Badania radiologiczne Flashcards

1
Q

Kiedy powinniśmy zlecić badanie radiologiczne i co nas ogranicza?

A

po przeprowadzeniu badania klinicznego, podczas którego zostaną określone wskazania do wykonania odpowiedniego zdjęcia RTG i jego optymalna projekcja → inwazyjność (prawdopodobnie mieli na myśli dawkę promieniowania)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Jakie informacje istotne dla orto można uzyskać ze zdjęć RTG?

A
  • obecność i położenie zawiązków zębowych oraz ich wielkość i kształt, ustalenie zaburzeń rozwojowych koron i korzeni zębów
  • obecność zębów nadliczbowych, zatrzymanych oraz ich umiejscowienie
  • obecność ognisk próchnicowych
  • stopień resorpcji korzeni zębów mlecznych
  • stania rozwojowe zębów stałych
  • wiek zębowy
  • stan przyzębia
  • budowa anatomiczna i zaburzenia morfologiczno-czynnościowe stawu skroniowo-żuchwowego
  • dojrzałość szkieletowa i wiek kostny
  • typ budowy twarzowej części czaszki
  • symetria / asymetria w budowie podstaw kostnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

W jakim celu powtarzamy zdjęcia radiologiczne w toku leczenia?

A

informują o zachodzących zmianach = pozwalają kontrolować prawidłowość przebiegu leczenia aparatami stałymi i ruchomymi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

W jaki sposób wykonywane jest zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe?

A
  • pojedynczy film o wymiarach 3 x 4 cm ułożony jest w taki sposób, by uwidocznić korony górnych i dolnych przedtrzonowców i trzonowców
  • oś długa filmu powinna być ułożona pionowo (ocena przyzębia) lub poziomo (ocena próchnicy)
  • promień centralny kierowany jest prostopadle do osi długiej dolnych trzonowców, na brzeg wyrostka zębodołowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Co pozwala ocenić zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe?

A
  • wykrycie ubytków próchnicowych (szczególnie na powierzchniach stycznych)
  • ocenę istniejących wypełnień
  • ocenę stanu przyzębia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jakie są zalety zdjęć skrzydłowo-zgryzowych w stosunku do OPG?

A

próchnica na powierzchniach stycznych na OPG może być mniej widoczna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać zdjęcia skrzydłowo-zgryzowe?

A
  • wykrycie ubytków próchnicowych na powierzchniach stycznych → ważne gdy planujemy cementowanie pierścieni na dłuższy okres
  • ocenę stanu przyzębia → ważne u pacjentów z problemami perio
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wizualizacji jakich struktur służą zdjęcia zębowe?

A

pojedynczych zębów i tkanek wokół ich wierzchołków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Jakie techniki służą do wykonywania zdjęć punktowych?

A
  • technika kąta prostego

* technika izometrii Cieszyńskiego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

W jaki sposób wykonywane są zdjęcia w technice kąta prostego?

A

kasetka z filmem RTG umieszczona jest w specjalnym uchwycie i ustawiona w jamie ustnej równolegle do osi długiej badanego zęba, a lampa ustawiona jest pod kątem prostym w stosunku do zęba i filmu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

W jaki sposób wykonywane są zdjęcia w technice izometrii Cieszyńskiego

A

lampa RTG ustawiona jest w taki sposób, aby promień centralny bieg prostopadle do dwusiecznej kąta utworzonego przez oś długą filmu i zęba

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Która z technik wykonywania zdjęć punktowych umożliwia wykonanie zdjęcia w rzeczywistych wymiarach?

A

technika izometrii Cieszyńskiego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jakie wady ma wykonywanie zdjęć techniką kąta prostego?

A
  • ustawienie filmu może być niewygodne dla pacjenta
  • czasem budowa anatomiczna pacjenta wyklucza możliwość wykonania zdjęcia w tej technice (płaskie podniebienie)
  • trudne dla osoby niedoświadczonej
  • uchwyty należy sterylizować (to jest wada?)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jakie zalety ma wykonywanie zdjęć techniką kąta prostego?

