Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Interna - rozdziałami; > Endokrynologia 1 > Flashcards

Endokrynologia 1 Flashcards

1
Q

Moczówka prosta: mechanizm i skutek

A
  1. niedobór wazopresyny:
    * uszkodzenie jąder nadwzrokowych, lejka lub tylnego płata
  2. utrata wrażliwości kanalików nerkowych na ADH:
    * mutacja rec V2 lub akwaporyny 2
    * hipokaliemia
    * hiperkalcemia
    * ekspozycja na sole litu
  3. zmniejszenie ładunku osmotycznego rdzenia nerki:
    * ch. śródmiążosze nerek
    * szpiczak mnogi

SKUTEK: duże V niezagęszczonego moczu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Moczówka prosta: objawy

A
  1. ) wielomocz
  2. ) wzmożone pragnienie
  3. ) hiponatremia
  4. ) ciężar właściwy moczu < 1,005
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Moczówka prosta: test odwodnieniowo-wazopresynowy: test odwodnieniowy

A

-pacjent nie przyjmuje płynów, ocenia się jego wagę i ciężar właściowy moczu
- pod koniec testu st ADH w surowicy
w polidypsji psychogennej mimo odwodnienia poziom osmolarności osocza się utrzymuje w związku z tym wzrasta osmolarność w moczu !
- brak wzrostu osmolarności i ciężaru właściwego moczu -> moczówka prosta !

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Moczówka prosta: test odwodnieniowo-wazopresynowy: test wazopresynowy

A
  • różnicuje moczówkę centralną i nerkową
  • pod koniec testu odwodnieniowego
  • podaje się analog wazopresyny (20 ug wazopresyny)
  • zagęszczenie moczu > 50% wskazuje na moczówkę centralną !
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Moczówka prosta: leczenie

A

Centralną:
- substytucyjne desmopresyną s.l. lub donosowo

Nerkowa:
- OGRANICZENIE SODU + DIURETYK TIAZYDOWY w przypadku moczówki genetycznej

Objawy i przyczynowe w przypadku nabytych uszkodzeń nerek i zab elektrolitowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

SIADH (zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny= Zespół Schwartza i Barttera) - patogeneza:

A
  • uwalnianie wazopresyny nie jest hamowane przez
    1.) spadek osmolarności osocza
    ani przez
    2.) wzrost obj ECF
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

SIADH (zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny= Zespół Schwartza i Barttera): przyczyny

A
  1. nowotwory (z. paraneoplastyczny):
    - najczęściej kojarzony z rakiem drobnokom płuc
  2. uszkodzenie OUN
  3. choroby płuc (zapalenia, gruźlica, ropniak oplucnej, astma)
  4. leki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

SIADH (zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny= Zespół Schwartza i Barttera): objawy

A
  1. HIPONATREMIA
  2. NISKA OSMOLALNOŚĆ OSOCZA
  3. BÓL GŁOWY, NUDNOŚCI I WYMIOTY: nasilenie w zależności od szybkiego narastania hiponatremii
    - nie ma obrzęków: euwolemia i normotensja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

SIADH (zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny= Zespół Schwartza i Barttera): leczenie

A
  1. przyczynowe
  2. ograniczenie podaży płynów do 500-1000ml/24h
  3. NaCl po / iv + diuretyk pętlowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Zespół Kallmanna: def

A
  • to brak gonadoliberyny podwzgórzowej (BRAK GnRH)
  • dziedziczenie XR => częściej M
  • objawia się hipogonadyzmem hipogonadotropowym oraz anosmią (komórki gonadotropowe w podwzgórzu oraz komórki opuszki węchowej pochodzą z jednej linii komórkowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Zespół Pradera - Williego: def

A
  • ch. genetyczna - anomalia 15 chromosomu (od ojcowska delecja ramienia długiego)

Objawy:

  • hipogonadyzm hipogonadotropowy
  • otyłość
  • wzmożony apetyt
  • niski wzrost
  • niedorozwój umysłowy
  • małe dłonie i stopy
  • hipotonia mięśniowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Niedoczynność przysadki: def

A

Niedoczynność przysadki= choroba Glińskiego - Simmondsa:

  • obraz kliniczny głównie z niedoczynności wtórnej gruczołów obwodowych
  • leczymy substytucją hormonalną i leczeniem przyczynowym
  • **wydzielanie aldosteronu jest zależne od układu RAA
  • zab przedniego płata przysadki nie ma wpływu na wydzielanie aldosteronu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Niedoczynność przysadki: przyczyny

A
  1. nowotwory:
    - przysadki (najczęściej guz nieaktywny hormonalnie)
    - podwzgórza (najczęściej czaszkogardlak)
    - okolicy skrzyżowania nerwów wzrokowych (oponiak, glejak)
    - przerzuty nowotworowe (z raka piersi)

**prolactinoma jest jedynym gruczolakiem przysadki, który leczymy farmakologicznie (np. bromokryptyna, kabergolina)

  1. Urazy czaszki
  2. uszkodzenia jatrogenne podwzgórza, szypuły lub przysadki (śródoperacyjne, popromienne)
  3. zaburzenia wrodze lub rozwojowe
  4. zab naczyniopochodne:
    - poporodowa martwica przysadki (z. sheehana)
    - udar przysadki
    - tętniak t. szyjnej wew
  5. zmiany zapalne i naciekowe:
    - ziarniniakowe (sarkoidoza, gruźlica, kiła, histiocytoza z kom Langerhansa, ziarniniakowatość z zap naczyń)
    - limfocytowe zap przysadki
    - zap mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Niedoczynność przysadki: poporodowa martwica przysadki def

