Pulmonologia 2 Flashcards
Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): podzial ze względu na czas trwania
- ostry < 12 tyg
- wirusowy < 7 dni
- nieiwrusowy - objawy nasilają się po 5 dniach lub trwają dłużej niż 10 dni - przewlekły > 12 tyg
- z polipami
- bez polipów
Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): etiologia
- Rynowirusy (50%)
- wirus grypy
- S. pneumoniae
- H. influenzae
- M. Catarrhalis
- inne bak
- grzyby
Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): objawy podmiotowe
1 - WYCIEK Z NOSA 2 - ZATKANIE NOSA 3 - KASZEL 4 - ZABURZENIA WĘCHU 5 - ból głowy lub uczucie rozpierania w okolicy chorej zatoki
Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): objawy przedmiotowe
- gorączka/ stan podgorączkowy
- zaczerwienienie i obrzęk bł śluzowej, wydzielina z nosa i na tylnej ścianie gardła
- obrzęk powiek
- tkliwość uciskowa okolicy chorej zatoki
Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): leczenie
- objawy < 5 dni - lecz objawowo
- objawy > 10 dni lub po 5 dniach nasilenie -> GKS donosowo -> brak poprawy po 14 dniach -> skierowanie do specjalisty
- jeśli zap ciężkie -> antybiotyk + GKS donosowo i kierujemy do specjalisty przy braku poprawy po 48h
Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): HOSPITALIZACJA
- obrzęk pwoiek
- przemieszczenie gałki ocznej
- podwójne widzenie
- zab ruchomość gałki ocznej
- pogorszenie ostrości widzenia
- bardzo silny jedno- lub obustronny ból głowy w ok czołowej
- objawy ZOMR
- zab świadomości
Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): antybiotyk
Amoksycylina 1,5-2g co 12h (II rzut: Amosky + KA)
Ostre zapalenie gardła i migdałków: czynniki etiologiczne dorośli i dzieci
u dorosłych;
- wirusy 90-95%
u dzieci
- wirusy oraz S. pyogenes PBHA - angina paciorkowcowa
Ostre zapalenie gardła i migdałków: czynniki ryzyka
- upośledznie odporności
- PBHA - kontakt z chorym lub bezobjawowym nosicielem: wiek 5-15 lat
- EBV - dzieci i młodzież
- Fusobacterium necrophorum - dorośli jeśli brak higieny jamy ustnej
- N. gonorrhoeae - seks oralny
Ostre zapalenie gardła i migdałków: objawy zap paciorkowcowego
- nagły początek
- silny ból gardła i ból podczas połykania
- ból głowy, czasem ból brzucha, nudności i wymioty
- gorączka (>38st)
- zap gardła i migdałków podniebiennych
- wyraźnie odgraniczone skupiska wysięku na migdałkach
- krwistoczerwony i obrzęknięty języczek podniebienny
- język początkowo obłożony, później malinowy
- wybroczyny na bł śluzowej podniebienia
- tkliwe, powiększone ww chłonne szyjne przednie
Ostre zapalenie gardła i migdałków: objawy zap wirusowego
- zapalenie i ból gardła
- ból głowy, mm i stawów
- niewielka gorączka lub w normie
- nieżyt nosa, kaszel, chrypka
Ostre zapalenie gardła i migdałków: w zależności od etiologii, specyficzne objawy
- adenow. - zap spojówek
- enterowirusy, HSV-1 - wyraźne owrzodzenia bł śluzowej jamy ustnej lub biegunka
- mono zakaźna - uogólnione powiększenie ww ch. i śledziony
- HSV-1 - bolesne powiększenie ww ch. przedniego trójkąta szyi
Ostre zapalenie gardła i migdałków: przebieg naturalny
- zap wirusowe ustępują zwykle w ciągu 3-7 dni
- zap paciorkowcowe ustępują w ciagu 3-4 dni (nawet bez antybiotyku)
Ostre zapalenie gardła i migdałków: rozpoznanie
- szybkie testy na obecność antygenu PBHA: ujemny wynik wyklucza zak u dorosłych
- posiew wymazu z gardła i migdałków
Ostre zapalenie gardła i migdałków: skala Centora
temp > 38 +1 brak kaslzu +1 powiększone ww chłonne szyjne przednie +1 wysięk na migdałkach i ich obrzęk +1 wiek: 3-14 lat + 1 15-44 lata 0 >45 lat -1
w wypadku 2-3 pkt -> szybki test PBHA
>=4 pkt -> antybiotyk
Ostre zapalenie gardła i migdałków: leczenie
- penicylina fenoksymetylowa 1mln IU co 12h przez 10 dni
* ew. penicylina benzatynowa 1,2 mln j. im jednorazowo - cefalosporyny I generacji (cefadroksyl, cefaleksyna)
- Makrolidy - u chorych nadwrażliwych na penicyliny ale szybko narasta oporność
- Klindamycyna - jeśli leczenie nieskuteczne
Ostre zapalenie gardła i migdałków: jakich antybiotyków nie stosujemy?
