Badania radiologiczne Flashcards
Kiedy powinniśmy zlecić badanie radiologiczne i co nas ogranicza?
po przeprowadzeniu badania klinicznego, podczas którego zostaną określone wskazania do wykonania odpowiedniego zdjęcia RTG i jego optymalna projekcja → inwazyjność (prawdopodobnie mieli na myśli dawkę promieniowania)
Jakie informacje istotne dla orto można uzyskać ze zdjęć RTG?
- obecność i położenie zawiązków zębowych oraz ich wielkość i kształt, ustalenie zaburzeń rozwojowych koron i korzeni zębów
- obecność zębów nadliczbowych, zatrzymanych oraz ich umiejscowienie
- obecność ognisk próchnicowych
- stopień resorpcji korzeni zębów mlecznych
- stania rozwojowe zębów stałych
- wiek zębowy
- stan przyzębia
- budowa anatomiczna i zaburzenia morfologiczno-czynnościowe stawu skroniowo-żuchwowego
- dojrzałość szkieletowa i wiek kostny
- typ budowy twarzowej części czaszki
- symetria / asymetria w budowie podstaw kostnych
W jakim celu powtarzamy zdjęcia radiologiczne w toku leczenia?
informują o zachodzących zmianach = pozwalają kontrolować prawidłowość przebiegu leczenia aparatami stałymi i ruchomymi
W jaki sposób wykonywane jest zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe?
- pojedynczy film o wymiarach 3 x 4 cm ułożony jest w taki sposób, by uwidocznić korony górnych i dolnych przedtrzonowców i trzonowców
- oś długa filmu powinna być ułożona pionowo (ocena przyzębia) lub poziomo (ocena próchnicy)
- promień centralny kierowany jest prostopadle do osi długiej dolnych trzonowców, na brzeg wyrostka zębodołowego
Co pozwala ocenić zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe?
- wykrycie ubytków próchnicowych (szczególnie na powierzchniach stycznych)
- ocenę istniejących wypełnień
- ocenę stanu przyzębia
Jakie są zalety zdjęć skrzydłowo-zgryzowych w stosunku do OPG?
próchnica na powierzchniach stycznych na OPG może być mniej widoczna
W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać zdjęcia skrzydłowo-zgryzowe?
- wykrycie ubytków próchnicowych na powierzchniach stycznych → ważne gdy planujemy cementowanie pierścieni na dłuższy okres
- ocenę stanu przyzębia → ważne u pacjentów z problemami perio
Wizualizacji jakich struktur służą zdjęcia zębowe?
pojedynczych zębów i tkanek wokół ich wierzchołków
Jakie techniki służą do wykonywania zdjęć punktowych?
- technika kąta prostego
* technika izometrii Cieszyńskiego
W jaki sposób wykonywane są zdjęcia w technice kąta prostego?
kasetka z filmem RTG umieszczona jest w specjalnym uchwycie i ustawiona w jamie ustnej równolegle do osi długiej badanego zęba, a lampa ustawiona jest pod kątem prostym w stosunku do zęba i filmu
W jaki sposób wykonywane są zdjęcia w technice izometrii Cieszyńskiego
lampa RTG ustawiona jest w taki sposób, aby promień centralny bieg prostopadle do dwusiecznej kąta utworzonego przez oś długą filmu i zęba
Która z technik wykonywania zdjęć punktowych umożliwia wykonanie zdjęcia w rzeczywistych wymiarach?
technika izometrii Cieszyńskiego
Jakie wady ma wykonywanie zdjęć techniką kąta prostego?
- ustawienie filmu może być niewygodne dla pacjenta
- czasem budowa anatomiczna pacjenta wyklucza możliwość wykonania zdjęcia w tej technice (płaskie podniebienie)
- trudne dla osoby niedoświadczonej
- uchwyty należy sterylizować (to jest wada?)
Jakie zalety ma wykonywanie zdjęć techniką kąta prostego?
- zdjęcia są powtarzalne (mimo, że są wykonywane przez różne osoby w różnym czasie)
- wiązka promieniowania skierowana jest bezpośrednio na środek filmu, dzięki czemu wszystkie części są naświetlone → nie ma obcięcia obrazu
- otrzymane zdjęcia są dokładne i tylko nieznacznie powiększone
- dobrze widoczny jest poziom przegród międzyzębowych i tkanki przywierzchołkowe
W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać zdjęcia punktowe?
