Gastrologia 2 Flashcards
Biegunka: def
- częste >= 3x/ dzień oddawanie stolca o zbyt luźnej konsystencji - 6/7 wg bristolskiej skali uformowania stolca
Biegunka: mechanizmy powstawania
- upośledzenie wchłaniania w jelicie cienkim/ grubym:
- przyspieszona motoryka
- uszukodzenie nabłonka jelita
- w jelicie sub osmotycznie czynne - zwiększenie wydzielania wody i elektrolitów (biegunka sekrecyjna) przez:
- enterotoksyn bakterii
- mediatory reakcji zapalnej (bieg. zapalna)
- enterohormony
Biegunka: podział ze względu na czas trwania
- ostra <= 14 dni
- przetrwała 15-29 dni
- przewlekła >=30 dni
Biegunka: ostra - przyczyny
1 - 90% zak p. prok lub spożyciem toksyn bak !
* rzadziej
2 - D.N. leków (antybiotyki, B-blokery, diltiazem, ACEI, diuretyki, NLPZ, SSRI, teofilina, fluorouracyl. H2-blokery, metformina, h. tarczycy
3 - toksyny niebakt
4 - alergie pokarmowe i nadwrażliwości
5 - ostre zap uchyłków, niedokrwienne zap okrężnicy
Biegunka: zatrucie pokamowe: patogen - pokarm
B. cereus (egzotoksyna) - gotowany/ smażony ryż, wołowina, kurczak, kremy
S. aurerus - wyroby mleczne, cukierniczne, szynka, kremy
Y. enteroclitica - czekolada, mleko, wieprzowina po 7 dniach
L. monocytogenes - mleko, sery, surowe warzywa, drób, wołowina
C. jejuni - kurczak, wołowina po 7 dniach
E. coli, - sałatki, mleko, wołowina - 1-7 dni
Salmonella: jaja, mięso, kurczak, produkty mleczne - 3 dni
Biegunka: zatrucie - które do sanepidu ?
- cholera
- czerwonka bak
- dur brzuszny i rzekomy A-C
- jersinioza (Y. enetocolitica, Y. pseudotuberculosis)
- kampylobakterioz (c. jejuni)
- krwotoczne zap j. przez E. coli (EHEC, EIEC)
- salmonellozy odzwierzęce
- kryptosporydiozy (C. parvum) i gardiozy (C. lamblia)
- biegunek wirusowych
- o etiologii zakaźnej
Biegunka: podróżnych: szczep, region, leczenie
80% - szczepy enterotoksyczne E.coli (ETEC) i Campylobacter
- Afryka, Am Łacińska, Azja południowa, Bliski Wschód
- równiez przez zmianę diety i stres
Leczenie TYLKO jeśli ciężki przebieg:
- azytromycyna 1g p.o 1x lub 500mg 1x dz przez 3 dni
- fluorochinolony lub ryfaksymina
Biegunka: szpitalna
- w szpitalu lub 3 dni po
Przyczyny: 1 - działania niepożądane leków 2 - żywienie dojelitowe hiperosmotycznymi dietami płynnymi 3 - zabiegi na przewodzie pokarmowym 4 - reakcja na stres
- przyczyna najczęściej niezakaźna, a jak już to najczęściej:
C. difficile - co przyjmują antybiotyki, z gorączką, wymiotami i kurczowym bólem brzucha
Biegunka: przewlekła - przyczyny
> 90% to “NCS - non-specific, colocarcinoma, sensitivity”:
1 - nieswoiste zapalenie jelit
2 - rak okrężnicy
3 - z. jelita drażliwego
Biegunka przewlekła: podział ze względu na mechanizm (5) + ich przyczyny
- sekrecyjna:
- leki i toksyny
- kw. żółciowe
- kw. tłuszczowe
- neo czynne hormonalnie - biegunka osmotyczna:
- leki
- produkty z sorbitolem, mannitolem lub ksylitolem
- niedobór laktazy i innych disacharydaz - b. tłuszczowe;
- zab trawienia i wchłaniania (celiakia, giardioza, ch. Whipple’a, niedokrwienie jelita, abetalipoproteinemia, naczyniakowatość limf jelit) - b. zapalna:
