Badania radiologiczne Flashcards
Kiedy powinniśmy zlecić badanie radiologiczne i co nas ogranicza?
po przeprowadzeniu badania klinicznego, podczas którego zostaną określone wskazania do wykonania odpowiedniego zdjęcia RTG i jego optymalna projekcja → inwazyjność (prawdopodobnie mieli na myśli dawkę promieniowania)
Jakie informacje istotne dla orto można uzyskać ze zdjęć RTG?
- obecność i położenie zawiązków zębowych oraz ich wielkość i kształt, ustalenie zaburzeń rozwojowych koron i korzeni zębów
- obecność zębów nadliczbowych, zatrzymanych oraz ich umiejscowienie
- obecność ognisk próchnicowych
- stopień resorpcji korzeni zębów mlecznych
- stania rozwojowe zębów stałych
- wiek zębowy
- stan przyzębia
- budowa anatomiczna i zaburzenia morfologiczno-czynnościowe stawu skroniowo-żuchwowego
- dojrzałość szkieletowa i wiek kostny
- typ budowy twarzowej części czaszki
- symetria / asymetria w budowie podstaw kostnych
W jakim celu powtarzamy zdjęcia radiologiczne w toku leczenia?
informują o zachodzących zmianach = pozwalają kontrolować prawidłowość przebiegu leczenia aparatami stałymi i ruchomymi
W jaki sposób wykonywane jest zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe?
- pojedynczy film o wymiarach 3 x 4 cm ułożony jest w taki sposób, by uwidocznić korony górnych i dolnych przedtrzonowców i trzonowców
- oś długa filmu powinna być ułożona pionowo (ocena przyzębia) lub poziomo (ocena próchnicy)
- promień centralny kierowany jest prostopadle do osi długiej dolnych trzonowców, na brzeg wyrostka zębodołowego
Co pozwala ocenić zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe?
- wykrycie ubytków próchnicowych (szczególnie na powierzchniach stycznych)
- ocenę istniejących wypełnień
- ocenę stanu przyzębia
Jakie są zalety zdjęć skrzydłowo-zgryzowych w stosunku do OPG?
próchnica na powierzchniach stycznych na OPG może być mniej widoczna
W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać zdjęcia skrzydłowo-zgryzowe?
- wykrycie ubytków próchnicowych na powierzchniach stycznych → ważne gdy planujemy cementowanie pierścieni na dłuższy okres
- ocenę stanu przyzębia → ważne u pacjentów z problemami perio
Wizualizacji jakich struktur służą zdjęcia zębowe?
pojedynczych zębów i tkanek wokół ich wierzchołków
Jakie techniki służą do wykonywania zdjęć punktowych?
- technika kąta prostego
* technika izometrii Cieszyńskiego
W jaki sposób wykonywane są zdjęcia w technice kąta prostego?
kasetka z filmem RTG umieszczona jest w specjalnym uchwycie i ustawiona w jamie ustnej równolegle do osi długiej badanego zęba, a lampa ustawiona jest pod kątem prostym w stosunku do zęba i filmu
W jaki sposób wykonywane są zdjęcia w technice izometrii Cieszyńskiego
lampa RTG ustawiona jest w taki sposób, aby promień centralny bieg prostopadle do dwusiecznej kąta utworzonego przez oś długą filmu i zęba
Która z technik wykonywania zdjęć punktowych umożliwia wykonanie zdjęcia w rzeczywistych wymiarach?
technika izometrii Cieszyńskiego
Jakie wady ma wykonywanie zdjęć techniką kąta prostego?
- ustawienie filmu może być niewygodne dla pacjenta
- czasem budowa anatomiczna pacjenta wyklucza możliwość wykonania zdjęcia w tej technice (płaskie podniebienie)
- trudne dla osoby niedoświadczonej
- uchwyty należy sterylizować (to jest wada?)
Jakie zalety ma wykonywanie zdjęć techniką kąta prostego?
- zdjęcia są powtarzalne (mimo, że są wykonywane przez różne osoby w różnym czasie)
- wiązka promieniowania skierowana jest bezpośrednio na środek filmu, dzięki czemu wszystkie części są naświetlone → nie ma obcięcia obrazu
- otrzymane zdjęcia są dokładne i tylko nieznacznie powiększone
- dobrze widoczny jest poziom przegród międzyzębowych i tkanki przywierzchołkowe
W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać zdjęcia punktowe?
- alternatywa dla OPG lub badanie uzupełniające
* na podstawie zdjęć punktowych w dwóch projekcjach możliwe jest ustalenie topografii zęba zatrzymanego
O czym mówi zasada MiHi opracowana przez Hotza?
jeśli ruch przemieszczanego zęba zgodny jest z ruchem lampy, to ząb ułożony jest podniebiennie
Jaką dawkę promieniowania otrzymuje pacjent przy wykonywaniu zdjęcia punktowego?
od 1,6 do 9 mSv = 0,2 do 0,6 dnia narażenia na wszystkie źródła promieniowania
Jakie struktury są uwidocznione na zdjęciu telerentgenograficznym?
struktura kostna wraz z częściami miękkimi twarzy z profilu
Co umożliwia uwidocznienie tkanek miękkich na cefalo?
zastosowanie specjalnej folii z różną zdolnością uwidaczniania miejsc o różnej gęstości tkanek
Jakie informacje uzyskujemy ze zdjęcia telerentgenograficznego?