- alternatywa dla OPG lub badanie uzupełniające
* na podstawie zdjęć punktowych w dwóch projekcjach możliwe jest ustalenie topografii zęba zatrzymanego
O czym mówi zasada MiHi opracowana przez Hotza?
jeśli ruch przemieszczanego zęba zgodny jest z ruchem lampy, to ząb ułożony jest podniebiennie
Jaką dawkę promieniowania otrzymuje pacjent przy wykonywaniu zdjęcia punktowego?
od 1,6 do 9 mSv = 0,2 do 0,6 dnia narażenia na wszystkie źródła promieniowania
Jakie struktury są uwidocznione na zdjęciu telerentgenograficznym?
struktura kostna wraz z częściami miękkimi twarzy z profilu
Co umożliwia uwidocznienie tkanek miękkich na cefalo?
zastosowanie specjalnej folii z różną zdolnością uwidaczniania miejsc o różnej gęstości tkanek
Jakie informacje uzyskujemy ze zdjęcia telerentgenograficznego?
- pozycja i wielkość podstaw kostnych w odniesieniu do czaszki
- nachylenie osi zębów w stosunku do podstaw kostnych
- metryczna analiza struktur twarzowej części czaszki
- różnicowanie wad o charakterze zębowo-wyrostkowym i szkieletowym
W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać cefalo?
- diagnoza nieprawidłowości szkieletu kostnego i / lub tkanek miękkich
- planowanie leczenia
- monitorowanie postępów leczenia
- ocena wyników leczenia
- badanie procesów wzrostowych
- pozwala przewidzieć kierunek zmian w budowie twarzowej części czaszki, spowodowanych wzrostem lub leczeniem (niezbędne przy planowanych zabiegach chirurgiczno-ortopedycznych)
- uzupełnienie w diagnostyce anomalii rozwojowych
- ocena wieku kostnego na podstawie morfologii kręgów szyjnych
Co jaki czas można wykonywać cefalo?
- po okresie przynajmniej 18 miesięcy
- krótsze przerwy mogą być wskazane w przypadku zmiany planu leczenia lub przy nieprzewidywanej reakcji na zastosowane leczenie
Jak inaczej nazywamy cefalo?
zdjęcie telerentgenograficzne / odległościowe zdjęcie boczne twarzowej części czaszki / boczne zdjęcie czaszki
Kiedy możemy wykonać przednio-tylne zdjęcie cefalo? Czemu one służą?
w szczególnych przypadkach asymetrii twarzy → ocena wzrostu twarzy oraz pomoc w planowaniu zabiegów chirurgicznych
W jaki sposób wykonuje się zdjęcie cefalo?
lampa RTG aparatu ogólnodiagnstycznego z odległości 2 m lub stosując przystawki do zdjęć telerentgenograficznych pantomografu
Ile wynosi powiększenie zdjęć cefalo?
7 - 12 % (w zależności od rodzaju aparatu i pozycji pacjenta)
W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać zdjęcie dłoni i nadgarstka?
→ pozwala określić wiek kostny
- ustalenie właściwego momentu rozpoczęcia leczenia, aby w pełni wykorzystać potencjał wzrostowy pacjenta
- określenie najkorzystniejszego czasu leczenia aktywnego i retencyjnego, szczególnie gdy po jego zakończeniu wzrost mógłby zagrażać osiągniętym wynikom
- wyznaczenie terminu zabiegów chirurgiczno-ortopedycznych na czas po zakończeniu wzrostu szczęk
Jakie wykonujemy zdjęcia RTG by zobrazować SSŻ?
- zdjęcie czynnościowe według Schullera (najczęściej wykonywane)
- zdjęcie czynnościowe patnomograficzne
- tomografia komputerowa
- tomografia stożkowa stawów skroniowo-żuchwowych
- rezonans magnetyczny
W jaki sposób wykonywane jest zdjęcie czynnościowe według Schullera?
w zwarciu i rozwarciu, uwidacznia SSŻ z boku
Co możemy ocenić na zdjęciu czynnościowym wg Schullera?
- szerokość szpary stawowej
- ustawienie głowy żuchwy w dołku stawowym
- kształt głowy żuchwy
- kształt dołka i guzka stawowego
- zasięg ruchu w stawie
- porównanie obu stawów
Co jest wskazaniem do wykonania zdjęcia czynnościowego SSŻ w ortodoncji?
zespół bólowych artropatii SSŻ
Czym jest patomograficzne zdjęcie czynnościowe SSŻ?
zdjęcia okolicy obu SSŻ w zwarciu i rozwarciu na jednym zdjęciu (przedstawiają widok z boku)
Co możemy ocenić na zdjęciu czynnościowym pantomograficznym SSŻ?
