Kardiologia 4 Flashcards
Niewydolność serca (HF, NS - co to jest?
zespół typowych objawów podmiotowych (duszność, obrzęki kończyn dolnych, obniżenie tolerancji wysiłku) + odchylenia w badaniu przedmiotowym (poszerzenie żył szyjnych, trzeszczenia nad płucami, obrzęki obwodowe)
- zaburzenia spowodowane nieprawidłowościami w budowie i lub czynności serca -> obniżają rzut serca i lub powodują wzrost ciśnienia wewnątrzsercowego w spoczynku lub w trakcie wysiłku
- musi być jawna klinicznie !
Niewydolność serca: epidemiologia
1-2% populacji w krajach rozwiniętych
> 10% populacji w grupie > 70 rż
Niewydolność serca: podział ze względu na czas trwania
- świeża - występująca po raz pierwszy, niezależnie od dynamiki rozwoju objawów
- przemijająca - objawy stwierdza się w ograniczonym przedziale czasowym
- przewlekła - stabilna, pogarszająca się, niewyrównana
Niewydolność serca: podział ze względu na cykl kurczliwości
- skurczowa - zmniejszony lub zwiększony rzut serca
2. niewydolność serca z zachowaną czynnością skurczową LK
Niewydolność serca: podział ze względu na komorę
- lewokomorowa
- prawokomorowa
Niewydolność serca: skurczowa
- rozstrzeń serca
- zmniejszona frakcja wyrzutowa
- zazwyczaj u pacjentów po przebytym zawale serca
Niewydolność serca: rozkurczowa
- upośledzony rozkurcz miokardium i napełniania jam serca
- hipotrofia serca
- Frakcja wyrzutowa w normie
- Zazwyczaj jak NT, płeć żeńska, otyłość, osoby starsze, migotanie przedsionków
Niewydolność serca: lewokomorowa
- wynika głównie z zastoju w krążeniu płucnym i niedotlenienia tkanek
- duszność (orthopnoe), kaszel
- trzeszczenia i rzężenia u podstawy płuc
Niewydolność serca: prawokomorowa
- wynikają głównie z zastoju żylnego na obwodzie
- obrzęki kończyn dolnych
- ból brzucha
- nykturia
- brak łaknienia i zaparcia
- płyn w jamie opłucnej i brzusznej
- powiększenie wątroby
- nadmierne wypełnienie żył szyjnych (objaw wątrobowo - szyjny)
Niewydolność serca: objawy dla prawo i lewokom.
1 - zmniejszona tolerancja wysiłku, męczliwość
2 - skąpomocz
3 - bendopnoe
4 - zawroty głowy, omdlenia
5 - depresja
6 - zmiany masy ciała
7 - bladość i ochłodzenie skóry kończyny
8 - wzmożona potliwość
9 - tachykardia (dodatkowe tony lub szmer serca)
10 - boczne przemieszczenie uderzenia koniuszkowego
11 - zmniejszenie amplitudy ctk
12 - zaburzenia tętna
13 - stan podgorączkowy
Niewydolność serca: skala NYHA
I - bez ograniczeń - zwykły wysiłek fizyczny nie powoduje większego zmęczenia, duszności ani kołatania serca
II - niewielkie ograniczenie akt fiz - bez dolegliwości w spoczynku ale zwykła aktywnośc powoduje zmęczenie, kołatania serca lub duszność
III - znaczne ograniczenie aktywności fizycznej - nie w spoczynku ale aktywność mniejsza niż zwykła powoduje wystąpienie objawów
IV - każda aktywność wywołuje dolegliwości, nawet w spoczynku
Niewydolność serca: skala nasilenia duszności MRC
Stopień 0 - duszność tylko podczas dużego wysiłku fiz
1- duszność występuje podczas szybkiego marszu po płaskim terenie lub wchodzenia na niewielkie wzniesienie
2 - z powodu duszności chory chodzi wolniej niż rówieśnicy lub idąc po płaskim terenie musi się zatrzymywać dla nabrania tchu
3 - po przejściu ok 100m lub po kilku min chodzenia po płaskim chory musi się zatrzymywać dla nabrania tchu
4 - duszność uniemożliwia choremu opuszczenie domu lub wystepuje przy ubieraniu sie lub rozbieraniu
Niewydolność serca: bad laboratoryjne
NT- pro BNP (najlepszy wskaźnik lab do oceny nasilenia niewydolności serca) - jeśli < 35 pg/ml to NS mało prawdopodobna, jeśli > 125 pg/ml to echo !
