anestezioni i pergjithshem Flashcards
fazat e anestezionit
-indukimi: zakonisht iv TIOPENTAL, ndersa te femijet nese smun iv behet inhalatore HALOTAN, SEVOFLURAN
-mbajtja: me anestetik inhalator , perdoren shpesh opioide se anestetiket e pergjithshem nuk jane analgjezike te mire si psh FENTANILI
-rikuperimi :
stadet e anestezionit
-analgjezioni: humbja e ndjeshmerise se dhembjes, vetedije ka dhe komunikativ por i pergjumur
-ekscitimi : sjellje te dhunshme, reflkese te ekzagjeruara, humbje e vetedijes, frekuenca respiratore dhe shtypja e gjakut rriten
-anestezioni kirurgjik: frymemarrje e ceket por e rregullt, relaksim muskular, mungese te levizjeve,
-paraliza medulare: depresion i rende i qendrave vazomotore dhe respiratore dhe vdekje nese nuk merren masat adekuate
adjuvanset e anestezionit (premedikimi )
anestetiket e pergjithshem zakonisht kombinohen me barna tjere adjuvans mi zbut ankesat
-BENZODIAZEPINAT: si anskiolitik per amnezion dhe sedacion para induktimit te anestezionit , MIDAZOLAMI, DIAZEPAMI, LORAZEPAMI
-ANALGJETIKET: pervec ketamines, anestetiket nuk jane analgjetik prandaj perdoren analgjetike FENTANILI, SUFENTANILI, MEPERIDINA , MORFINA
-ANTIEMETIKET: per parandalimin e aspirimit te permbajtjes se lukthit gjate anestezionit dhe parandalimin e nauzese dhe vjelljes pas operacionit , ONDANSETRONIN, RANITIDINA
-ANTIKOLINERGJIKET: prevenojne sekretimin e fluideve ne traktin respirator (salivar dhe bronkial) qe mund te beje obstruksion te rrugeve te frymemarrjes, ATROPIN SULFATI, SCOPOLAMINA, HYOSCINE BUTILBROMIDI(BUSCOPAN)
-RELAKSUESIT MUSKULAR:
a) depolarizues SUKCINILKOLINA
b) jodepolarizues ATRAKURIUM, PANKURONIUM
anestetiket iv
barbituratet
PROPOFOLI
ETOMIDATI
KETAMINA
me rralle benzodiazepinat
barbituratet
per indukim me se shumti perdoret tiopentali, me pak tiamilali dhe metoheksitali
jane barbiturate me veprim ultra te shkurter dhe jepen ne forme te kripes se natriumit dhe jane hidrosolubile
TIOPENTAL -Na: 3-5mg / kg , per 10-30 s humb vetedija ndersa efekti max 1 min dhe zgjate 5-8 minuta , liposolubil ,
ea: ne sis KA, ulje e shtypjes sepse ben vazodilatim dhe ul kontraktilitetin e miokardit, ne sis respirator, deprimimin e tij dhe laringospazem, ne rast injektimi aksidental ne arterie ose perreth venes mund te shfaqet spazme e rende arteriale , nekroze lokale indore dhe ulceracion
i kunderindikuar te pacientet me porfiri
PROPOFOLI
nuk shkakton nauze as vjellje, doza dhe koha e ngjashme me tipentalin , metabolizohet me shpejte dhe ka t1/2 me te shkurte
ea: deprimimi kardiorespirator si dhe dhembje ne vendin e injektimit
ETOMIDATI
i ngjashe me tiopentalin, por ne doze te njejte 0.2-0.3 mg/kg jep me pak deprimin kv dhe respi
te pacientet me rrezik hipotensionin dhe sem respi
ea: nauze dhe vjellje , dhembja ne vendin e injektimit , supremimi i prodhimit te steroideve adrenale
KETAMINA
i ngjashem me fenciklidinen(sub psikoaktive), jep anestezion disociativ ku pacienti eshte i zgjuar dhe reaktiv por i pavetedijshem dhe nuk ndjene dhimbje dhe eshte amnezik
bllokon efektett e glutamatit ne receptore , i vetmi anestetik qe ka karkteristika analgjezike dhe aftesi per te stimuluar snq simpatik, ben rritje shtypje te gjakut dhe vellimit minutor
te pacientet me shok hipovolemik ose kardiogjen, edhe te astma
mund te aplikohet intramuskular
-rrit shtypjen intrakraniale (kunderindikim te pacientet me shtyoje te rritur intrakraniale )
ea: halucinacionet dhe sjelljet joracionale me pak te theksuara ne femije
benzodiazepinat
MIDAZOLAMI, me rralle DIAZEPAMI, LORAZEPAMI
si sedative perioperativ dhe gjate procedurave si endoskopia
nuk shkaktojne deprimim respirator ose kardiovaskular