- zap j.grubego - popromienne, niedokrwienne
- leki, nadwrażliwośc pok
- pierwotne i wtórne niedobory odporności
- pierwotniaki jelitowe - przyspieszony pasaż jelitowy
- z. jelita drażliwego
- nadczynność tarczycy
- leki prokinetyczne
Biegunka rzekoma: def
- małe ilości płynnego, brązowego stolca, czasem z nietrzymaniem
- rozdęcie okreżnicy z powodu przeszkody w esicy lub odbytnicy - ciężkie zaparcie, neo JG
Biegunka: wskazania do badań mikrobiologicznych stolca
- b. krwista
- b. śluzowa
- kolkowy ból brzucha
- objawy sepsy
- b + gorączka
- b > 7 dni z odwodnieniem dużego stopnia
- podejrzenie b szpitalnej
- b > 2 tyg
- objawy pozajelitowe np zapalenie stawów
- podejrzenie Salmonella, Shigella, Campylobacter, Yerisia, C. difficile
- dochodzenia epidemiologczne
- podejrzenie cholery, duru brzusznego lub durów rzekomych
- bad na nosicielstwo
- biegunka po surowej wieprzowinie
- obfita b po pobycie w rejonie endemicznym lub spożyciu surowych owoców morza
Biegunka: sekrecyjna - charakterystyka
- stolce obfite, wodniste
- Na+ w stolcu > 70 mmol/l
- luka osmotyczny < 50 mOsm/l
- post nie zmniejsza liczby i obj stolców
- bez bólu brzucha, biegunka budzi w nocy
Biegunka: osmotyczna - charkaterystyka
- stolce pieniste, tryskające
- Na+ < 70
- luka osmotyczna > 125 mOsm/l
- post zmniejsza liczbe i V stolców
Biegunka: odwodnienie na podst ubytku mc
- ) 3-5% - odwod. łagodne (wzmożone pragnienie, podsychające śluzówki)
- ) 5-10% - umiarkowane (sucha bł. śluz, podkrążone oczy, skąpomocz, hipotensja ortostatyczna, powrót kapilarny > 1,5 s, wolne rozprostowaie fałdu skórnego)
- ) >= 10% - ciężkie odwodnienie, wstrząs
Biegunka: wskazania do hospitalizacji w odwodnieniu
1 - odwodnienie ciężki - wstrząs hipowolemiczny
2 - odwodnienie w podeszłym wieku
3 - ciężki stan ogólny
4 - jeśli niemożliwe nawadnianie doustne
5 - niepowodzenie nawadniania doustnego
Biegunka: rehydratacja
- 3-4h doustne płyny nawadniające w V odpowiadającej ubytkowi mc
a. bezz cech odwodnienia do 20ml/kg mc
b. łagodne 50ml/kg
c. umiarkowane 50-100ml/kg
+ 5 ml/kgmc/ każdy epizod stolca lub wymiotów
Biegunka: leczenie przeciwbiegunkowe
- loperamid, diosmektyd, oktreotyd
Zaparcie: def
- wypróżnienia <= 2x / tydz lub stolce twarde, oddawane z wysiłkiem, uczucie niepełnego wypróżnienia
- ciężkie zaparcie - <=2x w msc
Zaparcie: mechanizmy
- przeszkoda organiczna w pasażu treści pokarmowej
- zwolniony pasaż jelitowy
- spożywanie pokarmów małoresztkowych
- niedostateczna siła propulsywna defekacji
- defekacja dyssynergiczna - paradoksalny skurcz lub brak rozkurczu mm dna miednicy podczas defekaji
Zaparcie: główna przyczyna
- 90% idiopatyczne ( w tym IBS i zaparcie czynnosciowe)
Zaparcie: czynnościowe wg kryteriów rzymskich
A (>=2): - zwiększone parcie podczas 25% defekacji - grudkowaty lub twardy stolce > 25% - uczucie niepełnego wypróżnienia > 25% - konieczność ręcznego wspomagania wypróżnienia < 3 samoistne wypróżnienia tyg \+ B - nie ma organicznej przyczyny \+ C - objawy >= 3 msc \+ D - początek >= 6 msc