- hemoglobina, EBC
- sód, potas, mocznik, kreatynina
- ocena uszkodzenia wątroby
- glukoza HbA1c
- lipidogram
- TSH
- ferrytyna, TSAT = (żelazo/TIBC) x 100%
- peptydy natriuretyczne
Niewydolność serca: odchylenia w bad lab
- wzrost BNP i NT-proBNP
- niedokrwistość albo wzrost hemtaokrytu
- hypo- lub hiperkaliemia
- hyponatremia z rozcieńczenia
- wzrost enzymów wątrobowych
Niewydolność serca: badania obrazowe
- rtg klatki:
- może wykluczyć inne przyczyny duszności
- może zobrazować zastój/ obrzęk płuc
- bardziej w HF o ostrym początku - ECHO - podstawowe badanie !
- ocena czynności skurczowej i rozkurczowej
- wykrycie nieprawidłowości anatomicznych
Niewydolność serca: farmakologiczne opóźnianie HF
bezobjawowa dysfunkcja skurczowa -> ACEI
to co wyżej + przebyty zawał -> ACEI + B-blokery
Niewydolność serca: rozpoznanie
Objawy + nieprawidłowości w ECHO
+wzrost peptydów natriuretycznych (w HFpEF) BNP > 35 pg/ml lub NT- proBNP > 125 pg/ml
Niewydolność serca: rozpoznanie a LVEF
- nie jest konieczne do rozpoznania HF
- ważne z powodu etiologii i odpowiedzi na zastosowane leczenie
Niewydolność serca: przyczyny zaostrzenia
- źle kontrolowane NT
- tachyarytmie i bradyarytmie
- zatorowość płucna
- zapalenie wsierdzia i mm sercowego
- stany krążenia hiperkinetycznego
- zakażenia
- pogorszenie wydolności nerek
- nieprzestrzeganie ograniczenia podaży Na oraz zaleceń dietetycznyh
- jatrogenne (leki, płyny)
- zab funkcji tarczycy
- nadużywanie alko i narkotyków
- niewłaściwe przyjmowanie leków
Niewydolność serca: leczenie niefarmakologiczne
- ograniczenie podaży sodu do 2-3g/d
- ograniczenie podaży płynów do 1,5-2 l/d
- kontrola masy ciała (przyrost mc. o 2kg w ciągu 3 dni może świadczyć o zatrzymaniu wody)
- szczepienie przeciw grypie i pneumokokom
- unikanie podóży do miejsc położonych na wysokości > 1500 m n.p.m. lub gorących i wilgotnych
Niewydolność serca: leczenie farmakologiczne
ACEI, B-blokery, Antagoniści aldosteronu, *ARNI (walsartan z sakubitrylem = Entresto)
- poprawiają przeżycie u pacjentów z HFrEF (niewydolność z obniżoną frakcją )
- brak wpływu na chorobowość i śmiertelność w NS z zachowaną LVEF
- antagoniści aldosteronu - w terapii każdego z HFrEF u którego leczenie B-blokerem i ACEI/ARB nie powoduje zmniejszenia objawów
Niewydolność serca: ACEI
- u każdego pacjenta z frakcją < 40
- również w bezobjawowej dysfunkcji LK !
