Rotator-cuff dysfunctie Flashcards
1
Q
rotator cuff dysfunctie
A
- types
- structuur gerelateerd = zwelling van RC na scheur of tendinopathie
- functie gerelateerd = subacromiale klachten - oorzaken van subacromiale klachten bij rotator cuff dysfunctie
- zwakte
- tendinopathie
- calcifiërende tendinopathie
- scheur = partieel of totaal - spieren = van meest naar minst
- supraspinatus
- infraspinatus
- subscapularis
- teres minor = bijna nooit
2
Q
rotator-cuff zwakte
A
- functionele oorzaak
- onevenwicht RC-deltoideus
- cuff = centreren & caudale translatie
- deltoideus = bewegen & craniale translatie
- indien cuff zwakte = teveel craniale translatie
- vooral exorotatoren verzwakt = extra aandacht - bevindingen
- SAPS-klachten
- weerstand exorotatie verzwakte
–> niet pijnlijk want niet in provocerende houding - toegevoegd onderzoek
- enkel indien lage irritatie = bijna alle testen zijn provocatief
- veel vals-positieve testen
- SAPS-testen
- kracht exorotatie = kan gemeten worden met HHD hand held dynamometer
3
Q
therapie van rotator cuff zwakte
A
- algemeen
- krachttraining van rotator cuff
- vooral focus op supraspinatus
- 6 beste oefeningen van onderzoek - exorotatie oefeningen
- supra, infraspinatus & teres minor
- exorotatie vanuit buiklig
- exorotatie vanuit zit met arm in 45° abductie & gesteund
- exorotatie in zijlig
- full can = elevatie in scapulaire vlak met duimen omhoog - andere oefeningen
- endorotatie vanuit zit met arm in 45° abdcutie & gesteund
- horzontale abductie in exorotatie in buiklig = supra & infraspinatus
4
Q
algemeen rotator cuff tendinopathie
A
- oorzaak
- meestal dominante schouder
- ongepaste belasting
- overbelasting
- relatieve onderbelasting = heel relatief - risicofactoren
- roken
- sedentaire levensstijl
- hoge BMI - toegevoegd onderzoek
- reactieve tendinopathie = geen
- SAPS-testen posiitef
- provocerende testen = quicktests
–> vb: full can voor supraspinatus
- differentiaal diagnose met scheur door tissue failure tests
5
Q
types tendinopathie
A
- reactieve tendinopathie = hoge irriteerbaarheid
- pijn in rust
- uitstraling tot onder elleboog
- niet slapen op schouder
- toenemende pijn bij activiteiten = vooral elevaties
- pijn voor weerstand van betrokken pezen
–> meestal alle bewegingen pijnlijk maar toch exacte pees kunnen aanduiden door meest pijnlijk - degeneratieve tendinopathie = lage irriteerbaarheid
- geen pijn in rust
- geen nachtelijke pijn
- pijn bij contractie & rek
- drukgevoeligheid op pees
–> palpatie subscapularis is sensitief maar niet specifiek
- SAPS-symptomen
- painfull arc
6
Q
educatie pijndempende therapie van reactieve tendinopathie
A
- educatie
- ADL-aanpassen naar lagere belasting
- pijnafhankelijk
- geen immobilisatie
- geen soft-tissue technieken - behandeling van secundaire klachten
- ontspannende cervicale mobilisaties
–> spanning reactief op pijn
- mobilisatie van scapula
- thoracale extensie = grotere subacromiale ruimte
- harmonics in rusthouding
7
Q
therapie voor reactieve tendinopathie
A
- algemeen
- relatieve rust & aanpassen activiteiten
- pijnmedicatie = afh van patiënt
-paracetamol = 3x500-1000mg
- NSAID
- corticoïd = max 3x in 1 week - pijndempend
- isometrische contracties
- in pijnlijke richting
- 30-45s
- 5x herhalen 5x per dag
- pijn 4-5/10 = niet meer of minder
–> oorzaak pijn moet wel van pees zijn! - activerende oefeningen met lage belasting
- onder 50% 1RM
- criculatoir & ROM-onderhoudend
- bench- & wall-slide
- rotator cuff werkt 15% van maximum
- goede training = elevatie zonder hoge belasting
8
Q
therapie voor degeneratieve tendinopathie
A
- dynamische oefeningen
- zelfde oefeningen als RC-zwakte & reactieve tendinopathie
- progressieve belasting - dynamische oefeningen met excentrische component