Zaparcie: wykluczuć objawy alarmowe
- gorączka
- zmniejszenie mc
- krew w stolcu
- niedokrwistość
- nieprawidłowości w bad przedmiotowym
- ból brzucha budzi w nocy
- wywiad rodzinny RJG
Zaparcie: badania
- wywiad + fizykalne (per rectum)
- morfologia, glukoza, st wapnia, TSH
- krew utajona w stolcu
- kolonoskopia - niezbędna > 50rż
- biopsja odbytnicy
- bad czynnościowe jelita grubego i odbytu
- manometria
- test hintona
- wlew kontrastowy JG
Zaparcie: leczenie
- przyczynowe
- wlewki fosforanowe (Enema), makrogole,
- leczenie niefarmakologiczne
- lecz farmakologiczne jak powyższe nieskuteczne:
- leki osmotyczne: makrogole, laktuloza, glicerol, fosforany
- leki pobudzające - antranoidy, bisakodyl
Celiakia: def
- choroba jelita cienkiego o podlożu immunolog
- w wyniku ekspozycji na gluten - produckja pc:
1. przeciwko transglutaminazie tkankowej TG2
2. przeciwko endomysium - EMA
3. przeciwko deamidowanym peptydom gliadyny - DGP - pc powodują autoimmunolog reakcję zapalna -> zanik kosmków bł. śluz jelita cienkiego
Celiakia: predyspozycje genetyczne
- antygeny HLA-DQ2 lub HLA-DQ8 u 30-40% populacji ogólnej ALE u prawie każdej chorej
Celiakia: epidemiologia
1% populacji
- częstość wzrasta
kobiety 2x częściej
Celiakia: grupy ryzyka
- cukrzyca typu 1
- autoimmunolog ch tarczycy
- autoimmunolog ch wątroby
- Z. Downa
- Z. Turnera
- Z. Williamsa
- nefropatia IgA
- niedobór IgA
- u krewnych 1. stopnia chorych na celiakię
Celiakia: objawy ze strony p.pok
- przewlekła biegunka
- ból brzucha
- objawy refluksu
- objawy IBS
- niedożywienie / utrata mc
- nawracające afty jamy ustnej
- wymioty
- zaparcia
- niealko. stłuszczenie wątroby
Celiakia: objawy pozajelitowe
a. zap opryszczkowate skóry - ch. Duhringa
b. niedokrwistość
c. opóźnienie dojrzewania płciowego i pierwszej mieisączki
d. padaczka, migrena, depresja, ataksja, polineuropatia obwodowa
e. osłabienie mięśniowe, tężyczka, niski wzrost, hipoplazja szkliwa
Celiakia: postacie kliniczne - klasyczna
- objawy gł z przewodu pok
- +EMA/TGA
- w bipsji: zanik kosmków
Celiakia: postacie kliniczne - atypowa
- objawy gł pozajelitow
- EMA/TGA
- zanik kosmków w biopsji
Celiakia: postacie kliniczne - niema
- bezobjawowa
- EMA/TGA
- w biopsji zanik kosmków
Celiakia: postacie kliniczne - latentna
- bezobjawowa
- EMA/ TGA
- błona śluzowa prawidłowa
Celiakia: czynniki przyspieszające ujawnienie sie choroby:
- ciąża
- biegunka
- nieżyt żoł- jelitowy
- zabieg chiru w obrębie p. pok
Celiakia: powikłania
- z przewodu pok: rak gardła, przełyku, rak i chłoniak jelita cienkiego
- hematologicznych: hiposplenizm, chłoniak nieziarniczy
- ginekologiczne: niepłodność, poronienia nawykowe, poród przedwczesny, przedwczesna menopauza
- osteoporoza i osteomalacja
Celiakia: diagnostyka
- diagnozować można jeśli przez >= 6 tyg był jedzony gluten w >= 1 posiłku
- badania serologiczne i biopsja dwunastnicy
- diag genetyczna = w przypadku wątpliwości.