- szerokość szpary stawowej
- ustawienie głowy żuchwy w dołku stawowym
- kształt głowy żuchwy
- kształt dołka i guzka stawowego
- zasięg ruchu w stawie
- porównanie obu stawów
Co możemy ocenić na TK SSŻ?
głównie struktury kostne
Co możemy ocenić na CBCT SSŻ?
- ocena elementów stawu i panujących w nim warunków przestrzennych
- nieprawidłowości rozwojowe elementów stawu
- obecność stanów zapalnych i zwyrodnieniowych
Jaka jest zaleta oceny SSŻ na CBCT?
wyklucza nakładanie się struktur anatomicznych, które występuje w konwencjonalnej radiografii
Kiedy w orto wykonujemy CBCT SSŻ?
w planowaniu leczenia orto u dorosłych pacjentów gdy samo doświadczenie kliniczne nie pozwala ustalić właściwej pozycji wyrostka kłykciowego w SSŻ
Nowoczesne aparaty pantomograficzne są wyposażone w programy do tomografii SSŻ w pozycji:
osiowej (bocznej) i czołowej
Co ma duże znaczenie dla uzyskania dobrej jakości obrazu tomograficznego SSŻ?
- indywidualizacja odchylenia wyrostka kłykciowego w odniesieniu do płaszczyzny czołowej dla danego pacjenta (w niektórych aparatach można wykonać tomogram boczny w płaszczyźnie prostopadłej do osi długiej wyrostka i tomogram czołowy w płaszczyźnie równoległej do osi długiej wyrostka)
- rodzaj detektora
- tomogramy z użyciem płytek z fosforem magazynującym (PSP) są lepsze niż te z zastosowaniem półprzewodnika o sprzężeniu ładunkowym (CCD)
Co możemy ocenić na MR SSŻ?
krążek stawowy i tkanki miękkie SSŻ
W jaki sposób wykonywane jest zdjęcie zgryzowe?
- stosuje się film rentgenowski o wymiarach 5,7 x 7,5 cm, a dla dzieci 3 x 4 cm
- w płaszczyźnie zgryzu w specjalnych tekturowych kasetkach jednorazowego użytku, umieszczany jest film, który jest utrzymywany przez zwarte łuki
W jaki sposób należy ułożyć głowę pacjenta i skierować promień przy zdjęciach zgryzowych?
- zdjęcia szczęki → płaszczyzna zgryzu powinna być równoległa do podłogi, promień centralny może być skierowany przez czubek nosa pod kątem 45° (do płaszczyzny filmu) albo przez nasadę nosa poniżej punktu nasion pod kątem 65°
- zdjęcia żuchwy → płaszczyzna zgryzu powinna przebiegać pod kątem 45° do podłogi (głowa odchylona do tyłu), promień centralny może być skierowany przez czubek brody pod kątem 45° (do płaszczyzny filmu) albo pod kątem 90° (zdjęcie zgryzowe półosiowe)
Jakie struktury są uwidocznione na zdjęciu zgryzowym szczęki?
- przednia część szczęki
- dno jamy nosowej
- łuk zębowy od kła do kła
lub
- podniebienie
- wyrostek jarzmowy szczęki
- częściowo zatoki szczękowe
- przegroda nosa
- łuki zębowe z zębami trzonowymi włącznie
W jaki sposób można wykonać zdjęcie zgryzowe boczne szczęki?
- film ustawiony równolegle do płaszczyzny strzałkowej, przesuwając go w badaną stronę
- promień centralny pada poniżej zewnętrznego kąta szpary powiek, pod kątem 60°
Jakie zalety ma zdjęcie zgryzowe boczne szczęki?
lepiej widoczny jest grzbiet wyrostka zębodołowego szczęki, zęby w badanym kwadrancie i dolno-boczna część zatoki szczękowej oraz guz szczęki
Kiedy w orto wykonujemy zdjęcie zgryzowe szczęki?