A
  • zdjęcia są powtarzalne (mimo, że są wykonywane przez różne osoby w różnym czasie)
  • wiązka promieniowania skierowana jest bezpośrednio na środek filmu, dzięki czemu wszystkie części są naświetlone → nie ma obcięcia obrazu
  • otrzymane zdjęcia są dokładne i tylko nieznacznie powiększone
  • dobrze widoczny jest poziom przegród międzyzębowych i tkanki przywierzchołkowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać zdjęcia punktowe?

A
  • alternatywa dla OPG lub badanie uzupełniające

* na podstawie zdjęć punktowych w dwóch projekcjach możliwe jest ustalenie topografii zęba zatrzymanego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

O czym mówi zasada MiHi opracowana przez Hotza?

A

jeśli ruch przemieszczanego zęba zgodny jest z ruchem lampy, to ząb ułożony jest podniebiennie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jaką dawkę promieniowania otrzymuje pacjent przy wykonywaniu zdjęcia punktowego?

A

od 1,6 do 9 mSv = 0,2 do 0,6 dnia narażenia na wszystkie źródła promieniowania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jakie struktury są uwidocznione na zdjęciu telerentgenograficznym?

A

struktura kostna wraz z częściami miękkimi twarzy z profilu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Co umożliwia uwidocznienie tkanek miękkich na cefalo?

A

zastosowanie specjalnej folii z różną zdolnością uwidaczniania miejsc o różnej gęstości tkanek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jakie informacje uzyskujemy ze zdjęcia telerentgenograficznego?

A
  • pozycja i wielkość podstaw kostnych w odniesieniu do czaszki
  • nachylenie osi zębów w stosunku do podstaw kostnych
  • metryczna analiza struktur twarzowej części czaszki
  • różnicowanie wad o charakterze zębowo-wyrostkowym i szkieletowym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać cefalo?

A
  • diagnoza nieprawidłowości szkieletu kostnego i / lub tkanek miękkich
  • planowanie leczenia
  • monitorowanie postępów leczenia
  • ocena wyników leczenia
  • badanie procesów wzrostowych
  • pozwala przewidzieć kierunek zmian w budowie twarzowej części czaszki, spowodowanych wzrostem lub leczeniem (niezbędne przy planowanych zabiegach chirurgiczno-ortopedycznych)
  • uzupełnienie w diagnostyce anomalii rozwojowych
  • ocena wieku kostnego na podstawie morfologii kręgów szyjnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Co jaki czas można wykonywać cefalo?

A
  • po okresie przynajmniej 18 miesięcy
  • krótsze przerwy mogą być wskazane w przypadku zmiany planu leczenia lub przy nieprzewidywanej reakcji na zastosowane leczenie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Jak inaczej nazywamy cefalo?

A

zdjęcie telerentgenograficzne / odległościowe zdjęcie boczne twarzowej części czaszki / boczne zdjęcie czaszki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Kiedy możemy wykonać przednio-tylne zdjęcie cefalo? Czemu one służą?

A

w szczególnych przypadkach asymetrii twarzy → ocena wzrostu twarzy oraz pomoc w planowaniu zabiegów chirurgicznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

W jaki sposób wykonuje się zdjęcie cefalo?

A

lampa RTG aparatu ogólnodiagnstycznego z odległości 2 m lub stosując przystawki do zdjęć telerentgenograficznych pantomografu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Ile wynosi powiększenie zdjęć cefalo?

A

7 - 12 % (w zależności od rodzaju aparatu i pozycji pacjenta)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

W jakich sytuacjach w orto możemy wykorzystać zdjęcie dłoni i nadgarstka?

A

→ pozwala określić wiek kostny

  • ustalenie właściwego momentu rozpoczęcia leczenia, aby w pełni wykorzystać potencjał wzrostowy pacjenta
  • określenie najkorzystniejszego czasu leczenia aktywnego i retencyjnego, szczególnie gdy po jego zakończeniu wzrost mógłby zagrażać osiągniętym wynikom
  • wyznaczenie terminu zabiegów chirurgiczno-ortopedycznych na czas po zakończeniu wzrostu szczęk
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Jakie wykonujemy zdjęcia RTG by zobrazować SSŻ?