Celiakia: wskazania do diagnostyki w kierunku celiakii
- dorośli z objawami celiakii lub wynikami badań wskazującymi na zab wchłaniania
- bezobjawowi krewni 1. stopnia chorych na celiakie
- zwiększone aminotransferazy o niewyjaśnionej przyczynie
- przesiewowo u chorych na cukrzyce typu 1
Celiakia: diagnostyka serologiczna
- pc przeciw transglutaminazie tkankowej (TG2) w klasie IgA
- również całkowite st. IgA
- jak niedobór IgA to oznaczamy TG2/ DGP w klasie IgG
- 2-15% celiakii seronegatywna
Celiakia: diag histologiczna
- wycinka bł. śluz j. cienkiego - PODSTAWA u dorosłych - u dzieci nie trzeba jeśli pc przeciz TG2 > 10x ggn, warunkiem dod pc przeciwendomysialnych EMA-IgA
- w endoskopii: wygładzenie i zmniejszenie liczby fałdów dwunastnicy, spłaszczenie lub całkowity zanik fałdów, mozaikowa struktura powierzchni bł śluz i prześwitujące naczynia krwionośne
- w wybranych wycinkach ocenia się stopień zaniku kosmków w tzw. skali Marsha (I - IV)
- wycinki z dwunastnicy:
- 1-2 z opuszki
- > = z części pozaopuszkowej
- zanik kosmków jelitowych
- przerost krypt
- wzrost liczby limf śródnabłonkowych
- zmiany mogą być nieciągłe i o różnym nasileniu
Celiakia: leczenie
- dieta bezglutenowa do końca życia
- regeneracja kosmków od kilku tyg do kilku miesięcy, a nawet kilka lat u dorosłych
- jeśli silny zanik kosmków to czasem dieta bezlaktozowa
- jeśli objawy pomimo przestrzegania diety - celiakia oporna na leczenie -> leki immunosupresyjne np. GKS, azatiopryna, cyklosporyna
Celiakia: monitorowanie
- o przestrzeganiu diety świadczy nieobecność pc przeciw TG2 i EMA
Alergia na pszenicę: charakterystyka
- mechanizm: alergiczny
- 0,4-4% populacji
- kurczowy ból brzucha, wymioty, nudności
- nieżyt nosa, pokrzywka, astma (“płuco piekarza”),
anafilaksja zależna od pszenicy, indukowana wysiłkiem
Nietolerancja laktozy: def
przy niedobrze laktazy w bł śluzowej j. cienkiego laktoza jest rozkładana przez florę bak JG
Nietolerancja laktozy: objawy
- wzdęcia, uczucie napięcia i pełności brzucha
- przelewanie i kruczenie
- bóle brzucha
- wiatry
- biegunki
Nietolerancja laktozy: epidemiologia
- całkowity niedobór laktazy - rzadki
2. hipolaktazja - 20- 37% osób dorosłych
Nietolerancja laktozy: diagnostyka
- wodorowy test oddechowy po obciążenie laktozą
- endoskopia z biopsją i ocena akt laktazy w rąbku szczoteczkowym
Wrzodziejące zap jelita grubego: def
to rozlane nieswoiste zap bł śluz:
-odbytnicy
- odbytnicy i okrężnicy
zmiany mają charakter ciągły i obejmują tylko JG i TYLKO bł śluzową
Wrzodziejące zap jelita grubego: patogeneza
Czynniki genetyczne:
- rodzinne występowanie 6-7% przypadków
- bak. flory jelitowej - E.coli i B. vulgatus
- osoby po appendektomii wykonanej przed 20 rż rzadziej chorują na WZJG
- palenie nie wpływa na przebieg choroby
czynniki immunologiczne:
- akt limf Th2
zwiększona synteza pc
- przewaga cytokin prozapalnych
Wrzodziejące zap jelita grubego: objawy
1 - biegunka
2 - domieszka krwi w kale
3 - osłabienie, utrata mc
- zajęcie odbytnicy -> zaparcie, krwawienie z DOPP
- ciężki rzut -> gorączka, odwodnienie, tachykardia, obrzęki, bolesność uciskowa brzucha
Wrzodziejące zap jelita grubego: czynniki wywołujące rzuty
- stres psychiczny
- zmiany w sposobie odżywiania
- leki przeciwbólowe
- zakażenia lecz antybiotykami
