Cukrzyca + choroby współistniejące, zespół metaboliczny Flashcards

1
Q

Cukrzyca

A
  • choroba metaboliczna charakteryzująca się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania lub działania insuliny. Oba te defekty mogą występować jednocześnie.
  • przewlekła choroba niezakaźna.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Klasyfikacja cukrzycy

wg Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego

A
  • Cukrzyca typu I
  • Cukrzyca typu II
  • Cukrzyca ciężarnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Cukrzyca typu I

A

insulino zależna – spowodowana rzeczywistym bezwzględnym niedoborem insuliny na skutek uszkodzenia komórek beta wysp Langerhansa.
- występuje najczęściej u osób młodych, dzieci.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Cukrzyca typu II

A

Cukrzyca typu II – insulino-niezależna, polega na zaburzeniu odziaływania insuliny na tkanki, działaniu czynników antagonistycznych w stosunku do tego hormonu. - Występuje najczęściej u osób starszych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Cukrzyca - Rozpoznanie

A
  • Glikemia przygodna >200mg/dl (11,1 mmol/l)
  • Glikemia na czczo >126mg/dl (7,0 mmol/l)
  • Doustny test tolerancji glukozy (OGTT) >200mg/dl (11,1 mmol/l;120min)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Glikemia przygodna

A

oznaczenie poziomu glukozy w próbce krwi w dowolnej porze dnia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Glikemia na czczo

A

oznaczenie stężenia glukozy w próbce krwi pobranej 8-14h od ostatniego posiłku i po wypoczynku nocnym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Prawidłowa glikemia

A
  • Glikemia na czczo <100mg/dl (5,6 mmol/l)

- Doustny test tolerancji glukozy (OGTT) <140mg/dl (7,8 mmol/l;120min)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Nieprawidłowa glikemia

A
  • Glikemia na czczo 100 - 125mg/dl (5,6-6,9 mmol/l)

- Doustny test tolerancji glukozy (OGTT) 140-199mg/dl (7,8-11,0 mmol/l;120min)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Badania przesiewowe (cukrzycy typu II) - kogo?

A

> 45 lat szczególnie if BMI>25kg/m2
<45 lat if:
- Pokrewieństwo 1 stopnia z chorym na cukrzycę typu 2
- Cukrzyca ciężarnych w przeszłości lub m.c. urodzonego dziecka >4500g
- Nadciśnienie tętnicze (>140/90 mmHg)
- Zaburzenia gospodarki lipidowej (HDL<35 mg/dl)
- Kobiety z zespołem wielotorbielowych jajników
- Leczenie kortykosteroidami beta-blokerami, dużymi dawkami leków tiazolowych
- Istnienie pewnych endokrynopatii (guz chromochłonny)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Cukrzyca - Objawy

A
· ↑C glukozy we krwi
· Cukromocz (glikozuria)
· Wzmożone pragnienie
· Wielomocz (poliuria)
· Zwiększony apetyt (polidypsja)
· ↓ m. c.
· Osłabienie, zmęczenie
· Świąd skóry, zmiany na skórze
· Gorsze gojenie się ran
· Zaburzenia widzenia (cukrzyca typu 2)
· Grzybice
· Zmiany ropne skóry (cukrzyca typu 2)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Cukrzyca - Dietoterapia - Cel:

A

· Dostarczenie zalecanej energii i wszystkich niezbędnych składników odżywczych,
· Utrzymanie należnej masy ciała
· Wyrównanie cukrzycy
· Zachowanie prawidłowego stężenia lipidów
· Zapobieganie powikłaniom

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Cukrzyca - Wysiłek fizyczny:

A
  • ↑insulinowrażliwość, poprawia ciśnienie tętnicze oraz parametry gospodarki lipidowej, codzienny
    · Osoby z cukrzycą bez powikłań powinny podejmować aktywność fizyczną o dowolnej intensywności natomiast osoby starsze lub z otyłością powinny spacerować 3-5 razy w tygodniu ok. 150 min tygodniowo
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Cukrzyca - Leczenie niefarmakologiczne:

A

Edukacja pacjentów zarówno w leczeniu cukrzycy typu 1, oraz 2, konieczne jest kształcenie chorych z zakresu samokontroli, oraz kształtowanie motywacji do przestrzegania zaleceń lekarskich

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Doustne leki przeciwcukrzycowe:

A

· Pochodne biguanidu (metformax, siofor) – ↓insulinooporność, (z wyboru w cukrzycy typu 2, nadwaga, otyłość, zaburzenia gospodarki lipidowej)
· Pochodne sulfonylomocznika (diaprel) - ↑sekrecji insuliny
· Glitazony (roslitazon) - ↓insulinooporności

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Inulinoterapia - Wskazania do insulinoterapii - Trwałe:

A

· Cukrzyca typu 1
· Cukrzyca typu 2 z utrzymującą się hiperglikemią
· Cukrzyca w chorobach trzustki
· U osób z przeciwskazaniem do leczenia doustnymi przeciwcukrzycowymi (nietolerancja leków niewydolność wątroby)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Inulinoterapia - Wskazania do insulinoterapii - Okresowe w cukrzycy typu 2:

A

· Ostre powikłania w przebiegu cukrzycy
· Zabiegi chirurgiczne
· Udar mózgu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Ostre powikłania cukrzycy:

A
  • ciężkie szybko rozwijające się objawy kliniczne, następstwo zaburzeń metabolicznych, gospodarki wodno-elektrolitowej i równowagi h+/OH-.
  • Kwasica ketonowa oraz śpiączka hipersomalna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Ostre powikłania cukrzycy - Przyczyna

A

· Brak insuliny co powoduje zmniejszenie zużycia glukozy przez wszystkie komórki organizmu, to prowadzi do wzrostu glukogenezy, zwiększa się stężenie glukozy we krwi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Ostre powikłania cukrzycy - Objawy

A

· Senność, różnego stopnia zaburzenia świadomości
· Odwodnienie zaburzenia elektrolitowe
· Hiperwentylacja, wyczuwalny zapach acetonu charakterystyczny dla śpiączki ketonowej
· Niskie ciśnienie tętnicze
· Bóle brzucha, wymioty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Czynniki sprzyjające rozwojowi śpiączki hipersomalnej

A

· Infekcje
· Udar mózgu, zawał mięśnia serca, zapalenie trzustki
· Nadużywanie alkoholu
· Nierozpoznana nieleczona cukrzyca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Ostre powikłania cukrzycy - Leczenie

A

· Uzupełnienie płynów i elektrolitów oraz przywrócenie prawidłowego metabolizmu przez podanie insuliny

23
Q

Hipoglikemia

A
  • glukoza<2,7mmol/l
  • insulinoterapia
  • rzadziej leki przeciwcukrzycowe
24
Q

Hipoglikemia - podział

A
  • Symptomatyczna (niewyczuwalna, pomiar glikemii)
  • Łagodna lub wyczuwalna
  • Cieżka (konieczna interwencja lekarza)
25
Q

Hipoglikemia - objawy

A

· Neurogenne – pocenie się, niepokój, drżenie rąk, osłabienie mięśni, uczucie głodu, uczucie mrowienia, osłabienie słuchu, zaburzenia widzenia, bladość powłok, ból głowy
· Zaburzenia orientacji, mowy, agresywność, przygnębienie, drgawki, utrata przytomności

26
Q

Hipoglikemia - leczenie

A

· Przytomny - słodkie płyny → glukoza↑ po 20min

· Nieprzytomny - dożylnie glukoza C10–20%

27
Q

Przewlekłe (późne) powikłania cukrzycy - Podział:

A

· Mikroangiopatie: nefropatie, retinopatie, neuropatie

· Makroangiopatia dotyczy „dużych” naczyń wieńcowych, mózgowych, obwodowych

28
Q

mikroangiopatia

A

zmiany zachodzące w przebiegu cukrzycy w naczyniach krwionośnych Ø<100nm (naczynia włosowate, drobne tętnice i żyły).

  • nadmierna kumulacją sorbitolu,
  • powstawania AGEs,
  • aktywacji kinazy białkowej C
  • stresu oksydacyjny.
29
Q

Makroangiopatia

A
zmiany zachodzące w przebiegu cukrzycy w naczyniach krwionośnych o dużym i średnim kalibrze. 
Zwiazany z:
- przewlekłą hiperglikemią,
- hiperinsulinemią,
- insulinoopornością,
- hiperlipidemią, 
- stresem oksydacyjnym,
- trombofilią cukrzycową,
- przewlekłym stanem zapalnym.
30
Q

Postacie kliniczne mikroangiopatii:

A
  • retinopatia cukrzycowa,
  • nefropatia cukrzycowa,
  • neuropatia cukrzycowa, w tym stopa cukrzycowa
31
Q

Postacie kliniczne makroangiopatii:

A
  • choroba niedokrwienna serca,
  • zawał mięśnia sercowego,
  • udar mózgu,
  • miażdżyca zarostowa kończyn dolnych.
32
Q

Przewlekłe (późne) powikłania cukrzycy - Przyczyny

A

· Hiperglikemia → ↑glikacji białek → ↑stresu oksydacyjnego
· Dyslipidemia
· Powikłania w układzie krzepnięcia

33
Q

Nefropatia cukrzycowa

A

wynik pogrubienia błony podstawnej naczyń włosowatych kłębuszków nerkowych → zeszkliwienie kłębuszków.