KAT! -
- Kotrimoksazol
- Aminoglikozydy
- Tetracykliny
Ostre zapalenie gardła i migdałków: powikłania w zap paciorkowcowym
- powikłania ropne - ropień okołogardłowy, ropne zap ww chłonnych szyjnych, ropne zap ucha środkowego i/ lub wyrostka sutkowatego, ropne zap zatok przynosowych
- bakteriemia, zap płuc, ZOMR - późne powikłania immunologiczne:
- gorączka reumatyczna
- oste kłębuszkowe zap nerek
Błonica: definicja
ostra bak choroba zakaźna wywołana przez maczugowca błonicy - Corynebacterium diphtheriaw - dotyczące zwykle GGO lub skóry powodująca czaszem uszkodzenie serca, ukł nerwowego lub nerek
Błonica: objawy
charakterystyczne szarobrązowe błony ściśle przylegające do błony śluzowej GDO, przy próbie ich usunięcia pojawia się krwawienie
ogólne: gorączka, narastające osłabienie, ból mięśni, apatia
Błonica: postać gardłowa !
- cuchnący oddech
- ból gardła
- trudności w połykaniu
- ślinotok
- bolesne powiększenie ww chłonnych w ciężkich przypadkach masywny obrzęk tkanek miękkich szyi - szyja bawola = Nerona
- ryzyko aspiracji oderwanych fragm błon rzekomych i uduszenia
Błonica: inne postaci
- błonica nosa:
- surowiczo-krwista, ropna lub krwisto-ropna wydzielina z nosa
- błony rzekome o niewielkim zasięgu - błonica krtani i tchawicy - zwężenie dróg oddechowych przez błony rzekome i obrzęl
- chrypka, bezgłos, świst wdechowy, głośny “szczekający” kaszel, duszność - błonica skóry:
- owrzodzenie przyranne pokryte szarym nalotem
Błonica: rozpoznanie
- obraz kliniczny (postać skórna wymaga potwierdzenia bakteriologicznego)
- preparat bezpośredni z błon szekomych
- w zależności od postaci: PMR, EKG, oznaczenie troponin
Błonica: leczenie przyczynowe
- antytoksyna końska - jak najszybciej na podstawie obrazu klinicznego
- antybiotykoterapia - penicylina prokainowa lub erytromycyna
- szczepienie w okresie rekonwalescencji
Błonica: leczenie objawowe
- mechaniczne usunięcie błon rzekomych
- wczesna intubacja
- elektrostymulacja serca
- jak zap wsierdzia - wymiana zajętej zastawki
- w razie porażenia mm gardła - żywienie przez zgłębnik, pozycja z uniesioną górną połową ciała
Błonica: powikłania - zmiany w sercu
- zapalenie mm sercowego
- zab przewodzenia rytmu
- ostra niewydolność serca
po przechorowaniu może pozostać trwałe uszkodzenie mm sercowego
Błonica: powikłania - zmiany w ukł nerwowym
- porażenie podniebienia miękkiego i mm gardła
- porażenie innych nerwów czaszkowych, szczególnie okoruchowego i nerwów rzęskowych
- porażenie mm oddechowych
- neuropatia czuciowa typu “rękawiczek i skarpetek”
Błonica: powikłania - inne
- martwica cewek nerkowych
- niedrożność dróg oddechowych
- bak zap płuc
- choroba posurowicza
Błonica: profilaktyka
- szczepienie
- poekspozycyjna - dawka przypominająca szczepionki, jeśli od ostatniego szczepienia minęło > 5 lat + profilaktyka antybiotykowa
- obowiązkowe zgłaszanie zachorowań i izolacja chorych ( do uzyskania ujemnych posiewów)
Zapalenie krtani: podział ze względu na czas trwania
- ostre < 3 tyg:
- zakażenie - zwłaszcza wirusowe
- nadużycie głosu, czynniki drażniące - przewlekłe > 3 tyg
- następstwo zap ostrego
- refluks żołądkowo- przełykowy