faktoret qe ndikojne shpejtesine e koncentrimit te anestetiket inhalatore
per mbajtje te anestezionit
-tretshmeria e anestetikut : metoksiflurani>halotani>enflurani> isoflurani> sevoflurani> desflurani > oksidi i azotit
-ventilimi alveolar :
-koncentrimi i anestetikut ne gazin e inspiruar
-gradienti arteriovenoz i perqendrimit
potenca e anestetikeve inhalatore
definohet permes koncentrimit alveolar mesatar (KAM): koncentrimi i anestetikut ne alveole qe eliminon levizjen ne 50% te pacienteve qe i ekspozohen incizionit lekuror te standardizuar
sa me liposolubil e ki KAM me te vogel dhe potencen me te madhe psh metoksiflurani KAM=0.16% dhe halotani 0.75% kane potence me te madhe sesa N2O KAM>100%
1 KAM eleminon levizjen ne 50% te pacienteve ndersa 1,3 KAM ne mbi 95% te pacienteve
eleminimi i anestetikeve inhalatore
ndikon koeficienti parcial gjak/gaz, ventilimi alveolar dhe tretshmeria e anestetikut
rruga kryesore e eleminimit eshte permes mushkerive , por disa edhe hepatik (metoksiflurani, halotani enflurani )
mekanizmi i veprimit te anestetikeve inhalatore
rrisin ndjeshmerine e receptorit GABA a ne GABA, si dhe rrisin aktivitetin e receptoreve te glicines ne medullen spinale
anestetiket e vetem qe nuk kane efekte ne receptoret GABA ose ndaj glicines
KETAMINA
OKSIDI I AZOTIT
keta inihbojne receptoret NMDA (N metil D aspartate)
klasifikimi i anestetikeve inhalatore
-anestetiket hidrokarbur te halogjenizuar ose likidet volatile (te avullueshme) : HALOTANI, ENFLURANI, ISOFLURANI, SEVOFLURANI, DESFLURANI
-anestetiket e pahalogjenizuar ose gazor : OKSIDI I AZOTIT
anestetiket inhalatore me te perdorur
HALOTANI
ENFLURANI
ISOFLURANI
OKSIDI I AZOTIT
eteri dhe metoksiflurani jane anestetetik obsolet
HALOTANI
anestetik potent me veqori analgjetike te pakta, joeksploziv dhe jo irritues, indukimi dhe zgjimi jane te shpejta
perdoret zakonisht per mbajtje te anestezionit e te femijet edhe per indukim
shkakton reni te shtypjes se gjakut , rrit ndjeshmerine e miokardit ne adrenalone dhe provokon disritmi kardiake te rende
EA: dy efekte te rralla por serioze
nekroza hepatike : 1-10000 raste si reaksion imun ndaj proteinave hepatike
hipertermia malinje nga prodhimi i nxehtesise ne muskuj dhe lirimi eksesiv i Ca (kjo trajtohet me dantrolen )
ENFLURANI
eter i halogjenizuar , dallimi me halotanin eshte se rritja e ndjeshmerise se miokardit te ky eshte me e vogel dmth jep disritmi me rralle dhe gjithashtu jep efekt relaksues te muskujve skeletore
indukohet me 4% dhe mbahet me 1.5-3%
metabolizohet ne jonin e fluorit dhe eksretohet permes veshkeve
anestezioni i thelle me enfluran jep ndryshime epileptoide ne EEG dhe ndonjehere edhe ataqe konvulzive, nuk jepet te pacienti me crregullime konvulzive paraprake dhe te ata me sem renale
ISOFLURANI
izomer i enfluranit qe ka veti te ngjashme me te
nuk ka veti prokonvulzive dhe nuk tranformohet ne fluor
DESFLURANI
per pacientet jashtespitalor
irriton rruget e frymemarrjes duke provokuar kolle, sekrecioni, laringospazem dhe bronkospazem , nuk perdoret per indukim te anestezionit
SEVOFLURANI
i ngjan desfluranit, te pac jashtespitalor, me potent dhe nuk shkakton irritim te rrugeve te frymemarrjes
per induktim te anestezionit, sidomos ne femije
mund te shkaktoje nefrotoksicitet
OKSIDI I AZOTIT
gazi i te qeshurit
nuk ndizet por ndihmon ndezjen,
tretje e dobet ne gjak dh inde, indukimi rapid , eleminimi permes mushkerive i pandryshuar
anestetik me potence te dobet , nuk jep anestezion kirurgjik, perdoret si adjuvans i anestetikeve volatil
analgjetik i shkelqyeshem, perdoret gjate lindjes , jepet ne koncentrim 30%
mund te shkaktoje pneumotoraks , rrit shtypjen ne sinuset paranazale, hipoksi difuze ,
njekohesisht me te jepet edhe oksigjeni
