Reumatologia 2 Flashcards
ZZSK: definicja
Przewlekły, przeważnie postępujący proces zapalny o nieznanej etiologii, obejmujący SYMETRYCZNIE głównie STAWY KRZYŻOWO-BIODROWE i drobne STAWY KRĘGOSŁUPA, prowadzący do ich stopniowego zesztywnienia.
ZZSK: kto choruje i kiedy? Jaki przebieg choroby?
- okres dojrzewania/młodzi dorośli
- 2-3x częściej u mężczyzn.
*Mogą występować okresy zaostrzeń i remisji, ale
często przebieg jest przewlekły i postępujący.
ZZSK: objawy
- ) ból odcinka LS - promieniuje do pachwin, pośladków i kolan - budzi w nocy, rano sztywność, ustępuje po ćwiczeniach (80%)
- ) zapalenie przyczepów ściegna Achillesa
- ) zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej oka
- ) zmiany w układzie krążenia (bloki, niedomykalności, zab. rytmu serca)
ZZSK: markery immunologiczne
- hipergammaglobulinemia (często IgA),
- RF w klasie IgA (nie IgM),
- HLA B27 (u 96% chorych w populacji europejskiej).
Zapalny ból krzyża - cechy:
> =4 z poniższych:
- Ból przed 40 r.ż.
- Podstępny początek
- Zmniejsza się po ćwiczeniach fizycznych
- Nie ustępuje podczas spoczynku
- Występuje w nocy (zmniejsza się po rozruszaniu)
Kryteria klasyfikacyjne SpA osiowej wg. ASAS 2010:
SpA osiowa:
Kryteria można zastosować u chorych u których ból ZAPALNY krzyża wystąpił przed 45 r.ż. i utrzymuje się >=3 msc.
1.) Zapalnie stawów krzyżowo-biodrowych udokumentowane badaniem obrazowym (MR/ RTG) oraz >=1 inna cecha SpA
ALBO
2.) HLA B27 oraz >=2 inne cechy SpA
Kryteria klasyfikacyjne SpA obwodowej wg. ASAS 2010:
1a.) Zapalenie stawów, przyczepów ścięgnistych lub palców
ORAZ
1b. ) >=1 z poniższych:
- zapalenie błony naczyniowej oka
- łuszczyca
- ChLC lub CU
- poprzedzające zakażenie
- HLA B27
- zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych
ALBO
- ) >=2 z poniższych:
- zapalenie stawów
- zapalenie przyczepów ścięgnistych
- zapalenie palców
- zapalny ból krzyża
- SpA w rodzinie
ZZSK: leczenie
- Objawowo - NLPZ i GKS
2. LMPCH - biologiczne, klasyczne (nieskuteczne w postaci osiowej)
ŁZS: definicja
Przewlekła choroba zapalna stawów o nieznanej etiologii występująca u 10-40 % chorych na łuszczycę.
ŁZS: u kogo częściej, w jakim wieku, jaka relacja w stosunku do zmian na skórze?
- szczyt zachorowań między 20. a 50. r.ż. (zdarza się też postać młodzieńcza przeważnie między 9. a 12. r.ż.),
- u > 2/3 chorych zmiany skórne wyprzedzają zmiany stawowe, u pozostałych jako pierwsze pojawiają się zmiany stawowe (możliwe jest rozpoznanie ŁZS u osoby bez objawów skórnych łuszczycy - arthritis psoriatica sine psoriasis).
- nie stwierdzono korelacji między rozległością zmian skórnych a ciężkością zapalenia stawów.
ŁZS - postacie choroby:
- Asymetryczna nielicznostawowa - zajęcie <5 stawów, najczęściej palców rąk i stóp, z zapaleniem palców.
- Symetryczna wielostawowa - przypomina RZS, ale rzadziej prowadzi do zniekształceń.
- ) Z zajęciem stawów międzypaliczkowych dalszych.
- ) Osiowa z zajęciem stawów kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych.
- ) Okaleczająca - m.in. z powstawaniem palców teleskopowych.
ŁZS - jakie kryteria rozpoznania?