A

= zespół Sheehana
- spowodowany nadmierną utratą krwi podczas/ po porodzie (spadek przepływu przez przysadkę, której objętość w ciąży rośnie, a przepływ podstawowy pozostaje stały)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Niedoczynność przysadki: poporodowa martwica przysadki - objawy

A
  • brak laktacji po porodzie
  • zanik owłosienia łonowego
  • brak miesiączki
  • osłabienie
  • z czasem dołączają się objawy pozostałych osi hormonalnych przysadki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hiperprolaktynemia: przyczyny

A
  1. nadmiar TRH: pierwotna niedoczynność tarczycy (nisko T4 i T3 => wzrost TRH => (+) produkcji prolaktyny)
  2. brak działania dopaminy:
    - czaszkogardlak
    - leki blokujące rec dopaminowy (haloperidol, metoklopramid, metyldopa)
  3. obniżone tempo eliminacji prolaktyny:
    - przewlekła niewydolność nerek
    - marskość wątroby
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hiperprolaktynemia: SHBG

A
  • globulina wiążąca h. płciowe
  • SHBG + testosteron -> spadek akt testosteronu
  • produkowana przez wątrobę
  • hamowanie syntezy SHBG: prolaktyna, androgeny, insulina
    pobudzenie syntezy SHBG; estrogeny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hiperprolaktynemia: objawy u kobiet

A
  • zab miesiączkowania
  • mlekotok
  • niepłodność
  • hirsutyzm
  • trądzik
  • spadek libido
  • dyspareunia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hiperprolaktynemia: u M

A
  • ginekomastia
  • impotencja
  • spadek libido
  • oligospermia
  • niepłodność
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hiperprolaktynemia: diagnostyka, co należy wykluczyć:

A
  • ciążę
  • wpływ leków
  • niewyrównaną niedoczynnośc tarczycy
  • niewydolność wątroby/ nerek
  • makroprolaktynemia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hiperprolaktynemia: diagnostyka, badania

A
  1. Poziom prolaktyny
  2. test stymulacji z metoklopramidem (obecnie niezalecany)
  3. MR przysadki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Prolactinoma: obajwy + opis

A
  • najczęstszy guz przysadki
  • hiperprolaktynemia + zab. widzenia + bóle głowy
  • wchodzi w skład zespół MEN1
  • leczony farmakologicznie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Prolactinoma: leczenie

A
  1. agoniści rec dopaminowego (DOPAMINA HAMUJE PRL):
    - bromokryptyna
    - kabergolina
    - chinagolid
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Prolactinoma: kiedy przezklinowa resekcja guza

A
  1. ) oporność na leczenie farmakologiczne
  2. ) złe znoszenie lecz farmakolog.
  3. ) objawy neurologiczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

H. wzrostu = somatotropina: akromegalia

A
  • nadmierny rozrost tkanek wywołany nasilonym wydzielaniem GH w okresie po zakończeniu okresu wzrastania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

H. wzrostu = somatotropina: gigantyzm

A

nadmierny wzrost u dzieci i młodzieży, u których nie doszło jeszcze do zarośnięcia chrząstek wzrostowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

H. wzrostu = somatotropina: dzialanie

A

działa bezpośrednio lub za pośrednictwem IGF-1:

  1. działanie bezpośrednie:
    - pobudza sytnezę IGF1 w wątrobie
    - indukuje oporność na insulinę
    - stymuluje syntezę białek
    - nasila lipolizę
  2. za pośrednictwem somatomedyny (IGF-1): prowadzą do rozrostu tkanek
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

H. wzrostu = somatotropina: przyczyny nadmiaru i wiek

A
  • makrogruczolak (>1cm) przysadki

- średni wiek wystąpienia objawów to 40 rż

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

H. wzrostu = somatotropina: akromegalia objawy charakterystyczne

A
  • powiększenie rąk i stóp
  • pogrubienie rysów twarzy
  • wzmożona potliwość
  • bóle głowy
  • zmiana barwy głosu
  • kardiomiopatia przerostowa
  • nadciśnienie tętnicze
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

H. wzrostu = somatotropina: Akromegalia - powikłania narządowe

A
  • powiększenie narządów (kardiomiopatia przerostowa, tyreomegalia)
  • NT
  • OBS - gdyż występuje powiększenie języka
  • nieprawidłowa tolerancja glukozy/ cukrzyca (GH indukuje insulinooporność)
  • zespół cieśni nadgarstka i inne neuropatie (obustronny CTS - AKROMEGALIA lub niedoczynność tarczycy)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

H. wzrostu = somatotropina: Akromegalia: rozpoznanie

A
  1. Stężenie IGF-1 > GGN dla płci i wieku.
  2. OGTT: brak zahamowania wydzielania GH.
  3. TK, MR głowy: gruczolak.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

H. wzrostu = somatotropina: Akromegalia leczenie

A
  • usunięcie guza przez zatokę klinową
  • analogi somatostatyny (oktreotyd, lanreotyd, pasyreotyd), antagoniści GH (pegwisomant)
  • jako leczenie uzupełniające przez/ po operacji makrogruczolaka
  • gdy przeciwwskazania do lecz operacyjnego
  • radioterapia - uzupełniające, gdy powyższe nieskuteczne

