Aparaty stałe cienkołukowe Flashcards
Edgewise-Technik:
metody leczenia wad zgryzu za pomocą aparatów stalych
Kto i po co zastosował multiband?
system aparatów wielopierścieniowych przeznaczony do równoległego przesuwania zębów, Edward Angle 1906
Mechanizm krawędziowy:
= Edgewise
zamontowanie łuku taśmowego w poziomej szczelinie zamka
Co wprowadził do leczenia Mershon w 1917?
łuk językowy z przylutowanymi sprężynami
Elementy mocujące stosowane w Edgewise-Technik:
- pierścienie
- zaczepy
- zamki
- druty
Pierścienie:
- fabrycznie wykonane obrączki ze stali chromoniklowej o grubości 0,1 mm z dopasowanym zaczepem
- zaczepy mocowane od strony policzkowej to rurki i zamki
- najczęściej na pierwsze i drugie trzonowce
Jakie rurki najczęściej stosuje się w szczęce a jakie w żuchwie?
- w szczęce - potrójne
* w żuchwie - podwójne
Zaczepy:
metalowe paski, haczyki, uszka i inne mocowane od strony językowej pierścienie
Zamki:
• ze stali, tytanu, tworzyw sztucznych lub porcelany
a. zamki Edgewise → szczelina dla drutu jest szeroka w wymiarze poprzecznym
b. zamki Begga → szczelina dla drutu jest wąska w wymiarze poprzecznym
Druty:
- rola elementu czynnego
- różnią się materiałem i wymiarami
- w postaci prętów, rolek lub wstępnie uformowanych łuków
- producenci oferują: łuki częściowe, sprężyny prostujące, torkujące, łuki utility i systemy pętli
Moduł sprężystości:
- zależność między napięciem a odkształceniem
- stała materiałowa (N/mm2 = MPa)
- im większy moduł sprężystości, tym drut trudniej się odkształca → tym większe są działające siły
- zależy od składu materiału
Prawo Hooka:
odkształcenie stali jest do pewnej granicy wprost proporcjonalne i odwracalne; powyżej tej granicy drut odkształca się z nieproporcjonalną siłą i powstaje odkształcenie trwałe
Granica proporcjonalności a granica sprężystości:
granica proporcjonalności (U) jest praktycznie równa granicy sprężystości (P); istnieje bezpośrednia zależność między granicą proporcjonalności a granicą wytrzymałości Fmax (odkształceniem)
Jakie wyróżniamy rodzaje drutów ze względu na ich miękkość?
- miękki (500-650 N/mm2)
- twardy (1400-1600 N/mm2)
- sprężysty (1800-2000 N/mm2)
- bardzo sprężysty (2300-2500 N/mm2)
Druty - z jakich materiałów?
- stal
- stal chromokobaltowa
- stal β-tytanowa
- NiTi, Twist-flex
- ligaturowy
W jaki sposób ocenia się sprężystość drutu?
oceniając wytrzymałość na rozciąganie (próba rozerwania) → w przybliżeniu im większa granica wytrzymałości, tym większa granica sprężystości
W jaki sposób można zwiększyć wytrzymałość drutu na rozciąganie i granicę sprężystości po obróbce plastycznej?
• dotyczy stali chromokobaltowej
poprzez obróbkę cieplną → likwiduje wewnętrzne napięcia, spowodowane obróbką plastyczną (na zimno) i doprowadza do rekrystalizacji stopu
260-460°C, czas oddziaływania 30-45 s
po dogięciu wszystkich pętli i nadaniu odpowiedniego kształtu, drut ogrzewa się w piecu elektrycznym lub między końcami zgrzewarki punktowej do uzyskania ciemnobrązowego przebarwienia powierzchni drutu
Stal nierdzewna (SS):
a. właściwości:
• daje się łatwo lutować i spawać
• łatwo się formuje i zgina
• występuje niewielkie tarcie w czasie przemieszczania się zębów
• można zmieniać jej właściwości przez obróbkę termiczną
b. zastosowanie:
• faza prowadzenia (0,016”/0,022”)
• faza wyrównania (0,017”/0,025”) jako łuki stabilizujące, kotwiące, Quad Helix, Goshgariana, łuki językowe
Stal (twist flex):
a. właściwości
• składa się z 3, 6 lub 8 cienkich drutów skręconych ze sobą → duże możliwości defleksyjne → skłonność do rozplatania się na końcach → może kaleczyć pacjenta; przed osadzaniem należy zlutować jego końce