- odstaw, gdy potas > 6 mmol/l
- jeśli kaszel/ obrzęk naczynioruchowy -> zmień na ARB
Niewydolność serca: B-blokery
- u stabilnych i objawowych (NYHA II-IV) pacjentów
- w bezobjawowej dysfunkcji LK po zawale serca
- przy przyjęciu do szpitala z powodu ostrej niewydolnosci serca, włączyć z ostrożnością, po ustabilizowaniu stanu klinicznego
Niewydolność serca: leczenie ACEI + B-blokery
jednoczesne stosowanie, włączyć jak najszybciej od ustalenia rozpoznania HFrEF
Niewydolność serca: leczenie antagonistami aldosteronu
- gdy objawy mimo leczenia ACEI i B-BLOKERAMI + FRAKCJA < 35% lub jeśli frakcja < 40 i niedawno przebyty zawał i ma objawy lub cukrzycę
- jeśli ginekomastia - zmiana na eplerenom
- odstawić gdy kreatynica > 3,5 mg/dl lub potas > 6 mmol
Niewydolność serca: leki moczopędne - działanie
- zmniejszają objawy zastoju u chorych z HFrEF
- brak dowodów na wpływ na śmiertelność i chorobowość
- stosowanie uzależnione od stanu klinicznego pacjenta
- w połączeniu tylko z wymienionymi wcześniej lekami
Niewydolność serca: iwabradyna
- hamuje kanały If w węźle zatokowym -> spadek HR
- wskazana u pacjentów z objawową HFrEF oraz LVEF <35% z rytmem zatokowym i HR > 70/min
- gdy utrzymują się objawy, mimo stoswania ACEI/ARB, B-blokerów i antagonistów aldosteronu w dawkach optymalnych lub istnieją przeciwwskazania do ich stosowania
Niewydolność serca: leki poprawiające rokowanie
- B-blokery
- ACEI
- ARNI
- antagoniści aldosteronu
- Iwabradyna
Niewydolność serca: leczenie inwazyjne
- terapia resynchronizująca (CRT)
- wszczepienie ICD
- rewaskularyzacja wieńcowa
- przeszczepienie serca
- urządzenia wspomagające pracę LK
Ostra niewydolność serca: definicja
= ONS= AHF
- gwałtowanie nasilające się objawy HF
- stan zagrożenia życia
- prowadzi do pilnej hospitalizacji
Ostra niewydolność serca: główne przyczyny i mechanizmy sercowe
- OZW: zawał, mechaniczne powikłania zawału, zawał PK
- Dekompensacja przewlekłej niewydolności serca np kardiomiopatie
- przełom nadciśnieniowy
- ostre zaburzenia rytmu
- kardiomiopatie
- ostra niedomykalność zastawkowa
- duże zwężenie zastawki aortalnej
- ostre zap mm sercowego
- tamponada
- rozwarstwienie aorty
- kardiomiopatia poporodowa
Ostra niewydolność serca: przyczyny pozasercowe
A. udar OUN B. duże zabiegi operacyjne C. upośledzenie czynności nerek D. Astma oskrzelowa E. nadużywanie narkotyków, alkoholu F. Pheochromocytoma G. brak współpracy pacjenta w leczeniu H. przeciążenie płynami I. Infekcje J. sepsa K. przełom tyreotoksyczny L. niedokrwistość M. zespoły przeciekowe
Ostra niewydolność serca: objawy hipoperfuzji
- zimne spocone kończyny
- skąpomocz
- splątanie
- zawroty głowy
- Niskie BP
Ostra niewydolność serca: objawy zastoju
a. zastój nad płucami
b. ortopnoe/ napadowa duszność nocna
c. symetryczne obrzęki podudzi
d. poszerzenie żył szyjnych
e. hepatomegalia
f. Przekrwienie jelit, wodobrzusze
g. objaw wątrobowo szyjny
Ostra niewydolność serca: postaci kliniczne
- nasilenie lub dekompensacja PNS
- obrzęk płuc
- ONS z wysokim ciśnieniem tętniczym
- wstrząs kardiogenny
- izolowana prawokomorowa ONS
- ONS w przebiegu OZW
Ostra niewydolność serca: obraz kliniczny
- gwałtowny przebieg
- chory zaniepokojony
- silna duszność
- zlewne poty
- skóra zimna, szara, sina
- uruchomienie dodatkowych mm oddechowych
- wzrost BP
- rzężenia grubobańkowe, swisty, wilgotne i drobne trzeszczenia
Ostra niewydolność serca: różnicowanie obrzęku płuc pochodzenia kardiogennego i niekardiogennego
w kardiogennym:
- skóra zwykle zimna
- obecny rytm cwałowy
- w EKG cechy niedokrwienia lub zawału
- w RTG zmiany w okolicy wnęk
- st troponin może być zwiększone
Ostra niewydolność serca: leczenie obrzęku płuc
- pozycja siedząca
- diuretyk pętlowy iv
