2.8 Cel adaptatie

Question 1

Wat is adaptatie?

Answer 1

Bij beschadiging (pathologie) of belasting (adaptatie) veranderd de structuur van het orgaan (dynamisch), soms tijdelijk en soms definitief

Adaptatie is een omkeerbaar cel (functionele en structurele) respons op een (fysiologische) stimulus (door het verliezen van de homeostase en een nieuwe homeostase te bereiken).

De respons op een stimulus wordt bepaald door de eigenschappen van de cel

Als stressfactoren weggaan dan valt de cel terug naar de oude positie (herstelbaar)

Question 2

Door wat wordt de structuur en functie van een orgaan bepaald?

Answer 2

• Het cytoskelet
• Cel-cel interacties
• De cel-matrix interacties

Question 3

Welke vormen van adaptatie zijn er?

Answer 3

• Hypertrofie (groter worden)
• Hyperplasie (delen van de cellen)
• Atrofie (kleiner worden)
• Metaplasie (andere functie)
• Dysplasie (irreversibel veranderen)

Question 4

Wat zijn 4 kenmerken van atrofie?

Answer 4

• Vermindering van het aantal cellen (verliezen celvolume)
• Weefsel degeneratie door verminderde eiwitsynthese en verhoogde eiwitafbraak en celinhoud door autofagosomen
• Afbraak cytoskelet door proteosomen
• Aanwezigheid van autophagosomen

De metabolisme van de cel is platgelegd waardoor de cel zuiniger probeert om te gaan met de overgebleven energie waardoor het kleiner wordt of de aantal cellen verminderd

Question 5

Wat zijn voorbeelden van atrofie?

Answer 5

Leeftijdgebonden atrofie: Cellen verouderen (verminderde stamcellen dus minder deling), minder herstel en alle organen lijden hieronder

Pathologische atrofie:
- Algemeen: Katabolisme, ondervoeding (kanker/anorexia)
- Gelocaliseerde atrofie: inactiviteit (afname spiermassa), hormoon-gerelateerd (osteoporose), ischemie (zuurstofgebrek), chronische ontsteking
- Neurale atrofie: degeneratie van neuromusculaire verbindingen

Musculaire atrofie: Spieren nemen af

Question 6

Wat is hypertrofie?

Answer 6

• Toename van weefsel door vergroting van individuele cellen
• Toename van het aantal organellen (ER, transport vesicles, cytoskelet) in de cel en structurele eiwitten
• Toename ECM

Cel volume neemt toe, maar niet het aantal cellen

Question 7

Wat is fysiologische en wat is pathologische hypertrofie?

Answer 7

Fysiologisch: Toename spiermassa door sport, toename weefsel door hormonen

Pathologisch: Bijvoorbeeld vergroting van het hart door arteriële hypertensie (litteken weefsel)

Question 8

Wat is hyperplasie?

Answer 8

Toename van het aantal cellen door celdeling (mitose)

Dus de cel volume of grootte veranderd niet

Question 9

Welke 2 soorten hyperplasie zijn er?

Answer 9

Compensatie hyperplasie: Weefsel/orgaan regeneratie. Bijvoorbeeld in de epitheel, darm/huid, lever hepatocyten, BM cellen, littekenweefsel

Hormonale hyperplasie: Organen onder invloed van estrogenen, uterus (Hyperplasie en hypertrofie bij zwangerschap, menstruatie)

Bijvoorbeeld: EPO zorgt voor deling van bloedcellen

Question 10

Wat is metaplasie?

Answer 10

• Transformatie van een celtype naar een ander celtype
• Veroorzaakt door stamcel herprogrammering
• Het is een omkeerbaar proces als de metaplasie-stimulus weggehaald wordt

Als de stimulus aanblijft kan het leiden tot dysplasie (abnormale verandering van de cellen), neoplasie (abnormale excessieve groei), kanker

Bijvoorbeeld: Barrett’s slokdarm

Question 11

Wat is extreme adaptatie/zijn 2 manieren van celdood?

Answer 11

Necrose (cel injury) of apoptose (suicide)

Question 12

Wat is apoptose?

Answer 12

Een stimulus leidt tot activatie van de receptor. De cel neemt in volume af. Het chromatine gaat condenseren. De membranen gaan instulpen wat leidt tot celresten (fragmentatie) -> Cel is dood. De stukjes cel worden meestal opgenomen dmv fagocytose.
Het leidt niet tot lysis en ook niet tot inflammatie

Het is niet altijd slecht, bijvoorbeeld tijdens ontwikkeling van je hand

Question 13

Wat zijn stimuli die kunnen leiden tot apoptose?

