1.7 hypocortisolisme Flashcards
wat is primaire bijnierschors insufficiëntie?
ziekte van Addison
hypocortisolisme met oorzaak op de niveau van de bijnier. deze kan geen cortisol meer maken. feedback valt weg–> hoog ACTH
wat is secundaire bijnierschors insufficiëntie?
hypocortisolisme met de oorzaak op hypofyse niveau. er wordt niet genoeg ACTH gemaakt
wat zijn klinische kenmerken van patiënten met primaire bijnierschorsinsufficientie?
gewichtsverlies hyperpigmentatie hypotensie orthostatische hypotensie zouthonger vitiligo moeheid spierzwakte anorexie psychische klachten misselijkheid en braken buikpijn
hoe ontstaat de vitiligo bij hypocortisolisme?
uit POMPC worden een aantal peptide gesplitst in de cel in de hypofyse. onder andere ACTH en alfa-MSH
alfa-MSH zorgt voor pigment .
bij primaire bijnierinsufficientie komt er meer POMPC en dus ook meet a-MSH–> hyperpigmentatie
wat zijn oorzaken van primaire bijnierschorsinsufficientue?
pasgeborenen:
- bijnierhypoplasie
jongeren- jong volwassenen:
- auto-immuun
- X-gebonden adrenoleukodystrofie
- TBC
volwassenen:
- autoimmuun
- TBC
- metastases
- bloedingen
- AIDS
in de westerse wereld is TBC en auto-immuun de grootste oorzaak
wat zijn klinische verschijnselen bij PT met secundaire bijnierschorsinsuff?
gewichtsverlies moeheid spierzwakte anorexie psychische klachten misselijkheid en braken buikpijn
wat zijn oorzaken van secundaire bijnierschorsinsuff?
hypofysepathologie
hoofd trauma
intrekken van corticosteroïden na langdurig gebruik
wat zie je bij laboratorium uitslagen bij PT met primaire bijnierschorsinsuff?
elektrolytstoornissen:
- hyponatriemie
- hyperkaliemie
hypercalciemie
hypoglycemie
anemie
eosinofilie, lymfocytose
hoog ACTH, laag cortisol
wat is een biochemische test voor primaire bijnierschors insufficiëntie?
synACTHen test
normale respons:
basale of gestimuleerde waarde > 525 nmol/l (houden we aan)
delta cortisol >190 nmol/l
als dit niet gebeurd is het een primaire bijnierschors insufficiëntie
wat zijn testen voor secundaire bijnierschorsinsuff?
insuline tolerantietest
- je bezorgt iemand een hypoglycemie en meet dan de cortisol waarde die boven de 525 nmol/l moeten uitkomen
metopirontest
wat is de metopirontest?
je remt de laatste stap van de cortisol synthese. een gezond persoon gaat meet ACTH maken en wordt er meer cortisol gemaakt tot de laatste stap waardoor 11-desoxycortisol zal stijgen. als de hypofyse functie helemaal niet goed is, krijg je geen stijging
wat is de therapie van primaire bijnierschorsinsuff?
equivalent 15-30 mg hydrocortison per dag verdeeld in 2 s 3 doses
9alfa-fludrocortison: 0,1 mg (ter vervanging aldosteron)
vrouwen: DHEA: 50 mg dag
wat is de therapie van secundaire bijnierschorsinsuff?
equivalent van 15-30 mg hydrocortison per dag verdeeld in 2 a 3 doses
vrouwen: DHEA: 50 mg dag
wat zijn punten van aandacht bij een hypocortisolisme ?
je moet een glucocorticoid stress schema geven bij medische ingrepen en ernstige ziekte
acute therapie bij crise
wat is de normale cortisol productie bij chirurgische ingrepen en critica ilness?
kleine chirurgische ingrepen: 50 mg/dag
grote medische ingrepen: 75-150 mg/dag
critical illness: 200-300 mg/dag
hoe heeft cortisol effect op de bloeddruk?
catecholamines, vasopressine en angiotensine zorgen voor vasoconstrictie. cortisol maakt de vaatwand gevoelig voor de hormonen van vasoconstrictie en het remt de hormonen die vasodilatatie geven
ook heeft het een aldosteron achtig effect waardoor het effect heeft op het plasma volume
wat zijn symptomen van bijnierinsuff bij ziekte?
onverklaarde circulatie collaps
onvoldoende respons inotropica
koorts zonder reactie op antibiotica
wat is de klinische toepassing van corticosteroïden ?
substitutie :
- primaire en secundaire bijnierinsuff
anti-inflammatoire therapie
- auto-immuun ziekten
- allergie, anafylaxie
- post-transplantatie
toediening van systemisch en locaal
wat is het werkingsmechanisme van corticosteroïden?
- suppressie van cytokine productie
- inhibitie lymfocyten proliferatie
- inhibitie antistof productie
- inhibitie phagocytose
wat zijn de soorten complicaties van corticosteroid therapie?
acute complicaties
chronische complicaties
suppressie hypofyse bijnier as
waarvan zijn het krijgen van complicaties bij gebruik corticosteroïden afhankelijk?
dosering behandelingsduur wijze van toediening individuele gevoeligheid metabolisme glucocorticoiden
wat zijn acute complicaties van gebruik corticosteroïden?
ontregeling DM
vochtretentie
ulcus/ gastritis
psychose
wat zijn chronische complicaties
obesitas huid en spier atrofie hirsutisme hemorrrhagische diathese menstruatiestoornis oedeem depressie hypertensie DM osteopororse glaucoom
een andere complicatie bij gebruik corticosteroïden is suppressie van de hypofyse bijnier as. wat is dit?
suppressie:
- 20 mg prednison/dag gedurende meer dan 3 weken
- klinisch syndroom van Cushing
- afbouwschema
- stress schema bij koorts, operatie etc
geen suppressie:
- corticosteroid gebruik minder dan 3 weken
grijs gebied:
10-20 mg prednison/dag gedurende meet dan 3 weken
- stress schema bij koorts, operatie etc
je moet corticosteroïden rustig afbouwen eigen cortisol productie weer te prikkelen