- tlenoterapia jeśli sat < 90%
- jesli pobudzenie to morfina -8mg
- bp> 110 -> azotan
- BP< 85 mmHg - dopamina, dobutamina
Ostra niewydolność serca: Klasyfikacja Killipa i Kimballa - ocena niewydolności serca w świeżym zawale mm sercowego
I - brak niewydolności
II - niewydolność serca - zastój krwi w płucach -> wilgotne rzężenia
III - ciężka HF - pełnoobjawowy obrzęk płuc
IV - wstrząs kardiogenny - hipotensja oraz cechy hipoperfuzji obwodowej: skąpomocz, sinica i obfite pocenie się
Ostra niewydolność serca: Izolowana prawostronna ONS - postępowanie:
- utrzymuj obciążenie wstępne PK
- unikaj stosowania leków rozszerzających naczynia i diuretyków !! (opioidy, azotany, ACEI, ARB)
- dożylne przetaczanie płynów (ostrożnie)
Ostra niewydolność serca: diagnostyka
jeśli duszność i podejrzenie AHF -> stężenie peptydów natriuretycznych -> różnicowanie sercowej i pozasercowej przyczyny ostrej duszności
Ostra niewydolność serca: diagnostyka przy przyjęciu
- 12 odprowadzeniowe EKG
- RTG klatki piersiowej
- bad lab (troponiny, BloodUreaNitrogen, kreatynina, elektrolity, glukoza, morfologia krwi, testy wątrobowe)
Ostra niewydolność serca: ECHO
- niezwłocznie u hemodynamicznie niestabilnych
- w ciągu 48h, jeśli nie są znane budowa i funkcja serca lub mogły się one zmienić od czasu poprzednich badań
Ostra niewydolność serca: leczenie przyczynowe
Sat < 90% -> tlen
objawy przewodnienia -> diuretyki pętlowe (20-40mg furosemidu)
Ukł. hemostazy: elementy 4
- płytki krwi
- osoczowy układ krzepnięcia
- układ fibrynolityczny
- śródbłonek ścian naczyń
Leki przeciwpłytkowe = antyagregacyjne:
- zapobiegają agregacji płytek
ASA, klopidogrel, abcyksymab
Leki przeciwkrzepliwe = antykoagulanty
- zaburzają proces krzepnięcia, niedopuszczając do wytworzenia fibryny
warfaryna, heparyna, apiksaban
Leki fibrynolityczne = trombolityczne:
-aktywują ukł fibrynolizy, doprowadzając do rozpuszczenia powstałej już fibryny/ zakrzepu
np alteplaza
Antagoniści wit K: przykłady
- acenokumarol
2. warfaryna
Antagoniści wit K: mechanizm działania
nie aktywuje przez to czynników krzepnięcia: II, VII, IX, X (syntezowane w wątrobie, biologicznie nieaktywne)
- czas PT może ulec wydłużeniu krótko po podaniu antagonistów wit K
- czynnik krzepnięcia II (czas trwania do 50h) może być nadal funkcjonalnie aktywny w początkowym okresie leczenia
- efekt przeciwkrzepliwy po 3- 5 dniach
Wit K jest również aktywatorem białek przeciwkrzepliwych C i S
C - T1/2 - 8h
S - T1/2 - 30h
wniosek: w początkowym okresie leczenia antagonistami może wystąpić paradoksalnie efekt prozakrzepowy
Czas protrombinowy (PT):
wydłużony gdy stężenie fibrynogenu, czynnika V oraz czynników K-zależnych: II, VII, X są zmniejszone
*zmniejszenie st czynnika IX, białek C i S nie ma wpływu na PT
INR = międzynarodowy współczynnik znormalizowany:
- wystandaryzowany współczynnik PT, umożliwiający porównywalność wyników niezależnie od użytych odczynników
Heparyna i pochodne: przykłady
- heparyna niefrakcjonowana (HNF) iv lub sc
- Heparyny drobnocząsteczkowe (HDCz) sc:
- enoksaparyna (Clexane)
- dalteparyna (Fragmin)
- nadroparyna (Fraxiparine)
Heparyna i pochodne: mechanizm działania
- działa za pośrednictwem Antytrombiny III
- zwiększa szybkość reakcji trombina - antytrombina
- HNF powoduje nieaktywny kompleks trombiny
Heparyna i pochodne: HNF działanie
- hamuje krzepnięcie poprzez nasilenie działania antytrombiny na czynniki krzepnięcia (IIa, IXa, Xa, XIa, XIIa)
- zmniejsza agregację płytek krwi poprzez zahamowanie trombiny
Heparyna i pochodne: HDCz działanie
- hamuje krzepnięcie przez nasilenie działania antytrombiny na czynnik krzepnięcia Xa
- nie zmniejsza agregacji płytek krwi
Heparyna i pochodne: czas APTT
- monitorowanie HNF