- określanie topografii zębów zatrzymanych i nadliczbowych
- w czasie zabiegu rozsunięcia szwu podniebiennego (w celu określenia wielkości uzyskanej szpary)
- po zakończeniu leczenia (aby określić dynamikę osteosyntezy)
- rozszczepy podniebienia (wtedy kierujemy promień na szczelinę rozszczepu, a nie na nasadę nosa)
Jakie struktury są uwidocznione na zdjęciu zgryzowym żuchwy?
- przednia część żuchwy z dolnym jej brzegiem
- łuk zębowy od kła do kła
• wykonane 3 cm poniżej czubka brody: tkanki miękkie, blaszki zbite od strony policzkowej i językowej oraz uzębienie z zębami trzonowymi włącznie
W jaki sposób można wykonać zdjęcie zgryzowe boczne żuchwy?
jeżeli promień zostanie przesunięty bocznie o około 3 cm → zobrazuje badany kwadrant
Kiedy w orto wykonujemy zdjęcie kolca bródkowego według A.M. Schwarza?
(zdjęcie zgryzowe żuchwy) → pozwala ustalić rzeczywisty środek żuchwy, a tym samym ocenić jej symetrię
W jaki sposób można wykonać zdjęcie OPG?
- głowica aparatu RTG razem z filmem RTG (o wymiarach 15 x 30 cm) zatacza łuk wokół nieruchomej głowy pacjenta
- nowoczesne aparaty umożliwiają ruch głowicy po torze jak najbardziej zbliżonym do kształtu podstaw kostnych pacjenta
Na jaką dawkę promieniowania narażony jest pacjent przy wykonywaniu OPG w stosunku do zdjęcia zębowego?
dawka 3-5 zdjęć zębowych = stosunkowo mała, a przedstawia trzykrotnie większy obszar (odpowiadający 14 zdjęciom wewnątrzustnym)
Jakie zaburzenia obrazu występują na OPG?
optyczne powiększenie + wydłużenie trzonu żuchwy i szczęki, a skrócenie gałęzi żuchwy → nie odzwierciedla rzeczywistej wielkości badanych struktur
Jakie znaczenie dla prawidłowości obrazu w OPG ma ustawienie głowy pacjenta?
- skręcenie głowy → niejednakowe powiększenie obu stron
* zbyt wysoko lub zbyt nisko ustawiona bródka → zafałszowany obraz korzeni zębów siecznych górnych lub dolnych
Kiedy w orto wykonujemy OPG?
- ocena obecności i położenia zawiązków zębowych
- obecność zębów nadliczbowych i zatrzymanych
- porównanie obu głów żuchwy
- u pacjentów z wadami rozwojowymi twarzy (ale z uwagi na nierównomierne powiększenie obrazu zdjęcia powinny być wykonywane tym samym aparatem w odstępach czasu)
- u pacjentów leczonych aparatami stałymi zaleca się wykonywanie OPG w czasie leczenia, aby ocenić ustawienie osiowe (angulację) zębów lub ewentualne resorpcje
Gdy ząb zatrzymany widoczny na OPG jest większy od jednoimiennego to położony jest bardziej przedsionkowo czy językowo / podniebiennie?
jest położony bardziej językowo / podniebiennie = bardziej oddalony od źródła promieniowania
W jaki inny sposób możemy uzyskać obrazy pantomograficzne niż klasycznie?
w zapisie cyfrowym opartym na CCD i PSP → zmniejsza dawkę promieniowania o 70%
Z jakich elementów składa się radiowizjograf?
- lampa RTG
- część wizyjna elementu przetwarzającego sygnał z czujnika na obraz uzyskiwany na monitorze
- część graficzna
Co było przyczyną opracowania nowych technik obrazowania, takich jak radiografia cyfrowa?
ochrona radiologiczna
Według koncepcji jakich czujników działają systemy cyfrowego obrazowania radiologicznego?
- krzemowy półprzewodnik o sprzężeniu ładunkowym CCD (zwykle są częścią cyfrowego aparatu radiologicznego)
- płytka z magazynującym fosforem PSP (są stosowane w połączeniu z konwencjonalnym aparatem RTG do badań zewnątrzustnych)
Jaki rodzaj detektora został wykorzystany w systemie DIGORA?
detektor promieniowania z użyciem fosforu magazynującego
W jaki sposób płytki z magazyjnującym fosforem są wykorzystywane w radiografii cyfrowej?
promieniowanie jonizujące → płytka z magazynującym fosforem → powstanie obrazu utajonego na powierzchni płytki → uwolnienie energii z płytki w urządzeniu przetwarzającym pod wpływem światła laserowego → analogowy sygnał przetwarzany na sygnał cyfrowy w fotodetektorze → obraz jest automatycznie wprowadzony do pamięci komputera + płytka zostaje oczyszczona i może być użyta wiele razy
Jakie są zalety radiografii cyfrowej?
