Cukrzyca + choroby współistniejące, zespół metaboliczny Flashcards
Cukrzyca
- choroba metaboliczna charakteryzująca się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania lub działania insuliny. Oba te defekty mogą występować jednocześnie.
- przewlekła choroba niezakaźna.
Klasyfikacja cukrzycy
wg Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego
- Cukrzyca typu I
- Cukrzyca typu II
- Cukrzyca ciężarnych
Cukrzyca typu I
insulino zależna – spowodowana rzeczywistym bezwzględnym niedoborem insuliny na skutek uszkodzenia komórek beta wysp Langerhansa.
- występuje najczęściej u osób młodych, dzieci.
Cukrzyca typu II
Cukrzyca typu II – insulino-niezależna, polega na zaburzeniu odziaływania insuliny na tkanki, działaniu czynników antagonistycznych w stosunku do tego hormonu. - Występuje najczęściej u osób starszych.
Cukrzyca - Rozpoznanie
- Glikemia przygodna >200mg/dl (11,1 mmol/l)
- Glikemia na czczo >126mg/dl (7,0 mmol/l)
- Doustny test tolerancji glukozy (OGTT) >200mg/dl (11,1 mmol/l;120min)
Glikemia przygodna
oznaczenie poziomu glukozy w próbce krwi w dowolnej porze dnia
Glikemia na czczo
oznaczenie stężenia glukozy w próbce krwi pobranej 8-14h od ostatniego posiłku i po wypoczynku nocnym
Prawidłowa glikemia
- Glikemia na czczo <100mg/dl (5,6 mmol/l)
- Doustny test tolerancji glukozy (OGTT) <140mg/dl (7,8 mmol/l;120min)
Nieprawidłowa glikemia
- Glikemia na czczo 100 - 125mg/dl (5,6-6,9 mmol/l)
- Doustny test tolerancji glukozy (OGTT) 140-199mg/dl (7,8-11,0 mmol/l;120min)
Badania przesiewowe (cukrzycy typu II) - kogo?
> 45 lat szczególnie if BMI>25kg/m2
<45 lat if:
- Pokrewieństwo 1 stopnia z chorym na cukrzycę typu 2
- Cukrzyca ciężarnych w przeszłości lub m.c. urodzonego dziecka >4500g
- Nadciśnienie tętnicze (>140/90 mmHg)
- Zaburzenia gospodarki lipidowej (HDL<35 mg/dl)
- Kobiety z zespołem wielotorbielowych jajników
- Leczenie kortykosteroidami beta-blokerami, dużymi dawkami leków tiazolowych
- Istnienie pewnych endokrynopatii (guz chromochłonny)
Cukrzyca - Objawy
· ↑C glukozy we krwi · Cukromocz (glikozuria) · Wzmożone pragnienie · Wielomocz (poliuria) · Zwiększony apetyt (polidypsja) · ↓ m. c. · Osłabienie, zmęczenie · Świąd skóry, zmiany na skórze · Gorsze gojenie się ran · Zaburzenia widzenia (cukrzyca typu 2) · Grzybice · Zmiany ropne skóry (cukrzyca typu 2)
Cukrzyca - Dietoterapia - Cel:
· Dostarczenie zalecanej energii i wszystkich niezbędnych składników odżywczych,
· Utrzymanie należnej masy ciała
· Wyrównanie cukrzycy
· Zachowanie prawidłowego stężenia lipidów
· Zapobieganie powikłaniom
Cukrzyca - Wysiłek fizyczny:
- ↑insulinowrażliwość, poprawia ciśnienie tętnicze oraz parametry gospodarki lipidowej, codzienny
· Osoby z cukrzycą bez powikłań powinny podejmować aktywność fizyczną o dowolnej intensywności natomiast osoby starsze lub z otyłością powinny spacerować 3-5 razy w tygodniu ok. 150 min tygodniowo
Cukrzyca - Leczenie niefarmakologiczne:
Edukacja pacjentów zarówno w leczeniu cukrzycy typu 1, oraz 2, konieczne jest kształcenie chorych z zakresu samokontroli, oraz kształtowanie motywacji do przestrzegania zaleceń lekarskich
Doustne leki przeciwcukrzycowe:
· Pochodne biguanidu (metformax, siofor) – ↓insulinooporność, (z wyboru w cukrzycy typu 2, nadwaga, otyłość, zaburzenia gospodarki lipidowej)
· Pochodne sulfonylomocznika (diaprel) - ↑sekrecji insuliny
· Glitazony (roslitazon) - ↓insulinooporności
Inulinoterapia - Wskazania do insulinoterapii - Trwałe:
· Cukrzyca typu 1
· Cukrzyca typu 2 z utrzymującą się hiperglikemią
· Cukrzyca w chorobach trzustki
· U osób z przeciwskazaniem do leczenia doustnymi przeciwcukrzycowymi (nietolerancja leków niewydolność wątroby)
Inulinoterapia - Wskazania do insulinoterapii - Okresowe w cukrzycy typu 2:
· Ostre powikłania w przebiegu cukrzycy
· Zabiegi chirurgiczne
· Udar mózgu
Ostre powikłania cukrzycy:
- ciężkie szybko rozwijające się objawy kliniczne, następstwo zaburzeń metabolicznych, gospodarki wodno-elektrolitowej i równowagi h+/OH-.
- Kwasica ketonowa oraz śpiączka hipersomalna
Ostre powikłania cukrzycy - Przyczyna
· Brak insuliny co powoduje zmniejszenie zużycia glukozy przez wszystkie komórki organizmu, to prowadzi do wzrostu glukogenezy, zwiększa się stężenie glukozy we krwi.
Ostre powikłania cukrzycy - Objawy
· Senność, różnego stopnia zaburzenia świadomości
· Odwodnienie zaburzenia elektrolitowe
· Hiperwentylacja, wyczuwalny zapach acetonu charakterystyczny dla śpiączki ketonowej
· Niskie ciśnienie tętnicze
· Bóle brzucha, wymioty
Czynniki sprzyjające rozwojowi śpiączki hipersomalnej
· Infekcje
· Udar mózgu, zawał mięśnia serca, zapalenie trzustki
· Nadużywanie alkoholu
· Nierozpoznana nieleczona cukrzyca