- monitorowanie HDCz - oznaczenie aktywności anty-Xa
Bezpośrednie inh czynnika Xa: przykłady
Rywaroksaban (Xarelto) - po
Apiksaban (Eliquis) - po
Bezpośrednie inh czynnika Xa: mechanizm działania
- wysoce wybiórcze, bezpośrednie inh czynnika Xa
- dostępne biologicznie po podaniu doustnym
- nie wykazują bezpośredniego wpływu na płytki krwi ani na trombinę
Bezpośrednie inh czynnika Xa: monitorowanie
nie wymagają
Bezpośrednie inh trombiny: przykłady
Dabigatran (Pradaxa) po - idarucizumab
Biwalirudyna iv
Bezpośrednie inh trombiny: mechanizm działania
- bezpośredni inh trombiny
- hamuje również wolną trombinę
- uniemożliwia przeminay fibrynogenu w fibrynę
Żylna choroba zakrzepowo - zatorowa (ŻChZZ): podział
- zatorowość płucna (ZP)
2. Zakrzepica żył głębokich (ZŻG)
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): triada Virchowa
- zwolnienie przepływu krwi (np. wskutek unieruchomienia)
- nadmierna krzepliwość krwi
- uszkodzenie ściany naczyniowej (w wyniku urazu, operacji)
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): czynniki ryzyka
- cechy osobnicze i stany kliniczne wiążące się ze zwiększonym ryzykiem ŻChZZ:
- wiek > 40rż
- BMI > 30
- przebyta ŻChZZ
- urazy
- długotrwałe unieruchomienie kończyn dolnych
- udar mózgu, gdy wiąże się z niedowładem kończyny dolnej
- nowotwory złośliwe
- ŻChZZ w wywiadzie rodzinnym
- trombofilia wrodzona lub nabyta
- sepsa
- ostra choroba obłożna leczona zachowawczo
- HF, III-IV klasa NYHA
- niewydolność oddechowa
- choroby autoimmunologiczne (ChLC, CU, RZS)
- zespół nerczycowy
- zespoły mieloproliferacyjne
- nocna napadowa hemoglobinuria
- ucisk na naczynia żylne
- ciąża i połóg
- długotrwały (>6-8h) lot samolotem
- żylaki kończyn dolnych u młodszych osób
- ostre zakażenie, wysoka gorączka, odwodnienie - interwencje diagnostyczne, lecznicze i profilkatyczne zwiększające ryzyko ŻChZZ:
- duże zabiegi operacyjne, szczególnie kkd, obrębu miednicy i brzucha
- obecność cewnika naczyniowego w dużych żyłach
- leczenie przeciwnowotworowe - chemioterapia, lecz hormonalne
- DSA, menopauzalna terapia hormonalna
- stosowanie heparyny, zwłaszcza niefrakcjonowanej, w związku z dużym zabiegiem kardiochirurgicznym z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): obraz kliniczny
- 2/3 przypadków bezobjawowo lub z niewielkimi objawami
- objawowa to 80-90% zakrzepica proksymalna kończyn dolnych lub 60-90% wg innego slajdu
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): objawy KKD
1 - OBRZĘK podudzia lub całej kończyny - różnica w obwodzie między kończynami ok 2 cm
2 - TKLIWOŚĆ lub bolesność uciskowa, niekiedy z bólem spoczynkowym kończyny - rzadko objaw Homansa (ból łydki przy biernym zgięciu grzbietowym stopy)
3 - OCIEPLENIE kończyny
4 - POSZERZENIE ŻYŁ POWIERZCHOWNYCH utrzymujących się przy uniesieniu kończyny pod kątem 45 st
5 - STAN PODGORĄCZKOWY niekiedy gorączka
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): rodzaje obrzęku: bolesny obrzęk siniczy
- bolesny obrzęk siniczy - ogromny obrzęk i silny ból w spoczynku, kończyna przybiera kolor siny, a następnie czarny z rozwojem martwicy - DUŻE ryzyko utraty kończyny lub zgonu
- wynika z zaburzenia odpływu krwi naczyniami osiowymi
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): rodzaje obrzęku: bolesny obrzęk biały
duży obrzęk, skurcz tętniczek w skórze i zahamowanie przepływu włośniczkowego
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): samoistne rozpuszczenie zakrzepu
u ok. 1/3 chorych
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): zespół pozakrzepowy: jak powstaje, objawy
- jeśli zakrzep uszkodzi zastawki żylne -> refluks żylny -> nadciśnienie żylne -> przewlekła niewydolność żylna -> z. pozakrzepowy
- jako częste powikłanie ZŻG
- objawem zasadniczym ból - w różnym nasileniu
- uczucie ciężkości kończyny, skurcze mięśni, świąd, mrowienie skóry
- rzadziej chromanie żylne -> nagły napadowy ból w zajętej kończynie podczas chodzenia
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): jako materiał zatorowy co może spowodować
- Zatorowość płucną (ZP) 4%
2. udar mózgu lub zator obwodowy - bardzo rzadko
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): zakrzepica dystalna kkd
- od żyły piszczelowej
- zwykle przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie
- 10-20% przypadków objawowej ZŻG
- 20-30% przypadków potwierdzonych badaniami obrazowymi wiąże się z ZP
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): zakrzepica proksymalna kkd
- zwykle objawowa
- 60-90% objawowej ZŻG (80-90%)
- 40-50% przypadków potwierdzonych badaniami obrazowymi wiąże się z ZP
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): rozpoznanie - badania pomocnicze
a. D-dimery - jeśli < 500mikrogram/l - zakrzepica mało prawdopodobna
b. ultrasonograficzny test uciskowy (CUS)
c. Wenografia (flebografia) - rzadko stosowana
d. Angio-tk - rozważyć w kierunku ZP
e. Inne badania - morfologia z liczbą płytek krwi, APTT, INR, kreatynina, eGFR, oznaczenie grupy krwi
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): rozpoznanie
Skala Wellsa + D-dimer i/lub CUS
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): skala Wellsa
C = cancer - Neo złośliwy 1 I = immobilization - porażenie/ niedowład/ niedawne unieruchomienie gipsem 1 C = collateral superficial veins - widoczne żyły powierzchowne krążenia obocznego 1
B = bed ridden - niedawne unieruchomienie w łóżku > 3 dni lub duży -zabieg chiru w ciągu ostatnich 4 tyg 1
E = edema - obrzęk ciastowaty 1
A = alternative diagnosis - inne rozpoznanie równie lub bardziej prawdopodobne niż ZŻG
(-2)
T - tenderness - -bolesność miejscowa w przebiegu żyły głębokiej 1
S - swelling - obrzęk całej kkd 1; obwód goleni większy o > 3cm względem drugiej 1
1-2 - ryzyko pośrednie
>=3 - ryzyko duże
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): jeśli CUS ujemne a wysokie ryzyko w skali Wellsa
powtórzyć CUS za 5-7 dni
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): leczenie - metody niefarmakologiczne
- wczesne, pełne uruchomienie, w kolejnym dniu od rozpoznania; uniesienie kończyny
- leczenie uciskowe:
- leczenie stopniowane uciskiem: 2 warstwowy opatrunek uciskowy, pończocha elastyczna II klasy
- przerywany ucisk pneumatyczny - początkowa faza leczenia - umieszczenie filtru w żyle głównej dolnej u :
- chorych ze świeżą proksymalną ZŻG kkd
- z przeciwwskazaniami do leczenia przeciwkrzepliwego
- u których leczenie przeciwkrzepliwe jest nieskuteczne
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): leczenie farmakologiczne
- leczenie przeciwkrzepliwe:
- rywaroksaban lub apiksaban na 3 msc
- lub 5 dni HDCz, a później dabigatram lub edoksaban - leczenie trombolityczne: ogólnoustrojowe tylko gdy nie ma możliwości zastosowania leku trombolitycznego z użyciem cewnika
korzyści u chorych:
- z rozległą wczesną < 14 dni ZŻG biodrowo-udową z dużym obrzękiem i bolesnością kończyny ze spodziewanym przeżyciem > 1 rok
- z wczesną lub zagrażającą utratą kończyny ZŻG kończyny górnej
Zatorowość płucna: definicja
- zamknięcie lub zwężenie tętnicy płucnej lub części jej rozgałęzień przez materiał zatorowy, którym mogą być:
- skrzepliny z żył głębokich kkd
- płyn owodniowy
- powietrze
- tkanka tłuszczowa
- masy nowotworowe
- ciała obce
Zatorowość płucna: objawy
- duszność >50% (80%)
- ból w klatce o charakterze opłucnowym 50%
- kaszel 20%
rzadziej: - ból o charakterze wieńcowym
- zasłabnięcie, omdlenie
- krwioplucie
Zatorowość płucna: badanie przedmiotowe !
