1.1 centrale zenuwstelsel en de endocriene organen Flashcards
welke 2 systemen zijn er?
zenuwstelsel: netwerk van cellen met uitlopers die contact maken
endocrien systeem: hormonen via bloedsomloop
waarom is er een endocrien systeem?
voor communicatie tussen cellen en celsystemen via hormonen
wat zijn hormonen?
hormonen circuleren in het bloed en ze werken op doelwitcellen op afstand
hoe weet een hormoon wat een doelwitcel is?
doordat er receptoren op afstand aanwezig zijn
de doelwitcellen reageren op hormonen waarvoor ze receptoren hebben
het effect is afhankelijk van geprogrammeerde respons van de doelwitcel
welke 2 soorten receptoren heb je?
kernreceptor
membraanreceptor
wat zijn 3 typen van communicatie via hormonen?
endocrien: hormonen worden via bloedbaan naar doelwitcel vervoerd
paracrien: de receptoren waar de hormonen op werken eigen op naastliggende cellen
autocrien: cel scheidt hormoon uit die werkt op een receptor van diezelfde cel
wat zijn de 8 belangrijkste endocriene klieren?
hypothalamus hypofyse schildklier bijschildklier bijnier testis ovarium pancreas
wat is de endocriene as?
hypothalamus scheidt een hormoon uit wat de hypofyse voorkwab stimuleert tot het uitscheiden van hormonen. dit hormoon activeert de endocriene klieren welke hormonen gaat uitscheiden die effect hebben op doelwit organen.
er is negatieve feedback vanuit de perifere klieren en hypofyse voorkwab
wat is een endocriene ziekte? noem 5 voorbeelden
een endocriene ziekte is een hormonale disbalans
acromegalie ziekte van cushing ziekte van Addison ziekte van graves ziekte van Hashimoto
waaruit bestaat de hypofyse?
uit een hypofyse voorkwab en -achterkwab
hoe wordt de hypofyse voorkwab aangestuurd?
de kleine neuronen in de hypothalamus;amus geven hun hormonen af aan het bloedvat in de hypofysesteel. dit wordt afgegeven in de hypofyse voorkwab en stimuleren de productie van de hypofyse voorkwab.
hoe wordt de hypofyse achterkwab aangestuurd?
in de hypothalamus liggen neuronen met uitlopers tot aan de hypofyse achterkwab. ze geven hier hun neurotransmitters af
uitlopers uit hypothalamus geven hormonen af aan de hypofyse achterkwab waar ze worden opgeslagen en dan afgegeven aan het bloed. er vindt dus GEEN productie plaats van de hormonen zelf
welke hormonen worden gesecreteerd via de hypofyse achterkwab (neurohypofyse of posterior pituitary)?
oxytocine: baarmoedercontractie, borstklier bij zorgen
ADH: stimuleert reabsorptie van water in de nier- bloeddruk
welke hormonen worden geproduceerd door de hypofyse voorkwab?
TSH (schildklier as) ACTH (bijnier as) FSH en LH (gonade as) GH (hele lichaam) prolactine, PRL: (melkproductie) endorfines (pijn receptoren)
hoe zie je histologisch verschil tussen hypofyse voor en achterkwab?
achterkwab is lichter dan de voorkwab
wat is de verdeling van de hormoon producerende cellen in de hypofyse voorkwab en welk hormoon produceren ze?
50% somatotroop (GH) 20% corticotroop (ACTH) 15% lactotroop (PRL) 10% gonadotroop (LH, FSH) 5% thyrotroop (TSH)
wat is de hypothalamus hypofyse bijnier-as?
hypothalamus (CZS) geeft CRH (en beetje vasopressine) af wat de hypofyse voorkwab stimuleert voor productie van ACTH.
ACTH stimuleert de bijnier voor het maken van cortisol.
Cortisol geeft negatieve feedback op hypofyse voorkwab en CZS
wat is de hypothalamus hypofyse schildklier as?
hypothalamus geeft TRH af wat de hypofysevoorkwab stimuleert ter productie van TSH. TSH zorgt dat de schildklier T4 gaat produceren.
T4 wordt omgezet tot T3 wat negatieve feedback geeft
wat is de hypothalamus hypofyse groeihormoon as?
hypothalamus geeft GHRH af wat de hypofyse voorkwab stimuleert voor de productie van GH.
GH heeft oa effect op de lever en zorgt zo voor productie van IGF-1
IGF-1 geeft negatieve feedback. negatieve feedback ook door somastostatine uit hypothalamus
ghreline stimuleert de GHRH afgifte en de hypofyse voorkwab
wat is de hypothalamus hypofyse gonaden as?
hypothalamus geeft GnRH af wat de hypofyse voorkwab simuleer tot productie van LH en FSH. LH en FSH stimuleren de testis/ ovarium tot productie van steroidhormonen: testosteron, oestradiol, progesteron
hoe gaat de prolactine afgifte?
het wordt met name geproduceerd om de melkafgifte te stimuleren
zuigen baby zorgt voor stimulatie van neuronen in de hypothalamus waardoor uiteindelijk prolactine geproduceerd wordt
dopamine wordt onderdrukt (dopamine heeft negatief effect op hypofyse)
met wat staat de afgifte van GH, PRL, TSH en ACTH in relatie?
circadiaan ritme en slaap
GH, TSH en PRL zijn in hoge concentraties aanwezig tijdens slaap
ACTH is juist laag in de nacht en loopt in de ochtend weer op
wat is de rol van bindende eiwitten bij de bepaling van hormoonspiegels?
als er meer bindend eiwit in het bloed zit zal de vrije fractie van het hormoon altijd gelijk blijven maar de totale fractie (vrij + gebonden) neemt toe
vrije fractie zal dus altijd gelijk blijven doordat het lichaam zich zo snel herstelt
door veranderen concentratie van bindende eiwit verandert de totale maar niet de vrije hormoon concentratie
wat doet de eiwit binding?
eiwit binding vindt hormonen
het voorkomt activiteit en afbraak van het hormoon