*analogi somatostatyny również wykorzystywane do diagnostyki i leczenia neo neuroendokrynnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Komórki tarczycy:

A
  • kom pęcherzykowe -> tyroksyna (T4- 85%) i trójjodotyronina (T3- gł hormon działający na kom obwodowe)
  • kom przypęherzykowe (kom C) -> kalcytonina

> transportowane gł przez TBG oraz albuminy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Tarczyca: w ciąży

A

hCG -> agonizm do rec TSH -> powiększenie tarczycy i wzrost fT4 -> tyreotoksykoza ciążowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Tarczyca, a ginekomastia

A

nadczynność przyspiesza aromatyzację do estrogenów -> ginekomastia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Tarczyca: wole def

A

Objętość gruczołu tarczowego w USG:

  • u K > 20 ml
  • u M > 25 ml
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Tarczyca: wole naczyniowe

A

wzmożony przepływ krwi, wyczuwalne drżenie i szmer naczyniowy -> typowe dla choroby Gravesa - basedowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Tarczyca: wole toksyczne i nietoksyczne

A

toksyczne - przebiega z jawną nadczynnością tarczycy

nietoksyczne - u chorych w okresie eutyreozy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Tarczyca: nadczynność objawy oczne

A
  • retrakcja powiek - wrażenie wpatrywania się
  • objaw Graefego
  • objaw Kochera
  • objaw Mobiusa
  • objaw Stellwaga
  • objaw Popowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Tarczyca: badanie fT3 i fT4

A

większe znaczenie ma fT4 bo fT3 jest hormonem wewnątrzkomórkowym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Tarczyca: TSH wartości i w ciąży ile powinno być

A

Przesiewowe ! i u nowordoków po 3. dniu życia
0,4-4,0 mlU/I
u planujących ciążę poziom powinnien wynosić < 2,5 mlU/I

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Tarczyca: kalcytonina

A

rozpoznanie i monitorowanie raka rdzeniastego tarczycy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Tarczyca: tyreoglobulina

A
  • wykrywanie pozostałości/ nawrotów zróżnicowanych raków tarczycy
  • nie ma znaczenia w rozpozniu
  • różnicowanie endogennej i egzogennej nadczynności tarczycy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Tarczyca: pc przeciwtarczycowe

A
  • przeciw 3 antygenom:
    1. rec TSH -> nadczynność - ChGB
    2. tyreoperoksydaza (anty-TPO) -> niedoczynność - Hashimoto
  1. tyreoglobulinie (anty-TG) -> niedoczynność - hashimoto
    wszystkie mogą występować u osób zdrowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Tarczyca: scyntygrafia różnicowanie przyczyn nadczynności

A
  • pojedyncze ognisko wzmożonego wychwytu - guzek autonomiczny
  • kilka ognisk wzmożonego wychwytu - wole guzkowe toksyczne
  • równomiernie zwiększony wychwyt - GB
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Tarczyca: scyntygrafia - wskazania

A

1 - różnicowanie przyczyn nadczynności tarczycy
2 - podejrzenie wola zamostkowego
3 - klasyfikacja do leczenia jodem promieniotwórczym
4 - ocena doszczętności operacji i wykrywanie przerzutów raka tarczycy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Tarczyca: biopsja aspiracyjna cienkoigłowa BAC - wskazania:

A
  1. ) KAŻDA zmiana >= 1 cm.
  2. ) - zmiany ogniskowe każdej wielkości, jeśli:
  3. 1 > KLINICZNE LUB RADIOLOGICZNE CZYNNIKI ZŁOŚLIWOŚCI
  4. 2 > PRZERUTY raka tarczycy do ww chłonnych lub odległe
  5. 3 > KALCYTONINA >GGN
  6. 4 > MUTACJA RET

nie wskazana:

  • zmiany < 5mm
  • torbiele proste
  • guzki gorące
  • zmiany o utkaniu gąbczystym >= 50% objętości
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Tarczyca: kliniczne czynniki ryzyka złośliwości zmiany

A
  • powiększenie węzłów chlonnych szyi
  • przerzuty do ww chłonnych lub przerzuty odległe z nieznanego ogniska
  • powiększanie się zmiany ogniskowej
  • guzek twardy, zrośnięty z otoczeniem
  • > 4 cm
  • chrypka
  • ekspozycja szyi na promieniowanie
  • wywiad rodzinny w kierunku raka tarczycy
  • wiek < 20 i > 60 lat
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Tarczyca: Ultrasonograficzne czynniki ryzyka złośliwości zmiany

A
  • cechy przerzutów do ww chłonnych szyi
  • cechy naciekania torebki tarczycy lub okolicznych narządów
  • mikrozwapnienia
  • nieregularne granice i zmiany
  • charakter lity i hipoechogeniczny
  • wysokość > szerokość
  • wzmożony, chaotyczny przepływ naczyniowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Tarczyca: jod jatrogennie

A

w postaci amiodaronu i środków kontrastowych -> może sie przyczynić do rozwoju wola, niedoczynności i nadzynności tarczycy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Tarczyca: zapotrzebowanie dzienne na jod norma i ciąża

A

N: 150 ug
ciąża i laktacja: 250ug (dlatego kobiety w ciąży suplementacja 150 ug/d)
dawka hamująca rozrost wola: 300-400 ug