- geen wetenschappelijke evidentie dat excentrisch beter is als concentrisch
- wel meer belasting specifiek op pees
- vb: 1-2-3 oefening = schouderpress naar elevatie & full can laten zakken - functionele oefeningen
- noden-analyze
- werpen, duwen & trekken zijn standaard componenten - andere
- educatie = toenemde belasting belangerijk voor herstel
–> monitonering voor pijn
- soft-tissue technieken = DDF & stretch mag maar worden niet aangeraden
9
Q
gradatie van tendinopathie voor sporters
A
- graad I
- pijn net na activiteit
- recuperatie 2 dagen na activiteit - graad II
- last bij begin van opwarming
- pijn net na activiteit
- geen pijn tijdens activiteit - graad III
- pijn gaat niet weg tijdens activiteit
- enkel pijn uitvoeren van selectieve activiteit - graad IV = overdag ook pijn zonder specifieke activiteit
10
Q
oorzaken supraspinatus tendinopathie
A
- primaire overbelasting
- heel relatief
- jonge sporters
- jobgerelateerd
- ADL-bovenhandse activiteiten - vascularisatie
- slecht aan insertie & proximale 1cm
- wring out fenomeen = tractie in lengterichting -> druk in transversale vlak
- altijd laag in pees = lange prognose
- geen paratenon = bloed kan ook vanuit bursa & periost komen - andere
- secundaire belasting = instabiliteit
- tractiespoor coracomiale lig
- genetisch
- leeftijd 60+
11
Q
kliniek supraspinatus tendinopathie
A
- symptomen
- pijn laterale zijde bovenarm
- pijn bovenhandse bewegingen
- frequentie & intensiteit afh van ernst - onderzoek
- painfull arc
- pijn bij weerstand abductie & exorotatie - testen
- test van Jobe = empty can
- test van Neer = passieve elevatie in endorotatie
- test van Hawkins = passieve endorotatie in 90° anteflexie
- Champagne toast test = klink beweging met weerstand = meest sensitief
12
Q
calcifiërende supraspinatus tendinopathie
A
- oorzaak
- onvoldoende gekend
- altijd voorafgegaan door overbelasting - symptomen
- tendinopathie = mechanisch patroon
- calcifiërende = inflammatoir
- nachterlijke pijn
- kan heel hevig zijn
- soms onmogelijkheid beweging
- onafhankelijk van beweging - testen
- painfull arc
- geen specifieke testen = vals positief door pijn
13
Q
regels voor echografie
A
- indicatie
- eerste keus voor spieren
- goedkoop
- makkelijk toegankelijk
- wel onderzoekersafhankelijk! - uitvoering
- L/R vergelijken is een must
–> vaak vocht vinden maar is bij ouderen normaal
- ondanks klachten kan echo er normaal uitzien - andere testen
- MRI goed voor spieren maar niet calcificatie
- RX goed voor calcificatie maar niet spieren
14
Q
echografie bij tendinopathie
A
- tendinopathie
- normaal weinig doorbloeding
- geen signaal bij doppler
- wel signaal = inflammatoire reactie - calcifiërende
- puntvormig/wolkvormig
- dense calcificaties
- aan insertie
–> soms niet te zien = subacromiaal
- onder calcificatie = hypo-echogene zone door weerkaatsing
15
Q
therapie van calcifiërende tendinopathie
A
- acute fase = anti-inflammatoir
- NSAID
- corticosteroïden infiltratie = beter echogeleid - afgekoelde fase
- dryneedling = kapot prikken van calcificatie
- barbotage
- ECSWT - verloop
- spontane resporptie = 30-50j
- assymptomatisch
- recidiverende opstoten = artrosopisch verwijderen
16
Q
barbotage & ECSWTa
A
- barbotage
- onder verdoving & echo
- calcificatie doen open barsten met fysiologisch water
- optrekken van barsten
- cortisone voor reactieve inflammatie te remmen - ECSWT
- ECSWT = extra-corporele = in ziekenhuis
- RSWT = door kine
- 60-70% succes
- langer dan 6w vooraleer weg
17
Q
orthopedisch: tendinitis calcanea
A
- letsel = ontsteking
- natuurlijk herstel
- weke delen
- soms spontaan openbarsten
- heel veel pijn op spoed
- is meteen ook therapie - chirurgie
- chirurgie = indien kalk langdurig blijft & voor pijn zorgt
- techniek = resectie