CASPAR:
- ) zapalenie przyczepów ścięgnistych
- ) zapalenie stawów obwodowych
- ) zapalenie stawów KB i kręgosłupa
ORAZ
C Classical - klasyczne objawy łuszczycy na skórze
A Absent - brak obecności RF
S Sausage - dactylitis, palce kiełbaskowate
P Punctures - jak zagłębienia w paznokciach w przebiegu łuszczycy
A Articular - objawy stawowe
R Radiology - zmiany okołostawowe na RTG
ŁZS - leczenie:
NLPZ + GKS
- jeśli nieskutecznie LMPCh (metotreksat, leflunomid, sulfasalazyna, cyklosporyna), później leki biologiczne.
ReZS - reaktywne zapalenie stawów - z. Reitera: definicja
ReZS - reaktywne zapalenie stawów - z. Reitera:
Asymetryczne zapalenie kilku stawów, głównie kończyn dolnych i przyczepów ścięgnistych, poprzedzone zakażeniem, najczęściej przewodu pokarmowego (biegunka) lub ZUM (SARA - sexually aquired reactive arthritis).
ReZS: najczęstsze patogeny
- głównie pałeczki jelitowe z rodziny Enterobacteriaceae (Salmonella, Yersinia, Campylobacter, Shigella) i Chlamydie (C. trachomatis, C. pneumoniae),
ReZS: objawy
Choroba może być poprzedzona skąpymi objawami zakażenia, występującymi
do 6 tyg. przed pojawieniem się objawów stawowych.
TRIADA REITERA
1) Zapalenie stawu / kilku stawów.
2) Zapalenie cewki moczowej.
3) Zapalenie spojówek lub przedniego odcinka naczyniówki.
ReZS: rozpoznanie
Związek objawów klinicznych z wcześniejszym zakażeniem
1) przewodu pokarmowego
LUB
2) narządów moczowo-płciowych
drobnoustrojem wywołującym reaktywne zapalenie stawów
(przede wszystkim Chlamydia lub Enterobacteriaceae).
ReZS: leczenie
- Fizjoterapia
- NLPZ
- GKS (dostawowo)
- LMPCh (sulfasalazyna)
Układowe zapalenia naczyń - podział ze względu na rozmiar zajętych naczyń:
Dużych naczyń:
- zapalenie tętnic Takayasu
- olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic.
Średnich naczyń:
- choroba Kawasaki,
- guzkowe zapalenie tętnic.
Małych naczyń:
- związane z kompleksami immunologicznymi,
- związane z ANCA
Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic: charakterystyka
- zapalenie dużych tętnic - gł. aorta oraz jej odgałęzienia - zwłaszcza t. szyjne i kręgowe
- podeszły wiek
Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic: objawy
- Zwykle ból głowy: silny, o nowym charakterze, obustronny uogólniony lub zlokalizowany w okolicy skroniowej,
- ) Przeczulica skóry głowy, obrzęk i bolesność w przebiegu tętnicy skroniowej,
3) nie ustępuje całkowicie pod wpływem analgetyków. - ) objawy oczne - 30% chorych, nagła ślepota obustronna poprzedzona podwójnym, obwodowe ograniczenia pola widzenia
- ) Inne objawy - np. chromanie żuchwy, objawy zaburzenia krążenia mózgowego
Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic: rozpoznanie
- ) Zajęcia tętnicy skroniowej - kryteria ACR: (>=3 z 5)
a. ) wiek >50 r.ż.
b. ) pojawienie się zlokalizowanego bólu głowy,
c. ) bolesność uciskowa tętnicy skroniowej lub jej osłabione tętnienie,
d. ) OB ≥ 50 mm/h,
e. ) dodatni wyniki biopsji tętnicy.
W pozostałych przypadkach - gdy objawy naczyniowe u osoby w wieku >50 lat współistnieją z przyspieszonym OB i objawami ogólnoustrojowymi lub typowym obrazem polimialgii reumatycznej. Decydujące jest badanie obrazowe.
Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic: leczenie
Leczenie z wyboru – prednizon lub inny GKS – do ustąpienia dolegliwości i normalizacji OB (ok. 4 tyg).
W razie objawów ocznych - pulsy z metyloprednizolonu przez 3 kolejne dni.