Badania radiologiczne Flashcards
1
Q
Kiedy powinniśmy zlecić badanie radiologiczne i co nas ogranicza?
A
po przeprowadzeniu badania klinicznego, podczas którego zostaną określone wskazania do wykonania odpowiedniego zdjęcia RTG i jego optymalna projekcja → inwazyjność (prawdopodobnie mieli na myśli dawkę promieniowania)
2
Q
Jakie informacje istotne dla orto można uzyskać ze zdjęć RTG?
A
- obecność i położenie zawiązków zębowych oraz ich wielkość i kształt, ustalenie zaburzeń rozwojowych koron i korzeni zębów
- obecność zębów nadliczbowych, zatrzymanych oraz ich umiejscowienie
- obecność ognisk próchnicowych
- stopień resorpcji korzeni zębów mlecznych
- stania rozwojowe zębów stałych
- wiek zębowy
- stan przyzębia
- budowa anatomiczna i zaburzenia morfologiczno-czynnościowe stawu skroniowo-żuchwowego
- dojrzałość szkieletowa i wiek kostny
- typ budowy twarzowej części czaszki
- symetria / asymetria w budowie podstaw kostnych
3
Q
W jakim celu powtarzamy zdjęcia radiologiczne w toku leczenia?
A
informują o zachodzących zmianach = pozwalają kontrolować prawidłowość przebiegu leczenia aparatami stałymi i ruchomymi
4
Q
W jaki sposób wykonywane jest zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe?
A
- pojedynczy film o wymiarach 3 x 4 cm ułożony jest w taki sposób, by uwidocznić korony górnych i dolnych przedtrzonowców i trzonowców
- oś długa filmu powinna być ułożona pionowo (ocena przyzębia) lub poziomo (ocena próchnicy)
- promień centralny kierowany jest prostopadle do osi długiej dolnych trzonowców, na brzeg wyrostka zębodołowego
5
Q
Co pozwala ocenić zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe?
A
- wykrycie ubytków próchnicowych (szczególnie na powierzchniach stycznych)
- ocenę istniejących wypełnień
- ocenę stanu przyzębia
6
Q
Jakie są zalety zdjęć skrzydłowo-zgryzowych w stosunku do OPG?
A
próchnica na powierzchniach stycznych na OPG może być mniej widoczna
7
Q
W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać zdjęcia skrzydłowo-zgryzowe?
A
- wykrycie ubytków próchnicowych na powierzchniach stycznych → ważne gdy planujemy cementowanie pierścieni na dłuższy okres
- ocenę stanu przyzębia → ważne u pacjentów z problemami perio
8
Q
Wizualizacji jakich struktur służą zdjęcia zębowe?
A
pojedynczych zębów i tkanek wokół ich wierzchołków
9
Q
Jakie techniki służą do wykonywania zdjęć punktowych?
A
- technika kąta prostego
* technika izometrii Cieszyńskiego
10
Q
W jaki sposób wykonywane są zdjęcia w technice kąta prostego?
A
kasetka z filmem RTG umieszczona jest w specjalnym uchwycie i ustawiona w jamie ustnej równolegle do osi długiej badanego zęba, a lampa ustawiona jest pod kątem prostym w stosunku do zęba i filmu
11
Q
W jaki sposób wykonywane są zdjęcia w technice izometrii Cieszyńskiego
A
lampa RTG ustawiona jest w taki sposób, aby promień centralny bieg prostopadle do dwusiecznej kąta utworzonego przez oś długą filmu i zęba
12
Q
Która z technik wykonywania zdjęć punktowych umożliwia wykonanie zdjęcia w rzeczywistych wymiarach?
A
technika izometrii Cieszyńskiego
13
Q
Jakie wady ma wykonywanie zdjęć techniką kąta prostego?
A
- ustawienie filmu może być niewygodne dla pacjenta
- czasem budowa anatomiczna pacjenta wyklucza możliwość wykonania zdjęcia w tej technice (płaskie podniebienie)
- trudne dla osoby niedoświadczonej
- uchwyty należy sterylizować (to jest wada?)