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Tarczyca: wole nietoksyczne

A
  • najczęstsza choroba tarczycy
  • rozlane lub guzkowe
  • najczęstszą przyczyną na świecie - NIEDOBÓR JODY
  • w krajach ROZWINIĘTYCH - dominuje HASHIMOTO
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Tarczyca: wole guzkowe toksyczne

A
  • druga najczęstsza przyczyna ch. tarczycy
  • rozwija się stopniowo i bardzo powoli
  • najczęściej osoby w podeszłym wieku
  • objawy sercowe (napadowe migotanie przedsionków)
  • brak podłoża autoimmunolog i objawów pozatarczycowych
  • autonomizacja kom nieodwraalna -> leczenie radykalne (radiojod, operacyjne)
  • wynik niedoboru jodu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Tarczyca: niedobór jodu ewolucja zmian

A

niedobór jodu -> T4 L -> TSH H -> hiperplazja kom tarzycy (wole proste) i zwiększony obrót kom -> mutacje somatyczne -> lokalny rozrost klonów kom pęcherzykowych -> guzki (wole guzkowe nietoksyczne) -> autoaktywacja rec TSH -> nadczynność tarczycy -> wole guzkowe toksyczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Niedoczynność tarczycy: epidemiologia

A
  1. 5x częściej K
  2. najczęściej ch. Hashimoto (95% K, każdy wiek)
    - niedobór jodu na terenach niedoboru jodu
  3. 99% pierwotna niedoczynność tarczycy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Niedoczynność tarczycy: postacie

A 
1. subkliniczna
TSH H; fT4 i 3 w normie
2. klinicznie jawna
objawy + TSH H; fT4 L
3. przełom hipometaboliczny:
- hipotermia
- hipowentylacja
- śpiączka 
- TSH HH; fT4 LL
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Niedoczynność tarczycy: przyczyny zap tarczycy

A
  1. zapalenie tarczycy:
    a. Hashimoto !!
    b. podostre zap tarczycy
    c. poporodowe zap tarczycy
    d. niebolesne zapl tarczycy
58
Q

Niedoczynność tarczycy: przyczyny jatrogenne

A
  • całkowite lub subtotalne wycięcie tarczycy
  • leczenie I131
  • napromienianie okolicy szyi
  • polekowa niedoczynność tarczycy (amiodaron, kontrast)
59
Q

Niedoczynność tarczycy: przyczyny zaburzenia dostarczania jodu

A
  • nadmierna podąż
  • niedobór jodu
  • wyróżniamy też wrodzoną niedoczynność tarczycy
60
Q

Niedoczynność tarczycy: objawy

A

1.Spowolnienie procesów metabolicznych:
- spowolnienie rozkładu glikozaminoglikanów -> obrzęki
- spowolnienie klirensu LDL -> hipercholesterolemia
- osłabiona konwersja karotenu do wit A -> żółte zabarwienie skóry
2. przyrost mc
3. osłabienie, zmęczenie, zmniejszona tolerancja wysiłku, senność
spowolnienie
uczucie głodu
łatwe marznięcie
4. zimna, sucha skóra o żółtawym zabarwieniu
5. nadmierne rogowacenie naskórka np na łokciach
6. obrzęk śluzowaty, pogrubienie rysów twarzy, obrzęk powiek i rąk
- wlosy suche i lamliwe
7. bradykardia, niskie CTK, ciche tony serca, powiększenie sylwetki serca
8. przewlekłe zaparcie, wodobrzusze
9. z. ciesni nadgarstka, parestezje, osłabienie odruchów, osłabienie słuchu
10. zab miesiączkowania, niepłodność, zab wzwodu, ginekomastia
11. zab psychiczne: zmniejszona zdolność do skupienia uwgai, pseudodemencja, subkliczna lub jawna depresja, niestabilność emocjonalna

61
Q

Niedoczynność tarczycy: diagnostyka hipotyreoza pierwotna i centralna, jaka różnica w TSH

A

Pierwotna:
TSH: H
fT4: L

Centralna (wtórna):
TSH: L / N
fT4: L

62
Q

Niedoczynność tarczycy: diagnostyka inne badania dodatkowe

A
  1. niedokrwistość
  2. hiperlipidemia (spadek klirensu LDL)
  3. hiponatremia
63
Q

Niedoczynność tarczycy: leczenie

A
  • L-tyroksyna
  • rano na czczo 30-60min przed śniadaniem
  • rozpoczyna się od małej dawki
  • mniejsze u osób starszych i chorych na ukł sercowo-nacz
64
Q

Niedoczynność tarczycy: monitorowanie TSH

A
  • 6 msc po ustaleniu dawki
  • co 12 msc
  • 4-6tyg po zmianie dawki
65
Q

Niedoczynność tarczycy: Hashimoto

A
  • zap limfocytowe

- częściej u K (95%) - w każdym wieku

66
Q

Niedoczynność tarczycy: Hashimoto pc

A
  1. anty- TPO tyreoperoksydaza
  2. anty -Tg tyreoglobulina

kom pęcherzykowe niszczone przez cytotoksyczne limf T

67
Q

Niedoczynność tarczycy: Hashimoto zmiany w gruczole tarczycowym

A
  1. wole o wzmożonej konsystencji lub zanik gruczołu

2. hipotyreoza

68
Q

Niedoczynność tarczycy: Hashimoto ROZPOZNANIE

A
  1. ) wysokie miano anty-TPO/anty-TG
  2. ) NIEDOCZYNNOŚĆ
  3. ) WOLE

1+2 lub 1+3 decyduje o rozpoznaniu (jeśli brak 1. to BAC)

