adigebze-vocabulary Flashcards
Дэтхэнэ лъэпкъми езым и бзэ и1эжщ
Every Nation has its own language.
Дэ ди бзэр адыгэбзэрщ
Our language is Circassian.
Ар дахэщ ик1и къулейщ
It’s nice as well as rich.
А бзэмкЬ адыгэхэр дызэгуро1уэ
In that language we Circassians understand each other.
дигу илъ эжыдо1э
We say (talk about) whatever we like
къэтщЬну дызыхуейм дыщ1оупщ1э
When we want to know something- we ask
Ди бзэмк1э доджэ- дотхэ
In our language we read and write
Сэ фошыгъу чилэ къэсщэхуащ
I bought one kilogram of sugar.
атк1э
go on
дотхэ
we write
къэщ1эн
to get to know
къэщ1э!
guess!
къеджэ
read!
къеджэЖ
read again!
Пщыхьэщ
evening
йода1уэ
listen
еджэк1э
reading
Гъатхэ махуэм гъэр егъашхэ
The summer (day) feeds the whole year
ЩЬныгъэрэ 1эщ1агъэрэ зэкъуэшщ
Knowledge and profession are brothers
Гупсыси псалъэ- зыплъыхьи т1ыс.
Think before you speak- look around before you sit down
Псалъэжъ
proverb-saying
И тхьэк1умэр къоузыр
his ears heart
сэ сохъуэжыр
I change
уэ уохъуэжыр
you change
абы ехъуэжыр
he/she changes
дэ дохъуэжыр
we change
абыхэм яхъуэжыр
they change
сэ схъуэжынущ
I will change
дэ тхъуэжынущ
we will change
фэ фхъуэжынущ
you (all) will change
абыхэм яхъуэжынущ
they (all) will change
сэ къыхызох
I choose
уэ къыхыбох
you choose
дэ къыхыдох
he/she chooses
абы къыхех
they choose
сэ къыхэсхащ
I chose
уэ къыхэпхащ
you chose
абы къыхихащ
he/she chose
фэ къыхывох
you (all) chose
абыхэм къыхах
they chose
дэ къыхэтхащ
we chose
сэ къыхэсхынущ
I will choose
Сэ еджэк1э зэзгъэщ1ащ
I learned reading
ПщыхьэщхьэкЬ нанэ тхылъ сыкъыхуоджэ
In the evenings I read books to my grandmother.
Сэ си1эщ таурыхъхэр зэрыт тхылъ
I have a book of (filled with) tales/stories (in it)
Нанэ таурыхъхэм йода1уэ
My grandmother listens to the stories/tales.
Абы таурыхъхэр ф1ыуэ елъагъу
She likes tales/stories a lot (she loves tales/stories)
зэжра1э
speak to each other
догупсысэ
we think
сигу ирохь
I like it
щ1ымахуэ
Winter
бжьыхьэ
Autumn
гъэмахуэ
Summer
гъэшхэн
feed
гъэ
Year (old)
Щ1эныгъэ
knowledge
1эщ1агъэ
profession
зыплъыхь
look around
ухын
finish
ит1анэ
then
лэжьыгъэ
(hard-)working (person)
ук1уэл1эжын
returned back to
Уэзджынэ къеуащ
The bell ringed
щ1эдзэн
start
егъэпщэн
compare
къэгъуэтын
find
мыхьэнэ
meaning
пыухык1а
completed
си дежк1э
for me (it is …)
К1эпхъым дэ- 1эгъэбэгу куэд бжьыхьэм зэхуехьэс
During autumn- the squarril collects a lot of nuts and mushrooms
зэхуехьэс
gather- collect
гъуэ
Hole (cave)
Абы и гупсысэк1эр зеи ихъуэжыркъым
she won’t change the way she thinks
Узыхуейр къыхэх.
choose what you want
Зыгуэр къыхэпхын ипэ- ф1ыуэ гупсысэ
think first before you choose.
абы зеи зихъуэжыркъым
he/she never changes
щ1эх-щ1эхурэ
sometimes/often
сэ сыкъосыр
I arrive
гъуэгу махуэ
have a safe trip
тракторым губгъуэр евэ
the tractor plows the field
ирижэн
run/drive over
Псалъит! къэс зэрызэщхъэщык макъхэр къыжыф1э
tell (show) all pairs of words which are different from each other
Бжэ
door
блэ
snake- number: seven
мыл
Eis
пыл
Elefant
гуэщ
shed
шэщ
stable
дзэл
willow
мэл
Sheep
псынэ
well
пшынэ
accordion
гуахъуэ
fork
гуанэ
bough
тебэ
pan
тепщэч
plate
ар сытым дежи и зэманым къосыр
he/she always arrives on time
сэ къызогъанэ
I leave (something)
сэ къэзгъэнэнущ
I will leave (something)
абы къигъэнэнущ
he/she will leave (something)
Ц!эхэм
names (plural of word name)
къосхэр
they arrive
сэ сыкъэсащ
I arrived
и зэманым
on time
уэкъэт
time
ар сытым дежи и зэманым къосыр
he/she always arrives on time
къэгъэнэн
to leave
сэ къызогъанэ
I leave
къагъанэ
he/she leaves
сэ къэзгъэнэнущ
I will leave
абы къигъэнэнущ
he/she will leave
я закъуэу
alone (by themselves)
къигъАнэкъым
he/she does not leave
Абы и сабийхэр я закъуэу зеик1 къигъанэркъым
he/she never (ever) leaves his/her kids alone
зэрызэщхъэщык1
similar to each other
уэшх
rain
уэшхышхуэ
rain showers
шхуэ
[word suffix used to make something big]
жьыуэ къэтэджын
getting up early
гъавэм елэжьын
working on the harvest
блэн
to shine
1ыхьэ
part
къабзэ
clean
зэрылъэлъу дыхьэшхын
stopless laughing
сэ содыхьэшхыр
I laugh / I am laughing
къелъэн
to jump from something
бий
an enemy
бийм пэувын
to stand against the enemy
зауэл1
warrior
етын
to give
1ыхьэ
part
дыхьэшхын
to laugh
зэрылъэлъу дыхьэшхын
stopless laughing
псы къелъэ
waterfall
жыгей
an oak tree
гъэгъэн
to flourish
Уэшхышхуэм сыхэту къэск1ухьыну сф1эф1щ
I like walking (around) under the rain
къэк1ухьын
to walk
къэблэн
to shine
къэлъэтэжын
to flyback
сытым дежи
all thetime
дэпщыгъуи
always
зэхэлъын
blended
фийр
whistle
жьыбгъэ
sound of wind
нэгъуэщ| куэди зэхыбох ущыщ|эдэ|ук|э
you hear a lot of things when you pay attention to it.
cэ сыкъотэджыр
I get up- I am getting up
къэлъэтэжын
to fly back
сытым дежи
all the time
Телъыджэ
amazing- unique- unusual- striking;
пщыхьэп1э телъыджэ- хъыбар телъыджэ – уэрэд телъыджэ –
examples for word amazing
Телъыджэ
amazing- unique- unusual- striking
хьэл телъыджэ
strange manner.
Плъыфэбэ
varicoloured motley (‘плъыфэ’ – colour; ‘бэ’ – many lots).
Пщ1ащэ
leaf
Пылъэлъыжын
fall down (about leaves- fruit); to lose (on sport contests)
Щхъыщхъ
rustling
Псы уэр
wild river
Бэуэк1э
the way of breathing
Бэуэн
to breathe
Псыхъуэ
river; valley (of water?)
Мывэ
stone
Хэлъын
to lie in smth (to be/lie in the water)- To be in smth- to keep smth (in bank)- 3. to be interspersed into smth
абы и хьэлым хэлъщ ар
it’s in his character)
Зэхэхын
1.to hear smth- 2. to sort smth (tidy up)
Щ1эдэ1ун
to listen to smb
Мaкъамэ
melody
Щ1эжьыуэн
to join in singing
Къыгуры1уэн
to understand
Къэхъугъэ (къэхъуакъэщ1а)
phenomenon; event- case- adventure
Къэхъун
to happen
Къэ1уэтэн
to tell- хъыбарыр къэ1уэтэн
Къызэрымык1уэу
in unusual way
Гъэдэхэн
to make smth/someone beautiful
Унэм сыщыщ1ыхьэм телефоныр къеуащ
when i entered the house- my telefon ringed
зэрезэуар
the way he/she fought
Гуп
a group of people
Хэсын
to be- to sit in smth (in the bush- in the company- f.ex)