A
  • zdjęcie czynnościowe według Schullera (najczęściej wykonywane)
  • zdjęcie czynnościowe patnomograficzne
  • tomografia komputerowa
  • tomografia stożkowa stawów skroniowo-żuchwowych
  • rezonans magnetyczny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

W jaki sposób wykonywane jest zdjęcie czynnościowe według Schullera?

A

w zwarciu i rozwarciu, uwidacznia SSŻ z boku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Co możemy ocenić na zdjęciu czynnościowym wg Schullera?

A
  • szerokość szpary stawowej
  • ustawienie głowy żuchwy w dołku stawowym
  • kształt głowy żuchwy
  • kształt dołka i guzka stawowego
  • zasięg ruchu w stawie
  • porównanie obu stawów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Co jest wskazaniem do wykonania zdjęcia czynnościowego SSŻ w ortodoncji?

A

zespół bólowych artropatii SSŻ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Czym jest patomograficzne zdjęcie czynnościowe SSŻ?

A

zdjęcia okolicy obu SSŻ w zwarciu i rozwarciu na jednym zdjęciu (przedstawiają widok z boku)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Co możemy ocenić na zdjęciu czynnościowym pantomograficznym SSŻ?

A
  • szerokość szpary stawowej
  • ustawienie głowy żuchwy w dołku stawowym
  • kształt głowy żuchwy
  • kształt dołka i guzka stawowego
  • zasięg ruchu w stawie
  • porównanie obu stawów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Co możemy ocenić na TK SSŻ?

A

głównie struktury kostne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Co możemy ocenić na CBCT SSŻ?

A
  • ocena elementów stawu i panujących w nim warunków przestrzennych
  • nieprawidłowości rozwojowe elementów stawu
  • obecność stanów zapalnych i zwyrodnieniowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Jaka jest zaleta oceny SSŻ na CBCT?

A

wyklucza nakładanie się struktur anatomicznych, które występuje w konwencjonalnej radiografii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Kiedy w orto wykonujemy CBCT SSŻ?

A

w planowaniu leczenia orto u dorosłych pacjentów gdy samo doświadczenie kliniczne nie pozwala ustalić właściwej pozycji wyrostka kłykciowego w SSŻ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Nowoczesne aparaty pantomograficzne są wyposażone w programy do tomografii SSŻ w pozycji:

A

osiowej (bocznej) i czołowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Co ma duże znaczenie dla uzyskania dobrej jakości obrazu tomograficznego SSŻ?

A
  • indywidualizacja odchylenia wyrostka kłykciowego w odniesieniu do płaszczyzny czołowej dla danego pacjenta (w niektórych aparatach można wykonać tomogram boczny w płaszczyźnie prostopadłej do osi długiej wyrostka i tomogram czołowy w płaszczyźnie równoległej do osi długiej wyrostka)
  • rodzaj detektora
  • tomogramy z użyciem płytek z fosforem magazynującym (PSP) są lepsze niż te z zastosowaniem półprzewodnika o sprzężeniu ładunkowym (CCD)
40
Q

Co możemy ocenić na MR SSŻ?

A

krążek stawowy i tkanki miękkie SSŻ

41
Q

W jaki sposób wykonywane jest zdjęcie zgryzowe?

A
  • stosuje się film rentgenowski o wymiarach 5,7 x 7,5 cm, a dla dzieci 3 x 4 cm
  • w płaszczyźnie zgryzu w specjalnych tekturowych kasetkach jednorazowego użytku, umieszczany jest film, który jest utrzymywany przez zwarte łuki
42
Q

W jaki sposób należy ułożyć głowę pacjenta i skierować promień przy zdjęciach zgryzowych?