4) HIPOECHOGENICZNOŚĆ miąższu gruczołu w USG.
5) Naciek limfocytarny i obecność komórek Askanazy’ego w BAC

69
Q

Niedoczynność tarczycy: Hashimoto bac

A

naciek limfocytarny i obecność kom Askanazy’ego - rak onkocytarny , Hashimoto, G-B, wole wieloguzkowe

70
Q

Niedoczynność tarczycy: Hashimoto przełom hipometaboliczny

A
  • stan zagrożenia życia
  • końcowe stadium nielezonej niedoczynności
  • starsza otyła kobieta z narastającą stopniową sennością przechodzącą w stupor/ śpiączka
71
Q

Niedoczynność tarczycy: Hashimoto przełom hipometaboliczny objawy

A
  • żółtawo zabarwiona skóra
  • ochrypły głos
  • przerzodzpne włosy
  • opuchnięte powieki
  • niedrożność jelit
72
Q

Niedoczynność tarczycy: subkliniczna niedoczynność wskazania do leczenia substytucyjnego

A
  • ciąża (najlepiej oznaczać TSH i fT4)
  • TSH > 10 mIU/I
jesli TSH 5-10 to leczenie gdy:
> objawy niedoczynności
- anty-TPO H
- ChNS/ HF
- czynniki ryzyka ChNS/HF
- wole 
- cukrzyca 
jak wcześniej była rozpoznana choroba tarczycy to włączamy od TSH 4-5
73
Q

Niedoczynność tarczycy: leczenie w ciąży

A
  • dawke zwiększyc >= 30%

- suplementacja jodu 150 ug

74
Q

Nadczynność tarczycy: tyreotoksykoza def

A

nadmiar h. tarczycy wywołujący objawy kliniczne

75
Q

Nadczynność tarczycy: epidemiologia

A

K 10x częściej

  • główna przyczyna to choroba GB
  • 30-40% przypadków stanowi wole guzkowe toksyczne
76
Q

Nadczynność tarczycy: przyczyny - pobudzenie rec TSH

A
  • ChGB
  • wole guzkowe toksyczne
  • guzek autonomiczny pojedynczy
  • gruczolak przysadki
  • nabłoniak kosmówkowy (hCG)
  • tyreotoksykoza ciążowa (hCG)
77
Q

Nadczynność tarczycy: przyczyny - zwiększona masa kom pęcherzykowych lub nadmiar jodu

A
  • poamiodaronowa nadczynność tarczycy typu I
  • nadczynność tarczycy indukowana jodem
  • przerzuty raka tarczycy
78
Q

Nadczynność tarczycy: przyczyny - niekontrolowane uwalnianie h. z uszkodzonej tarczycy

A
  • faza 1 zap tarczycy de Quervaina
  • ostra faza ch. Hashimoto (Hashitoxicosis)
  • poamiodaronowa faza ch. tarczycy typu II
79
Q

Nadczynność tarczycy: przyczyny - zewnątrztarczycowe źródło h.t

A
  • przedawkowanie L-T4

- wole jajnikowe

80
Q

Nadczynność tarczycy: objawy

A
  • utrata mc
  • osłabienie
  • nietolerancja ciepła
  • obrzęki
  • niepokój, drażliwość
  • pobudzenie
  • trudność w skupieniu uwagi
  • bezsenność
  • zab maniakalne
  • drobnofaliste drżenie rąk
  • wzmożenie odruchów ścięgnistych
  • śpiączka
  • skóra ciepła, wilgotna
  • włosy cienkie, łamliwe, łatwo wypadające
  • miopatia tyreotoksyczna obejmująca mm dystalnych cz. kończyń i mm twarzy
  • zmniejszenie libido
  • rzadkie miesiączki
  • zab wzwodu
  • ginekomastia
81
Q

Nadczynność tarczycy: powiększona tarczyca + nadczynność ?

A

wole toksyczne

82
Q

Nadczynność tarczycy: wyczuwalne drżenie + szmer naczyniowy

A

rozpoznaj wole naczyniowe

83
Q

Nadczynność tarczycy:
TSH L
fT4, fT3 H
wzrost wychwytu w scyntygrafii tarczycy I-131

A
  1. rozlany wychwyt -> G-B

2. punktowy wychwyt -> guzek autonomiczny

84
Q

Nadczynność tarczycy:
TSH L
fT4, fT3 H
SPADEK wychwytu w scyntygrafii tarczycy I-131

A
  1. podostre zap tarczycy de Quervaina w fazie 1

2. egzogenna tyreotoksykoza

85
Q

Nadczynność tarczycy:
TSH H
fT4, fT3 H
wzrost wychwytu w scyntygrafii tarczycy I-131

A

wtórna nadczynność tarczycy

86
Q

Nadczynność tarczycy: inne odchylenia w bad lab

A
  • anemia mikrocytarna
  • zmniejszenie cholesterolu całk, LDL i TG
  • wzrost st fosfatazy zasadowej i st wapnia w surowicy
87
Q

Nadczynność tarczycy: leczenie tyreostatyki

A
  • hamowanie syntezy h. tarczycy
  • I rzut: Tiamazol (wyj. I trymestr ciąży -> propylotiouracyl)
  • nie mają wplywu na wcześniej zsyntezowane hormony: działają dopiero po 1-3tyg
88
Q

Nadczynność tarczycy: leczenie - tyreostatyki kiedy bezwzględnie należy zaprzestać stosowania ?