Wrzodziejące zap jelita grubego: ciężkość rzutu na podst kryteriów Truelove’a i Wittsa
LEKKI:
- < 4 wypróżnienia z domieszką krwi
- temp < 37,5 st
- HR < 90/min
- Hb > 11,5g/dl
- OB < 20mm po 1h
- CRP w normie
UMIARKOWANY:
- cechy pośrednie między rzutem lekkim i ciężkim
CIĘŻKI: - >= 6 wypróżnień z krwią/ 24h \+ co najmniej 1: a. T > 37,8 st b. HR > 90/min c. Hb < 10,5 g/dl d. OB > 30mm po 1h e. CRP > 30 mg/l
Wrzodziejące zap jelita grubego: rozpoznanie
- obraz kliniczny +
- endoskopia +
- wynik hist-pat
Wrzodziejące zap jelita grubego: Fiberosigmoidoskopia
- pierwsze badanie
- bez przygotowania aby nie zmieniać obrazu endoskopowego choroby
- na podst wyglądu bł śluzowej ocenia się akt choroby
- do rozpoznania wycinek do bad hist pat
Wrzodziejące zap jelita grubego: zmiany w badaniach endoskopowych
- owrzodzenia błony śluzowej
- polipy rzekome
- zanik haustracji i skrócenie jelita - obraz rury
- zwężenie światła JG
Wrzodziejące zap jelita grubego: w bad lab
- ceny stanu zapalnego
- niedokrwistość, hipoalbuminemia, zab elektrolitowe
- pc pANCA u 60% pacjentów
- wzrost kalprotektyny w kale
- w każdym zaostrzeniu badamy czy zakażenie C. difficile
Wrzodziejące zap jelita grubego: leczenie dzieli się na
- indukujące remisje
- leczenie podtrzymujące
- jak powikłania i leczenie nieskuteczne -> to lecz operacyjne
Wrzodziejące zap jelita grubego: leczenie rzut umiarkowany i lekki
Zapalenie odbytnicy:
- mesalazyna (czopki lub wlewki) p.r. 1g/d
- ew. dodać mesalazyne p.o lub GKS p.r
Postać lewostronna lub rozległa:
- mesalazyna - wlewki 1g/dz p.r + p.o >= 2g/d
- ew. budezonid MMX (doustnie, ale uwalnia się w JG)
POUCHITIS - zap zbiornika wytworzonego operacyjnie w trakcie proktokolektomii:
- metronidazol
- cyprofloksacyna
Wrzodziejące zap jelita grubego: leczenie rzut ciężki
- bezwględna hospitalizacja
- badania:
- w kierunku C. difficile
*ssigmoidoskopia bez przygotowania
*pobranie wycinków CMV
*rtg jamy brzusznej - uzupełnienie wody, elektrolitów, albuminy
- profilaktyka przeciwzakrzepowa
- GKS iv: hydrokortyzon, metyloprednizolon - ee. cyklosporyna
- Jeśli brak poprawy po 3 dniach:
> cyklosporyna
> infliksymab
> takrolimus
> adalimumab, golimumab
> tofacytynib - Jeśli brak poprawy po kolejnych 4 - 7 dniach - rozważenie kolektomii
Wrzodziejące zap jelita grubego: leczenie podtrzymujące - niefarmakologiczne
UNIKAĆ:
- stresu
- zak przewodu pok
- antybiotyków doustnych
- NLPZ
- mleka w diecie
Wrzodziejące zap jelita grubego: leczenie podtrzymujące - farmakologiczne
- mesalazyna
* jeśli niskuteczne: azatiopryna, merkaptopuryna
Wrzodziejące zap jelita grubego: powikłania jelitowe
- polipowatość zapalna - Najczęstsze u 13%
- ostre rozdęcie okrężnicy => megacolon toxicum
- RJG
- perforacja okrężnicy, krwotok z jelita, zwężenie jelita, przetoki, ropnie, szczelina odbytu
Wrzodziejące zap jelita grubego: monitorowanie
- markery wątrobowe
- kolonoskopia - po 8 latach - pobranie wycinków z całej długości jelita
Choroba Leśniowskiego i Crohna: def
- przeważnie ziarniniakowe zap o nieznanej etiologii
- pełnościenne
- zmiany odcinkowe
- na każdym odc przewodu pok
Choroba Leśniowskiego i Crohna: epidemiologia
- młodzi < 30rż
- kraje skandynawskie, anglosaskie i Belgii
Choroba Leśniowskiego i Crohna: objawy
- osłabienie
- gorączka u ok 30%
- utrata mc - u 60% z powodu niedostatecznego odżywiania lub upośledzonego wchłaniania
Choroba Leśniowskiego i Crohna: postać klasyczna
- zajęcie końcowego odc jelita krętego (40-50% chorych)
- początek skryty
- pierwsze objawy: niedokrwistość, gorączka, czasem zgięciowy przykurcz w prawym stawie biodrowym wywołany ropniem zakątniczym
- ból brzucha - 80% nasila się po posiłkach
- biegunka rzadko z domieszką krwi
- guz w prawym dolnym kwadrancie jamy brzusznej
- może być zespół upośledzonego wchłaniania
Choroba Leśniowskiego i Crohna: postać z zajęciem JG
30-40% razem z jelitem cienkim, 20% izolowane
- objawy jak WZJG
- pierwszy objaw - biegunka
- ból brzucha
Choroba Leśniowskiego i Crohna: inne objawy uzależnione od lokalizacji
- jama ustna - ból, afty, owrzodzenia
- przełyk - dysfagia, odynofagia
- żołądek i dwunastnica - ból brzucha, wymioty
- okolica odbytu - wyrośla skórne, owrzodzenia, szczeliny, ropnie i przetoki okołoodbytowe
Choroba Leśniowskiego i Crohna: rozpoznanie
odcinkowe zmiany zapalne w przewodzie pok o charakterze zap ziarniniakowego w bad.:
- endoskopowych
- radiologicznych
- histologicznych
Choroba Leśniowskiego i Crohna: Ilekolonoskopia
- podst bad diag
- > = 2 wycinki z jelita krętego i każdego segm JG
- wczesne zmiany to aftowate owrzodzenia bł śluzowej
- później nieregularny obrzęk i głębokie owrzodzenia o różnym kształcie
- typowo linijne owrzodzenia poprzeczne i podłużne - efekt “brukowania”
Choroba Leśniowskiego i Crohna: bad lab
- pc przeciwko Saccharomyces cerevisiae (ASCA) - różnicowanie z WZJG
- wzrost kalprotektyny i laktoferyny w kale
- badamy czy C. difficile przy zaostrzeniach
Choroba Leśniowskiego i Crohna: ocena akt choroby
u dorosłych indeks CDAI
u dzieci indeks w modyfikacji Ryżki i Woynarowskiego
Choroba Leśniowskiego i Crohna: leczenie
MAŁA/ UMIARKOWANA akt choroby:
- budezonid p.o. przez 12 tyg
UMIARKOWANA/ DUŻA akt: - GKS przez 12 tyg *steroidozależność ew po 12 tyg: \+ azatipryna/ merkaptopuryna/ metotreksat *steroidoodporność: lek biologiczny
Choroba Leśniowskiego i Crohna: leczenie żywieniowe
u dzieci można na samym żywieniu indukować remisje - dieta pełnobiałkowa zastąpiona dietą elementarną przez 6-8tyg
Choroba Leśniowskiego i Crohna: wskazania nagłe do zabiegu operacyjnego:
- całkowita niedrożność wskutek zw. j. cienkiego
- masywny krwotok
- perforacja z rozlanym zap otrzewnej
Choroba Leśniowskiego i Crohna: wskazania PILNE do zab operacyjnego
brak wyraźnej poprawy w ciągu 7-10 dni intensywnego leczenia zachowawczego, cięzkiego rzutu rozległej choroby okrężnicy
Choroba Leśniowskiego i Crohna: wskazania najczęstsze do zab operacyjnego
- przetoki zewn i wewnętrzne
- infekcyjne powikłania wewnątrzbrzuszne
- rozległe zmiany okołoodbytowe
- stwierdzenie lub podejrzenie raka
- przewlekłe inwalidzctwo z powodu stałych objawów
- opóżnienie rozwoju fiz z zahamowaniem wzrastania u dzieci
Choroba Leśniowskiego i Crohna: powikłania jelitowe
- przetoki wewnętrzne i zewnętrzne
- ropnie międzypętlowe
- zwężenie światła jelita z objawami niepełnej niedrożności, rzadko ostra niedrożność jelit
- masywny krwotok
- wolna perforacja z rozlanym zap otrzewnej
- zwiększenie ryzyka RJG
Choroba Leśniowskiego i Crohna i CU: powikłania pozajelitowe
- kostno - stawowe: zap stawów najczęstsze
- zmiany w wątrobie i drogach żółciowych: stłuszczenie wątroby, pierwotne stwardniejące zap dróg żółciowych, rak dróg żółciowych
- zmiany skórne: rumień guzowaty, zgorzelinowe zap skóry
- zmiany oczne: zap spojówek, zap tęczówki, zap naczyniówki
- powikłania naczyniowe: ŻChZZ
- dodatkowo w ChLC:
- kamica żółciowa
- palce pałeczkowate
- kamica moczowa
Choroba Leśniowskiego i Crohna: kryteria Ryżki i Woynarowskiego wymienić co tam jest
bóle brzucha stolce samopoczucie st. Hb OB albuminy wskaźnik Cole'a bad palpacyjne brzucha zmiany okołoodbytnicze objawy pozajelitowe
Zespół jelita drażliwego (IBS): epidemiologia
- częstość 11 % w populacji ogólnej
- zachorowania we wszystkich grupach wiekowych
- 2x częściej u K
- 70-90% z IBS współistnieją zab psychiczne
Zespół jelita drażliwego (IBS): objawy
- ból brzucha:
- stały lub nawracający
- w podbrzuszu i lewym dolnym kwadrancie
- może być ostry, kurczowy i nękający
- nie budzi w nocy
- jest zw. ze zmianą rytmu wypróżnień
ew. domieszka śluzu, wzdęcie, nudności, wymioty, zgaga - biegunka: po posiłkach, w syt stresowych, w godzinach porannych
- zaparcia
Zespół jelita drażliwego (IBS): postacie
- z dominującą biegunką
- z dominującym zaparciem
- ze zmiennym rytmem wypróżnień
- nieokreśloną
Zespół jelita drażliwego (IBS): wytyczne rzymskie IV
A >=2 z poniższych: - ma związek z wypróżnieniem - ma związek ze zmianą częstotliwości wypróżnień - ma związek ze zmianą uformowania (wyglądu) \+ B - ból >= 1 dzień w tyg \+ C objawy >= 3 msc \+ D początek objawów >= 6 msc
Zespół jelita drażliwego (IBS): kiedy kolonoskopia
- > 50 rż
- młodsi + objawy alarmowe
- czynniki ryzyka choroby organicznej
- biegunka utrzymująca się mimo leczenie
Zespół jelita drażliwego (IBS): objawy alarmowe
- gorączka
- zmniejszenie mc
- krew w stolcu
- niedokrwistość
- nieprawidłowości w bad przedmiotowym
- rak lub zapalne choroby jelit w wywiadzie rodzinnym
Zespół jelita drażliwego (IBS): leczenie niefarmakologiczne
- edukacja pacjenta
- stosowanie diety bogatej w błonnik
- olejek z mięty pieprzowej
Zespół jelita drażliwego (IBS): leczenie farmakolog
- leki rozkurczowe - hioscyna, drotaweryna
- amitryptylina, SSRI
- ryfaksymina - z dominującą biegunką terapia 14 dni
- makrogole (glikol polietylenowy) - postać z dominującym zapariem
- loperamid - postać z domnującą biegunką
- symekton, dimekton - na wzdęcia
Mikroskopowe zap JG: def
- zmiany mikroskopowe bez zmian makroskopowych i radiologicznych
Mikroskopowe zap JG: podtypy
- kolagenowe
2. limfocytowe
Mikroskopowe zap JG: objawy
- wodnista biegunka
- naglące parcia na stolec, nietrzymanie stolca
- kurczowy ból brzucha
- niewielka utrata mc
Mikroskopowe zap JG: rozpoznanie
- badanie hist-pat wycinków z JG pobranych podczas kolonoskopii
1. zap kolagenowe: pogrubienie warstwy kolagenu u podstawy kom nabłonka
2. zap limfocytowe - zwiększona liczba limf śródnabłonkowych
Mikroskopowe zap JG: leczenie
Budezonid 9mg/d p.o. przez 6-8 tyg ew. GKS p.o. mniej skuteczne: - bizmut, cholestyramina, loperamid - ew. leki biologiczne i immunosupresyjne: *infliksymab *adalimumab *azatiopryna *6-merkaptopuryna
Uchyłki Jelita Grubego:
to drobne przepukliny błony śluzowej okrężnicy przez błonę mm okrężnicy -> uchyłki rzekome
Uchyłki Jelita Grubego: epidemiologia