- minimalna dawka promieniowania (o 90% mniejsza niż w konwencjonalnym badaniu RTG)
- niemożliwe jest otrzymanie obrazu niedoświetlonego, prześwietlonego lub z artefaktami
- możliwa jest archiwizacja zdjęć, przesyłanie do innych komputerów i rejestrowanie na CD
- nie wymaga stosowania odczynników chemicznych
Kiedy w orto możemy wykorzystać radiografię cyfrową?
- może zastępować wszystkie rodzaje standardowych wewnątrzustnych zdjęć RTG
- pozwala na ocenę zmian gęstości utkania kostnego
Czym jest zjawisko rezonansu magnetycznego?
rezonansowe pochłanianie impulsów fal elektromagnetycznych o częstotliwości radiowej przez jądra atomowe umieszczone w stałym polu magnetycznym
W jaki sposób powstaje obraz w MR?
fale elektromagnetyczne wywołują rezonans w atomach wodoru (w ciele pacjenta) → energia pochłonięta przez atomy wodoru jest emitowana w formie sygnału radiowego (w chwili gdy wracają do stanu spoczynkowego) → sygnał tej emisji jest wykrywany i przekazywany do komputera → w komputerze zostaje przekształcony na obraz tomograficzny (podobny do obrazu TK)
Jaki sygnał w MR emitują tkanki zawierające dużo atomów wodoru, a jaki sygnał emitują tkanki zawierające tych atomów mniej?
- dużo atomów wodoru (np. tkanka tłuszczowa) → wysoki sygnał
* mało atomów wodoru → niski sygnał
Jakie są zalety MR?
- bardzo dobra rozdzielczość kontrastowa w zakresie tkanek miękkich
- możliwość oceny również tkanek twardych (ale TK jest w tym zakresie bardziej efektywne)
- możliwość uzyskania obrazu w dowolnej płaszczyźnie (bez konieczności zmiany ułożenia pacjenta)
- brak doniesień o szkodliwości
Jakie są wady MR?
- kosztowne
* czasochłonne
Kiedy w orto wykorzystujemy MR?
- ocena zmian dotyczących ślinianek, gardła, dna jamy ustnej i języka (zastosowanie środków cieniujących paramagnetycznych ułatwia odróżnienie patologicznej tkanki od otoczenia)
- SSŻ wraz z krążkiem i aparatem więzadłowym (przydatne przy różnicowaniu artropatii)
Na czym polega konwencjonalna tomografia?
przedstawia obraz obiektu w wybranej warstwie = badane struktury znajdujące się w osi obrotu lampy i kasety są dokładne i wyraźnie przedstawione, pozostałe warstwy są zatarte (uzyskuje się je poprzez jednoczesny ruch lamy RTG i filmu w przeciwnych kierunkach)
W jaki sposób powstaje obraz w TK?
film rentgenowski zastąpiony został kryształowymi lub gazowymi detektorami, które mierzą zmiany natężenia promieniowania przechodzącego przez dany obiekt → dane są przetwarzane w pamięci komputera w skali szarości na różne odcienie, odzwierciedlające gęstość badanych tkanek → umożliwia to uzyskanie dokładnego obrazu badanej warstwy bez nakładania się sąsiednich warstw i odróżnienie tkanek zdrowych od chorobowo zmienionych
Jakie są zalety TK?
- pozwala uzyskać zdjęcia warstwowe charakteryzujące się wysoką rozdzielczością liniową i kontrastową (znacznie przewyższ klasyczne techniki RTG)
- zdecydowanie różne właściwości absorpcyjne tkanki kostnej i tkanek miękkich pozwalają zobrazować struktury kostne na tle tkanek miękkich
- można uzyskać obraz w płaszczyźnie czołowej i osiowej
Jakie są wady TK?
bardzo kosztowne i duże dawki promieniowania
Kiedy w orto wykorzystujemy TK?