- pozycja i wielkość podstaw kostnych w odniesieniu do czaszki
- nachylenie osi zębów w stosunku do podstaw kostnych
- metryczna analiza struktur twarzowej części czaszki
- różnicowanie wad o charakterze zębowo-wyrostkowym i szkieletowym
W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać cefalo?
- diagnoza nieprawidłowości szkieletu kostnego i / lub tkanek miękkich
- planowanie leczenia
- monitorowanie postępów leczenia
- ocena wyników leczenia
- badanie procesów wzrostowych
- pozwala przewidzieć kierunek zmian w budowie twarzowej części czaszki, spowodowanych wzrostem lub leczeniem (niezbędne przy planowanych zabiegach chirurgiczno-ortopedycznych)
- uzupełnienie w diagnostyce anomalii rozwojowych
- ocena wieku kostnego na podstawie morfologii kręgów szyjnych
Co jaki czas można wykonywać cefalo?
- po okresie przynajmniej 18 miesięcy
- krótsze przerwy mogą być wskazane w przypadku zmiany planu leczenia lub przy nieprzewidywanej reakcji na zastosowane leczenie
Jak inaczej nazywamy cefalo?
zdjęcie telerentgenograficzne / odległościowe zdjęcie boczne twarzowej części czaszki / boczne zdjęcie czaszki
Kiedy możemy wykonać przednio-tylne zdjęcie cefalo? Czemu one służą?
w szczególnych przypadkach asymetrii twarzy → ocena wzrostu twarzy oraz pomoc w planowaniu zabiegów chirurgicznych
W jaki sposób wykonuje się zdjęcie cefalo?
lampa RTG aparatu ogólnodiagnstycznego z odległości 2 m lub stosując przystawki do zdjęć telerentgenograficznych pantomografu
Ile wynosi powiększenie zdjęć cefalo?
7 - 12 % (w zależności od rodzaju aparatu i pozycji pacjenta)
W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać zdjęcie dłoni i nadgarstka?
→ pozwala określić wiek kostny
- ustalenie właściwego momentu rozpoczęcia leczenia, aby w pełni wykorzystać potencjał wzrostowy pacjenta
- określenie najkorzystniejszego czasu leczenia aktywnego i retencyjnego, szczególnie gdy po jego zakończeniu wzrost mógłby zagrażać osiągniętym wynikom
- wyznaczenie terminu zabiegów chirurgiczno-ortopedycznych na czas po zakończeniu wzrostu szczęk
Jakie wykonujemy zdjęcia RTG by zobrazować SSŻ?
- zdjęcie czynnościowe według Schullera (najczęściej wykonywane)
- zdjęcie czynnościowe patnomograficzne
- tomografia komputerowa
- tomografia stożkowa stawów skroniowo-żuchwowych
- rezonans magnetyczny
W jaki sposób wykonywane jest zdjęcie czynnościowe według Schullera?
w zwarciu i rozwarciu, uwidacznia SSŻ z boku
Co możemy ocenić na zdjęciu czynnościowym wg Schullera?
- szerokość szpary stawowej
- ustawienie głowy żuchwy w dołku stawowym
- kształt głowy żuchwy
- kształt dołka i guzka stawowego
- zasięg ruchu w stawie
- porównanie obu stawów
Co jest wskazaniem do wykonania zdjęcia czynnościowego SSŻ w ortodoncji?
zespół bólowych artropatii SSŻ
Czym jest patomograficzne zdjęcie czynnościowe SSŻ?
zdjęcia okolicy obu SSŻ w zwarciu i rozwarciu na jednym zdjęciu (przedstawiają widok z boku)
Co możemy ocenić na zdjęciu czynnościowym pantomograficznym SSŻ?
- szerokość szpary stawowej
- ustawienie głowy żuchwy w dołku stawowym
- kształt głowy żuchwy
- kształt dołka i guzka stawowego
- zasięg ruchu w stawie
- porównanie obu stawów
Co możemy ocenić na TK SSŻ?
głównie struktury kostne
Co możemy ocenić na CBCT SSŻ?
- ocena elementów stawu i panujących w nim warunków przestrzennych
- nieprawidłowości rozwojowe elementów stawu
- obecność stanów zapalnych i zwyrodnieniowych
Jaka jest zaleta oceny SSŻ na CBCT?
wyklucza nakładanie się struktur anatomicznych, które występuje w konwencjonalnej radiografii
Kiedy w orto wykonujemy CBCT SSŻ?
w planowaniu leczenia orto u dorosłych pacjentów gdy samo doświadczenie kliniczne nie pozwala ustalić właściwej pozycji wyrostka kłykciowego w SSŻ
Nowoczesne aparaty pantomograficzne są wyposażone w programy do tomografii SSŻ w pozycji:
osiowej (bocznej) i czołowej