A
  1. agranulocytoza < 500/ul
  2. ostre zap wątroby (po propylotiouracylu)
  3. żółtaczka cholestatyczna (po tiamazolu)
  4. zap. naczyń z obecnością ANCA
89
Q

Nadczynność tarczycy: leczenie - B-blokery

A
  • przyspieszają ustąpienie objawów choroby

- propranolol - dod blokuje konwersję T4 do T3

90
Q

Nadczynność tarczycy: jod w jodku potasu (płyn Lugola)

A
  • zmniejsza syntezę i wydzielanie h. tarczycy

- stosowane wyłącznie w przełomie tarczycowym

91
Q

Nadczynność tarczycy: leczenie, a węglan litu

A
  • hamuje uwalnianie HT z cząsteczki tyreoglobuliny

- wymaga kontroli st w surowicy

92
Q

Nadczynność tarczycy: leczenie jodem promieniotwórczym

A

mechanizmem terapii jest gromadzenie 131 I.

  • w kom pęcherzykowych obniżona jodochwytność sprawia, że kom nie pobierają jodu i są niewrażliwe na tę metodę leczenia
  • promieniowanie beta powoduje zwłóknienie i niedokrwienie gruczołu
93
Q

Nadczynność tarczycy: leczenie jodem promieniotwórczym - przeciwwskazania

A
  • ciąża i karmienie
  • ciąża w ciągu 6 msc
  • podejrzenie neo złośliwego tarczycy
  • orbitopatia tarczycowa
  • niezdolność do przestrzegania niezbędnych środków ostrożności
  • przez okres 1-2 tyg unikać kontaktu z małymi dziećmi po promieniowanie
94
Q

Nadczynność tarczycy: leczenie jodem promieniotwórczym - przygotowanie

A
  • przygotowanie tyreostatykami do eutyreozy
  • zaprzestanie stosowania środków obniżających jodochwytność
  • należy ocenić jodochwytność tarczycy (scyntygrafia)
95
Q

Nadczynność tarczycy: leczenie jodem promieniotwórczym - powikłania wczesne

A
  • zap tarczycy
  • zaostrzenie nadczynności tarczycy
  • nasilenie oftalmopatii
  • przemijająca niedoczynność tarczycy
  • przełom tarczycowy
96
Q

Nadczynność tarczycy: leczenie jodem promieniotwórczym - powikłania późne

A
  • niedoczynność tarczycy i przytarczyc
97
Q

Nadczynność tarczycy: zabiegi chirurgiczne

A
  • operacja w okresie eutyreozy
  • w stanie nadczynności zagraża przełomem tarczycowym
  • jeśli zabieg pilny -> leki tyreostatyczne i B-blokery
98
Q

Nadczynność tarczycy: kobiety w ciąży

A
  • rozpoznajemy przez H fT4
  • pc anty-TSHR przechodzą przez łożysko i mogą wywolać przejściową nadczynność tarczycy noworodka
  • II, III trymestr - tiamazol I - PTU
99
Q

Nadczynność tarczycy: G-B szczyt zachorowań

A

20-40 rż - i wtedy też najczęściej pełnoobjawowa hipertyreoza

100
Q

Nadczynność tarczycy: G-B czynniki ryzyka

A
  • predyspozycje genetyczne
  • palenie tytoniu
  • stres
  • estrogeny
101
Q

Nadczynność tarczycy: G-B objawy

A
  • wole naczyniowe
  • wytrzeszcz
  • obrzęk przedgoleniowy (objaw patognomoniczny)
  • akropachia tarczycowa
102
Q

Nadczynność tarczycy: G-B kryteria rozpoznania

A
  1. nadczynność tarczycy + pc anty - TSHR
  2. nadczynnośc tarczycy + orbitopatia/ dermatopatia tarczycowa
  3. nadczynność + wole naczyniowe w USG
  4. izolowana orbitopatia tarczycowa + pc anty-TSHR
103
Q

Nadczynność tarczycy: G-B leczenie

A
  1. tyreostatyki
    - przez 1-2 lata
    - próba zmniejszenia lub odstawienia dawki
    - zazwsze zaczynamy na co najmniej 3-6 tyg do stanu eutyreozy
  2. terapia radiojodem 131 I:
    - leczenie radykalne z wyboru
    - pc przy umiarkowanej i ciężkiej orbitopatii
    - u 75% wystarcza jedno podanie
  3. operacyjne:
    - jeśli ciężka orbitopatia lub duże wole
104
Q

Nadczynność tarczycy: guzek pojedynczy autonomiczny

A
  • gruczolak/ guzek hiperplastyczny
  • mutacja somatyczna rec TSH/ genu kodującego białko G
  • 5-10% guzków tarczycy
  • nie ma związku z podażą jodu
105
Q

Nadczynność tarczycy: guzek pojedynczy autonomiczny diagnostuka

A
  • USG

- scyntygrafia - guzek gorący (niskie ryzyko raka), przy średnicy < 3 cm można nie robić BAC

106
Q

Nadczynność tarczycy: guzek pojedynczy autonomiczny leczenie

A
  • terapia jodem promieniotwórczym

- przed leczeniem st TSH powinno być < 0,1

107
Q

Nadczynność tarczycy: Poamiodaronowa nadczynność tarczycy (AIT)