Answer 13

• DNA schade
• Hypoxia en andere schade van buitenaf (bestraling, toxine, radicalen)
• Wegnemen van groeifactoren
• Specifieke signalen (TNF-a en liganden)
• Cel stress
• Cytotoxische T-cellen: Infectie
• Wegnemen van de innervatie
• Mutatie

Question 14

Wat is necrose?

Answer 14

Necrose is celdood door beschadiging. Het zorgt voor lysis (uiteenspatting) waardoor er ook inflammatie ontstaat doordat stoffen vrijkomen die niet buiten de cel horen. Het plaatselijke weefsel sterft af. Het is niet omkeerbaar als de stimuli blijft

Question 15

Wat zijn de oorzaken van necrose?

Answer 15

Hypoxia (cellen kunnen geen energie maken), ischemie
Schade aan lipiden, eiwitten en nucleïne zuren

Bijvoorbeeld: Spinnenbeet, Koudvuurblaar

Question 16

Hoe gaat het herstel van weefsels?

Answer 16

Door middel van stamcellen die zich differentiëren (transcriptie geheugen) en aan elkaar binden met behulp van repertoire cel-adhesiemoleculen zoals cadherines. Zij vormen een selectieve aggregatie wat het voor een (her)structurering van het orgaan zorgt

Cel-cel interacties (selectief)
Cel migratie naar de buitenste epitheellaag

Question 17

Wat zijn 3 mechanismen hoe moleculen celadhesie verzorgen?

Answer 17

Homophilic binding:
- Specifieke cel kan alleen leiden tot herstel als het hetzelfde celtype is. 2 dezelfde adhesie moleculen binden aan elkaar. 2 dezelfde cadherines

Heterophilic binding:
- Een cel kan binden aan een ander celtype voor herstel zonder een extracellulair linker molecuul. 2 verschillende cadherines

Binding door een extracellulair linker molecuul

Question 18

Soms is het herstel van een weefsel niet optimaal, wat gebeurd er bij een Cystische Fibrose?

Answer 18

Het herstel van het weefsel is niet altijd optimaal wat kan leiden tot een permanente verandering. Je kan ook fibrose krijgen zoals bij Cystische Fibrose. Het lichaam kan namelijk niet alle gaatjes opvullen dus gaat het maar fibrotische plaques maken.

De beschadigde cellen produceren groeifactoren (autocrien voor eigen weefsel, paracrien voor omliggende weefsel)
Fibroblasten produceren een teveel aan ECM (collageen, elastine)

Question 19

Hoe gaat het herstel na een beschadiging door een MI?

Answer 19

Acute fase: Cellen die kapot gaan stimuleren een onstekingsproces. Er is necrose van de cardiomyocyten. Ontstekingscellen gaan migreren.
Cellen emigreren er naartoe en dat stimuleert de celdeling (fibroblasten, cardiomyocyten, stamcellen)

Chronische fase: Collageen ophoping waardoor er hypertrofie van de myocyten plaatsvindt. Er komt littekenweefsel door de fibroblasten

3 Fases: Ontstekingsfase, Proliferatiefase, Stabilisatie & regeneratie

Question 20

Wat zijn de beperkende factoren voor weefsel herstel?

Answer 20

• Stamcellen differentiatie
• ECM
• Verminderde migratie van de cellen
• Verminderde mitose

Question 21

Waardoor kan spieratrofie veroorzaakt worden?

Answer 21

Slechte voeding
Leeftijd
Genetisch (Spinal Muscular Dystrophy)
Medische oorzaak:
- Celiac disease
- Kanker
- Arthritis
- Myositis
- Polio
Neurale aandoeningen:
- ALS (Amyotrophic Lateral Sclerosis)
- MS (Multiple Sclerosis)
- Guillain-Barre Syndroom
- Charcot-Marie-Tooth disease

Question 22

Wat is Pathologische hyperplasie?

Answer 22

Endometriosis onder invloed van teveel estrogeen

Question 23

Wat zijn de oorzaken van hartfalen?

Answer 23

50%:
- Erfelijke factoren
- Cytoskelet
- Extracellulaire matrix
- Metabolisme
- Second messengers

50%:
- Myocarditis
- Overbelasting
- Cocaïne, alcohol

Question 24

Wat wordt er bedoeld met inprinting?

Answer 24

Veranderingen in de histonen en methyleringspatronen die optreden in het DNA en die langdurige gevolgen hebben