A
  • zdjęcia szczęki → płaszczyzna zgryzu powinna być równoległa do podłogi, promień centralny może być skierowany przez czubek nosa pod kątem 45° (do płaszczyzny filmu) albo przez nasadę nosa poniżej punktu nasion pod kątem 65°
  • zdjęcia żuchwy → płaszczyzna zgryzu powinna przebiegać pod kątem 45° do podłogi (głowa odchylona do tyłu), promień centralny może być skierowany przez czubek brody pod kątem 45° (do płaszczyzny filmu) albo pod kątem 90° (zdjęcie zgryzowe półosiowe)
43
Q

Jakie struktury są uwidocznione na zdjęciu zgryzowym szczęki?

A
  • przednia część szczęki
  • dno jamy nosowej
  • łuk zębowy od kła do kła

lub

  • podniebienie
  • wyrostek jarzmowy szczęki
  • częściowo zatoki szczękowe
  • przegroda nosa
  • łuki zębowe z zębami trzonowymi włącznie
44
Q

W jaki sposób można wykonać zdjęcie zgryzowe boczne szczęki?

A
  • film ustawiony równolegle do płaszczyzny strzałkowej, przesuwając go w badaną stronę
  • promień centralny pada poniżej zewnętrznego kąta szpary powiek, pod kątem 60°
45
Q

Jakie zalety ma zdjęcie zgryzowe boczne szczęki?

A

lepiej widoczny jest grzbiet wyrostka zębodołowego szczęki, zęby w badanym kwadrancie i dolno-boczna część zatoki szczękowej oraz guz szczęki

46
Q

Kiedy w orto wykonujemy zdjęcie zgryzowe szczęki?

A
  • określanie topografii zębów zatrzymanych i nadliczbowych
  • w czasie zabiegu rozsunięcia szwu podniebiennego (w celu określenia wielkości uzyskanej szpary)
  • po zakończeniu leczenia (aby określić dynamikę osteosyntezy)
  • rozszczepy podniebienia (wtedy kierujemy promień na szczelinę rozszczepu, a nie na nasadę nosa)
47
Q

Jakie struktury są uwidocznione na zdjęciu zgryzowym żuchwy?

A
  • przednia część żuchwy z dolnym jej brzegiem
  • łuk zębowy od kła do kła

• wykonane 3 cm poniżej czubka brody: tkanki miękkie, blaszki zbite od strony policzkowej i językowej oraz uzębienie z zębami trzonowymi włącznie

48
Q

W jaki sposób można wykonać zdjęcie zgryzowe boczne żuchwy?

A

jeżeli promień zostanie przesunięty bocznie o około 3 cm → zobrazuje badany kwadrant

49
Q

Kiedy w orto wykonujemy zdjęcie kolca bródkowego według A.M. Schwarza?

A

(zdjęcie zgryzowe żuchwy) → pozwala ustalić rzeczywisty środek żuchwy, a tym samym ocenić jej symetrię

50
Q

W jaki sposób można wykonać zdjęcie OPG?

A
  • głowica aparatu RTG razem z filmem RTG (o wymiarach 15 x 30 cm) zatacza łuk wokół nieruchomej głowy pacjenta
  • nowoczesne aparaty umożliwiają ruch głowicy po torze jak najbardziej zbliżonym do kształtu podstaw kostnych pacjenta
51
Q

Na jaką dawkę promieniowania narażony jest pacjent przy wykonywaniu OPG w stosunku do zdjęcia zębowego?

A

dawka 3-5 zdjęć zębowych = stosunkowo mała, a przedstawia trzykrotnie większy obszar (odpowiadający 14 zdjęciom wewnątrzustnym)

52
Q

Jakie zaburzenia obrazu występują na OPG?

A

optyczne powiększenie + wydłużenie trzonu żuchwy i szczęki, a skrócenie gałęzi żuchwy → nie odzwierciedla rzeczywistej wielkości badanych struktur

53
Q

Jakie znaczenie dla prawidłowości obrazu w OPG ma ustawienie głowy pacjenta?

A
  • skręcenie głowy → niejednakowe powiększenie obu stron

* zbyt wysoko lub zbyt nisko ustawiona bródka → zafałszowany obraz korzeni zębów siecznych górnych lub dolnych

54
Q

Kiedy w orto wykonujemy OPG?

A
  • ocena obecności i położenia zawiązków zębowych
  • obecność zębów nadliczbowych i zatrzymanych
  • porównanie obu głów żuchwy
  • u pacjentów z wadami rozwojowymi twarzy (ale z uwagi na nierównomierne powiększenie obrazu zdjęcia powinny być wykonywane tym samym aparatem w odstępach czasu)
  • u pacjentów leczonych aparatami stałymi zaleca się wykonywanie OPG w czasie leczenia, aby ocenić ustawienie osiowe (angulację) zębów lub ewentualne resorpcje
55
Q

Gdy ząb zatrzymany widoczny na OPG jest większy od jednoimiennego to położony jest bardziej przedsionkowo czy językowo / podniebiennie?

A

jest położony bardziej językowo / podniebiennie = bardziej oddalony od źródła promieniowania

56
Q

W jaki inny sposób możemy uzyskać obrazy pantomograficzne niż klasycznie?

A

w zapisie cyfrowym opartym na CCD i PSP → zmniejsza dawkę promieniowania o 70%

57
Q

Z jakich elementów składa się radiowizjograf?

A
  • lampa RTG
  • część wizyjna elementu przetwarzającego sygnał z czujnika na obraz uzyskiwany na monitorze
  • część graficzna
58
Q

Co było przyczyną opracowania nowych technik obrazowania, takich jak radiografia cyfrowa?

A

ochrona radiologiczna

59
Q

Według koncepcji jakich czujników działają systemy cyfrowego obrazowania radiologicznego?

A
  • krzemowy półprzewodnik o sprzężeniu ładunkowym CCD (zwykle są częścią cyfrowego aparatu radiologicznego)
  • płytka z magazynującym fosforem PSP (są stosowane w połączeniu z konwencjonalnym aparatem RTG do badań zewnątrzustnych)
60
Q

Jaki rodzaj detektora został wykorzystany w systemie DIGORA?

A

detektor promieniowania z użyciem fosforu magazynującego

61
Q

W jaki sposób płytki z magazyjnującym fosforem są wykorzystywane w radiografii cyfrowej?

A

promieniowanie jonizujące → płytka z magazynującym fosforem → powstanie obrazu utajonego na powierzchni płytki → uwolnienie energii z płytki w urządzeniu przetwarzającym pod wpływem światła laserowego → analogowy sygnał przetwarzany na sygnał cyfrowy w fotodetektorze → obraz jest automatycznie wprowadzony do pamięci komputera + płytka zostaje oczyszczona i może być użyta wiele razy

62
Q

Jakie są zalety radiografii cyfrowej?

A
  • minimalna dawka promieniowania (o 90% mniejsza niż w konwencjonalnym badaniu RTG)
  • niemożliwe jest otrzymanie obrazu niedoświetlonego, prześwietlonego lub z artefaktami
  • możliwa jest archiwizacja zdjęć, przesyłanie do innych komputerów i rejestrowanie na CD
  • nie wymaga stosowania odczynników chemicznych
63
Q

Kiedy w orto możemy wykorzystać radiografię cyfrową?

A
  • może zastępować wszystkie rodzaje standardowych wewnątrzustnych zdjęć RTG
  • pozwala na ocenę zmian gęstości utkania kostnego
64
Q

Czym jest zjawisko rezonansu magnetycznego?

A

rezonansowe pochłanianie impulsów fal elektromagnetycznych o częstotliwości radiowej przez jądra atomowe umieszczone w stałym polu magnetycznym

65
Q

W jaki sposób powstaje obraz w MR?

A

fale elektromagnetyczne wywołują rezonans w atomach wodoru (w ciele pacjenta) → energia pochłonięta przez atomy wodoru jest emitowana w formie sygnału radiowego (w chwili gdy wracają do stanu spoczynkowego) → sygnał tej emisji jest wykrywany i przekazywany do komputera → w komputerze zostaje przekształcony na obraz tomograficzny (podobny do obrazu TK)

66
Q

Jaki sygnał w MR emitują tkanki zawierające dużo atomów wodoru, a jaki sygnał emitują tkanki zawierające tych atomów mniej?

