3.3 Bindweefsel 2: Kraakbeen, bot en botvorming Flashcards
Wat zijn de 5 functies van kraakbeen?
- Weerstaan van mechanische stress (Doordat het veel water bevat) (druk en trekkrachten) (Bevat veel hyaluronan proteoglycanen)
- Ondersteuning zachte weefsels
- Schokopvang en schuiven bij de gewrichten
- Ontwikkeling en groei van lange botten (pre en post partum)
- Avasculair: geen zenuwen en lymfevaten (slechte regeneratie na beschadiging)
Welke 3 typen kraakbeen zijn er?
- Hyaline (bijvoorbeeld op de gewrichtskoppen)
- Vezelig (bijvoorbeeld op de schaambeenvoeg, tussenwervelschijven)
- Elastisch (bijvoorbeeld in je oorschelp, strottenklepje)
Wat is de meest voorkomende kraakbeen?
Hyalien kraakbeen
Waaruit bestaat hyalien kraakbeen?
Voor 75% uit water
Collageen type II
Waar zit hyalien kraakbeen?
- Het vormt het tijdelijke skelet van de embryo
- Op oppervlakte van bewegelijke gewrichten, Grotere luchtwegen, Rib en sternum, Epifysair schijf (groei van lange beenderen)
Wat zijn kraakbeencellen?
Chondrocyten (Rondom de chondrocyten kleurt een preparaat heel paars aan, dus zuur)
Ze zijn avasculair en hebben lage metabole activiteit
Waarmee wordt de buitenkant van hyalien kraakbeen bedekt?
Vezelig onregelmatig bindweefsel
Hoe ontstaan chondrocyten?
Uit voorlopercellen, de chondroblasten in het perichondrium
Ze zijn gelokaliseerd in lacunes in de matrix en gegroepeerd
Wat doet het perichondrium?
Het perichondrium bevat bloedvaten (en lymfevaten en zenuwvezels) Levert via diffusie de voedingsstoffen die worden toegevoegd aan het bloed
Waaruit bestaat het ECM van hyalien kraakbeen?
Collageen type II, GAG en proteoglycanen
Welke type collageen bevat elastisch kraakbeen?
Type II
Het is omgeven met perichondrium
Wat zijn de 6 kenmerken van vezelig kraakbeen?
1) Het is een combinatie van hyalien kraakbeen en vezelig bindweefsel
2) Collageen type I: weerstaan van trekkrachten
3) Graduele overgang tussen kraakbeen en vezelig bindweefsel
4) Komt voor in tussenwervelschijven, gewrichtsbanden-bot hechtingen en in de symphysis pubica
5) Geen duidelijke scheiding van het peritoneum
6) Chondrocyten en fibroblasten in het weefsel naast elkaar in een rijtje. Fibroblasten maken collageen type I
Wat is chondrogenese?
Vorming van al het kraakbeen in een embryo vanuit het mesenchym
Wat zijn de 5 stappen van de chondrogenese?
1) Differentiatie in mesenchym
2) Proliferatie en verdere differentiatie tot chondroblast
3) Productie ECM, waterbinding en toename ECM volume
4) Deling chondroblasten -> Chondronen groepen
5) Omgeven mesenchymaal weefsel vormt het perichondrium
Op welke 2 manieren kan de groei en reeds gevormd kraakbeen plaatsvinden?
Interstitiële groei:
- Groei van binnenuit. In het kraakbeen vindt deling van chondrocyten plaats. De cellen zetten matrix af -> Volume toename. In rijp kraakbeen is er geen interstitiële groei
Appositionele groei:
- Groei van buitenaf. Differentiatie van voorlopercellen uit het perichondrium tot chondroblast. Er is een secretie van matrix door chondroblasten uit het perichondrium. Als kraakbeen volgroeid is kan je zeggen dat chondroblasten chondrocyten zijn geworden
Wat zijn de 5 functies van bot?
1) Steun
2) Bescherming
3) Beweging
4) Bloedcelvorming (beenmerg)
5) Reservoir voor calcium en fosfaat
Wat zijn de 4 componenten van het bot?
- Gecalcificeerd ECM
- Osteoblasten: matrixproductie
- Osteocyten: onderhoud
- Osteoclasten: resorptie gecalcificeerde botmatrix, remodelering botweefsel
Wat doen osteoblasten?
Ze vormen de botmatrix (tegen reeds bestaande botweefsel)
Ze geven osteoïd af wat mineraliseert tot bot. Ze bevatten osteocalcine wat calcium kan binden
Ze scheiden vesicles uit met alkalische fosfatase. Deze maken fosfaat vrij
Fosfaat en calcium vormt samen hydroxy-apatiet en wordt osteocyt genoemd als het rondom osteoblast is gevormd
Appositionele groei -> Bij bot
Wat doen osteocyten?
Ze onderhouden de verkalkte botmatrix. Ze liggen in de lacunae
Wat doen osteoclasten?
Matrix resorptie. Afbraak van botweefsel
Ze zorgen er lokaal voor dat er een laag pH wordt gevormd
Ze zijn meerkernig, fusiecel van monocyten en hebben een hematopoietische oorsprong
Waar bestaat de botmatrix vooral uit?
- 50% anorganisch materiaal
- Calcium
- Fosfor
Calcium en Fosfor vormen samen hydroxyapatiet kristallen welke bestaan uit collageen type I
Tussenstof met proteoglycanen en glycoproteïnen
Welke type bot zijn er?
Macroscopisch:
- Compact of spongieus
Microscopisch:
- Rijp (Lamellair bot)
- Onrijp (Geweven bot): Eerste botweefsel in embryonale ontwikkeling en als eerste gevormd bij het herstel van botbreuken. Ze hebben een onregelmatige collageen (type I), lage dichtheid mineralen en tijdelijk veel osteocyten
Welke 2 soorten botvorming zijn er?
Intramembraneuze ossificatie:
- Mesenchym verdikt (membraan)
- Directe mineralisering van de matrix
- Gesecreteerd door osteoblasten (voor meeste platte botten zoals de schedel)
Endochondrale ossificatie:
- Depositie van botmatrix op pre-existent hyalienkraakbeenmodel (voor korte, lange botten)
Eerst vorming van geweven bot dat vervolgens wordt vervangen door sterker lamellair bot
In welke 5 stappen gaat de intramembraneuze ossificatie?
1) Condensatie mesenchymcellen
2) Differentiatie tot osteoprogenitor cellen die delen
3) Verdere differentiatie tot osteoblasten
4) Osteoblasten gaan osteoid afzetten rond de ontwikkelende bloedvaten in het verbeningscentrum
5) Periost en endost ontstaat uit omliggend mesenchym (bindweefselvlies die bot bedekt)
Hoe gaat de endochondrale ossificatie?
Botgroei komt vanuit hyalien kraakbeen
- Verkalking tussen perichondrium en hyaliene kraakbeen
- Matrix in elkaar gedrukt
- Cellen in apoptose
- Ingroei vaten door periost
- Er ontstaat een holte waar beenmerg zijn plek krijgt
- Bij epifyse vind ook ingroei en verkalking plaats
- Epifysair schijf verdwijnt
Wat zijn de epifysair schijven?
Ze dienen voor de lengtegroei van het bot. Er zitten verschillende zones in
Hoe gaat de lengtegroei van pijpbeenderen?
Door de epifysair schijf
In de rustzone gebeurt er niets
Proliferatiezone:
- Chondrocyten delen zich en er is een sterkte secretie van collageen type II en proteoglycanen. Stapeling van chondrocyten
Hypertrofe zone: Gaan chondrocyten opzwellen (hypertrofie). Ze gaan dood en de afgezette matrix verkalkt
Verkalkingszone: Verkalken van de matrix
Ossificatiezone: Hyalinekraakbeen gaat zich daar afzetten
Bot wordt gevormd door osteoblasten via osteoid depositie en mineralisatie
Wat is het enige soort kraakbeen wat niet wordt omgeven door het perichondrium?
Het articulaire kraakbeen. Het zorgt dat gewrichten soepel langs elkaar kunnen bewegen en kan schokken opvangen. Het bevat geen perichondrium en er is een interstitiële groei
Hij krijgt zijn voedingsstoffen vanuit de synoviale vloeistof
Wat zijn de kenmerken van een Lamellair bot?
Ze hebben een osteon: Concentrische cirkels botlamellen rond een kanaal met bloedvaten
Extern botoppervlak wordt omgeven door een periost
Intern botoppervlak wordt omgeven door een endost
Ze hebben osteocyten en canaliculi
De osteocyten liggen in lacunae met cytoplasmatische uitlopers in de canaliculi. Via de canaliculi worden nutriënten getransporteerd vanuit de bloedvaten naar de osteocyten en door de uitlopers kan er communicatie plaatsvinden tussen osteocyten onderling
Wanneer is er in de pijpbeenderen wel lengtegroei en wanneer niet meer?
Lengtegroei: Als er in de epifysairschijf een evenwicht ontstaat van proliferatie en apoptose chondrocyten waardoor er geen verandering van de dikte is
Geen lengtegroei meer mogelijk: Apoptose chondrocyten > Proliferatie chondrocyten»_space; Epifysairschijf groeit dicht
Wat zijn de kenmerken van de tussenwervelschijf?
Komt voor in de staart van een rat
Het bestaat uit concentrische lagen van vezelig kraakbeen (annulus fibrosus) en is gelegen rond de nucleus pulposus
Nucleus pulposus is erg visceus en heeft veel hyaluronan
