4.1 Biochemie van risicofactoren

Question 1

Waar wordt het meerendeel van ons (plasma) cholesterol geproduceerd?

Answer 1

de lever (80%)

Question 2

Stelling: Acetyl-CoA is een bouwstof van cholesterol

Answer 2

Klopt! uit Acetyl-CoA kan cholesterol worden gemaakt

Question 3

In de lever wordt HMG-CoA omgezet door ‘HMG-CoA reductase’ richting Mevalonate. Wat is zo kenmerkend aan deze stap?

Answer 3

Als AcetylCoA (voorloper van HMG-CoA) eenmaal is omgezet in mevalonate kan je er alleen nog maar cholesterol van maken. In de stappen voorafgaand kon het evt ook nog worden omgezet in ketonen

Question 4

Waarom is het lichaam zo zuinig op cholesterol?

Answer 4

Omdat het veel energie kost om te maken

Question 5

Wat zijn de verschillende vormen van transport van cholesterol (door lipoproteïnen)?

Answer 5

• Chylomicrons
• VLDL
• IDL
• LDL
• HDL

Question 6

Lipoproteïnen bestaan uit apolipoproteins, triglyceriden (+ choelsterol ester), fosfolipide en vrij cholesterol. Van welk component bestaan chylomicronen voornamelijk?

Answer 6

Triglyceriden (+ cholesterol ester)

Question 7

Lipoproteïnen bestaan uit apolipoproteins, triglyceriden (+ choelsterol ester), fosfolipide en vrij cholesterol. Van welk component bestaan LDL voornamelijk?

Answer 7

Vrij cholesterol

Question 8

Voor welke transport dienen chylomicronen?

Answer 8

Transport van darm richting weefsels/lever via lymphen

Question 9

Wat doet VLDL?

Answer 9

Vervoeren vet (m.n. triglyceriden) van je lever naar je weefsels

Question 10

Wat doet LDL?

Answer 10

Vervoeren vet (m.n. cholesterol) van je lever naar je weefsels

Question 11

Wat doet HDL?

Answer 11

Vervoert cholesterol van je weefsels naar je lever

Question 12

In de lever zit een cholesterol-sensor. Hoe werkt deze?

Answer 12

Als cholesterol aanwezig is, bindt het aan SREBP (streel regulator element-binding protein) op het ER. Dit kan een complex vormen dat in de Golgi verder wordt omgezet tot een transcriptie-factor. Deze TF zorgt voor de transcriptie van HMG-CoA reductase en LDL-receptor (waardoor er meer cholesterol kan worden gemaakt & opgenomen).

Indien cholesterol niet aanwezig is, valt dit complex uit elkaar en is er geen transcriptie!

Question 13

Insuline zorgt voor activatie/inactivatie van HMG-CoA reductase

Answer 13

activatie

Question 14

Wat doet CETP (cholesterylestertransferproteïne)?

Answer 14

Dit bijzondere eiwit kan HDL omzetten in VLDL

Question 15

Stelling: Een laag HDL-c is een onafhankelijke risicofactor voor hart- en vaatziekten, zelfs als de LDL-c laag is!

Answer 15

Klopt

Question 16

Hoe … de HDL/LDL ratio, hoebeter

Answer 16

hoger (want je wilt hoog HDL en laag LDL)

(ofwel: een lagere LDL/HDL-ratio is beter)

Question 17

Hoe veel procent cholesterol wordt er dagelijks ‘verloren’ in de feces?

Answer 17

<5% (0.2-0.6g)

Heel veel wordt gereabsorbeed (95%), de lever maakt dus maar 5% zelf

Question 18

‘slimme’ verkopers van Becel dachten de opname van cholesterol in de darm te remmen zodat mensen daardoor minder cholesterol in hun bloed kregen (plantensterolen). Werkte dit?

Answer 18

Nee, de lever ging gewoon harder werken (en bijproduceren)

Question 19

Welke farmacotherapeutische ‘oplossing’ werkte wel?

Answer 19

Het remmen van de HMG-CoA reductase (waardoor er minder cholesterol geproduceerd wordt)

Question 20

Waarom remmen we niet HMG-CoA synthase?

Answer 20

Omdat deze belangrijk is voor de productie van ketonlichamen

Question 21

Simvastatine zorgt voor een ..% risico-vermindering voor een myocardinfarct

Answer 21

30%

Question 22

Hoe werkt simvastatine?

Answer 22

Door competitie binding (remming) van het substraat van HMG-CoA (en hebben zelfs een hogere Kd dan natuurlijke statines)

Question 23

Belangrijkste punten (deel 1)
* Voorwaarts cholesteroltransport: VLDL -> IDL -> LDL -> perifere weefsels
* Omgekeerd cholesteroltransport: (pre-)HDL neemt overtollig cholesterol op in perifere weefsels en transporteert het terug naar de lever
* Verhoogde niveaus van LDL (hoog cholesterol) komen terecht in de arteriële wand en worden daar geoxideerd: ontstekingsreacties, destabilisatie en ruptuur (myocardinfarct, beroerte)
* Andere risicofactor: laag HDL

Answer 23

• Lever is cholesterolsensor, via LDL-receptor: cholesterol dat niet door het lichaam wordt gebruikt, wordt teruggevoerd naar de lever. Er zijn geen enzymen om cholesterol af te breken.
• Verlaging van cholesterol of defecten in de LDL-receptor leiden tot verhoogde synthese via activering van SREBP: transcriptiefactor voor enzymen die betrokken zijn bij de synthese van cholesterol
• Klassiek voorbeeld van systemische feedbackregulatie (vergelijk met glucose / insulinesysteem)
• Aangezien 80% van het plasma cholesterol door de lever wordt gemaakt, moet u de synthese remmen:
• Behandeling met cholesterolverlagende medicijnen, statines
• Verhoogde uitscheiding via de ontlasting met galzuurcomplexvormers (gering effect)
• Belangrijkste stap in cholesterolsynthese is melovanaat gemaakt door het enzym HMG-CoA-reductase (geremd door statines)