A
  • dużo atomów wodoru (np. tkanka tłuszczowa) → wysoki sygnał

* mało atomów wodoru → niski sygnał

67
Q

Jakie są zalety MR?

A
  • bardzo dobra rozdzielczość kontrastowa w zakresie tkanek miękkich
  • możliwość oceny również tkanek twardych (ale TK jest w tym zakresie bardziej efektywne)
  • możliwość uzyskania obrazu w dowolnej płaszczyźnie (bez konieczności zmiany ułożenia pacjenta)
  • brak doniesień o szkodliwości
68
Q

Jakie są wady MR?

A
  • kosztowne

* czasochłonne

69
Q

Kiedy w orto wykorzystujemy MR?

A
  • ocena zmian dotyczących ślinianek, gardła, dna jamy ustnej i języka (zastosowanie środków cieniujących paramagnetycznych ułatwia odróżnienie patologicznej tkanki od otoczenia)
  • SSŻ wraz z krążkiem i aparatem więzadłowym (przydatne przy różnicowaniu artropatii)
70
Q

Na czym polega konwencjonalna tomografia?

A

przedstawia obraz obiektu w wybranej warstwie = badane struktury znajdujące się w osi obrotu lampy i kasety są dokładne i wyraźnie przedstawione, pozostałe warstwy są zatarte (uzyskuje się je poprzez jednoczesny ruch lamy RTG i filmu w przeciwnych kierunkach)

71
Q

W jaki sposób powstaje obraz w TK?

A

film rentgenowski zastąpiony został kryształowymi lub gazowymi detektorami, które mierzą zmiany natężenia promieniowania przechodzącego przez dany obiekt → dane są przetwarzane w pamięci komputera w skali szarości na różne odcienie, odzwierciedlające gęstość badanych tkanek → umożliwia to uzyskanie dokładnego obrazu badanej warstwy bez nakładania się sąsiednich warstw i odróżnienie tkanek zdrowych od chorobowo zmienionych

72
Q

Jakie są zalety TK?

A
  • pozwala uzyskać zdjęcia warstwowe charakteryzujące się wysoką rozdzielczością liniową i kontrastową (znacznie przewyższ klasyczne techniki RTG)
  • zdecydowanie różne właściwości absorpcyjne tkanki kostnej i tkanek miękkich pozwalają zobrazować struktury kostne na tle tkanek miękkich
  • można uzyskać obraz w płaszczyźnie czołowej i osiowej
73
Q

Jakie są wady TK?

A

bardzo kosztowne i duże dawki promieniowania

74
Q

Kiedy w orto wykorzystujemy TK?

A
  • NIE JEST TO BADANIE RUTYNOWO STOSOWANE W ORTO
  • diagnostyka pourazowa (zniekształcenia czaszki)
  • asymetria w budowie kości
  • zespoły I i II łuku skrzelowego
  • na podstawie 3D można ustalić punkty pomiarowe, odcinki i kąty (analiza cefalo)
  • ułatwia planowanie leczenia ortopedyczno-chirurgicznego
  • wyznaczenie linii osteotomijnych
  • symulacja różnych sposobów postępowania chirurgicznego i orto oraz ich weryfikacja
  • ocena odległych wyników zabiegów chiru (informacje na temat występowania resorpcji płytek i śrub łączących fragmenty osteotomijne)
  • analiza SSŻ (szczególnie przy zaburzeniach rozwojowych, w stanowiących trudności diagnostyczne artropatiach bólowych, trzaskach w SSŻ i po urazach)
  • ocena krążenia stawowego wyrostka kłykciowego
  • kontrola wyników leczenia
  • dokładna analiza warunków anatomicznych (przebieg nerwów, naczyń, otwory anatomiczne) w obrębie wyrostka zębodołowego szczęki, części zębodołowej żuchwy i podstaw kostnych → przedoperacyjna ocena warunków do przeprowadzenia implantacji, ocena zatrzymanych kłów (szczególnie ułożonych skośnie), uwidocznienie resorpcji korzeniowych (zwłaszcza na powierzchni policzkowej i podniebiennej), resorpcje korzeni zębów sąsiednich nakładających się na innych zdjęciach RTG, ocena szpary ozębnej zębów zatrzymanych, morfologia i rozległość uszkodzeń spowodowanych obecnością torbieli, utrata kości wyrostka w płaszczyźnie wertykalnej i horyzontalnej (diagnozowanie chorób przyzębia oraz przy podejmowaniu leczenia orto u dorosłych, u których szczególnie istotna jest ocena klinicznej sytuacji w regionie zębów siecznych dolnych)
75
Q