• mała możliwość kontroli i zbyt mocne wiązanie może doprowadzić do niekontrolowanego wychylenia zz siecznych
• stosunkowo mała siła
b. zastosowanie:
• faza niwelacji
• retainery
• uczulenie na nikiel
Stal chromokobaltowa (CrCo):
a. właściwości • moduł sprężystości jest większy niż stali nierdzewnej • daje się łatwo lutować i spawać • poddaje się obróbce termicznej • stosunkowo małe tarcie
b. zastosowanie:
• w technice Rickettsa do formowania łuku utility 0,016”/0,016”, czasami w łukach wielopętlowych
Stop tytanowo-molibdenowy (TMA):
a. właściwości (pomiędzy NiTi a SS)
• daje się łatwo lutować i spawać
• daje się formować i zginać (przy ostrych zagięciach występuje możliwość złamania; dodatek tytanu zwiększa kruchość)
• bardzo duże tarcie
b. zastosowanie:
• sprężyny retrakcyjne, prostujące kły
• sprężyny intruzyjne
• łuki częściowe w technikach segmentowych (0,016”/0,022” lub grubsze)
Stop niklowo-tytanowy (NiTi):
a. właściwości
• nie daje się lutować ani spawać
• można wykonać na nim zagięcia tylko do 90°C (wyłącznie pod wpływem temp lub specjalnymi kleszczami), później następuje pęknięcie
• powinny być zaginane za rurkami na pierścieniach - łatwo się wyślizgują i ranią tk miękkie
b. zastosowanie:
• faza niwelacji
• w torkowaniu, jeśli są “zaprogramowane”
• anty-Spee (gotowe) do niwelowania zbyt zaznaczonej krawędzi krzywej Spee
Rodzaje stopów NiTi:
- Martenzyt - zachowuje się jak stopy konwencjonalne (liniowa zmiana sprężystości) o bardzo niskim module sprężystości, wykazuje podatność na ugięcie
- Pseudosprężysty stop - podczas zgniatania siła wzrasta do pewnego i przy dalszym zginaniu wielkość siły pozostaje stała, przy odginaniu siła się nieco zmniejsza i znowu pozostaje stała (pseudosprężystość)
Druty posiadające pamięć kształtu i różne zakresy sił:
wykazują zależności sprężystości od temperatury, w temp. j.u. wracają do pierwotnego kształtu
Na jakiej czym oparta jest technika działania aparatów cienkołukowych?
na koncepcji łuku idealnego i elementów utrzymujących
Co jest podstawowym elementem działania aparatów cienkołukowych?
druty
Jakie składają się na koncepcję łuku idealnego?
• Kształt (forma) łuku zębowego, który narzuca nam natura (szczególnie należy to respektować w przypadkach nieekstrakcyjnych): - elipsoidalny - paraboliczny - kształt U - kształt V • Wielkość łuku • Symetria łuku • Harmonia łuku
Założenia koncepcji łuku idealnego:
- zakłada, że każdy ząb ma swoje miejsce w łuku (drucie), przeważnie inne, niż to wynika z jego anatomicznego ustawienia
- bazuje na badaniach u zdrowych ludzi nieleczonych ortod. z idealną okluzją
Segmenty łuku zębowego:
- S. sieczny
- S. kłowy
- S. przedtrzonowcowy
- S. trzonowcowy
Elementy charakteryzujące łuk idealny:
Elementy 1°
Zagięcia pierwszego rzędu (inset – do wewnątrz lub offset – na zewnątrz):
odpowiadają pol-jęz przesunięciom poszczególnych zębów.
Elementy 2°
Zagięcia w płaszczyźnie pionowej tzw. zagięcia angulacyjne.
• artistik
• tip-back
• sweep
Przeniesienie tych elementów na zamki ułatwia
rutynowe leczenie.
Elementy 3°
Zagięcia pozwalające na kontrolę osi pol- jęz zębów – tzw. tork.
Leczenie wbudowane w zamki:
jeżeli angulacja i tork nie zostały uwzględnione w zagięciach łuku czworokątnego, lecz są zintegrowane z budową zamków
Technika Edgewise - fazy leczenia:
I – fazę niwelacji II – f. prowadzenia III – f. kontrakcji IV – f. wyrównania V – f. retencji
Faza niwelacji - zadania szczególne i przechodnie oraz jakie łuki stosujemy?
A. zadania szczególne: 1. zadanie O 2. wyrównanie pozycji zamków w płaszczyźnie poziomej 3. wyrównanie pozycji zamków w płaszczyźnie pionowej 4. wyrównanie rotacji (derotacja) 5. zabezpieczenie kłów 6. kontrola ustawienia trzonowców
B. zadania przechodnie:
- kontrola zakotwienia
- korekta kształtu łuku
- higiena
Łuki:
stosuje się łuki o małych siłach i dużej
sprężystości, np. Sentaloy 0,016’’, Nitionol 0,014’
Faza prowadzenia - zadania szczególne i przechodnie oraz jakie łuki stosujemy?
można ją rozpocząć, gdy zadania szczególne z fazy I zostały wykonane
A. zadania szczególne:
- strzałkowe przesunięcie zębów w bocznym segmencie
- „artystyczne” ustawienie zębów siecznych (rozwiązuje to angulacja w zamkach)
- pionowe ustawienie zębów siecznych (ekstruzja, intruzja)
- korekta linii pośrodkowej
- kontrola luk (szpar) w segmencie przednim
B. zadania przechodnie:
- kontrola zakotwienia
- harmonia łuków
- higiena
Łuki:
0,016’’x0,016’’ SS, 0,016’’x0,022’’ SS, 0,016’’x0,022’’ NiTi
Faza kontrakcji - zadania szczególne i przechodnie oraz jakie łuki stosujemy?
A. zadania szczególne:
- prawidłowa I klasa kłowa
- prawidłowa pozycja pionowa siekaczy
- prawidłowa angulacja kłów (6-9°)
- prawidłowa harmonia łuków w odc. przednim
B. zadania przechodnie:
- kontrola zakotwienia
- harmonia łuków
- higiena
Łuki:
0,016’’x0,022’’ lub 0,017’’x0,022’’SS
Faza wyrównania - zadania szczególne i przechodnie oraz jakie łuki stosujemy?
A. zadania szczególne:
- ustawienie prawidłowo osi zębów (pol-jęz)
- zamknięcie luk resztkowych
- optymalne zaguzkowanie
B. zadania przechodnie: 1. kontrola zakotwienia 2. harmonia (zharmonizowanie) kształtu łuków zz 3. higiena
Łuki:
0,017’’x0,022’’ SS, 0,018’’x0,018’’ NiTi
Faza retencji - od czego zależy rodzaj i czas trwania tej fazy?
- wyjściowej nieprawidłowości danego przypadku
- oczekiwanego jeszcze wzrostu i jego kierunku
- funkcji mięśniowej narządu żucia
- obecności zębów T3
- wzorca dziedziczenia
Co decyduje o zakończeniu celów leczniczych, postawionych w planie leczenia?
ocena zmian w telerentgenogramie bocznym czaszki
Technika łuku protego (straight-wire) - założenia:
zakłada użycie łuku prostego z zamkami, w które wbudowane są elementy 1, 2 i 3 stopnia
→ 1st. – zagięcia offset i inset – uzyskiwane dzięki różnej grubości podstawy zamków
→ 2st. – angulacja – uzyskana przez nachylenie szczeliny zamka w stosunku do jego podstawy w kier. mesj-dyst.
→ 3st. – tork – wbudowane przez nachylenie szczeliny zamka w kier. zgryzowo-dziąsłowym w stosunku do jego podstawy (tork w slocie) lub całego zamka (tork w podstawie)
Technika straight-wite - wady i zalety:
Z: znaczne skrócenie czasu leczenia i czasu trwania wizyt, bo nie trzeba robić zagięć na łuku
→ wprowadzono też do tej techniki specjalne zestawy zamków do leczenia różnych wad zgryzu oraz tzw. zamki ekstrakcyjne – zaopatrzone w elementy antyrotacyjne, przeciwdziałające tendencji do nachylania się zębów graniczących z luką poekstrakcyjną
W: niebezpieczeństwo w stosowaniu tej techniki – nieodpowiednie zakotwienie, bo skuteczność stosowania wysoce sprężystych łuków 4-kątnych zależy przede wszystkim od dobrego zakotwienia
Technika bioprogresywna (technika Rickettsa) - założenia:
- określana jako light square progressive segmented technique
- kombinacja techniki Edgewise z łukami segmentowymi i łukiem utility
- w teoretycznym założeniu podstawą planowania celu terapeutycznego w tej technice jest VTO (visual treatment objective – widoczny cel leczenia)
- na telerentgenogramie przesuwa się struktury anatomiczne odpowiednio do oczekiwanego przeciętnego (średniego) wzrostu w okresie 2-letniego leczenia, biorąc pod uwagę wpływ zabiegów ortodontycznych. Powstaje nowy rysunek (set-up), tj. VTO
- wg. Rickettsa brak przedniego kontaktu zębów warunkuje rozwój doprzedni żuchwy w celu odzyskania zwarcia zębów
- filozofia zakotwienia polega na zakotwieniu trzonowców w warstwie zbitej kości. W tym celu: aktywuje się łuk utility przez zagięcie tip-back, toe-in, tork, poszerzenie. Tork i angulacja zamków stosowanych w leczeniu tą techniką różnią się od pozostałych.
Łuk utility:
- Przymocowany do 4 zębów siecznych i omijając kły i przedtrzonowce, wnika w rurkę przydziąsłową pierścienia na trzonowcu.
- Formuje się go z drutu: niebieski Elgiloy 0,016’’x0,016’’.
- Dzięki długiemu ramieniu tego łuku i jego przekroju możliwe jest osiągnięcie efektu bioprogresywnego – tzn. zastosowanie na początku leczenia łuku 4-kątnego z kontrolą torku i jednocześnie zastosowanie słabych sił.
- Użycie tego łuku umożliwia korektę nagryzu pionowego
Łuki sekcyjne:
- Mogą odgrywać rolę w przypadkach ekstrakcyjnych łuków retrakcyjnych i spełniają zadania niwelujące.
- W swoim przebiegu zawierają wiele różnorodnych pętli, przez co zmniejsza się ich siła działania na zęby, a zwiększa sprężystość.
- wywierają one małe ciągłe siły (0,016’’x0,0016’’).
- Większość sprężyn retrakcyjnych jest produkowana fabrycznie
Technika niskiego tarcia - założenia:
- pasywne systemy zamków samoligaturujących
- systemy samoligaturujące są oparte na pasywnej mechanice w początkowej fazie leczenia
- uzupełnieniem tego systemu jest stosowanie słabych sił wyzwalanych przez superelastyczne łuki NiTi, niejednokrotnie łuki te są pokryte jonami metali szlachetnych w celu wyraźniejszego zmniejszenia tarcia w slocie zamka
- Dzięki temu w początkowej fazie pasywnej relacji zamek-łuk tarcie zostaje zmniejszone, słabe siły z łuku wraz z siłami wyzwalanymi przez mięśnie twarzy i języka powodują bardziej biologiczną odpowiedź tkanek. W miarę upływu czasu i postępów leczenia wprowadzony do szczeliny zamka łuk o większych wymiarach zmienia cały system z pasywnego → interaktywny → aktywny.
- Pasywne systemy niskiego tarcia są klinicznie potrzebne najbardziej w początkowych fazach leczenia, ale NIE spełniają pokładanych oczekiwań w sytuacji, w której potrzebna jest precyzyjna kontrola nachyleń lub torku, lub w czasie przesunięć zębów lub gdy potrzebna pełna 3D kontrola nad położeniem zębów. (Niektóre systemy omijają te niedoskonałości np. w technice segmentowej Begga)
- Mechanika ślizgowa może być stosowana na etapie zamykania przestrzeni, mimo że odgrywa ona też rolę w innych przypadkach przemieszczania zębów, np. wysoko położonych kłach, rotacji przy poziomowaniu zębów.
System SLIDE:
- łączy zalety techniki pasywnej i bezligaturowej z tradycyjnymi rozwiązaniami
- pozwala na zróżnicowanie działania siły i tarcia niezależnie od fazy leczenia przez odpowiednie zastosowanie dobranych specjalnych ligatur
Tradycyjne ligatury - tarcie:
utrudniają stosowanie minimalnych sił z powodu wytwarzanego tarcia na styku ligatura-zamek-łuk
Technika niskiego tarcia - wady i zalety:
Z: skrócenie czasu leczenia i bardziej biologiczną odpowiedź organizmu
W: brak precyzyjnej kontroli nachyleń lub torku, lub w czasie przesunięć zębów lub gdy potrzebna pełna 3D kontrola nad położeniem zębów
Czego można użyć do rozseparowania zębów trzonowych?
- gumki separacyjne
- drut mosiężny
- paski gumowe separacyjne – nie polecane bo traumatyzują brodawkę dziąsłową
- gotowe sprężyny separacyjne z drutu NiTi
Ile czasu gumki separacyjne powinny znajdować się pomiędzy zębami by uzyskać oczekiwany efekt?
minimum 24 h
Jakie ryzyko wiąże się ze stosowaniem gumek separacyjnych?
może ulec wepchnięciu pod dziąsło → zawiera specjalny barwnik (kontrastuje na RTG)
Separacja za pomocą gumek separacyjnych - technika:
specjalnymi kleszczami rozciągamy gumki separacyjne i wsuwamy je pomiędzy zęby, tak aby połowa została przesunięta poniżej punktu stycznego
Separacja za pomocą drutu mosiężnego - technika:
- drut grubości 0,6 mm
- kawałek drutu o dł. ok. 2 cm zgina się w półkole, igłotrzymaczem wsuwamy jeden koniec drutu w przestrzeń międzyzębową, pod punktem stycznym trzonowców, łapiąc drugi koniec drutu, skręca się oba końce do oporu, pozostawia się skręcony 2 mm ogonek, który zagina się w kierunku dziąsła
Wstępne dobranie pierścieni na zęby trzonowe - zasady:
- na podstawie gipsowego modelu
- dobranie takiej wielkość pierścienia, aby ściśle przylegał do zęba, co pozwala na uniknięcie nadmiaru cementu
- krawędzie pierścienia konturuje się na zębie dźwignią Mershona (służy też do zakładania pierścienia i dopasowania go w j.u.)
Cementy do pierścieni:
- GJ (KetacCem)
- fosforanowe z dodatkiem F
- polikarboksylowe
Cementowanie pierścieni - technika:
Po nałożeniu warstwy cementu wewnątrz powierzchni pierścienia (który uprzednio od strony pow. żującej został położony na kawałku wosku 2x2 cm lub przylepcu, a rurka została też zabezpieczona woskiem) wciska się pierścień na ząb za pomocą dźwigni Mershona/nakładacza do amalgamatu/nagryzacza/tzw. osadzacza
pierścieni.
Techniki przyklejania zamków:
- Technika bezpośredniego klejenia zamków
2. Technika pośredniego klejenia zamków
Technika bezpośredniego klejenia zamków:
• szkliwo wytrawione, wypłukane, osuszone dmuchawką (dobrze wytrawione szkliwo – kredowobiała barwa)
• do klejenia zamków stosuje się „kleje” chemo- lub światło utwardzalne
• należy stosować stosunkowo niewielką ilość materiału, tak aby nie wydostawał się spod powierzchni podstawy zamka
• przyłożyć zamek (przy użyciu pęsety do zamków) w pożądanym położeniu na powierzchni zęba
• zamek odpowiednio ustawia się na zębie, biorąc pod uwagę:
- jego odległość od brzegu siecznego,
- oś długą zęba,
- rodzaj nieprawidłowości zgryzowej
kierując się ogólnie przyjętą zasadą stosowaną w technice Edgewise
• pozycje zamków należy indywidualizować (zgryz otwarty – zamki bliżej brzegu dziąsłowego, pogłębiony nagryz w obrębie siekaczy – zamki bliżej brzegu siecznego)
• pomocnym narzędziem jest tzw. bracket pozycjoner
Technika pośredniego klejenia zamków:
• zamki pozycjonuje się na modelu gipsowym (zarówno labialne i lingwalne), a potem przenosi do jamy ustnej za pomocą szyn transferowych
• większość dzisiejszych technik opiera się na podwójnej bezbarwnej szynie termoformowalnej, która składa się z miękkiej osłaniającej warstwy wewnętrznej i twardej stabilizującej warstwy zewnętrznej
• nie jest to obecnie „złoty standard”, ponieważ istnieje wiele zmiennych etapów, które muszą być kontrolowane w celu osiągnięcia pełnego sukcesu
• największą zaletą jest dokładne umiejscowienie zamków, co minimalizuje potrzebę wykonania wielu dogięć
kompensacyjnych na łuku, co skraca czas wizyt i czas aktywnej fazy leczenia
Faza niwelacji - cel:
- pionowe i poziome wyrównanie szczelin zamków
- derotacje zębów
Faza niwelacji - co stosujemy?
• Łuki o dużej sprężystości • Ligatury gumowe lub druciane (po skręceniu wokół zamka zagina się w stronę dziąsła) • Gdy niedostateczne zaguzkowanie międzyszczękowe, szególnie gdy plan zakładał usunięcie zębów i zamykanie szpar poekstrakcyjnych, od przodu należy wzmocnić zakotwiczenie za pomocą wybranych metod, które mogą również brać czynny udział w leczeniu anomalii zgryzowych: - mobilny łuk Goshgariana - przylutowany łuk podniebienny - Quad-Helix - płyta Nancer - łuk językowy - miniimplanty ortodontycznych
Faza niwelacji - czas trwania i wizyty kontrolne:
- Czas trwania: 2-4 miesiące
- Wizyty kontrolne: co miesiąc, zdejmuje się łuk, dokładnie oczyszcza zęby pacjenta, zakłada ponownie (jeśli zadanie tej fazy nie zostały wypełnione) i ligaturuje nowymi ligaturami
Faza prowadzenia - cel:
przesunięcia zębów w bocznym segmencie w kierunku sagitalnym i transwersalnym (w pierwszym etapie