- toegangsweg = artroscopisch
- herstel = resectie
18
Q
infraspinatus pathologie
A
- tendinpathie
- minder frequent dan supraspinatus
- vaak samen met supraspinatus - calcifiërende tendinopathie
- bijna nooit geïsoleerd = supraspinatus ook
- aan insertie - ruptuur
- geassocieerd met supraspinatus
- vooral op degeneratieve basis
19
Q
oorzaken infraspinatus tendinopathie
A
- overbelasting
- jonge sporters = follow trough bij werpen
- ADL-bovenhands met exorotatie
- secundaire = instabiliteit - andere
- genetisch
- impigment = extern & intern
–> intern bij cocking phase van werpen
20
Q
kliniek infraspinatus tendinopathie
A
- symptomen
- pijn lateraal & posterior bovenarm
- pijn bij exorotatie - klinisch onderzoek
- painfull arc
- pijn bij geresisteerde exorotatie = vooral vanuit Aber-positie
–> moeilijker kracht zetten
- drukpijn aan insertie = volledig beschikbaar - echografie vaak normaal
21
Q
subscapularis pathologie
A
- tendinopathie
- minder frequent
- beter vascularisatie pees & insertie - calcifiërende tendinopathie
- samen met suprascapularis
- minder frequent - ruptuur
- val op uitgestrekte arm
- plost geforceerde extensie - associatie met caput longum
- fixerend element in sulcus intertubercularis
- sneller chirurgie nodig
22
Q
kliniek subscapularis tendinopathie
A
- oorzaak
- primaire overbelasting = werpsport
- secundair = instabiliteit - symptomen
- pijn anterior schouder
- pijn bij endorotatie - klinisch onderzoek
- painful arc
- test van Gerber = pijn bij endorotatie tegen weerstand
- pijn horizontale adductie = inklemming proc. coracoideus
–> proximaal peesprobleem
- drukpijn insertie
23
Q
rotator cuff rupturen
A
- spieren ≈tendinopathie
- vooral supraspinatus & infraspinatus
- teres minor & subscapularis zeldzaam - acute traumatische scheuren
- jongere patiënt
- bijna altijd volledig scheuren
- onmiddelijk na ongeval geen functie meer hebben
- chirurgie - chronische degeneratieve scheuren
- oudere patiënt 60-65j+
- spontaal door slijtage
- hoge prevalentie
- 1/2 symptomatisch
–> pijnuitting = gevolgen van scheur = voor iedereen anders
- vooral kine
24
Q
locatie rotator cuff rupturen
A
- oorsprong
- begin van binnen = intra-articulaire scheur
–> humerale zijde = meest frequent
- begin van buiten = bursal-side - uitgebreidheid
- partieel
- volledig
25
Q
verloop van rotator cuff dysfunctie
A
- leeftijd
- 0-40j = gezonde cuff
- 40-60j = progressieve stijging van schade
- 80j = afvlakking door sterfte - 60j
- 50% heeft partical tickness tear
- kleine scheuren aanwezigheid = niet volledig gat
- 20% full thickness - 80j
- 80-100% partial
- 50% full
26
Q
factoren rupturen
A
- risicofactoren
- roken
- obesitas
- artrose
- genetische voorbeschiktheid - keuze van chirurgie bij degeneratief
- minder frequent tegenwoordig
- leeftijd
- hoeveelheid pijn
- anatomische intragriteit
- bijkomende pathologie gewrichtsvlakken
- biceps = tenotomie = lange kop is apendix van schouder
27
Q
kliniek van rotator cuff rupturen
A
- algemeen
- wisselend klachten patroon
- afhankelijk van gescheurde pees
- goede nodenanalyze - kliniek
- actief beperkt vooral elevatie & exorotatie
- passief kan normaal zijn
- vaak stijfheid door ouderdom maar is verhoogd door ruptuur
- weerstand = pijnlijk & beperkt vooral abductie & exorotatie - differentiaal diagnose
- recente ruptuur = pijn & krachtverlies
- oude ruptuur = krachtverlies
- spieren = tissue failure tests - klinische cluster degeneratieve scheur = bijna zeker bij 3/3
- 65+
- nachterlijke pijn
- zwakke weerstand exorotatie
28
Q
tissue failure tests
A
- algemeen
- testen of specifieke functie kan uitgevoerd worden
- test intactheid van spier = scheur - Jobe = supraspinatus
- elevatie tegen weerstand
- duimen naar beneden - ERLS external rotaton lagg-sign