34
Q

Nefropatia cukrzycowa - Objawy:

A
  • mikroalbuminuria → białkomocz,
  • ↓f: nerek → niewydolność.
  • rozwija się pomiędzy 10-20 rokiem trwania choroby. (typ1)
  • może być stwierdzone już w momencie rozpoznania cukrzycy. (typ2)
35
Q

Nefropatia cukrzycowa - Postępowanie:

A

· Intensywne leczenie cukrzycy → normalnej glikemii
· Leczenie Hypertension
· ↓B – dieta niskobiałkowa

36
Q

Retinopatia cukrzycowa

A

mikroangiopatia dotycząca naczyń siatkówki oka

37
Q

Retinopatia cukrzycowa – Typy:

A

· Retinopatia prosta

· Retinopatia proliferacyjna

38
Q

Retinopatia prosta

A
  • mikrotętniaki,
  • punktowe wybroczyny,
  • wysięki,
  • obrzęki siatkówki.
    Zmiany te występują w obrębie plamki ocznej → ↓wzroku lub utraty.
39
Q

Retinopatia proliferacyjna

A

rozwój nowych naczyń włosowatych i tkanki włóknistej w obrębie siatkówki komory szklistej, stymulowany niedotlenieniem siatkówki. Dochodzi do wylewów do ciałka szklistego i odklejania siatkówki.

40
Q

Retinopatia cukrzycowa – Leczenie:

A

· Dbanie o prawidłowy poziom glukozy we krwi

· Fotokoagulacja zmian

41
Q

Neuropatia cukrzycowa – Rodzaje:

A
  • obwodowa czuciowo–ruchowa - Zaburzenia czucia głębokiego, temperatury, mrowienie, drętwienie kończyn, bóle ⇗ w spoczynku, → niedowłady, zaniki mięśni.
  • autonomiczna - dotyczy uszkodzenia nerwów układu autonomicznego
  • ostra czuciowa -
42
Q

Neuropatia cukrzycowa – Objawy:

A

Objawy:

  • Ze strony układu krążenia: przyspiesznie spoczynkowej czynności serca, bezbólowe zawały serca
  • Ze strony układu pokarmowego: biegunki, wymioty,
  • Zaburzenia potliwości
  • Zmiany odruchów źrenic
43
Q

Zespół stopy cukrzycowej

A
zmiany zwyrodnieniowe tkanek w obrębie stopy: 
→zniekształcenie 
→martwica 
→owrzodzenie 
→wtórne zakażenie 
Powikłania prowadzą często do amputacji.
44
Q

Zespół stopy cukrzycowej - Przyczyny:

A
  • Stopień wyrównania cukrzycy
  • Wiek chorego
  • Nieprawidłowa pielęgnacja
  • Palenie tytoniu
45
Q

Zespół stopy cukrzycowej - Objawy:

A
  • Zaburzenia czucia, dotyku, temperatury, bólu,
  • cienka sucha skóra,
  • zanik tkanek miękkich
46
Q

Zespół stopy cukrzycowej - Zapobieganie:

A
  • Edukacja pacjenta
  • Wyrównanie cukrzycy oraz dyslipidemii
  • Prawidłowa pielęgnacja stopy
47
Q

Powikłania sercowo-naczyniowe

A
  • najczęstsza przyczyna zgonów
  • choroba niedokrwienna serca
  • zawał mięśnia serca
  • Kardiomiopatia cukrzycowa
  • Angiopatia mózgu
48
Q

Powikłania sercowo-naczyniowe - Zapobieganie:

A
  • Intensywne leczenie cukrzycy
  • Wyrównanie zaburzeń lipidowych
  • Normalizacja ciśnienia tętniczego
  • Stosowanie odpowiedniego sposobu żywienia
49
Q

Powikłania sercowo-naczyniowe - Choroba niedokrwienna serca:

A
  • rozwija się w młodszym wieku (z cukrzycą),

- częstotliwośc mężczyzn=kobiet.

50
Q

Powikłania sercowo-naczyniowe - Zawały mięśnia serca:

A
  • 1/3 przypadków przebiegają bezbólowo

- kończą się większą liczbą powikłań

51
Q

Kardiomiopatia cukrzycowa

A

zmiana czynności i struktury serca wynikająca z:

  • zaburzeń metabolizmu kardiomiocytów,
  • zmian miażdżycowych w naczyniach wieńcowych,
  • neuropatii autonomicznej unerwienia serca.
52
Q

Angiopatia mózgu

A

powstaje w wyniku takich samych zmian w naczyniach mózgu, jakie występują w innych narządach.
Objawy: - udar niedokrwienny mózgu.

53
Q

Zespół metaboliczny (NCEP-ATP III 2001 z modyfikacją 2004)

A

konieczne do rozpozania 3 z 5 czynników:

  • Otyłość brzuszna (Øtalii≥88cm-kobiety, Øtalii≥102cm-mężczyźni)
  • glikemia (glikemia na czczo ≥100mg/dl / terapia hipoglikemizująca)
  • Ciśnienie tętnicze (≥130mmHg skurczowe / ≥85mmHg rozkurczowe / terapia hipotensyjna
  • Dyslipidemia (≥ 150mg/dl / terapia hipertrójglicerydemii
  • cholesterol HDL<40mg/dl-mężczyzn, <50mg/dl-kobiet / odpowiednia terapia
54
Q

Zwiększenie ryzyka zawału serca lub udaru mózgu:

A
  • Zespół metaboliczny → x2,5
  • Hypertriacyloglicerylemia → x1,6
  • Nadciśnienie tętnicze → x1,4
  • ↓C HDL → x1,3
  • Insulinooporność → x1,3
  • Otyłość → x1,2