- tachykardia, tachypnoe
- poszerzenie żył szyjnych
- zwiększenie głośności składowej płucnej II tonu
- czasami szmer niedomykalności zastawki trójdzielnej
- hipotensja, wstrząs
Zatorowość płucna: badania krwi
- zwiększone st D-dimeru
- możliwe zwiększenie st troponin sercowych
- możliwe zwiększone st peptydów natriuretycznych
Zatorowość płucna: ekg
TRUDNO tachykardia RBBB Ujemne T V2-V4 dekstrogram nieswoiste zmiany ST,T obraz SI QIII TIII
Zatorowość płucna: rtg klatki
- powiększenie sylwetki serca
- płyn w jamie opłucnej
- zagęszczenie miąższowe
Zatorowość płucna: angio-tk
umożliwia najdokładniejszą ocenę t. płucnych od pnia płucnego do tętnic segmentowanych/ podsegmentowanych
Zatorowość płucna: echo
- cechy przeciążenia PK
Zatorowość płucna: CUS
może ujawnić ZŻG
Zatorowość płucna: postępowanie diagnostyczne, istotne podejrzenia klinicznego
- wdrożenie leczenia przeciwkrzepliwego równocześnie z rozpoczęciem procesu diagnostycznego
Zatorowość płucna: postępowanie z ocenami
I Oceń wstępnie ryzyko wczesnego zgonu
II Oceń kliniczne prawdopodobieństwo ZP
IIIa badania pomocnicze w ZP wysokiego ryzyka
IIIb badania pomocnicze w ZP niewysokiego ryzyka
IV - Oceń ostatecznie ryzyko wczesnego zgonu
V leczenie ZP wysokiego ryzyka/ leczenie ZP niewysokiego ryzyka
Zatorowość płucna: Ocena wstępnego ryzyka wczesnego zgonu
- objawy wstrząsu lub hipotensja
Zatorowość płucna: Ocena klinicznego prawdopodobieństwa ZP
skala Wellsa lub zmodyfikowana genewska - zapisane na wnl
Zatorowość płucna: badania pomocnicze w ZP wysokiego ryzyka
jeśli nie ma przeciwwskazań to włązyć HNF iv
echo przyłózkowe
- angio TK
Zatorowość płucna: badania pomocnicze ZP niewysokiego ryzyka
D-dimery -> dodatnie -> angio TK
jeśli ryzyko pośrednie - włącz leczenie przeciwkrzepliwe
Zatorowość płucna: Ocena ostatecznego ryzyka wczesnego zgonu
u chorych we wstrząsie lub z hipotensją ocena PSEI lub sPSEI (simplidield Pulmonary Embolism Severity Index) nie jest potrzebna
Zatorowość płucna: sPESI
- wiek > 80 1
- neo złośliwy 1
- przewlekła niewydolność serca/ przewlekła choroba płuc 1
HR > 110/min 1
SBP < 100mmHg 1
SpO2 < 90 % 1
>= 1 ryzyko pośrednie zgonu
Zatorowość płucna: leczenie ZP wysokiego ryzyka
- leczenie objawowe
- HNF przed podaniem leczenia trombolitycznego
- leczenie trombolityczne
- po zakończeniu leczenia trombolitycznego, w trakcie leczenia heparyną oraz po ustabilizowaniu stanu klinicznego pacjenta: rozpocznij leczenie VKA
- jak przeciwwskazania do leczenia przeciwkrzepliwego to roważ wszczepienie filtru do żyły głównej dolnej
- jeśli istnieją przeciwwskazania do leczenia trombolitycznego lub było nieskuteczne: rozważ embolektomię płucna