A
  1. AIT typ I - u osób ze wcześniejszą chorobą tarczycy i jest wywołane jodem w czast amiodaronu
  2. AIT typ II wynika z zap tarczycy wywołanego przez amiodaron i uwolnienia h. tarczycy z uszkodzonych kom
108
Q

Nadczynność tarczycy: wskazania do leczenia subklinicznej nadczynności

A
  • > 65 rż
  • dod choroba sercowo- naczyniowa, osteoporoza lub menopauza
  • objawy nadczynności tarczycy
109
Q

Nadczynność tarczycy: Przełom tarczycowy

A
  • stan zagrożenia życia
  • śmiertelność 30-50%
  • nieleczona/ nierozpoznana nadczynność
110
Q

Nadczynność tarczycy: Przełom tarczycowy - czynniki wywołujące

A
  • infekcja
  • operacja
  • uraz
  • poród
  • leki
  • nadmierna dawka hormonów tarczycy
111
Q

Nadczynność tarczycy: Przełom tarczycowy objawy

A
  • kołatanie serca
  • nudności/ wymioty
  • biegunka
  • nietolerancja ciepła
  • potliwość
  • dod
  • zab świadomości
  • gorączka > 38-40 st
  • odwodnienie
  • drżenie mięśniowe
  • pobudzenie lub wzmożona senność aż do śpiączki
112
Q

Nadczynność tarczycy: Przełom tarczycowy kryteria Burcha i Wartofsky’ego

A 
ocena ryzyka i rozpoznanie 
1. Temp ciała 
38-38,5 5pky
38,6-39 10 pkt 
39,1-39,5 15 pkt 
39,6 - 40 20 pkt 
40,1 - 40,6 25 pkt 
> 40,6 30 pkt
2. objawy ze strony ukł nerwowego 
- łagodne (pobudzenie) 10
- umairkowane (majaczenia, psychoza) 20 
- ciężkie (drgawki, śpiączka) 30
3. zab ze strony ukł pokarmowego (0-20)
4. tachykardia 
- >140 25
5. zastoinowa niewydolność serca 
- ciężka (obrzęk płuc) 15
6. migotanie przed 
- obecne 10
7. choroby współistniejące 
- obecne 10

> 45 przełom bardzo prawdopodobnny
25-45 przełom zagrażający

113
Q

Nadczynność tarczycy: Przełom tarczycowy leczenie

A
  • tiamazol iv
  • jod
  • B-bloker
  • hydrokortyzon
  • lit
  • zimne okłady, paracetamol - salicylany przeciwwskazane !
  • jesli drgawki to fenobarbiatl
114
Q

Zapalenie tarczycy: podział

A
  1. ostre:
    - ropne
    - nieropne
  2. podostre - choroba de Quervaina
115
Q

Zapalenie tarczycy: ostre bak

A
  • gł u dzieci i młodych dorosłych
  • zak drogą krwiopochodną wskutek zakażenia przyległych tkanek
  • paciorkowce (s. pyeogenes) i gronkowce (s. aureus)
116
Q

Zapalenie tarczycy: ostre bak objawy

A
  • ból i obrzęk tarczycy
  • ropień tarczycy
  • powiększenie okolicznych ww chlonnych
  • gorączka i dreszcze
  • zaczerwienienie i ocieplenie skóry nad tarczycą
117
Q

Zapalenie tarczycy: ostre bak - bad lab

A
  • OB, CRP H
  • leukocytoza
  • TSH, fT4 w normie = eutyreoza
118
Q

Zapalenie tarczycy: ostre bak - bad obrazowe

A
  • ogniskowa hipoechogeniczność tarczycy w USG
  • obszar zimny w scyntygrafii (spadek jodochwytności)
  • w bad cytologicznym - wysięk ropny
119
Q

Zapalenie tarczycy: ostre bak - leczenie

A
  1. hospitalizacja
  2. antybiotykoterapia:
    - cefazolina (MSSA)
    - wankomycyna (MRSA)
    - penicylina/ ceftriakson (pacirokowce)
  3. chirurgiczny drenaż ropnia
120
Q

Zapalenie tarczycy: podostre zapalenie tarczycy - epidemiologia

A

= choroba de Quervaina/ olrzymiokomórkowe, ziarniniakowate, granulocytowe zap tarczycy

  • dotyczy gł osób dorosłych
  • K 2-6x częściej
  • częściej jesień- zima
121
Q

Zapalenie tarczycy: podostre zapalenie tarczycy - etiologia

A
  • wirusowa
  • chorobę zazwyczaj poprzedza zapalenie wirusowe GDO
  • występuje skłonnośc genetyczna
122
Q

Zapalenie tarczycy: podostre zapalenie tarczycy - objawy

A
  1. obrzęk tarczycy
  2. gorączka 38-40 st
  3. ból i tkliwość tarczycy
    + objawy zab pracy tarczycy
123
Q

Zapalenie tarczycy: podostre zapalenie tarczycy - przebieg

A
  • czterofazowy (nadczynnpść, prawidłowa czynność, niedoczynność i prawidłowa czynność)
  • trwa kilka tyg - msc
  • ustępuje samoistnie
  • może nawracać
124
Q