- rzadko ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń
Zapalenie krtani: objawy
- dyskomfort przy mówieniu lub połykaniu
- kaszel
- chrypka (> 3 tyg wskazana do konsultacji laryngolog)
- gorączka ( w przypadku zakażenia)
- niekiedy stridor
Zapalenie krtani: leczenie
- oszczędzanie głosu
- nawilżanie powietrza
- zaprzestanie palenia tytoniu + wyeliminowanie czynników drażniących
- NLPZ po + w razie obrzęku faldów głosowych GKS
Rak krtani: epidemiologia
- najczęstszy neo GIS
- 95% płaskonabłonkowy
M > 50 rż palący tytoń - zmiany przedrakowe:
- leukoplakia (dysplazja nabłonka)
*pachydermia (zgrubienie nabłonka)
*brodawczaki
Rak krtani: objawy
- przewlekła chrypka (rak głośni)
- ból gardła przy połykaniu promieniujący do ucha (rak nagłośni)
- niekiedy guz szyi i powiększone ww chłonne szyi
Rak krtani: rozpoznanie
- badanie palpacyjne krtani
- laryngoskopia
- bad histologiczne - ostateczne rozpoznanie
- USG, RTG, TK, MRI, PET
Rak krtani: leczenie
- napromienianie - przypadki wcześnie wykryte
- częściowe albo całkowite wycięcie krtani - przypadki zaawansowane
- radioterapia i chemioterapia paliatywna
Ostre zapalenie oskrzeli: definicja
- ostre zak układu oddechowego z kaszlem trwającym < 3 tyg
- rozpoznawane po wykluczeniu zap płuc
Ostre zapalenie oskrzeli: etiologia
- wirusy oddechowe (90%):
grypa A i B, paragrypa, RSV, koronawirusy, adenowirusy i rynowirusy - Bakterie (10%)
Bordetella pertussis, Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae
Ostre zapalenie oskrzeli: objawy
- kaszel, wykrztuszanie śluzowej lub ropnej wydzieliny
- gorączka, ból mięśni
- możliwe świsty i furczenia nad polami płucnymi, czasami świszczący oddech
- przejściowa nieswoista nadreaktywnośc oskrzeli, która przemija w ciągu kilku tyg
Ostre zapalenie oskrzeli: rozpoznanie
Wykluczenie zap płuc! przeciw któremu przemawia:
- HR < 100/min
- RR < 24/min
- temp ciała < 38 st
- nieobecność zmian wskazujących na naciek zapalny w bad przedmiotowym
gdy >=1 warunki niespełnione to RTG klatki
Ostre zapalenie oskrzeli: leczenie
- przeciwgorączkowe + przeciwkaszlowe (u dzieci: lewodropropizyna)
Krztusiec: definicja
bakteryjna choroba zakaźna przebiegająca pod postacią zap oskrzeli , o przewlekającym się charakterze, z ciężkimi napadami kaszlu
Krztusiec: patogeneza
- Bordetella pertusis -> toksyna krztuścowa
- powoduje martwicę nabłonka dróg oddechowych (zwłaszcza w tchawicy) czego skutkiem jest zab wydzielania śluzu (gęsty i lepki) i silne pobudzenie odruchu kaszlowego
Krztusiec: obraz kliniczny
- okres nieżytowy (1-2 tyg)
- objawy grypopodobne
- pod koniec kaszel suchym stopniowo staje się napadowy - okres napadowego kaszlu (4-6tyg):
- napady duszącego NIEPRODUKTYWNEGO kaszlu, zakończonego głębokim wdechem z głośnym świstem krtaniowym przypominającym “pianie”, występujący seriami - okres zdrowienia (3-4 msc) - kaszel stopniowo ustępuje
Krztusiec: rozpoznanie
- podejrzenie choroby na podst obrazu klinicznego
- pewne rozpoznanie na podstawie badań serologicznych lub mikrobiologicznych
jeśli chory ma typowe objawy i miał kontakt z chorym na krztusiec potwierdzony badaniami, Nie wymaga dodatkowych badań !