14
Q
Jakie zalety ma wykonywanie zdjęć techniką kąta prostego?
A
- zdjęcia są powtarzalne (mimo, że są wykonywane przez różne osoby w różnym czasie)
- wiązka promieniowania skierowana jest bezpośrednio na środek filmu, dzięki czemu wszystkie części są naświetlone → nie ma obcięcia obrazu
- otrzymane zdjęcia są dokładne i tylko nieznacznie powiększone
- dobrze widoczny jest poziom przegród międzyzębowych i tkanki przywierzchołkowe
15
Q
W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać zdjęcia punktowe?
A
- alternatywa dla OPG lub badanie uzupełniające
* na podstawie zdjęć punktowych w dwóch projekcjach możliwe jest ustalenie topografii zęba zatrzymanego
16
Q
O czym mówi zasada MiHi opracowana przez Hotza?
A
jeśli ruch przemieszczanego zęba zgodny jest z ruchem lampy, to ząb ułożony jest podniebiennie
17
Q
Jaką dawkę promieniowania otrzymuje pacjent przy wykonywaniu zdjęcia punktowego?
A
od 1,6 do 9 mSv = 0,2 do 0,6 dnia narażenia na wszystkie źródła promieniowania
18
Q
Jakie struktury są uwidocznione na zdjęciu telerentgenograficznym?
A
struktura kostna wraz z częściami miękkimi twarzy z profilu
19
Q
Co umożliwia uwidocznienie tkanek miękkich na cefalo?
A
zastosowanie specjalnej folii z różną zdolnością uwidaczniania miejsc o różnej gęstości tkanek
20
Q
Jakie informacje uzyskujemy ze zdjęcia telerentgenograficznego?
A
- pozycja i wielkość podstaw kostnych w odniesieniu do czaszki
- nachylenie osi zębów w stosunku do podstaw kostnych
- metryczna analiza struktur twarzowej części czaszki
- różnicowanie wad o charakterze zębowo-wyrostkowym i szkieletowym
21
Q
W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać cefalo?
A
- diagnoza nieprawidłowości szkieletu kostnego i / lub tkanek miękkich
- planowanie leczenia
- monitorowanie postępów leczenia
- ocena wyników leczenia
- badanie procesów wzrostowych
- pozwala przewidzieć kierunek zmian w budowie twarzowej części czaszki, spowodowanych wzrostem lub leczeniem (niezbędne przy planowanych zabiegach chirurgiczno-ortopedycznych)
- uzupełnienie w diagnostyce anomalii rozwojowych
- ocena wieku kostnego na podstawie morfologii kręgów szyjnych
22
Q
Co jaki czas można wykonywać cefalo?
A
- po okresie przynajmniej 18 miesięcy
- krótsze przerwy mogą być wskazane w przypadku zmiany planu leczenia lub przy nieprzewidywanej reakcji na zastosowane leczenie
23
Q
Jak inaczej nazywamy cefalo?
A
zdjęcie telerentgenograficzne / odległościowe zdjęcie boczne twarzowej części czaszki / boczne zdjęcie czaszki
24
Q
Kiedy możemy wykonać przednio-tylne zdjęcie cefalo? Czemu one służą?
A
w szczególnych przypadkach asymetrii twarzy → ocena wzrostu twarzy oraz pomoc w planowaniu zabiegów chirurgicznych
25
W jaki sposób wykonuje się zdjęcie cefalo?
lampa RTG aparatu ogólnodiagnstycznego z odległości 2 m lub stosując przystawki do zdjęć telerentgenograficznych pantomografu
26
Ile wynosi powiększenie zdjęć cefalo?
7 - 12 % (w zależności od rodzaju aparatu i pozycji pacjenta)
27
W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać zdjęcie dłoni i nadgarstka?
→ pozwala określić wiek kostny
* ustalenie właściwego momentu rozpoczęcia leczenia, aby w pełni wykorzystać potencjał wzrostowy pacjenta
* określenie najkorzystniejszego czasu leczenia aktywnego i retencyjnego, szczególnie gdy po jego zakończeniu wzrost mógłby zagrażać osiągniętym wynikom
* wyznaczenie terminu zabiegów chirurgiczno-ortopedycznych na czas po zakończeniu wzrostu szczęk
28
Jakie wykonujemy zdjęcia RTG by zobrazować SSŻ?
* zdjęcie czynnościowe według Schullera (najczęściej wykonywane)
* zdjęcie czynnościowe patnomograficzne
* tomografia komputerowa
* tomografia stożkowa stawów skroniowo-żuchwowych
* rezonans magnetyczny
29
W jaki sposób wykonywane jest zdjęcie czynnościowe według Schullera?
w zwarciu i rozwarciu, uwidacznia SSŻ z boku
30
Co możemy ocenić na zdjęciu czynnościowym wg Schullera?
* szerokość szpary stawowej
* ustawienie głowy żuchwy w dołku stawowym
* kształt głowy żuchwy
* kształt dołka i guzka stawowego
* zasięg ruchu w stawie
* porównanie obu stawów
31
Co jest wskazaniem do wykonania zdjęcia czynnościowego SSŻ w ortodoncji?
zespół bólowych artropatii SSŻ
32
Czym jest patomograficzne zdjęcie czynnościowe SSŻ?
zdjęcia okolicy obu SSŻ w zwarciu i rozwarciu na jednym zdjęciu (przedstawiają widok z boku)
33
Co możemy ocenić na zdjęciu czynnościowym pantomograficznym SSŻ?
* szerokość szpary stawowej
* ustawienie głowy żuchwy w dołku stawowym
* kształt głowy żuchwy
* kształt dołka i guzka stawowego
* zasięg ruchu w stawie
* porównanie obu stawów
34
Co możemy ocenić na TK SSŻ?
głównie struktury kostne
35
Co możemy ocenić na CBCT SSŻ?
* ocena elementów stawu i panujących w nim warunków przestrzennych
* nieprawidłowości rozwojowe elementów stawu
* obecność stanów zapalnych i zwyrodnieniowych
36
Jaka jest zaleta oceny SSŻ na CBCT?
wyklucza nakładanie się struktur anatomicznych, które występuje w konwencjonalnej radiografii
37
Kiedy w orto wykonujemy CBCT SSŻ?
w planowaniu leczenia orto u dorosłych pacjentów gdy samo doświadczenie kliniczne nie pozwala ustalić właściwej pozycji wyrostka kłykciowego w SSŻ
38
Nowoczesne aparaty pantomograficzne są wyposażone w programy do tomografii SSŻ w pozycji:
osiowej (bocznej) i czołowej
39
Co ma duże znaczenie dla uzyskania dobrej jakości obrazu tomograficznego SSŻ?
* indywidualizacja odchylenia wyrostka kłykciowego w odniesieniu do płaszczyzny czołowej dla danego pacjenta (w niektórych aparatach można wykonać tomogram boczny w płaszczyźnie prostopadłej do osi długiej wyrostka i tomogram czołowy w płaszczyźnie równoległej do osi długiej wyrostka)
* rodzaj detektora
* tomogramy z użyciem płytek z fosforem magazynującym (PSP) są lepsze niż te z zastosowaniem półprzewodnika o sprzężeniu ładunkowym (CCD)
40
Co możemy ocenić na MR SSŻ?
krążek stawowy i tkanki miękkie SSŻ
41
W jaki sposób wykonywane jest zdjęcie zgryzowe?
* stosuje się film rentgenowski o wymiarach 5,7 x 7,5 cm, a dla dzieci 3 x 4 cm
* w płaszczyźnie zgryzu w specjalnych tekturowych kasetkach jednorazowego użytku, umieszczany jest film, który jest utrzymywany przez zwarte łuki
42
W jaki sposób należy ułożyć głowę pacjenta i skierować promień przy zdjęciach zgryzowych?
* zdjęcia szczęki → płaszczyzna zgryzu powinna być równoległa do podłogi, promień centralny może być skierowany przez czubek nosa pod kątem 45° (do płaszczyzny filmu) albo przez nasadę nosa poniżej punktu nasion pod kątem 65°
* zdjęcia żuchwy → płaszczyzna zgryzu powinna przebiegać pod kątem 45° do podłogi (głowa odchylona do tyłu), promień centralny może być skierowany przez czubek brody pod kątem 45° (do płaszczyzny filmu) albo pod kątem 90° (zdjęcie zgryzowe półosiowe)
43
Jakie struktury są uwidocznione na zdjęciu zgryzowym szczęki?
* przednia część szczęki
* dno jamy nosowej
* łuk zębowy od kła do kła
lub
* podniebienie
* wyrostek jarzmowy szczęki
* częściowo zatoki szczękowe
* przegroda nosa
* łuki zębowe z zębami trzonowymi włącznie
44
W jaki sposób można wykonać zdjęcie zgryzowe boczne szczęki?
* film ustawiony równolegle do płaszczyzny strzałkowej, przesuwając go w badaną stronę
* promień centralny pada poniżej zewnętrznego kąta szpary powiek, pod kątem 60°
45
Jakie zalety ma zdjęcie zgryzowe boczne szczęki?
lepiej widoczny jest grzbiet wyrostka zębodołowego szczęki, zęby w badanym kwadrancie i dolno-boczna część zatoki szczękowej oraz guz szczęki
46
Kiedy w orto wykonujemy zdjęcie zgryzowe szczęki?
* określanie topografii zębów zatrzymanych i nadliczbowych
* w czasie zabiegu rozsunięcia szwu podniebiennego (w celu określenia wielkości uzyskanej szpary)
* po zakończeniu leczenia (aby określić dynamikę osteosyntezy)
* rozszczepy podniebienia (wtedy kierujemy promień na szczelinę rozszczepu, a nie na nasadę nosa)
47
Jakie struktury są uwidocznione na zdjęciu zgryzowym żuchwy?
* przednia część żuchwy z dolnym jej brzegiem
* łuk zębowy od kła do kła
• wykonane 3 cm poniżej czubka brody: tkanki miękkie, blaszki zbite od strony policzkowej i językowej oraz uzębienie z zębami trzonowymi włącznie
48
W jaki sposób można wykonać zdjęcie zgryzowe boczne żuchwy?
jeżeli promień zostanie przesunięty bocznie o około 3 cm → zobrazuje badany kwadrant
49
Kiedy w orto wykonujemy zdjęcie kolca bródkowego według A.M. Schwarza?
(zdjęcie zgryzowe żuchwy) → pozwala ustalić rzeczywisty środek żuchwy, a tym samym ocenić jej symetrię
50
W jaki sposób można wykonać zdjęcie OPG?
* głowica aparatu RTG razem z filmem RTG (o wymiarach 15 x 30 cm) zatacza łuk wokół nieruchomej głowy pacjenta
* nowoczesne aparaty umożliwiają ruch głowicy po torze jak najbardziej zbliżonym do kształtu podstaw kostnych pacjenta
51
Na jaką dawkę promieniowania narażony jest pacjent przy wykonywaniu OPG w stosunku do zdjęcia zębowego?
dawka 3-5 zdjęć zębowych = stosunkowo mała, a przedstawia trzykrotnie większy obszar (odpowiadający 14 zdjęciom wewnątrzustnym)
52
Jakie zaburzenia obrazu występują na OPG?
optyczne powiększenie + wydłużenie trzonu żuchwy i szczęki, a skrócenie gałęzi żuchwy → nie odzwierciedla rzeczywistej wielkości badanych struktur
53
Jakie znaczenie dla prawidłowości obrazu w OPG ma ustawienie głowy pacjenta?
* skręcenie głowy → niejednakowe powiększenie obu stron
| * zbyt wysoko lub zbyt nisko ustawiona bródka → zafałszowany obraz korzeni zębów siecznych górnych lub dolnych
54
Kiedy w orto wykonujemy OPG?
* ocena obecności i położenia zawiązków zębowych
* obecność zębów nadliczbowych i zatrzymanych
* porównanie obu głów żuchwy
* u pacjentów z wadami rozwojowymi twarzy (ale z uwagi na nierównomierne powiększenie obrazu zdjęcia powinny być wykonywane tym samym aparatem w odstępach czasu)
* u pacjentów leczonych aparatami stałymi zaleca się wykonywanie OPG w czasie leczenia, aby ocenić ustawienie osiowe (angulację) zębów lub ewentualne resorpcje
55
Gdy ząb zatrzymany widoczny na OPG jest większy od jednoimiennego to położony jest bardziej przedsionkowo czy językowo / podniebiennie?
jest położony bardziej językowo / podniebiennie = bardziej oddalony od źródła promieniowania
56
W jaki inny sposób możemy uzyskać obrazy pantomograficzne niż klasycznie?
w zapisie cyfrowym opartym na CCD i PSP → zmniejsza dawkę promieniowania o 70%
57
Z jakich elementów składa się radiowizjograf?
* lampa RTG
* część wizyjna elementu przetwarzającego sygnał z czujnika na obraz uzyskiwany na monitorze
* część graficzna
58
Co było przyczyną opracowania nowych technik obrazowania, takich jak radiografia cyfrowa?
ochrona radiologiczna
59
Według koncepcji jakich czujników działają systemy cyfrowego obrazowania radiologicznego?
* krzemowy półprzewodnik o sprzężeniu ładunkowym CCD (zwykle są częścią cyfrowego aparatu radiologicznego)
* płytka z magazynującym fosforem PSP (są stosowane w połączeniu z konwencjonalnym aparatem RTG do badań zewnątrzustnych)
60
Jaki rodzaj detektora został wykorzystany w systemie DIGORA?
detektor promieniowania z użyciem fosforu magazynującego
61
W jaki sposób płytki z magazyjnującym fosforem są wykorzystywane w radiografii cyfrowej?
promieniowanie jonizujące → płytka z magazynującym fosforem → powstanie obrazu utajonego na powierzchni płytki → uwolnienie energii z płytki w urządzeniu przetwarzającym pod wpływem światła laserowego → analogowy sygnał przetwarzany na sygnał cyfrowy w fotodetektorze → obraz jest automatycznie wprowadzony do pamięci komputera + płytka zostaje oczyszczona i może być użyta wiele razy
62
Jakie są zalety radiografii cyfrowej?
* minimalna dawka promieniowania (o 90% mniejsza niż w konwencjonalnym badaniu RTG)
* niemożliwe jest otrzymanie obrazu niedoświetlonego, prześwietlonego lub z artefaktami
* możliwa jest archiwizacja zdjęć, przesyłanie do innych komputerów i rejestrowanie na CD
* nie wymaga stosowania odczynników chemicznych
63
Kiedy w orto możemy wykorzystać radiografię cyfrową?
* może zastępować wszystkie rodzaje standardowych wewnątrzustnych zdjęć RTG
* pozwala na ocenę zmian gęstości utkania kostnego
64
Czym jest zjawisko rezonansu magnetycznego?
rezonansowe pochłanianie impulsów fal elektromagnetycznych o częstotliwości radiowej przez jądra atomowe umieszczone w stałym polu magnetycznym
65
W jaki sposób powstaje obraz w MR?
fale elektromagnetyczne wywołują rezonans w atomach wodoru (w ciele pacjenta) → energia pochłonięta przez atomy wodoru jest emitowana w formie sygnału radiowego (w chwili gdy wracają do stanu spoczynkowego) → sygnał tej emisji jest wykrywany i przekazywany do komputera → w komputerze zostaje przekształcony na obraz tomograficzny (podobny do obrazu TK)
66
Jaki sygnał w MR emitują tkanki zawierające dużo atomów wodoru, a jaki sygnał emitują tkanki zawierające tych atomów mniej?
* dużo atomów wodoru (np. tkanka tłuszczowa) → wysoki sygnał
| * mało atomów wodoru → niski sygnał
67
Jakie są zalety MR?
* bardzo dobra rozdzielczość kontrastowa w zakresie tkanek miękkich
* możliwość oceny również tkanek twardych (ale TK jest w tym zakresie bardziej efektywne)
* możliwość uzyskania obrazu w dowolnej płaszczyźnie (bez konieczności zmiany ułożenia pacjenta)
* brak doniesień o szkodliwości
68
Jakie są wady MR?
* kosztowne
| * czasochłonne
69
Kiedy w orto wykorzystujemy MR?
* ocena zmian dotyczących ślinianek, gardła, dna jamy ustnej i języka (zastosowanie środków cieniujących paramagnetycznych ułatwia odróżnienie patologicznej tkanki od otoczenia)
* SSŻ wraz z krążkiem i aparatem więzadłowym (przydatne przy różnicowaniu artropatii)
70
Na czym polega konwencjonalna tomografia?
przedstawia obraz obiektu w wybranej warstwie = badane struktury znajdujące się w osi obrotu lampy i kasety są dokładne i wyraźnie przedstawione, pozostałe warstwy są zatarte (uzyskuje się je poprzez jednoczesny ruch lamy RTG i filmu w przeciwnych kierunkach)
71
W jaki sposób powstaje obraz w TK?
film rentgenowski zastąpiony został kryształowymi lub gazowymi detektorami, które mierzą zmiany natężenia promieniowania przechodzącego przez dany obiekt → dane są przetwarzane w pamięci komputera w skali szarości na różne odcienie, odzwierciedlające gęstość badanych tkanek → umożliwia to uzyskanie dokładnego obrazu badanej warstwy bez nakładania się sąsiednich warstw i odróżnienie tkanek zdrowych od chorobowo zmienionych
72
Jakie są zalety TK?
* pozwala uzyskać zdjęcia warstwowe charakteryzujące się wysoką rozdzielczością liniową i kontrastową (znacznie przewyższ klasyczne techniki RTG)
* zdecydowanie różne właściwości absorpcyjne tkanki kostnej i tkanek miękkich pozwalają zobrazować struktury kostne na tle tkanek miękkich
* można uzyskać obraz w płaszczyźnie czołowej i osiowej
73
Jakie są wady TK?
bardzo kosztowne i duże dawki promieniowania
74
Kiedy w orto wykorzystujemy TK?
* NIE JEST TO BADANIE RUTYNOWO STOSOWANE W ORTO
* diagnostyka pourazowa (zniekształcenia czaszki)
* asymetria w budowie kości
* zespoły I i II łuku skrzelowego
* na podstawie 3D można ustalić punkty pomiarowe, odcinki i kąty (analiza cefalo)
* ułatwia planowanie leczenia ortopedyczno-chirurgicznego
* wyznaczenie linii osteotomijnych
* symulacja różnych sposobów postępowania chirurgicznego i orto oraz ich weryfikacja
* ocena odległych wyników zabiegów chiru (informacje na temat występowania resorpcji płytek i śrub łączących fragmenty osteotomijne)
* analiza SSŻ (szczególnie przy zaburzeniach rozwojowych, w stanowiących trudności diagnostyczne artropatiach bólowych, trzaskach w SSŻ i po urazach)
* ocena krążenia stawowego wyrostka kłykciowego
* kontrola wyników leczenia
* dokładna analiza warunków anatomicznych (przebieg nerwów, naczyń, otwory anatomiczne) w obrębie wyrostka zębodołowego szczęki, części zębodołowej żuchwy i podstaw kostnych → przedoperacyjna ocena warunków do przeprowadzenia implantacji, ocena zatrzymanych kłów (szczególnie ułożonych skośnie), uwidocznienie resorpcji korzeniowych (zwłaszcza na powierzchni policzkowej i podniebiennej), resorpcje korzeni zębów sąsiednich nakładających się na innych zdjęciach RTG, ocena szpary ozębnej zębów zatrzymanych, morfologia i rozległość uszkodzeń spowodowanych obecnością torbieli, utrata kości wyrostka w płaszczyźnie wertykalnej i horyzontalnej (diagnozowanie chorób przyzębia oraz przy podejmowaniu leczenia orto u dorosłych, u których szczególnie istotna jest ocena klinicznej sytuacji w regionie zębów siecznych dolnych)
75
Jak nazywamy obraz otrzymany w TK?
topogram
76
Ile wynosi odległość między warstwami w TK?
1 - 5 mm
77
Czy w TK otrzymujemy obraz 2D czy 3D?
2D, ale przez nałożenie danych dwuwymiarowych możemy uzyskać 3D (jednak wiąże się to z większym obciążeniem pacjenta, gdyż wymagane jest badanie cienkich warstw 1,5-3 mm)
78
Czego nie widać na cefalo a możemy zobaczyć na TK?
fenestracje i dehiscencje (widoczne po zrekonstruowaniu obrazu dolnych zębów siecznych i ich części zębodołowej za pomocą TK)
79
Co może wpływać na powstanie artefaktów w obrazie TK?
* wypełnienia amalgamatowe
* pinsy
* ankery metalowe
* niektóre uzupełnienia protetyczne
* stałe aparaty retencyjne (retainery)
80
Co jest przewagą sTK (stożkowej tomografii komputerowej) nad konwencjonalnym TK?
* umożliwia wykonanie co najmniej 60 warstw w ciągu minuty
* automatyczne nakładanie kolejnych warstw na siebie (w konwencjonalnym TK też można tak zaplanować badanie)
* krótszy czas badania → zmniejsza się ryzyko przypadkowego ruchu i optymalizuje jakość obrazu
* redukcja dawki promieniowania (zastosowanie zwiększonego pitch factor umożliwia w tym samym czasie zbadanie dłuższego odcinka ciała bez zmniejszania jakości obrazu)
* możliwość odtworzenia większości projekcji radiologicznych
81
W jaki sposób wykonywane jest sTK?
* natężenie promieniowania RTG mierzą detektory krystaliczne o dużej czułości i efektywności
* lampa wykonuje ruch wirujący
* badanie wykonywane jest w fazie bezdechu
* polega na wykonaniu szeregu poprzecznych przekrojów badanego obiektu
* komputer z odpowiednio dużą szybkością i dużą pojemnością przetwarza otrzymane dane (wtórna obróbka obrazu nie obciąża pacjenta dodatkową warstwą promieniowania)
82
Czym jest pitch factor?
współczynnik, który oblicza się, dzieląc wartość pitch (przesuw stołu w mm) przez grubość warstw (mm)
83
Jakie wtórne rekonstrukcje możemy stworzyć na podstawie sTK?
* 2D lub 3D
* MPR (multiplanar reconstruction) = rekonstrukcje wielopłaszczyznowe w płaszczyznach prostopadłych, skośnych lub zakrzywionych
* SSD (shaded surface display) = powierzchniowe rekonstrukcje trójwymiarowe
* VR (volume rendering) = rekonstrukcje objętościowe
84
Kiedy w orto wykorzystujemy sTK?
* rekonstrukcje umożliwiające planowanie zabiegów chirurgiczno-ortopedycznych w przypadku poważnych deformacji w obrębie środkowego piętra twarzy
* diagnozowanie SSŻ (ale czas badania dla może być dla pacjenta męczący)
* dokładna lokalizacja zębów zatrzymanych w stosunku do struktur anatomicznych i zębów sąsiednich
85
Jakie są wady sTK?
nakładanie się struktur, co utrudnia różnicowanie struktur o podobnej gęstości → i tu wkracza TK bo ono pokonuje te ograniczenia, szczególnie wtórne rekonstrukcje 3D (ten rozdział chyba nie ma nic wspólnego ze stomatologią i jakąkolwiek logiką)
86
Jakie są metody redukcji dawki promieniowania w TK?
* zwiększenie poziomu prefiltracji
* zmiany natężenia prądu zależnego od pochłaniania
* opracowanie niskodawkowych protokołów badań
* wprowadzenie automatycznej kontroli dawki w trakcie badania
* opracowanie algorytmów rekonstrukcji obniżających poziom szumów, dalszy rozwój technik filtracji
* kontrola wskazań i maksymalne ograniczenie obszaru badania
* adaptacja warunków badania do średnicy przekroju pacjenta
87
Co umożliwia nakładanie na siebie obrazów pochodzących z różnych urządzeń? Jaki warunek musi być spełniony by było to możliwe?
jednoczesna ocena struktur widocznych w tylko jednej z tych technik obrazowych (np. MR i TK), ale badania należy przeprowadzić w tej samej płaszczyźnie (stosuje się znaczniki na skórze pacjenta, a w przypadku twarzowej części czaszki umożliwiają to kostne punkty orientacyjne)
88
Gdzie jest wykorzystywana technika nakładania obrazów z różnych urządzeń?
w chirurgii, umożliwia precyzyjne zaplanowanie zabiegu chirurgicznego i ograniczenie jego rozległości
89
Czym jest format DICOM i co byłoby dobrze, żeby można było z nim zrobić?
DICOM = digital imaging and communications in medicine = określa standard zapisu obrazów radiologicznych w formie cyfrowej oraz protokół komunikacji między urządzeniami przesyłającymi obrazy → dobrze by było, gdyby pliki w formacie DICOM podlegały obróbce zachowując pełne, najlepiej objętościowe, dane diagnostyczne
90
Od czego zależy wartość obrazu woksela w CBCT?
od pozycji w objętości obrazu = systemy gromadzenia danych CBCT wytwarzają różne wartości HU (gęstość radiograficzna) dla podobnych struktur kostnych i tkanek miękkich w różnych polach skanowanej objętości (ta sama kość ma różną wartość obrazowania na różnych poziomach)
91
Jakie struktury obrazowane są na CBCT?
kostne
92
Jaka dawka promieniowania związana jest z wykonaniem CBCT?
0,05 mSv (TK szczęki i żuchwy = 0,31 mSv)
93
Kiedy w orto wykonujemy CBCT?
* planowanie leczenia orto
* planowanie implantów i mikroimplantów
* lokalizacja zębów zatrzymanych, nadliczbowych i dodatkowych
* ocena resorpcji korzeni, jej rozległości i dokładnej lokalizacji
* ocena zębów ankylotycznych
* ocena grubości tkanki kostnej wyrostka zębodołowego szczęki lub części zębodołowej żuchwy od strony przedsionka
* ocena SSŻ
* u pacjentów z wadami rozwojowymi umożliwia wirtualne planowanie zabiegów chirurgicznych
94
Jakie parametry możemy zaplanować przed wykonaniem CBCT?
* ograniczenie pola obrazowania
* odpowiednie dobranie rozdzielczości i ekspozycji
* możliwa jest trójwymiarowa cefalometria z zastosowaniem CBCT (ale w orto ma to ograniczone znaczenie)
95
Czym charakteryzuje się tomografia spiralna wielowarstwowa?
* nowoczesne aparaty skanują warstwy w czasie pełnego obrotu w ciągu 0,5s z detektorem umożliwiającym akwizycję jednocześnie w kilkunastu warstwach
* procedura automatycznej korekty ruchów pacjenta (mniej męczące badanie)
* technika wielowarstwowa pozwala od razu przeprowadzić badanie całej okolicy, przy czym kolejne przekroje mogą być rekonstruowane w dowolnych pozycjach i odstępach