Zapalenie tarczycy: podostre zapalenie tarczycy - badania

A
  • OB, CRP H
  • TSH, HT zależne od fazy
  • niezonaczane/ małe st pc przeciwtarczycowych
  • rozlana lub ogniskowa hipoechogeniczność tarczycy z obniżonym przepływem krwi w USG
  • bardzo mała jodochwytność w scynty
  • w bad cytologicznym: granulocyty obojętnochłonne z charakterystycznymi kom. olbrzymimi oraz kom nabłonkowatymi
125
Q

Zapalenie tarczycy: podostre zapalenie tarczycy - kryteria rozpoznania

A
  1. kryteria główne - wszystkie muszą być spełnione:
    - istotny wzrost OB/CRP
    - typowy obraz USG (hipo, spadek przepływu)
    - potwierdzenie cytologiczne w BAC (kom. olbrzymie)
  2. kryteria dodatkowe; co najmniej 1
    - twarde lub bolesne powiększenie tarczycy w I fazie
    - obniżenie jodochwytności w scynty
    - nadczynność w I fazie choroby
126
Q

Zapalenie tarczycy: podostre zapalenie tarczycy - leczenie

A
  • objawowe
  • na ból i zapalenie: ASA, NLPZ, GKS
  • propranolol w fazie nadczynności, L-T4 w fazie niedoczynności
127
Q

Nowotwory tarczycy: epidemiologia

A
  • częściej u K
  • szczyt zachorowania 40-50 rż
  • 90% brodawkowaty !!! i pęcherzykowy
  • raki zróżnicowane odpowiadają na TSH i gromadzą jod -> radiojodem terapia
128
Q

Nowotwory tarczycy: czynniki ryzyka

A
  1. płeć żeńska
  2. wiek > 40 rż
  3. podaż jodu:
    niedobór - rak pęcherzykowy
    nadmiar/ odpowiednia podaż -> brodawkowaty
  4. ekspozycja na promieniowanie jonizujące
  5. onkogeny:
    - BRAF - brodawkowaty
    - RET - rdzeniasty
  6. dziedziczenie
    - 1/4 rdzeniastych to neo dziedziczne
129
Q

Nowotwory tarczycy: podział

A
  1. z kom pęcherzykowatych tarczycy:
    a. zróżnicowane:
    - brodawkowaty
    - pęcherzykowy
    b. niezróżnicowane (anaplastyczne)
  2. z kom. przypęcherzykowych C tarczycy:
    - rak rdzeniasty 5%
130
Q

Nowotwory tarczycy: rak brodawkowaty

A
  • najczęściej !
  • jeśli szyja napromieniowana w dzieciństwie
  • częściej na terenach odpowiedniej/ zwiększonej podaży jodu
  • przerzutuje drogą chłonną
131
Q

Nowotwory tarczycy: rak brodawkowaty obraz BAC

A
  • jądra z “matowego szkła”/ “oczy sierotki Ani”

- pseudowtręty

132
Q

Nowotwory tarczycy: rak brodawkowaty - mikrorak tarczycy

A
  1. pojedyncze ognisko raka brodawkowatego
  2. rozp w bad pooperacyjnym
  3. wymiar < 1 cm
  4. brak przerzutów
    - nie wymaga leczenia
    - kontrola USG po 6, 12 msc, a następnie co 12 msc przez 5-10 lat
    - monitorowanie dynamiki zmian stężenia Tg
133
Q

Nowotwory tarczycy: rak pęcherzykowy

A
  • 20-30% przypadków
  • zwiększona częstość na terenach niedoboru jodu
  • przerzutuje drogą naczyń krwionośnych
  • rozpoznnaie tylko bad histologicznym
134
Q

Nowotwory tarczycy: rak rdzeniasty

A
  • z kom przypęcherzykowych - kom C
  • wydziela kalcytoninę
  • szczyt 50-60 rż
  • sporadyczny 75%
  • rodzinny 25%
135
Q

Nowotwory tarczycy: rak rdzeniasty - co produkuje oprócz kalcytoniny

A
  • ACTH (objawy z. cuchinga)
  • VIP (biegunki)
  • serotoninę (zaczerwienienie twarzy)
  • somatostatynę
  • CEA
136
Q

Nowotwory tarczycy: rak rdzeniasty - mutacja RET

A
  • mutacja germinalna odpowiada za przypadki rodzinne
  • potwierdzenie nosicielstwa wskazaniem do profilaktycznej operacji tarczycy
  • bad w kierunku mutacji jest konieczne u wszystkich krewnych Ist
  • ryzyko rozwoju raka rdzeniastego u nosicieli > 95%
137
Q

Nowotwory tarczycy: rak anaplastyczny

A
  1. bardzo złe rokowanie (6-12 msc od pierwszych objawów do zgonu)
  2. bardzo szybki wzrost
  3. rozpoznanie często już w stadium nieresekyjnym
  4. brak możliwości leczenia radiojodem 131I
138
Q

Nowotwory tarczycy: leczenie operacyjne

A
  • totalna strumektomia + zajęte ww chłonne

- wyj. mikrorak

139
Q

Nowotwory tarczycy: leczenie -Jod 131

A
  • raki zróżnicowane
  • pooperacyjna eliminacja pozostałości tarczycy
  • leczenie raka nieoperacyjnego
  • zniszczenie przerzutów gromadzących jod
140
Q

Nowotwory tarczycy: leczenie molekularne

A
  • w raku rdzeniastym

- swoiste inh kinaz tyrozynowych

Interna - rozdziałami; (18 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions