Gastrologia 1 Flashcards
Ból brzucha: somatyczny def
- nagły ostry ból
- powstaje przez pobudzenie rec bólowych:
- otrzewnej ściennej
- ściany brzucha
- np ostry brzuch
Ból brzucha: somatyczny cechy
- dobrze ograniczony
- nasilony przez: ruch, kaszel, głęboki oddech, zmianę pozycji ciała
- najsilniej boli w miejscu zmienionym oddechowo
- może towarzyszć np obrona mięśniowa
Ból brzucha: trzewny - def
- zwykle to przewlekły ból brzucha
- pobudzenie rec bólowych:
- narządów wew
- otrzewnej trzewnej
- trwa lata/miesiące
Ból brzucha: trzewny cechy
- tępy, słabo zlokalizowany
- może narastać i ustępować stopniowo (ból kolkowy) lub nasilać się w spoczynku
- często zlokal symetrycznie
- mogą towarzyszyć objawy wegetatywne: nudności, wymioty, pocenie się
Ból brzucha: trzewny - przyczyny
- kamila pęcherzyka i dróg żółciowych
- nowotwory jamy brzusznej
- choroby żołądka i jelit
- zab czynnościowe
- PZT
- choroby ukł nerwowego: stwradnienie rozsiane, półpasiec, nerwoból
Ból brzucha: odniesiony def
- zlokalizowany powierzchownie w obębie skóry lub mięśni okoicy odpowiadającej dermatomom unerwianym przez ten sam segment rk. co włókna trzewne
- np ból pleców i prawej łopatki - choroby dróg żółciowych
Dysfagia przedprzełykowa: def
- trudność w formowaniu kęsa i przesuwaniu go w kierunku gardła
- truność z rozpoczęciem ruchów połykowych
Dysfagia przełykowa
- trudność w przechodzeniu kęsa przez przełyk do żołądka
Dysfagia przedprzełykowa: przyczyny
- ciało obce
- nowotwory, gardła, języka
- zapalenia jamu ustnej, gardła, migdałków
- ucisk z zewnątrz - wole, powiększone węzły
- zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa
- choroby naczyń mózgowych np udar
- guz mózgu
- miopatie i neuropatie
- inne przyczyny neurologiczne
- układowe choroby tk łącznej - twardzina układowa, toczeń, zap. skórno-mięśniowe
Dysfagia przełykowa: przyczyny
- zwężenie przełyku: rak przełyku, wpustu, GERD
- zab motoryki przełyku: achalazja, rozlany kurcz przełyku, cukrzyca
- ucisk na przełyk: wady zastawki mitralnej, wole, guzy śródpiersia
Dysfagia: objawy
- uczucie zalegania kęsa za mostkiem
- rozpierania i gniecenie w klatce
- uczucie zatrzymywania się pokarmu w przełyku
* d. przełykowa - tylko problemy z pokarmem stałym
Odynofagia: def
- ból związany z przełykaniem
- może towarzyszyć dysfagii i być powodowana przez te same przyczyny
- tak jak dysfagia objaw alarmowy i konieczna gastroskopia by wykluczyć neo wpustu żołądka
Dyspepsja: def
- uciążliwy ból w nadbrzuszu >= 1 msc
- bólowi mogą towarzyszyć:
- poposiłkowe uczucie pełności
- wczesne uczucie sytości
- nudności, wymioty
Dyspepsja: niediagnozowana
- objawy niedawno i nie były diagnozowane
Dyspepsja: organiczna (wtórna)
- objawy ustępuja po wyleczeniu organicznej przyczyny dyspepsji
Dyspepsja: czynnościowa
wykluczono organiczną przyczynę + spełnione kryteria rzymskie
Dyspepsja: organiczne przyczyny
- H. pylori
- polekowe uszkodzenie błony śluzowej przełyku, żołądka lub dwunastnicy
- choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy
- nowowory złośliwe
- zapalenie wątroby
- zap lub torbiele rzekome trzustki
- niedokrwienie jelita, tętniak aorty brzusznej
Dyspepsja: objawy alarmowe (8)
- nagła utrata mc
- ból brzucha wybudza w nocy
- żółtaczka
- krwawienie z przewodu pok
- niedokrwistość niedobarwliwa
- dysfagia
- powtarzające się wymioty
- guz w nadbrzuszu
Dyspepsja: gastro kiedy tryb pilny
- wiek > 45 rż
- jeśli dyspepsja + objaw alarmowy (USG tez robimy)
Dyspepsja: co robimy jeśli nie ma trybu pilnego
> nieinwazyjny test w kierunku H. PYLORI
empiryczne leczenie
- IPP
- H2- blokery (cymetydyna, ranitydyna, famotydyna)
- leki prokinetyczne (itopryd, cizapryd, metoklopramid, trimebutyna)
jeśli leki pomogą to dyspepsja pozostaje niezdiagnozowaną
Dyspepsja: kryteria rzymskie IV
A (musi być >=1):
- uciążliwe uczucie pełności poposilkowej
- uciążliwe wczesne uczucie sytości
- uciążliwy ból w nadbrzuszu
- pieczenie w nadbrzuszu
B - brak organicznej przyczyny obajwów (także w endoskopii)
C- objawy >=3msc
D- początek objawów przed >= 6 msc
A+B+C+D
Dyspepsja: czynnościowa - epidemiologia
10-30%
czynniki ryzyka: płeć żeńska, starszy wiek i zakażenie H. pylori
- nie ma związku z piciem alko i kawy i słaby z paleniem
Dyspepsja: leczenie
- odstawienie leków wywołujących dyspepsję
- leczenie przyczyny dyspepsji np eradykacja
- farmakologiczne: IPP, H2-blokery, leki prokinetyczne
- amitryptylina i psychoterapia
Wymioty: ostre i przewlekłe
ostre 1-2 dni: - infekcje -leki - toksyny przewlekłe > 7 dni: - objaw chorób przewlekłych, w tym psychicznych
Powikłania wymiotów:
- odwodnienie
- zab elektrolit: hipokaliemia, hipochloremia
- zasadowica metaboliczna
- zachłsytowe zap płuc
- zespół Boerhaavego
- zespół Mallory’ego i Weissa
- niedożywienie
Wymioty leczenie objawowe
- leki przeciwhistaminowe I generacji: dimenhydrnat, prometazyna
- pochodne fenotiazyny - chlorpromazyna, tietylperazyna
- haloperidol
- leki prokinetyczne: metoklopramid, itopryd
- antagoniści 5-HT3 - setrony
- GKS iv - deksametazon, metyloprednizolon
Przełyk: anatomia
- 40 cm od siekaczy do żołądka
- ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku (LES): 10-30 mmHg
- długość przełyku ok 23-25cm
Zaburzenia motoryki przełyku: wtórne - przyczyny
- twardzina układowa
- cukrzyca
- nadużywanie alko i inne zab psychiczne
- ch. Chagasa = trypansomnoza amerykańka
- starzenie
Zaburzenia motoryki przełyku: pierowtne: wymienić
- achalazja - NAJCZĘŚCIEJ
- rozlany kurcz przełyku (przełyk korkociagowy)
- bolesne skurcze przełyku (przełyk typu dziadka do orzechów)
- nieswoiste zab motoryki
Zaburzenia motoryki przełyku: achalazja
- upośledzenie rozkurczu LES
- czasem podwyżsozne ciśnienie spoczynkowe LES
- brak perystaltyki trzonu przełyku
- najczęściej koło 20-40 rż
- postępujący przebieg
- wpust żołądka i dolna część przełyku są zwężone i pozostają pod stale wzmozonym napięciem -> zastój i zaleganie pokarmu -> rozszerzenie przełyku, kształt workowaty
Zaburzenia motoryki przełyku: achalazja objawy
- dysfagia
- zarzucanie treści pokarmowej do jamy ustnej
- ból w klatce
- zgaga, przewlekły kaszel, krztuszenie się
- utrata mc
- niedożywienie
Zaburzenia motoryki przełyku: achalazja - powikłania
- zachłystowe zapalenie płuc, ropień płuca
- zap bł. śluzowej przełyku
- uchyłki przełyku
- krwawienie
30x wzrost ryzyka płaskonabłonkowego przełyku
Zaburzenia motoryki przełyku: achalazja - rozpoznanie
- rtg z kontrastem -> ptasi dziób
- endoskopia
- manometria przełyku (wskaznia do zabiegu )
Zaburzenia motoryki przełyku: achalazja - leczenie
- dieta rozdrobniona
- spanie z uniesionym wezgłowiem
- leki zmniejszające napięcie LES np diazotan izosorbidu
- ENDOSKOPOWE !:
a. mechaniczne rozszerzenie przełyku
b. wstrzyknięcie toksyny botulinowej do LES
c. przezustna miotomia endoskopowa (POEM) - operacyjne: kardiomiotomia - metodą Hellera
Rozlany skurcz przełyku:
- to zab motoryki przełyku o nieznanej etiologii, przeciwieństwo achalazji
- SILNE SKURCZE mięśniówki przełyku na różnych poziomach
- skurcze nieskoordynowane i nieefektywne i bolesne
Rozlany skurcz przełyku: objawy i w jakim wieku najczęściej
- najczęściej po 40 rż
- ból zamostkowy w kl piersiowej
- dysfagia
Rozlany skurcz przełyku: rozpoznanie
- rtg z kontrastem -> korkociąg
- endoskopia
- manometria przełyku - silne odcinkowe skurcze > 150 mmHg, prawidłowe napięcie LES
Rozlany skurcz przełyku: leczenie
- mało skuteczne
- doraźnie nifedypina, diazotan izosorbidu, nitrogliceryna
- IPP celem hamowania wydzielania żołądkowego
NIE wykazano przewagi lecz operacyjnego
Choroba refluksowa przełyku (GERD): def
- to objawy lub uszkodzenie bł śluz przełyku spowodowane patologicznym zarzucaniem treści z żołądka do przełyku na skutek zaburzenia funkcji LES
- NAJCZĘSTSZA choroba przewodu pokarmowego
- dotyczy nawet 30% populacji - 30-60 rż
Choroba refluksowa przełyku (GERD): czynniki sprzyjające
- przepuklina rozworu przełykowego
- otyłość
- ciąża i doustna antykoncepcja
- wtórne zab motoryki przełyku
- zab hormonalne
- leki obniżające ciśnienie LES (DSA, azotany, blokery kanału wapniowego, metyloksantyny - teofilina, kofeina, B2- mimetyki, leki przeciwcholinergiczne, morfina, BDZ)
Choroba refluksowa przełyku (GERD): objawy przełykowe
- zgaga 75%
- cofanie treści żoł do przełyku
- odbijanie
- bolesne połykanie (odynofagia)
nasilają się w pozycji leżącej, przy pochyleniu oraz parciu, a także po obfitym, tłustym posiłku
Choroba refluksowa przełyku (GERD): objawy pozaprzełykowe
- z ukł oddechowego - kaszel, duszność, napady astmy
- laryngologiczne - chrypka, ból gardła
- stomatologiczne - uszkodzenie szkliwa zębów
- ból w klatce - GERD najczęstszą przyczyną niesercowego bólu zamostkowego
Choroba refluksowa przełyku (GERD): objawy alarmowe
- dysfagia
- odynofagia
- niezamierzona utrata mc
- krwawienie z GOPP
Choroba refluksowa przełyku (GERD): rozpoznanie
- typowy wywiad !!!
- złotym standardem jest 24h pH-metria przełykowa z impedencją przełykową