Schouder instabiliteit Flashcards
1
Q
types schouder instabiliteit
A
- 3 soorten afh van 4 criteria
- frequentie = eenmalig of diverse epidosed
- oorzaak = a/traumatisch
- richting = uni/multidirectioneel
- ernst = sub/luxatie
–> echte luxatie moet in ziekenhuis gereduceerd worden - TUBS
- traumatisch
- unidirectioneel
- bankart
- surgery - AIOS
- acquired
- instabiliteit
- overstress
- syndroom - AMBRI
- atraumatisch
- multidirectioneel
- bilateraal
- rehabilitatie
- inferior
2
Q
TUBS
A
- oorzaak
- val in elevatie
- arm wilt verder gaan
- tegen gehouden door acromion
- hefboom naar ventraal - voorkomen & recidiveren
- 90% naar anterior-inferior
- minder recidiveren bij ouder worden = progressief verstijven
- adolescenten = 100%
- 18-30j = 67%
- 30+ = minder dan 10% - risicofactoren voor recidiveren = volgorde
- leeftijd
- bony Bankart
- geen immobilisatie = richtlijn is 10d met sling
- hoger activiteiten niveau
- meer pijn & dysfunctie
- meer angst op luxatie = vragen voor zekerheid inschouder
- verminderde QoL
3
Q
TUBS reductie
A
- reductie = verschillende technieken
- Kocher = naar positie van luxatie & opnieuw induwen
- Stimsom = gewicht aan arm
- Self-reduction = indien recidiverend, handen onder knie & naar achter leunen - recidiverend ivm reductie
- meer frequent = makkelijker
- eerste keer = hoge spanning pectoralis werkt tegen
- nood aan narcose
4
Q
TUBS complicatie
A
- structurele schade
- Bankart = anterior laberocapsulaire schade
- Bony-Bankart = glenoid
- Hill-Sachs = indeukingsfractuur posterior
- biceps of RC-ruptuur - neurogeen
- musculocutaneus = biceps & laterale zijde onderarm
- axillaris = deltoideus & rond schouder
- niet in acute fase = rapporteren tegen arts
5
Q
acute traumatische luxatie
A
- onderzoek
- 2-3w sling
- actief & passief algemeen beperkt
- rotaties zijn gecontraïndiceerd
- afweerspanning
- weerstandstesen licht beperkt = immobilisatie & angst
–> spieren in principe niet geraakt
- geen TO - therapie
- revalidatie op basis van weefsel = let the tissue heal
–> geen forcaties
- contra indicatie 6w exorotatie in 90 abductie
–> vaak ook houding van luxatie
- herstal van ADL fucntie na 12w
- RTS na 12w-6m afh van niveau
6
Q
algemeen tijdlijn TUBS
A
- opvolgen van tijdlijn
- afwijking bij historiek = multiple luxaties = vertraging protocol
- vroeg mobiliseren is niet noodzakelijk - samenvatting doelstelling
- herstel neuromusculaire coördinatie
- herstel ROM
- herstel kracht
- verhogen stabiliteit
- herstel functionaliteit & RTA
7
Q
therapie van TUBS week 1-2
A
- week 1 = immobilisatie
- continu dragen van sling buiten wassen
- wel licht isometrische contracties
- knijpkracht oefeningen
- mobilisatie ellboog = extensie voor contractuur vermijding
- gebruik van bal = anders gewoon lichaamsgewicht gebruiken - week 2 = lichte & veilige bewegingen
- nog steeds sling bij ADL & slapen
- voorzichtige beweging onder pijn/apprehensie grens/90°
- isometrische contracties
- actief geassisteerd in gesloten keten onder 90°
8
Q
therapie van TUBS week 3-4
A
- week 3 = mobiliteit
- geen sling
- geen exorotatie
- passief angulair maar nog geen exorotaties
- actief geassiteerd = gesloten keten onder 90 - week 4 = functionele oefeningen met restricties
- actieve exorotatie mag maar niet in abductie of passief
- gesloten keten
- moderate load scapulair vlak
- low load ander vlak
- open keten = geassisteerd met compressie door Fz of theraband
- gebruik van wobble-board & bosu-ballen
9
Q
therapie van TUBS week 5-6
A
- week 5-6
- gesloten keten = moderate load in alle vlakken
- actieve rotaties
- dynamische RC training max 60% 1RM
- mate bepaald door patënt = pijn - gesloten W-V oefening
- met theraband = exorotatoren activeren
–> meest gevoelig aan inhibitie
- elevatie = W-V
