5.4 Embryogenese Hoofd & Hals

Question 1

Welke structuren van de hersenen en zintuigen ontwikkelen zich in week 4-6?

Answer 1

Neurale buis, Neurale lijst en neurale placoden

Vorming van het hoofd begint met de aanleg van de hersenen en zintuigen. De zintuigen zoals de oogbeker, oorblaasje en neusplacode beginnen al vroeg met ontwikkelen

Question 2

Wat is de neurulatie?

Answer 2

Vorming van de neurale buis (embryonale hersenen en ruggenmerg)

Question 3

Wat is de neurale lijst?

Answer 3

Cellen tussen het neuroectoderm en het ectoderm

Question 4

Hoe vindt de ontwikkeling van de hersenen plaats?

Answer 4

Forebrain:
- Telencephalon -> Cerebrum (cerebrale hemisfere, cerebrale cortex, witte stof en basale nuclei)
- Diencephalon -> Thalamus, hypothalamus en epithalamus

Midbrain:
- Mesencephalon -> Middenhersenen

Hindbrain:
- Metencephalon -> Pons, cerebellum
- Myelencephalon -> Medulla oblongata

Question 5

Welke aangeboren afwijkingen kunnen er voorkomen in het hoofd & hals gebied door een vroege verstoorde ontwikkeling van de hersenen?

Answer 5

Anencephalie:
- Verstoorde sluiting van de neurale buis

Holoprosencephalie:
- Verstoorde opsplitsing van de neurale buis
- Is wel levensvatbaar, hangt af van de ernst (Hazenlip is minst erge vorm)
- Verstoord proces van de ontwikkeling van de 2 hemisfere (problemen met de zintuigen zoals neus oor etc.)

Question 6

Welke structuren ontstaan er uit de placodes?

Answer 6

Groot deel van de sensibele organen van het hoofd ontstaan uit gespecialiseerde stukjes ectoderm. (oogplacode -> oog, oorplacode -> binnenoor, placode trigeminus -> ganglia trigeminus, placode epibranchium -> sensibele ganglia van 7,9,10)

Ontwikkeling van deze placodes hangt samen met de ontwikkeling van de neurale buis en de neurale lijst, maar ook met de ontwikkeling van de hersenzenuwen en de sensibele ganglia in het hoofd

Question 7

Welke nieuwe structuren ontstaan er uit de neurale lijst?

Answer 7

Romp:
- Perifeer zenuwstelsel
- Autonoom zenuwstelsel
- Bijniermerg
- Melanocyten

Hoofd-hals:
- Perifeer zenuwstelsel
- Autonoom zenuwstelsel
- Melanocyten
- Hersenvliezen
- Deel craniale skelet
- Deel bindweefsel

Neurale lijst cellen migreren naar de kieuwbogen en aangezichtswelvingen. Ze worden gestuurd door afstotende en aantrekkende moleculen. In de hoofdhalsregio ontstaan ook delen van het skelet en bindweefsel uit de neurale lijst

Question 8

Wanneer ontstaat de kaakregio in de ontwikkeling?

Answer 8

Het ontstaat tijdens de krommingsproces en de vorming van de kopplooi.

Door de sterke groei van de hersenen komt de buccopharyngeale membraan aan de ventrale zijde van het embryo te liggen
Aangrenzend ontstaat het stomodeum (primitieve mond-neus holte)

Question 9

Hoe wordt het aangezicht gevormd?

Answer 9

Door de differentiële groei van de aangezichtswelvingen. Vindt grotendeels plaats tussen de 5de en 8ste week

Question 10

Hoe wordt het gehemelte (palatum) gevormd?

Answer 10

• Eerst ontstaat het primaire palatum door fusie van de prominentia medionasalis
• Het gehemelte ontstaat door uitgroei en fusie van de processi maxillaris, het primaire palatum

Het gehemelte sluit vervolgens door uitgroei en fusie van secundaire palatum met het neusseptum

Question 11

Wat zijn stoornissen die kunnen voorkomen in de uitgroei en fusie van de aangezichtswelvingen?

Answer 11

Gespleten lip en gehemelte

Meestal een fusie/uitgroei defect van processi maxillaris en primair palatum

Question 12

Waar zorgen de kieuwbogen voor?

Answer 12

Tijdelijke embryonale structuur in de hoofd-hals regio

Een deel van het embryonale hoofd-hals gebied wordt gevormd door de kieuwbogen. De eerste kieuwboog is de mandibula (onderkaak)

Naast de kieuwbogen zijn er ook nog kieuwzakken (ontstaan klieren uit) en kieuwspleten. 1ste kieuwspleet: Buitenste gehoorgang. 1ste kieuwzak: Middenoor met de buis van Eustachius

Kieuwbogen bevatten een zenuw, arterie, kraakbeencomponent, spiercomponent en een bindweefselcomponent

Question 13

Wat kan er ontstaan bij een verstoorde ontwikkeling van de kieuwspleten en kieuwzakken?

Answer 13

Hals cysten en fistels

Question 14

Wat zijn branchiomotor spieren?

Answer 14

Spieren die ontstaan uit kieuwboogmyotomen
Spieren rond aangezicht en mond

Question 15

Welke 2 soorten mesoderm zijn er in het hoofd-hals regio?

Answer 15

1) Paraxiaal mesoderm (somieten en somitomeren)
2) Neurale lijst mesoderm

Question 16

Wat ontstaat er uit het paraxiaal mesoderm?

Answer 16

Somitomeren

Sclerotomen (Chondrocranium -> Schedelbasis)

Myotomen:
- Somatomotor: Extraoculaire spieren (nIII, nIV, nVI)
- Branchiomotor: Kauw- (nV), mimische (nVII) en stylopharyngeus (nIX) spieren

Somieten (1-7):
- Sclerotomen -> Kraakbeen deel van occipitaal bot, atlas, deel axis
- Myotomen:
- Somatomotor: Tong (nXII), Hals (C1-C2)
- Branchiomotor: Intrinsieke spieren van de larynx en pharynx (nX), larynx (nXI), sternocleidomastoid, trapezius

Question 17

Wat ontstaat er uit de craniale neurale lijst?

Answer 17

Membraneus neurocranium: Schedeldak
Viscerocranium:
- Membraneus onder- en bovenkaak beenderen
- Derivaten kraakbeenskelet van de kieuwbogen

Question 18

Hoe kunnen de beenderen in het craniale skelet worden ingedeeld?

Answer 18

1) Embryonale herkomst:
- Paraxiaal mesoderm (uit primitiefstreek)
- Neurale lijst (frontale schedel, kaakbeenderen)
2) Plaats in het hoofd:
- Neurocranium (rond de hersenen) -> Viscerocranium (kaak-hals)
3) Type botvorming:
- Chondrale verbening (schedelbasis, kieuwboogskelet) -> Desmale (membraneuze) verbening (schedeldak, kaakbeenderen)

Question 19

Wat is er te zien op deze plaatje?

Answer 19

Question 20

Wat is het Stomodeum?

Answer 20

Primitieve mond-neus holte. Aangrenzend aan de ventrale zijde van het embryo