- NIE JEST TO BADANIE RUTYNOWO STOSOWANE W ORTO
- diagnostyka pourazowa (zniekształcenia czaszki)
- asymetria w budowie kości
- zespoły I i II łuku skrzelowego
- na podstawie 3D można ustalić punkty pomiarowe, odcinki i kąty (analiza cefalo)
- ułatwia planowanie leczenia ortopedyczno-chirurgicznego
- wyznaczenie linii osteotomijnych
- symulacja różnych sposobów postępowania chirurgicznego i orto oraz ich weryfikacja
- ocena odległych wyników zabiegów chiru (informacje na temat występowania resorpcji płytek i śrub łączących fragmenty osteotomijne)
- analiza SSŻ (szczególnie przy zaburzeniach rozwojowych, w stanowiących trudności diagnostyczne artropatiach bólowych, trzaskach w SSŻ i po urazach)
- ocena krążenia stawowego wyrostka kłykciowego
- kontrola wyników leczenia
- dokładna analiza warunków anatomicznych (przebieg nerwów, naczyń, otwory anatomiczne) w obrębie wyrostka zębodołowego szczęki, części zębodołowej żuchwy i podstaw kostnych → przedoperacyjna ocena warunków do przeprowadzenia implantacji, ocena zatrzymanych kłów (szczególnie ułożonych skośnie), uwidocznienie resorpcji korzeniowych (zwłaszcza na powierzchni policzkowej i podniebiennej), resorpcje korzeni zębów sąsiednich nakładających się na innych zdjęciach RTG, ocena szpary ozębnej zębów zatrzymanych, morfologia i rozległość uszkodzeń spowodowanych obecnością torbieli, utrata kości wyrostka w płaszczyźnie wertykalnej i horyzontalnej (diagnozowanie chorób przyzębia oraz przy podejmowaniu leczenia orto u dorosłych, u których szczególnie istotna jest ocena klinicznej sytuacji w regionie zębów siecznych dolnych)
Jak nazywamy obraz otrzymany w TK?
topogram
Ile wynosi odległość między warstwami w TK?
1 - 5 mm
Czy w TK otrzymujemy obraz 2D czy 3D?
2D, ale przez nałożenie danych dwuwymiarowych możemy uzyskać 3D (jednak wiąże się to z większym obciążeniem pacjenta, gdyż wymagane jest badanie cienkich warstw 1,5-3 mm)
Czego nie widać na cefalo a możemy zobaczyć na TK?
fenestracje i dehiscencje (widoczne po zrekonstruowaniu obrazu dolnych zębów siecznych i ich części zębodołowej za pomocą TK)
Co może wpływać na powstanie artefaktów w obrazie TK?
- wypełnienia amalgamatowe
- pinsy
- ankery metalowe
- niektóre uzupełnienia protetyczne
- stałe aparaty retencyjne (retainery)
Co jest przewagą sTK (stożkowej tomografii komputerowej) nad konwencjonalnym TK?
- umożliwia wykonanie co najmniej 60 warstw w ciągu minuty
- automatyczne nakładanie kolejnych warstw na siebie (w konwencjonalnym TK też można tak zaplanować badanie)
- krótszy czas badania → zmniejsza się ryzyko przypadkowego ruchu i optymalizuje jakość obrazu
- redukcja dawki promieniowania (zastosowanie zwiększonego pitch factor umożliwia w tym samym czasie zbadanie dłuższego odcinka ciała bez zmniejszania jakości obrazu)
- możliwość odtworzenia większości projekcji radiologicznych
W jaki sposób wykonywane jest sTK?
- natężenie promieniowania RTG mierzą detektory krystaliczne o dużej czułości i efektywności
- lampa wykonuje ruch wirujący
- badanie wykonywane jest w fazie bezdechu
- polega na wykonaniu szeregu poprzecznych przekrojów badanego obiektu
- komputer z odpowiednio dużą szybkością i dużą pojemnością przetwarza otrzymane dane (wtórna obróbka obrazu nie obciąża pacjenta dodatkową warstwą promieniowania)
Czym jest pitch factor?
współczynnik, który oblicza się, dzieląc wartość pitch (przesuw stołu w mm) przez grubość warstw (mm)
Jakie wtórne rekonstrukcje możemy stworzyć na podstawie sTK?
- 2D lub 3D
- MPR (multiplanar reconstruction) = rekonstrukcje wielopłaszczyznowe w płaszczyznach prostopadłych, skośnych lub zakrzywionych
- SSD (shaded surface display) = powierzchniowe rekonstrukcje trójwymiarowe
- VR (volume rendering) = rekonstrukcje objętościowe
Kiedy w orto wykorzystujemy sTK?
