelijk
toe te schrijven aan de bezetting van de … in het centrale zenuwstelsel.

Answer 26

µ-receptoren

Question 27

Hoe werkt de oromucosale variant van fentanyl?

Answer 27

Er is een oromucosale zuigtablet beschikbaar, waarvan 25% procent
van de fentanyl wordt geabsorbeerd door het mondslijmvlies en in de circulatie komt. Het wordt
vooral gebruikt bij onvoorspelbare acuut optredende doorbraakpijnen/ heftige pijnen.

Question 28

Wat is de kinetiek van de verschillende toedieningswijzen van fentanyl?

Answer 28

de nasale toediening kent een
Tmax van 12-20 minuten en een halfwaardetijd van 3 tot 4 uur. Bij transdermale toediening betreft
een gereguleerde afgifte die effectief wordt na 6 tot 12 uur en gedurende 72 uur fentanyl afgeeft,
met een schijnbare t1/2 van ongeveer 17 uur.

Question 29

Wat te doen bij onvoldoende werking of te veel bijwerkingen van opioiden?

Answer 29

opioïdrotatie, wegens individivele affiniteit van de verschillende receptoren.

Question 30

Welke bijwerkingen hebben opiaten op het CZS?

Answer 30

Opiaten kunnen effect hebben op het CZS en zorgen voor een delier, sedatie, remming van
ademaling en miosis.

Question 31

Opiaten kunnen zorgen voor toename van de tonus van gladde spieren en afname van motiliteit. Wat kan dit tot gevolg hebben?

Answer 31

obstipatie, misselijkheid, braken en constrictie van de sfincter van Oddi (galsteenkoliek)

Question 32

Wat zijn risicofactoren voor obstipatie bij opiaatgebruik?

Answer 32

1. bedlegerigheid/immobiliteit
2. slechte intake van water en voedsel
   (vezels)
3. bepaalde medicijnen, zoals ondansetron, tricyclische antidepressiva, verapamil,
   anticholinerge middelen (zoals oxybutynine) en diuretica

Question 33

Welke interactie heeft magnesiumhydroxide onder andere? (6)

Answer 33

Tetracycline,
digoxine, ijzer, cefuroxim, bisfosfonaten en chinolonen

Question 34

Hoe ontstaat ademdepressie bij COPD en opiaatgebruik?

Answer 34

Patiënten met
chronische respiratoire insufficiëntie (pO2 < 8 kPa, pCO2 > 6.0 kPa) bij COPD hebben hypercapnie
als gevolg van alveolaire hypoventilatie. De ventilatoire drive van deze patiënten is grotendeels
afhankelijk van de pO2. Als bij een respiratoire insufficiëntie veel zuurstof wordt toegediend, zal dit
dus ten nadele gaan van de respiratoire drive.

Question 35

Welke bijwerkingen geven opiaten op de huid?

Answer 35

Jeuk

Question 36

Wat gebeurt en bij nierfunctiestoornissen en opiaat gebruik?

Answer 36

stapeling van actieve metaboliet van morfine (morphine-6-glucuronide)

Question 37

Welke interactie met opiaten geeft ademdepressie?

Answer 37

Benzodiazepines

Question 38

Wat is het werkingsmechanisme van tramadol?

Answer 38

n relatief zwakke agonist met enige selectiviteit voor de µ-receptor en met tevens
een remmende werking op de heropname van noradrenaline en serotonine

Question 39

Kan afhankelijkheid optreden bij tramadol?

Answer 39

Ja, daarom dient behandeling met tramadol kort en intermitterend te zijn.