4.3: Wnt/beta-catenine signaling en darmkanker Flashcards
Cellen in darmcrypten
- Enterocyten: zorgen voor opname voedingsstoffen
- Enteroendocriene cellen: produceren hormonen
- Goblet cellen: produceert slijm
- Paneth cellen: produceert WNT signaal
- Supporter cellen: zorger ervoor dat er niet te veel stamcellen differentiëren
Paneth cell
Produceert WNT signaal -> zo kan stamcel een stamcel blijven + lysosines maken zodat er geen bacteriën kunnen groeien in de niche
WNT pathway:
WNT niet actief:
- APC bindt aan b-catenine en breekt het af
WNT actief:
- B-catenine wordt niet afgebroken -> hoopt op in cytoplasma -> naar kern -> TcF -> transcriptie aan -> proliferatie
TcF:
Kan alleen transcriptie aanzetten als het is gebonden aan b-catenine
B-catenine functies;
- WNTpathway transcriptie regulatie (cytoplasma, kern)
- Cel-cel adhesie (membraan) (binding aan E-cadherine)
Asymmetrische stamceldeling
1 cel ontwikkelt zich tot stamcel, de andere verliest zijn vermogen om WNT targetgenen tot expressie te brengen en is dus geen stamcel meer.
Na de deling schuift de cel die geen stamcel meer is op, daar zal de concentratie WNT lager zijn dan eerst -> deze cel zal dus nog even door delen maar uiteindelijk volledig differentiëren doordat de concentratie van WNT steeds lager wordt
FAP
Autosomaal dominant voor de ontwikkeling van multipele adenomatueze poliepen in colon en rectum; veroorzaakt door mutaties in APC gen
-> Genotype-fenotype relatie: klinische variabiliteit in leeftijd waarop de eerste symptomen optreden, aantal poliepen in de darm, soort en aantal andere tumoren
Mutatie B-catenine gevolg
Bij een mutatie in B-catenine is het B-catenine nog wel functioneel maar kan het niet meer worden herkend door APC, dus kan niet meer worden afgebroken -> pathway continue aan
WNT pathway als therapie target
Remming COX-2
COX2:
- Productie door tumorcellen en inflammatie
- Induceert prostaglandine E2 (PGE2) productie
- Activeert WNT signaling