10
Q
therapie van TUBS week 6-12
A
- week 6-12
- alle mogelijke houding
- dynamisch boven 60% 1RM
- progressief werken naar finale houding = abductie + 90° exorotatie
–> actief mag maar passief niet - week 12+
- geen restricties
- mobiliteit nog beperkt = translatie + mobilisatie
- anterior translatie humerus kop voorkomen = dorsale translatie geven
- manueel of met theraband
11
Q
chronische instabiliteit na TUBS
A
- klinische bevindingen
- gevoel van instabiliteit
- frequente SUBluxaties
- SAPS-symptomen
- geen beperkte bewegingen
–> enkel exorotatie beperkt door afweerspanning
- weerstands testen mogelijk verzwakte naar exo- en endorotatie - toegevoegde testen
- SAPS-testen positief
- provocatie testen = apprehensie-relocatie-release
–> pijn & instabiliteit
- laxiteit = weinig zinvol
–> klachten zullen eerder door Bankart-letsel zijn
12
Q
therapie van chronische instabiliteit
A
- symptoom-uitlokkende houding
- ventrale translatie
- abnormale positie van scapula
- vooral tijdens elevatie bewegingen - directe symptoom reductie
- manuele dorsale translatie
- schouder actief naar achter duwen
- exorotatoren activeren door theraband
- vaak trail & error vb: posterior delt aanspannen kan helpen
–> niet goed geweten waarom - noden analyze
- dynamische oefening
- functioneel voor bewegingen - maximale krachttraining van rotator cuff
- indien recidiverende luxaties = operatief
13
Q
stabilisatieprocedure
A
- ingrepen
- Latarjet = bot x bot = korter herstel
- Bankart = labrum x bot = langer herstel - keuze
- afh van leeftijd, schade & activiteiten
- meer Latarjet = goede stabiliteit maar onduidelijk lange termijn
- post-op gelijkaardig maar Laterjet sneller = enkele weken
14
Q
indicatie stabilisatieprocedure
A
- diagnose van letsels
- Bankart = echo
- Hill-Sachs = arthro-CT of MRI - indicatie
- recurrente dislocaties
- acuut eerst conservatief behandelen
- sporters onder 30j met 2 luxaties per jaar = meteen operatief - populaties
- contact/elitesporters
- jonger patiënt met structureel letsel
- geassocieerde KB of peesletsels
15
Q
orthopedisch: Bankart
A
- letsel
- traumatisch
- atraumatisch door laxiteit is zeldzaam - natuurlijk herstel
- weke delen op bot
- niet-anatomisch herstel = op foute locatie herstellen
- hoge kans recividiveren door slechte vorm kom - chirurgie keuze
- chirurgie = eerst conservatief
- blijvende chronische stabiliteit dan ja - chirurgie
- techniek = Bankart herstel
- toegangsweg = artroscopisch
- herstel = weke delen op bot
16
Q
orthopedisch: Hillsachs
A
- letsel
- traumatisch
- atraumatisch door laxiteit is zeldzaam - natuurlijk herstel
- bot
- weeral niet-anatomisch herstel
- bot herstel te laag
- hogere kans voor recivieren als Bankart
–> zowel labrum als bot in foute positie - chirurgie
- chirurgie = chronische instabiliteit
- techniek = Latarjet
- toegang = open - herstel
- bot = snellere revaldiatie maar open chirurgie
- deltopectoraal = tussen 2 spieren
- door subclavicus pees
- stuk bot afzagen
17
Q
post-op stabilisatieprocedure onderzoek
A
- bevindingen
- beperkt BFO door immobilisatie
- exorotatie tegenaangeduid
- weerstand toegestaan = beperkt door pijninhibitie - TO CI
18
Q
fase 1 stabilisatie procedure
A
0-6w
- doelen
- bescherming herstellende structuren
- pijn & inflammatoire respons minimaliseren
- ROM herstellen
- scapulaire controle bewaren - indicaties passief angulair
- in veilige zone = scapulair vlak
- 135° elevatie
- 20° exorotatie in ruststand - indicaties actief
- low load gesloten keten oefeningen
- actief geassiteerde oefeningen elevatie - contra-indicaties
- geen exorotatie tot 45°
- geen exorotatie in 90° abductie
19
Q
fase 2 stabilisatie procedure
A
6-12w
- doelen
- ROM normaliseren
- kracht & uithouding met ROM beperkingen rotaties
