1.6 hypercortisolisme Flashcards
in welke 2 groepen kan je syndroom van Cushing onderverdelen qua oorzaken?
ACTH afhankelijk
- hypofyse adenoom
- ectopische ACTH productie
ACTH onafhankelijk
- bijnier adenoom
- bilaterale bijnier hyperplasie
- bijnier carcinoom
wat zijn morbiditeiten die komen kijken bij de cushings Disease?
lichaamssamenstelling verandert endocriene veranderingen - hypothyreoidie - hypogonadisme depressie, psychose metabool syndroom: DM, dyslipidemie hypercoagulabiliteit
wat is de 5 jaars overleving van onbehandelde CD?
50%
waardoor is er verhoogde mortaliteit van CD?
door cardiovasculaire oorzaken
hoe gaat de diagnostiek bij syndroom van Cushing?
vaststellen hypercortisolisme
differentieren van pseudo-cushing syndroom
ACTH-afhankelijke syndroom van Cushing
wat zijn klinische kenmerken van CS?
centrale adipositas plethorisch gelaat glucose intolerantie spierzwakte hypertensie psychopathologie hematomen hirsutisme abdominale striae oedeem osteoporose
hoe kan je screenen voor het syndroom van Cushing ?
aanwezigheid van meerdere en progressieve symptomen
ongebruikelijke symptomen in relatie tot de leeftijd
therapie-resistente DM en/of hypertensie
Patienten met een bijnierincidentaloom
kinderen met groeiretardatie
wat zijn de eerstelijns screeningstesten voor CS?
cortisol excretie in 24 h urine
- 2-3 verzamelingen
- beperkte sensitiviteit
- niet als enige test gebruiken
1 mg dexamethason suppressie test
- cut off waarde: 50 mol/l
middernacht speeksel cortisol concentratie
- wordt niet beïnvloedt door CBG waarden
- hoge sensitiviteit en specificiteit
wat zijn pitfalls bij de middernacht speeksel cortisol concentratie test?
bloed contaminatie (vals positieve waarde)
shift werk
leeftijd
co-morbiditeit
hypercortisolisme kan door verschillende dingen worden veroorzaakt. wat is de classificatie van hypercortisolisme?
chronische stress chronische ziekte psychiatrische ziekte - manische depressie - anorexia nervosa - obsessief compulsieve stoornis alcohol abusus alcohol en drugs onttrekking DM centrale adipositas nierinsufficientie zwangerschap ondervoeding glucocorticoid resistentie syndroom van Cushing
wat zijn klinische kenmerken van pseudocushing syndroom?
BMI>30 vollemaansgezicht hypertensie verhoogde urine cortisol secretie verstoorde dexamethason-CRH
hoe kan je het verschil zien tussen een pseudocushing syndroom en cushings syndroom bij een middernacht speeksel cortisol concentratie?
bij pseudocushing staat de hypofyse bijnieras wel op een hoger setpoint maar het dag en nacht ritme is wel behouden. bij CD heb je geen dag en nacht ritme
bij pseudocushing is plasma cortisol ook lager
hoe gaat de differentiatie ACTH-afhankelijk Cushing syndroom?
je gaat differentieren tussen hypofysaire en ectopische oorzaak. dit kan met MRI
wanneer doe je een bilaterale sinus petrosus inferior sampling (BSPIS)?
er wordt nu ter plekke de ACTH afgifte gemeten. dit doe je bij
een hypofyse leasie < 6 mm
niet zichtbaar hypofyse adenoom
wat zijn oorzaken van ectopiscg ACTH syndroom?
long neuroendocriene tumor
neuroendocriene tumor
gastrinoom
feochromocytoom