należy ustawić kły w klasie I - odpowiednie ustawienie kłów umożliwia wykonanie zadań szczególnych w obrębie zębów siecznych)
Źródła sił do przesunięć w fazie prowadzenia:
- ligatura ósemkowa
- dodatkowo skręcona ligatura (staje się bardziej sprężysta)
- sprężyna ściągająca coil
Faza prowadzenia - siekacze:
- artistik → rozwiązuje wbudowana w zamki anulacja
- pionowe ustawienie siekaczy jest częścią kompleksowego leczenia, często trwa długo
- w zależności od przypadku do intruzji zębów można zastosować: intruzyjne zagięcia w formie łuku schodkowego (żuchwa), łuki anty-Spee, inne łuki intruzyjne
- korekta linii pośrodkowej powyżej 2 mm wymaga wykonania specjalnych czynności przed kolejnymi fazami leczenia → jeśli nie osiągnie się wyrównania tej linii to nie uzyska się dobrego ustawienia kłów, a tym samym
nie będzie prawidłowego zaguzkowania po jednej stronie łuku
Faza prowadzenia - trzonowce:
- ważna jest kontrola ich zakotwienia w tej fazie, gdyż w czasie dystalizacji kłów może dojść do jej utraty
- w zależności od rodzaju nieprawidłowości zgryzowej zaleca się pacjentom stosowanie:
• Wyciągów gumowych II klasy
• Łuku twarzowego (Headgear) z wysokim lub niskim ciągiem
• Stosowanie w nocy łuku twarzowego a w ciągu dnia wyciągów gumowych II klasy (w przypadku wad dotylnych)
• Wyciągów gumowych III klasy
Faza prowadzenia - czas trwania i wizyty kontrolne:
- Czas trwania: 2-6 miesięcy
* Wizyty kontrolne: co 4 tygodnie
Środki pomocnicze przy korekcie linii pośrodkowej przesuniętej o więcej niż 2 mm:
- kombinacja wyciągów II i III klasy i wyciągu ukośnego
* kombinacja otwartej i zamkniętej pętli Bull
Faza kontrakcji - cele:
zharmonizowanie ustawienia siecznego odcinka szczęki z żuchwą = ustawienie siekaczy w poprawnej pozycji strzałkowej
Faza kontrakcji - zasady postępowania:
- łuki prostokątne (16/22”SS, 17/22”SS) z pętlami
- aktywacja łuku między wizytami w przypadkach ekstrakcyjnych nie powinna być większa niż 2 mm → duże ryzyko utraty zakotwiczenia, z uwagi na występujące siły przeciwstawne
- w zależności od rodzaju wady na łuku kontrakcyjnym wykonuje się dodatkowe zagięcia → pogłębiony nagryz sieczny – należy wygiąć dodatkowe stopnie intruzyjne i Sweep; zagięcia nie są wskazane przy zgryzie otwartym, bo w trakcie przechylania siekaczy łukiem kontrakcyjnym dochodzi do ich wydłużenia
Faza kontrakcji - czas trwania i wizyty kontrolne:
- Czas trwania: ok. 3 miesiące
* Wizyty kontrolne: co 3 tygodnie
Faza wyrównawcza - cele:
zamknięcie luk resztkowych (od przodu, od tyłu lub z obu stron)
Środki pomocnicze przy zamykaniu luk resztkowych:
- łuk z pętlą Bull
- elastyczny wyciąg koralikowy rozciągnięty wzdłuż łuku
- elastyczny wyciąg międzyszczękowy II lub III klasy
- maskę Delaira
Faza wyrównawcza - zasady postępowania:
- Grubość łuku podstawowego: 0,017/0,0022”SS
- Łuki grube trzeba dokładnie dopasować do kształtu łuku pacjenta
- Harmonizowanie łuków: porównywanie kształtu łuku uprzedniego, z tym który będzie stosowany oraz porównywanie łuku górnego i dolnego
Co należy ocenić na końcu fazy wyrównawczej?
- optymalną okluzję oraz artykulację na postawie indywidualnej analizy funkcjonalnej (szczególnie ruchy protruzyjne i laterotruzyjne)
- zdjęcie OPG
- zdjęcie teleradiologiczne
Ściąganie aparatu:
- Aparat zdejmuje się stopniowo lub jednorazowo w zależności od przypadku
- Zdejmowanie pierścieni i zamków
- Usuwanie resztek kleju i cementu: sierpy, finiry (usuwają klej nie uszkadzając szkliwa)
- Polerowanie pastą
- Zastosowanie preparatu fluorkowego
- Założenie aparatu retencyjnego stałego (retainer) lub ruchomego zależnie od wady
Narzędzie do zdejmowania pierścieni:
kleszcze, w których jedno ramię dzioba opiera się na powierzchni żującej a drugie zachodzi pod krawędź pierścienia
Narzędzie do zdejmowania zamków:
kleszcze do zdejmowania zamków, lift-off (narzędzie z metalową pętelką)
Kleszcze - podział:
- używane w pracowni technicznej - do pracy na łukach grubych (0,5-1,5mm)
- do pracy w jamie ustnej i poza nią – delikatniejsze, do pracy na łukach cienkich (0,3-0,7mm)
Kleszcze do cięcia drutu ligaturowego - zastosowanie:
cięcie drutu ligaturowego
Kleszcze “tylne obcinaki” - zastosowanie:
do obcinania wewnątrz- i zewnątrzustnie końców łuków aparatach stałych
Kleszcze Angle’a/Tweeda - zastosowanie:
do nadawania torku na łukach czworokątnych, służące do gięcia stopni w płaszczyźnie wertykalnej i sagitalnej
Kleszcze Weingarta - zastosowanie:
do ustawiania łuku i zaginania końców łuku w jamie ustnej
Kleszcze Angle’a - zastosowanie:
do zaginania różnego rodzaju pętli w przebiegu łuku aparatu stałego
Igłotrzymacz Mathieu - zastosowanie:
do zakładania ligatur
Kleszcze wklęsło-wypukłe - zastosowanie:
do doginania drutów o większych średnicach
Kleszcze do gięcia klamer grotowych - zastosowanie:
gięcie klamer grotowych
Kleszcze do gięcia grotów w klamrach grotowych - zastosowanie:
gięcie grotów w klamrach grotowych
Kleszcze kramponowe - zastosowanie:
uniwersalne do pracy na grubych łukach
Kleszcze Aderera - zastosowanie:
“trójpalczaste” do zginania drutu
Jaki rodzaj łuku jest stosowany w technice aparatów językowych?
łuk grzybowaty (mushroom arch) - załamanie krzywizny łuku pomiędzy powierzchniami zębów przedtrzonowych i kłów
Skuteczność techniki językowej w porównaniu do konwencjonalnej:
podobna skuteczność
Zamki stosowane w technice językowej:
- Zamki Ormco (7 generacja): poziomy slot – 0,018 lub 0,022 cala; powierzchnia nagryzowa wbudowana w zamki na zęby przednie szczęki
- Zamki STb (Scuzzo Takemoto brackets): mniejsze rozmiary; brak powierzchni nagryzowych; bardziej komfortowe dla pacjenta
- Zamki Incognito: odlewane ze stopu złota; indywidualne; idealne dopasowanie do podniebiennej powierzchni zębów
Etapy przygotowania do klejenia metodą pośrednią w technice językowej:
- Przygotowanie set-up’u modeli w artykulatorze
- Naklejenie zamków na modelu
- Wykonanie szyn transferowych
- Przeniesienie zamków na zęby pacjenta
Czym jest preskrypcja?
ustawienie zęba w łuku wpisane w zamek (tork i angulacja)
Rodzaje stosowanych łuków ze względu na kształt:
- okrągły → na początku leczenia
* krawężny (kwadratowy lub prostokątny) → do wydobycia preskrypcji z zamka
Fazy leczenia techniką językową:
- Niwelacja – stosowane łuki:
• 0,016 TMA
• 0,016 Cu-NiTi
• 0,017x0,017 Cu-NiTi - Wbudowanie torku – stosowane łuki:
• 0,0175x0,0175 TMA
• 0,0175x0,025 TMA - Kontrakcja:
• dotyczy 6 przednich zębów górnych (tzw. en masse)
• technika ślizgowa lub zastosowanie pętli kontrakcyjnej
• stosowane łuki w szczęce: 0,0175x0,0175 TMA, 0,175x0,025 TMA
• stosowane łuki w żuchwie: 0,016x0,022 SS - Etap łuku idealnego – łuk 0,016x0,022 SS
- Końcowe poprawki szczegółów – stosowane łuki:
• 0,016 TMA
• 0,0175x0,0175 TMA
Technika językowa - zalety:
- Estetyka - niewidoczny
- Brak ryzyka powstania odwapnień szkliwa na powierzchni wargowej
- Brak przerostów dziąsła po stronie wargowej
- Komfort dla warg i policzków
- Lepsza ocena uszeregowania zębów
- Szybkie spłycenie nagryzu w przypadku zgryzu głębokiego
- Lepsza współpraca z pacjentem
- Redukcja bruksizmu
Technika językowa - wady:
• Wymaga od lekarza dodatkowych umiejętności – opanowania techniki pośredniej klejenia zamków i zrozumienia zasad biomechaniki przy pracy po wewnętrznej stronie łuku