- rekonstrukcje umożliwiające planowanie zabiegów chirurgiczno-ortopedycznych w przypadku poważnych deformacji w obrębie środkowego piętra twarzy
- diagnozowanie SSŻ (ale czas badania dla może być dla pacjenta męczący)
- dokładna lokalizacja zębów zatrzymanych w stosunku do struktur anatomicznych i zębów sąsiednich
Jakie są wady sTK?
nakładanie się struktur, co utrudnia różnicowanie struktur o podobnej gęstości → i tu wkracza TK bo ono pokonuje te ograniczenia, szczególnie wtórne rekonstrukcje 3D (ten rozdział chyba nie ma nic wspólnego ze stomatologią i jakąkolwiek logiką)
Jakie są metody redukcji dawki promieniowania w TK?
- zwiększenie poziomu prefiltracji
- zmiany natężenia prądu zależnego od pochłaniania
- opracowanie niskodawkowych protokołów badań
- wprowadzenie automatycznej kontroli dawki w trakcie badania
- opracowanie algorytmów rekonstrukcji obniżających poziom szumów, dalszy rozwój technik filtracji
- kontrola wskazań i maksymalne ograniczenie obszaru badania
- adaptacja warunków badania do średnicy przekroju pacjenta
Co umożliwia nakładanie na siebie obrazów pochodzących z różnych urządzeń? Jaki warunek musi być spełniony by było to możliwe?
jednoczesna ocena struktur widocznych w tylko jednej z tych technik obrazowych (np. MR i TK), ale badania należy przeprowadzić w tej samej płaszczyźnie (stosuje się znaczniki na skórze pacjenta, a w przypadku twarzowej części czaszki umożliwiają to kostne punkty orientacyjne)
Gdzie jest wykorzystywana technika nakładania obrazów z różnych urządzeń?
w chirurgii, umożliwia precyzyjne zaplanowanie zabiegu chirurgicznego i ograniczenie jego rozległości
Czym jest format DICOM i co byłoby dobrze, żeby można było z nim zrobić?
DICOM = digital imaging and communications in medicine = określa standard zapisu obrazów radiologicznych w formie cyfrowej oraz protokół komunikacji między urządzeniami przesyłającymi obrazy → dobrze by było, gdyby pliki w formacie DICOM podlegały obróbce zachowując pełne, najlepiej objętościowe, dane diagnostyczne
Od czego zależy wartość obrazu woksela w CBCT?
od pozycji w objętości obrazu = systemy gromadzenia danych CBCT wytwarzają różne wartości HU (gęstość radiograficzna) dla podobnych struktur kostnych i tkanek miękkich w różnych polach skanowanej objętości (ta sama kość ma różną wartość obrazowania na różnych poziomach)
Jakie struktury obrazowane są na CBCT?
kostne
Jaka dawka promieniowania związana jest z wykonaniem CBCT?
0,05 mSv (TK szczęki i żuchwy = 0,31 mSv)
Kiedy w orto wykonujemy CBCT?
- planowanie leczenia orto
- planowanie implantów i mikroimplantów
- lokalizacja zębów zatrzymanych, nadliczbowych i dodatkowych
- ocena resorpcji korzeni, jej rozległości i dokładnej lokalizacji
- ocena zębów ankylotycznych
- ocena grubości tkanki kostnej wyrostka zębodołowego szczęki lub części zębodołowej żuchwy od strony przedsionka
- ocena SSŻ
- u pacjentów z wadami rozwojowymi umożliwia wirtualne planowanie zabiegów chirurgicznych
Jakie parametry możemy zaplanować przed wykonaniem CBCT?
- ograniczenie pola obrazowania
- odpowiednie dobranie rozdzielczości i ekspozycji
- możliwa jest trójwymiarowa cefalometria z zastosowaniem CBCT (ale w orto ma to ograniczone znaczenie)
Czym charakteryzuje się tomografia spiralna wielowarstwowa?
- nowoczesne aparaty skanują warstwy w czasie pełnego obrotu w ciągu 0,5s z detektorem umożliwiającym akwizycję jednocześnie w kilkunastu warstwach
- procedura automatycznej korekty ruchów pacjenta (mniej męczące badanie)
- technika wielowarstwowa pozwala od razu przeprowadzić badanie całej okolicy, przy czym kolejne przekroje mogą być rekonstruowane w dowolnych pozycjach i odstępach