Jak nazywamy obraz otrzymany w TK?

A

topogram

76
Q

Ile wynosi odległość między warstwami w TK?

A

1 - 5 mm

77
Q

Czy w TK otrzymujemy obraz 2D czy 3D?

A

2D, ale przez nałożenie danych dwuwymiarowych możemy uzyskać 3D (jednak wiąże się to z większym obciążeniem pacjenta, gdyż wymagane jest badanie cienkich warstw 1,5-3 mm)

78
Q

Czego nie widać na cefalo a możemy zobaczyć na TK?

A

fenestracje i dehiscencje (widoczne po zrekonstruowaniu obrazu dolnych zębów siecznych i ich części zębodołowej za pomocą TK)

79
Q

Co może wpływać na powstanie artefaktów w obrazie TK?

A
  • wypełnienia amalgamatowe
  • pinsy
  • ankery metalowe
  • niektóre uzupełnienia protetyczne
  • stałe aparaty retencyjne (retainery)
80
Q

Co jest przewagą sTK (stożkowej tomografii komputerowej) nad konwencjonalnym TK?

A
  • umożliwia wykonanie co najmniej 60 warstw w ciągu minuty
  • automatyczne nakładanie kolejnych warstw na siebie (w konwencjonalnym TK też można tak zaplanować badanie)
  • krótszy czas badania → zmniejsza się ryzyko przypadkowego ruchu i optymalizuje jakość obrazu
  • redukcja dawki promieniowania (zastosowanie zwiększonego pitch factor umożliwia w tym samym czasie zbadanie dłuższego odcinka ciała bez zmniejszania jakości obrazu)
  • możliwość odtworzenia większości projekcji radiologicznych
81
Q

W jaki sposób wykonywane jest sTK?

A
  • natężenie promieniowania RTG mierzą detektory krystaliczne o dużej czułości i efektywności
  • lampa wykonuje ruch wirujący
  • badanie wykonywane jest w fazie bezdechu
  • polega na wykonaniu szeregu poprzecznych przekrojów badanego obiektu
  • komputer z odpowiednio dużą szybkością i dużą pojemnością przetwarza otrzymane dane (wtórna obróbka obrazu nie obciąża pacjenta dodatkową warstwą promieniowania)
82
Q

Czym jest pitch factor?

A

współczynnik, który oblicza się, dzieląc wartość pitch (przesuw stołu w mm) przez grubość warstw (mm)

83
Q

Jakie wtórne rekonstrukcje możemy stworzyć na podstawie sTK?

A
  • 2D lub 3D
  • MPR (multiplanar reconstruction) = rekonstrukcje wielopłaszczyznowe w płaszczyznach prostopadłych, skośnych lub zakrzywionych
  • SSD (shaded surface display) = powierzchniowe rekonstrukcje trójwymiarowe
  • VR (volume rendering) = rekonstrukcje objętościowe
84
Q

Kiedy w orto wykorzystujemy sTK?

A
  • rekonstrukcje umożliwiające planowanie zabiegów chirurgiczno-ortopedycznych w przypadku poważnych deformacji w obrębie środkowego piętra twarzy
  • diagnozowanie SSŻ (ale czas badania dla może być dla pacjenta męczący)
  • dokładna lokalizacja zębów zatrzymanych w stosunku do struktur anatomicznych i zębów sąsiednich
85
Q

Jakie są wady sTK?