> = 50% po 60 rż
- najczęściej w esicy >90% nigdy w odbytnicy
Uchyłki Jelita Grubego: czynniki ryzyka
- starszy wiek
- skłonność do zaparć
- dieta ubogoresztkowa
- ch. tkanki łącznej (Z. Marfana, Ehlersa- Danlosa, z. Williamsa)
- wielotorbielowatość nerek
Uchyłki Jelita Grubego: objawy
-80% bezobjawowe - tak wykryte nazywamy uchyłkowatością okrężnicy
- postać objawowa = choroba uchyłkowa okrężnicy:
> ból w lewym dolnym kwadrancie
> zmiana rytmu wypróżnień
> objawy sugerujące niedrożność - przemijające zatrzymanie wypróżnień i gazów
Uchyłki Jelita Grubego: ostre zap uchyłków
- 5% z uchyłkowatością
- zaczyna się w pojedynczym uchyłku i szerzy wzdłuż okrężnicy, formując ropień przyokrężniczy -> miejscowe zap otrzewnej
Uchyłki Jelita Grubego: inne powikłania uchyłkowatości
- perforacja p. pok
- ropień śródbrzuszny
- przetoki
- niedrożność p.pok
- krwotok z uchyłku
Uchyłki Jelita Grubego: powikłane zap uchyłków - klasyfikacja Hincheya
Stopień I - zap uchyłka z perforacją ograniczoną do ropnia okołookrężniczego
II - perforacja w przebigu zap uchyłka, która ulega oklejeniu z powstaniem ropnia w odległej lokaliacji
III - oklejona perforacja zmienionego zapalnie uchyłka z rozlanym zap otrzewnej
IV - perforacja z wolną komunikacją światła okrężnicy z otrzewną, powodującą kałowe zap otrzewnej
Uchyłki Jelita Grubego: ostre zap uchyłków bad diag
- tk jamy brzusznej i miednicy
- kolonoskopia NIE
Uchyłki Jelita Grubego: leczenie
- wzrost błonnika
- ryfaksymina co miesiąc przez 7 dni
- drotaweryna
- mesalazyna
- probiotyki
- antybiotyk p.o. 7-10 dni
- w powikłanej chorobie - leczenie operacyjne
Rzekomobłoniaste zap jelit: epidemiologia
- 30%biegunki zw. z antybiotykoterapią
- 70-80% biegunek w trakcie lub 2 msc po zakończeniu antybiotykoterapii
- 15-25% - C. difficile
Rzekomobłoniaste zap jelit: toksyny jakie i co powodują
A i B
- wytrzwanie błon rzekomych w postaci szarożółtych tarczek na pow śluzówki JG
Rzekomobłoniaste zap jelit: czynniki ryzyka
- antybiotykoterapia aktualnie lub ostatnio;
- klinda
- fluorochinolony
- cefalosporyny - hospitalizacja lub pobyt w domu opieki
- podeszły wiek
- ch. współistniejące
- stosowanie IPP lub antagonstów H2
- zabiegi chiru jamy brzusznej, utrzymywanie sondy żołądkowej
Rzekomobłoniaste zap jelit: objawy
- biegunka - 30 wypróżnień, wodnista
- kurczowy ból brzucha w dolnych kwadrantach
- gorączka
- w ciężkich przypadkach - odwodnienie, wstrząs
Rzekomobłoniaste zap jelit: rozpoznanie
- typowy obraz endoskopowy oraz potwierdzenie zakażenia C. diffiile (obecnosć w stolcu)
Rzekomobłoniaste zap jelit: przebieg ciężki - jakie leukocyty i kreatynina ?
- leukocyty > 15tys
- st kreatynony > 1,5 mg/dl
Rzekomobłoniaste zap jelit: przebieg piorunujący
- hipotensja
- wstrząs
- niedrożność jelit
- ostre rozdęcie okrężnicy
Rzekomobłoniaste zap jelit: wskazania do lecz. farmakologicznego
- gdy objawy nie ustępują po odstawieniu antybiotyku
- w przypadku potwierdzonego zw. choroby z C. difficile
- w oczekiwaniu na wyniki badań mikrobiologicznych u chorych z dużym prawdopodobieństwem zakażenia
Rzekomobłoniaste zap jelit: leczenie pierwszego zakażenia
przebieg łagodny:
- wankomycyna
- fidoksomycyna
- metronidazol
Przebieg ciężki
- wanko
Fidaksomycyna
Przebieg piorunujący:
wanko + metronidazol