- neuromusculaire coödrinatie & stabilisatie training - indicaties
- passief angulair tot normale ROM
- open & gesloten keten oef - contra-indicaties
- strectch anterior schouder structuren
- high-load-geslotenketen = pushup
- openketen met hoge belasting anterior structuren = bench-press
20
Q
fase 3 stabilisatie procedure
A
12-24w
- doelen
- toename kracht
- toename belasting anterior structuren tijdens oefening
- herstel ADL & RTS - indicaties
- explosieve kracht
- werpen
- plyometrisch - contra-indicaties = geen hoge belasting indien ADL geen hoge belasting nodig heeft
21
Q
AIOS letsel
A
- voorkomen
- frequent werpen & slaan = late cocking position
- anterior structuren worden laxer
- goed voor perfomance
- slecht voor stabiliteit = excessieve exorotatie & anterior translatie
- microtraumata & rotator cuff tendinopathie - klinische bevindingen
- sportgerelateerde klachten = niet ADL
- BFO negatief
- TO noodzakelijk
22
Q
AIOS toegevoegd onderzoek
A
- toegevoegd onderzoek
- sportspecifieke provocatietesten
- SAPS-positief
- provocatie voor stabiliteit positief
- tendinopathie RC = quicktests positief
- laxiteits testen indien Breigton 4+/9 - werpbeweging
- dysbalans van endorotatoren > exorotatoren
–> optimaal is exorotatie 66-75% tov. endorotatie
- screening voor sportspecifieke adaptatie = kracht RC & ROM rotationeel meten
23
Q
therapie van AIOS
A
- glenohumerale stabilisatie training
- in abductie-exorotatie
- spiercontrole voor overmatige anterior translatie te vermijden
- humeruskop posterior houden tijsens functionele bewegingen - andere
- krachttraining RC & scapula
- verhogen van belastbaarheid = sportspecifieke oefeningen voor preventie
- integratie kinetische keten voor sport - voorbeelden kinetische keten
- tenisser = unipodaal
- zwemmen = op buik
- turner = gesloten keten
24
Q
AMBRI
A
- algemeen
- inferior richting
- secundair in anterior of posterior
- geen trauma = geen structurele schade - oorzaak
- te groot capsulair volume of overmatige laxiteit
- congenitale laxiteit
- sporten = dansers, gymnastiek & zwemmers
25
Q
psychosociaal AMBRI
A
- algemeen
- pyscho-sociale & emotionele context
–> meer luxaties bij moeilijke periodes
- 13-19 jarige meisjes - factoren
- niet goed in vel voelen
- anorexia
- vechtscheiding
- chronsiche ziekte (in naaste omgeving)
- pesten op school
26
Q
bevindingen bij AMBRI
A
- bevindingen
- erg vaak klikken
- verhoogde ROM vooral voor exorotatie
–> passieve exorotatie 90°+ = teken hyperlaxiteit
- algemene verzwakking van weerstands onderzoek - voluntaire subluxatie
- 1-2x laten uitvoering
- observatie van richting & mimiek
- indien pijnlijk = goed want dan is luxatie nog enige mate beperkt
- meerdere keren vermijden - toegevoegd onderzoek
- posterior subluxation = horizontale abductie met druk naar dorsaal
–> rond scapulare vlak verspringt schouder
- inferior laxiteit = positief sulcus sign bij longitudinale tractie
- anterior laxiteit = load&shift
- provocatie testen = vaak niet uitvoeren omwege risico subluxatie
- Breighton score 4/9+
27
Q
therapie van AMBRI
A
= geen chirurgie
- setting van deltoideus
- humerus kop hangt teveel naar beden
- deltoideus leren aanspannen - gesloten keten oefeningen in progressie
- focus pars posterior delotideus
- progressie = rubix cube met aan elke kant 3 variabelen voor progressie
- klein beetje progressie/regressie = 1 variabele veranderen
28
Q
variabelen van progressie
A
- load
- low load = geen gewicht
- moderate load = geen volledig gewicht
- high load = volledig lichaamsgewicht - vlak
- frontaal, scapulair & sagitaal
- starten in meest veilig
- antero-inferior stabiliteit = best in sagitaal
- posterior-inferior = best in frontaal - modaliteit
- statisch
- onstabiel opp
- dynamisch