Zatorowość płucna: leczenie przeciwkrzepliwe w ZP niewysokiego ryzyka
a. VKA od pierwszego dnia leczenia równocześnie z HDCz lub fondaparynuksem
- zakończyć leczenie HDCz lub fondaparynuksem po > 5 dniach ich stosowania, gdy INR > 2,0 przez 2 kolejne dni
b. dabigatran lub edoksaban po wstępnym leczeniu pozajelitowym za pomocą HDCz
c. od początku rywaroksabanem lub apiksabanem
d. w razie współistnienia neo złośliwego rozważyć stosowanie HDCz zamiast antykoagulantu przez 6 msc
Nadciśnienie płucne: definicja
to nieprawidłowy wzrost ciśnienia w t. płucnej, który może wystąpić w przebiegu różnych chorób serca, płuc oraz naczyń płucnych
Nadciśnienie płucne: jakie wartości ciśnienia w t. płucnej
> 25mmHg w spoczynku w bezpośrednim pomiarze hemodynamicznym
Nadciśnienie płucne: określanie wysokości p skurczowego w t. płucnej
-metoda nieinwazyjna: maksymalny gradient wsteczny niedomykalności zastawki trójdzielnej, mierzony metodą doplerowską
Nadciśnienie płucne: ciśnienia mierzone w zastawce, określanie prawdopodobieństwa
< 31mmHg - NP mało prawdopodobne
32-45mmHg - NP prawdopodobne
> 46mmHg bardzo prawdopodobne
Nadciśnienie płucne: objawy podmiotowe
- ograniczenie tolerancji wysiłku
- ból dławicowy
- chrypka -> poszerzone t. płucne uciskają nerwy krtaniowe i je porażają
- objawy PK niewydolności serca
- objawy ch. podstawowej
Nadciśnienie płucne: objawy przedmiotowe
- unoszenie skurczowe okolicy przymostkowej
- wzmocnienie składowej płucnej II tonu serca
- szmer niedomykalności zastawki trójdzielnje
- objawy PK niewydolności serca
- objawy ch podstawowej
Nadciśnienie płucne: konsekwencje przebieg
Wzrost oporu płucnego -> rozstrzeń PK -> niedomykalność zastawki trójdzielnej -> PK niewydolność serca -> wzrost ośrodkowego p żylnego -> objawy zastoju żylnego
Nadciśnienie płucne: przyczyny
- Idiopatyczne !
- dziedziczne
- polekowe
- potoksyczne
- związane z chorobami tkanki łącznej
- związane z nadciśnieniem wrotnym
- związane z przeciekami w krążeniu systemowym i płucnym
- Zarostowa choroba żył płucnych
- NP zależne od niewydolności LK
- NP w następstwie chorób płuc i hipoksemii
- Przewlekłe zakrzepowo- zatorowe NP
- NP o niejasnych lub mnogich przyczynach
Nadciśnienie płucne: leczenie farmakologiczne
- przeciwkrzepliwe (VKA lub heparyny)
- tlenoterapia
- diuretyki i leki inotropowe
- blokery kanału wapniowego (diltiazem, amplodypina)
- prostanoidy (epoprostenol)
- blokery rec endotelinowego (bosentan)
- inh fosfodiesterazy typu 5 (syldenafil, tadalafil)
Nadciśnienie płucne: leczenie inwazyjne
- endarterektomia płuca (w zakrzepowo-zatorowym)
- przezskórna balonowa plastyka t. płucnych
- przeszczepienie płuc
- septostomia przedsionkowa: zabieg paliatywny, przed przeszczepem