• Duża zmienność podniebiennych powierzchni zębów (szerokie listwy szkliwne, szczątkowe guzki na kłach) → czasem konieczna korekta przed leczeniem
• Gorsze oświetlenie i niewygodna pozycja → bóle karku i pleców
• Brak bezpośredniego wglądu i dostępu do aparatu → trudności w zakładaniu, zdejmowaniu i ponownym pozycjonowaniu odklejonego zamka
• Mniejsza wysokość powierzchni podniebiennych ( o około 30%) → konieczność klejenia zamków w bezpośrednim sąsiedztwie dziąsła co sprzyja jego podrażnieniu i przerostom (zalecana odległość – 1,5mm)
• Zmienna morfologia podniebiennych powierzchni zwłaszcza górnych siekaczy → mogą wystąpić nieprzewidziane uszeregowania zębów i konieczne będzie wprowadzenie dogięć korekcyjnych łuku
• Szeroki zakres wargowo-językowych grubości zębów → konieczność wykonywania dogięć in-out
• Mała odległość pomiędzy zamkami w odcinku przednim → utrudnione wykonywanie dogięć kompensacyjnych i pętli na łuku
• Większy nakład czasu pracy
• Droższe
• Utrudniona higiena aparatu (wskazane dodatkowe środki higieny, tj. aparaty Oxy-Jet lub Water-Pick i płukanki)
• W niektórych przypadkach chirurgii ortognatycznej (osteotomia segmentowa, korekta zgryzu otwartego, korekta klasy III) konieczne jest zdjęcie aparatu górnego przed zabiegiem
• W przypadkach chirurgicznej korekty klasy II górne zamki językowe mogą utrudniać wysunięcie żuchwy do
prawidłowej pozycji (konieczne bywa poszerzenie odległości międzykłowej i wychylenie górnych zębów
siecznych
• Podrażnienia języka
• Przejściowe trudności w mówieniu
• W przypadkach ekstrakcyjnych luki są bardziej widoczne bo elementy aparatu nie mają jak jej zamaskować (luki w takich przypadkach maskuje się materiałem kompozytowym)
Tork dodatni - gdzie korzeń?
im większa wartość → tym bardziej dojęzykowo położony korzeń
Tork ujemny - gdzie korzeń?
im większa wartość → tym bardziej doprzedsionkowo położony korzeń
Angulacja dodatnia - gdzie korzeń?
im większa wartość → tym bardziej dystalnie położony korzeń
Angulacja ujemna - gdzie korzeń?
im większa wartość → tym bardziej mezjalnie położony korzeń
Odmienność biomechaniki w technice językowej:
• Punkt przyłożenia siły znajduje się w innej relacji do centrum oporu zęba (CR). Językowy punkt przyłożenia siły skierowanej pionowo leży bliżej osi przechodzącej przez CR, co jest korzystne w przypadku intrudowania zębów przednich, ponieważ nie dochodzi do niepożadanego dowargowego torku
• W czasie retrakcji zębów przednich połączonej z intruzją w technice konwencjonalnej uzyskuje się osiowy ruch zębów przednich, ponieważ wypadkowa sił przechodzi przez CR. W technice językowej ten system sił może powodować dojęzykowe przechylenie koron zębów przednich
• Aby zapobiec temu przechyleniu, stosuje się retrakcję „en masse” zębów siecznych i kłów oraz wprowadza większy dojęzykowy tork korzeni zębów przednich. Dlatego w technice językowej zaleca się objęcie aparatem stałym także drugich zębów trzonowych, ponieważ ułatwia to utrzymanie kształtu łuku, redukuje interferencje zwarciowe, związane z efektem łuku i wzmacnia zakotwiczenie. Jednoczesna retrakcja sześciu zębów przednich wymaga maksymalnej kontroli zakotwiczenia
• Zmiany indukowane przez aparat językowy odbywają się 3 wymiarach przestrzennych:
o Pionowym - najczęściej otwieranie zgryzu przy zastosowaniu płaszczyzn nagryzowych w zamkach (w czasie intruzji siekaczy brzegi siekaczy dolnych kontaktują się z płaszczyznami nagryzowymi górnych zamków, zęby boczne pozostają wówczas bez kontaktu co sprzyja ich ekstruzji
o Przednio-tylnym – dystorotacja żuchwy i tendencja do klasy II
o Poprzecznym – ekspansja łuku i dystorotacja trzonowców
Technika językowa - p/wskazania:
- Dysfunkcje ssż
- Rozległe braki zębowe
- Duży kąt międzyszczękowy
- Krótkie korony kliniczne
- Krytyczne warunki zakotwiczenia
- Nasilone klasy II
- Zła higiena lub choroba przyzębia w fazie zaostrzenia
- Pacjenci przesadnie wymagający i trudno adaptujący się
Technika językowa - retencja:
- Ogólne zasady takie jak w technice konwencjonalnej
- Czasem niemożliwe natychmiastowe założenie retainera ze względu na przerosty dziąseł i słabą dostępność powierzchni podniebiennej korony (można wtedy wykonać szyny termo formowalne do czasu powrotu dziąseł do stanu umożliwiającego założenie retencji)