A

nakładanie się struktur, co utrudnia różnicowanie struktur o podobnej gęstości → i tu wkracza TK bo ono pokonuje te ograniczenia, szczególnie wtórne rekonstrukcje 3D (ten rozdział chyba nie ma nic wspólnego ze stomatologią i jakąkolwiek logiką)

86
Q

Jakie są metody redukcji dawki promieniowania w TK?

A
  • zwiększenie poziomu prefiltracji
  • zmiany natężenia prądu zależnego od pochłaniania
  • opracowanie niskodawkowych protokołów badań
  • wprowadzenie automatycznej kontroli dawki w trakcie badania
  • opracowanie algorytmów rekonstrukcji obniżających poziom szumów, dalszy rozwój technik filtracji
  • kontrola wskazań i maksymalne ograniczenie obszaru badania
  • adaptacja warunków badania do średnicy przekroju pacjenta
87
Q

Co umożliwia nakładanie na siebie obrazów pochodzących z różnych urządzeń? Jaki warunek musi być spełniony by było to możliwe?

A

jednoczesna ocena struktur widocznych w tylko jednej z tych technik obrazowych (np. MR i TK), ale badania należy przeprowadzić w tej samej płaszczyźnie (stosuje się znaczniki na skórze pacjenta, a w przypadku twarzowej części czaszki umożliwiają to kostne punkty orientacyjne)

88
Q

Gdzie jest wykorzystywana technika nakładania obrazów z różnych urządzeń?

A

w chirurgii, umożliwia precyzyjne zaplanowanie zabiegu chirurgicznego i ograniczenie jego rozległości

89
Q

Czym jest format DICOM i co byłoby dobrze, żeby można było z nim zrobić?

A

DICOM = digital imaging and communications in medicine = określa standard zapisu obrazów radiologicznych w formie cyfrowej oraz protokół komunikacji między urządzeniami przesyłającymi obrazy → dobrze by było, gdyby pliki w formacie DICOM podlegały obróbce zachowując pełne, najlepiej objętościowe, dane diagnostyczne

90
Q

Od czego zależy wartość obrazu woksela w CBCT?

A

od pozycji w objętości obrazu = systemy gromadzenia danych CBCT wytwarzają różne wartości HU (gęstość radiograficzna) dla podobnych struktur kostnych i tkanek miękkich w różnych polach skanowanej objętości (ta sama kość ma różną wartość obrazowania na różnych poziomach)

91
Q

Jakie struktury obrazowane są na CBCT?

A

kostne

92
Q

Jaka dawka promieniowania związana jest z wykonaniem CBCT?

A

0,05 mSv (TK szczęki i żuchwy = 0,31 mSv)

93
Q

Kiedy w orto wykonujemy CBCT?

A
  • planowanie leczenia orto
  • planowanie implantów i mikroimplantów
  • lokalizacja zębów zatrzymanych, nadliczbowych i dodatkowych
  • ocena resorpcji korzeni, jej rozległości i dokładnej lokalizacji
  • ocena zębów ankylotycznych
  • ocena grubości tkanki kostnej wyrostka zębodołowego szczęki lub części zębodołowej żuchwy od strony przedsionka
  • ocena SSŻ
  • u pacjentów z wadami rozwojowymi umożliwia wirtualne planowanie zabiegów chirurgicznych
94
Q

Jakie parametry możemy zaplanować przed wykonaniem CBCT?

A
  • ograniczenie pola obrazowania
  • odpowiednie dobranie rozdzielczości i ekspozycji
  • możliwa jest trójwymiarowa cefalometria z zastosowaniem CBCT (ale w orto ma to ograniczone znaczenie)
95
Q

Czym charakteryzuje się tomografia spiralna wielowarstwowa?

A
  • nowoczesne aparaty skanują warstwy w czasie pełnego obrotu w ciągu 0,5s z detektorem umożliwiającym akwizycję jednocześnie w kilkunastu warstwach
  • procedura automatycznej korekty ruchów pacjenta (mniej męczące badanie)
  • technika wielowarstwowa pozwala od razu przeprowadzić badanie całej okolicy, przy czym kolejne przekroje mogą być rekonstruowane w dowolnych pozycjach i odstępach