4.1 Biochemie van risicofactoren Flashcards
Waar wordt het meerendeel van ons (plasma) cholesterol geproduceerd?
de lever (80%)
Stelling: Acetyl-CoA is een bouwstof van cholesterol
Klopt! uit Acetyl-CoA kan cholesterol worden gemaakt
In de lever wordt HMG-CoA omgezet door ‘HMG-CoA reductase’ richting Mevalonate. Wat is zo kenmerkend aan deze stap?
Als AcetylCoA (voorloper van HMG-CoA) eenmaal is omgezet in mevalonate kan je er alleen nog maar cholesterol van maken. In de stappen voorafgaand kon het evt ook nog worden omgezet in ketonen
Waarom is het lichaam zo zuinig op cholesterol?
Omdat het veel energie kost om te maken
Wat zijn de verschillende vormen van transport van cholesterol (door lipoproteïnen)?
- Chylomicrons
- VLDL
- IDL
- LDL
- HDL
Lipoproteïnen bestaan uit apolipoproteins, triglyceriden (+ choelsterol ester), fosfolipide en vrij cholesterol. Van welk component bestaan chylomicronen voornamelijk?
Triglyceriden (+ cholesterol ester)
Lipoproteïnen bestaan uit apolipoproteins, triglyceriden (+ choelsterol ester), fosfolipide en vrij cholesterol. Van welk component bestaan LDL voornamelijk?
Vrij cholesterol
Voor welke transport dienen chylomicronen?
Transport van darm richting weefsels/lever via lymphen
Wat doet VLDL?
Vervoeren vet (m.n. triglyceriden) van je lever naar je weefsels
Wat doet LDL?
Vervoeren vet (m.n. cholesterol) van je lever naar je weefsels
Wat doet HDL?
Vervoert cholesterol van je weefsels naar je lever
In de lever zit een cholesterol-sensor. Hoe werkt deze?
Als cholesterol aanwezig is, bindt het aan SREBP (streel regulator element-binding protein) op het ER. Dit kan een complex vormen dat in de Golgi verder wordt omgezet tot een transcriptie-factor. Deze TF zorgt voor de transcriptie van HMG-CoA reductase en LDL-receptor (waardoor er meer cholesterol kan worden gemaakt & opgenomen).
Indien cholesterol niet aanwezig is, valt dit complex uit elkaar en is er geen transcriptie!
Insuline zorgt voor activatie/inactivatie van HMG-CoA reductase
activatie
Wat doet CETP (cholesterylestertransferproteïne)?
Dit bijzondere eiwit kan HDL omzetten in VLDL
Stelling: Een laag HDL-c is een onafhankelijke risicofactor voor hart- en vaatziekten, zelfs als de LDL-c laag is!
Klopt
Hoe … de HDL/LDL ratio, hoebeter
hoger (want je wilt hoog HDL en laag LDL)
(ofwel: een lagere LDL/HDL-ratio is beter)
Hoe veel procent cholesterol wordt er dagelijks ‘verloren’ in de feces?
<5% (0.2-0.6g)
Heel veel wordt gereabsorbeed (95%), de lever maakt dus maar 5% zelf
‘slimme’ verkopers van Becel dachten de opname van cholesterol in de darm te remmen zodat mensen daardoor minder cholesterol in hun bloed kregen (plantensterolen). Werkte dit?
Nee, de lever ging gewoon harder werken (en bijproduceren)
Welke farmacotherapeutische ‘oplossing’ werkte wel?
Het remmen van de HMG-CoA reductase (waardoor er minder cholesterol geproduceerd wordt)
Waarom remmen we niet HMG-CoA synthase?
Omdat deze belangrijk is voor de productie van ketonlichamen
Simvastatine zorgt voor een ..% risico-vermindering voor een myocardinfarct
30%
Hoe werkt simvastatine?
Door competitie binding (remming) van het substraat van HMG-CoA (en hebben zelfs een hogere Kd dan natuurlijke statines)
Belangrijkste punten (deel 1)
* Voorwaarts cholesteroltransport: VLDL -> IDL -> LDL -> perifere weefsels
* Omgekeerd cholesteroltransport: (pre-)HDL neemt overtollig cholesterol op in perifere weefsels en transporteert het terug naar de lever
* Verhoogde niveaus van LDL (hoog cholesterol) komen terecht in de arteriële wand en worden daar geoxideerd: ontstekingsreacties, destabilisatie en ruptuur (myocardinfarct, beroerte)
* Andere risicofactor: laag HDL
- Lever is cholesterolsensor, via LDL-receptor: cholesterol dat niet door het lichaam wordt gebruikt, wordt teruggevoerd naar de lever. Er zijn geen enzymen om cholesterol af te breken.
- Verlaging van cholesterol of defecten in de LDL-receptor leiden tot verhoogde synthese via activering van SREBP: transcriptiefactor voor enzymen die betrokken zijn bij de synthese van cholesterol
- Klassiek voorbeeld van systemische feedbackregulatie (vergelijk met glucose / insulinesysteem)
- Aangezien 80% van het plasma cholesterol door de lever wordt gemaakt, moet u de synthese remmen:
- Behandeling met cholesterolverlagende medicijnen, statines
- Verhoogde uitscheiding via de ontlasting met galzuurcomplexvormers (gering effect)
- Belangrijkste stap in cholesterolsynthese is melovanaat gemaakt door het enzym HMG-CoA-reductase (geremd door statines)