- arm zakt naar endorotatie
- infraspinatus - lift-off = IRLS internal rotation
- arm van patient op rug
- arm proberen losheffen
- test van subscapularis
29
Q
keuze van therapie ruptuur
A
- assymtomatisch = niks
- symptomatisch onder 55j
- artroscopie
- krachttoename & pijndaling
- conservatief is ook mogelijk
- 6-12m revalidatie - symptomatisch 55-65j
- infiltratie
- indien nodig artroscopie - symptomatisch 65j+
- conservatief
- pijnstilling
- kine
30
Q
therapie van rotator cuff ruptuur
A
- oefentherapie
- focus op functie
- cuff is kapot beperkte load - toe te voegen aan oefentherapie bij indicaties
- hoge irriteerbaarheid = pijndempend
- glenohumerale stijfheid = mobilisatie
- algemene houdingscorrectie scapulair/cervicaal/thoracaal
- functioneel door nodenanalyze
–> geisoleerde oefeningen RC zijn niet aangewezen
31
Q
oefentherapie van rotator cuff ruptuur
A
- eerste fase = onder 90°
- gesloten keten pendel oefening
- uni/bilaterale bench slides = niet hoger 90°
- Levy-oefening = in lig met beide armen omhoog brengen
–> hier unilaterale lichte anteflexies 10° = tussen handen als referentie punt - tweede fase = boven 90°
- bench-slide met rompflexie
- wall slide
- Levy-oefening in langzit
- supina band = theraband wordt eerder als hulpmiddel ervaren door compressie - modaliteiten
- 2-3 oefeneingen
- 2x per dag
- 3x10
- geen pijn toename = alreeds gedaalde zelfredzaamheid bij ouderen
- progressie is gebaseerd op pijn en voortgang
- 9 kine sessies op 12 weken
32
Q
oorzaken supraspinatus rupturen
A
- traumatisch
- vooral anterior
- gezonde pees = jongeren
- hoog energetisch - degeneratief
- vooral posterior
- degenerateif process
- soms zelf niet eens acuut moment
33
Q
kliniek supraspinatus ruptuur
A
- symptomen
- pijn naar laterale bovenarm
- krachtsvermindering = abductie < exorotatie
- soms assymptomatisch = degeneratief - onderzoek
- painfull arc
- onmogelijke abductie
- gedaalde kracht abductie & exorotatie
- lokale drukpijn - technisch onderzoek = echo
- vocht IA & bursa = 100% zeker van scheur
- partieel of totaal
- betrokkenheid biceps = meer symptomen
34
Q
RC-hectingen
A
- indicatie
- acute traumatische scheur
- falen revalidatie degeneratieve scheur
–> minder uitvoeren wegens hoog succes - bevindingen
- BFO beperkt uit te voeren
- alles beperkt
- geen weerstand testen
- TO CI - richtlijnen
- 2w immobilisatie
- in sling met lichte abductie stand = buikkussen
- approximatie-compressie werkt pees protectief
- na 6w actief bewegen
- geen spanning op pees tot 12w ≠ 12 wachten tot bewegen
35
Q
orthopedisch: traumatische RC-scheur
A
- orthopedische evaluatie
- letsel = traumatisch
- natuurlijk herstel = geen herstel mogelijk
–> te grote afstand van scheur
- chirurgie = altijd - chirurgie
- techniek = RC herstel
- toegangsweg = artroscopisch
- herstel = weke delen op bot
36
Q
orthopedisch: degeneratieve RC-scheur
A
- orthopedische evaluatie
- letsel = degeneratief
- natuurlijk herstel = geen herstel mogelijk
- chirurgie = indien falen van conservatief - chirurgie biceps irritatie
- techniek = bicepspeestenotomie
–> long head ≈ appendix van de schouder
- toegangsweg = artroscopisch
- herstel = resectie - chirurgie RC
- techniek = RC-herstel
- toegangsweg = artroscopisch
- herstel = weke delen op bot
37
Q
therapie van RC-hectingen
A
- week 3-4 = start
- passieve angulaire mobilisatie
- houdingscorrigerende oefeningen
- gesloten keten pendeloefeningen - week 5-6
- actief geassisteerde oefeningen
- Levy-programma
- alle oefeningen onder 90°
- geen weerstandsoefeningen - week 6-12
- actieve functionele oefeningen boven 90°
- oefeningen met weinig weerstand - week 12+
- normale ROM
- toenemende belasting 60-80% 1RM
–> dosering voor basiskracht/uithouding
- oefeningen ADL
- specifieke RC-training na 6 maand