- w morfologii: leukocytoza z przewagą limfocytów
Krztusiec: antybiotykoterapia
Makrolidy:
- azytromycyna
- klarytromycyna
- erytromycyna
- jak nietolerancja to kotrimoksazol
Krztusiec: profilaktyka
- szczepienie ochronne
- poekspozycyjna osób z kontaktu - profilaktyka antybiotykowa
- obowiązkowe zgłaszanie zachorowań i izolacja chorych
Zapalenie płuc: drobnoustroje nietypowe
- Mycoplasma pneumoniae
- Chlamydophila pneumoniae
- Chlamydia psittaci
- Coxiella burnetii
- Legionella pneumophila
Pozaszpitalne zapalenie płuc: definicja
objawy ostrego zak DDO oraz zacienienie w RTG klatki
*def ta nie dotyczy pacjentów onkologicznych, z AIDS, hospitalizowanych w ciągu ostatnich 14 dni
Pozaszpitalne zapalenie płuc: etiologia
- S. pneumoniae
- H. infuenzae
- Mycopasma pneumoniae
u 25% koinfekcja
Pozaszpitalne zapalenie płuc: S. pneumoniae
- dwoinkowe zap płuc
- może powodować: ZOMR, zap ucha środkowego i wyrostka sutkowatego , zap zatok, opłucnej, otrzewnej, rogówki, stawów, bakteriemii i sepsy
Pozaszpitalne zapalenie płuc: objawy podmiotowe
- nagły początek
- gorączka, dreszcze, poty
- ból w klatce o charakterze opłucnowym
- kaszel, niekiedy wykrztuszaie ropnej plwociny
- duszność
Pozaszpitalne zapalenie płuc: objawy przedmiotowe
- Tachypnoe
- Tachykardia
- nad naciekiem zapalnym: stłumienie odgłosu opukowego, rzężenia drobnobańkowe, wzmożone drżenie głosowe, ew szmer oskrzelowy
- jeśli płyn w opłucnej to stłumienie odgłosu opukowego, zniesienie drżenia głosowego, osłabienie szmerów oddechowych
Pozaszpitalne zapalenie płuc: kryteria rozpoznania
- ostre zak dolnych dróg oddechowych - kaszel i >=1 objaw (duszność, ból opłucnowy, krwioplucie)
- zlokalizowane objawy w badaniu przedmiotowym kl piersiowej
- > =1 z objawów ogólnoustrojowych: poty, dreszcze, ból mięśni, temp ciała > 38 st
- nie ma innej przyczyny
Pozaszpitalne zapalenie płuc: CRB-65
- splątanie
- oddechy > 30/min
- SBP < 90 mmHg, Rozkurczowe < 60 mmHg
- wiek > 65 lat
3 lub 4 czynniki -> do szpiatal
1-2 czynniki - rozważ czy szpital
Pozaszpitalne zapalenie płuc: skala CURB 65
- Urea - st. mocznika > 7mmol/l
3 czynniki - PZP ciężkie - szpiatl i ICU
Pozaszpitalne zapalenie płuc: RTG w zależności od etiologii
- pneumokoki - lity naciek zajmujący segment lub płat, widoczny bronchogram powietrzny
- Gronkowce - zmiany wieloogniskowe z tendencją do rozpadu z tworzeniem licznych ropni i cienkościennych torbieli
- K. pneumoniae - zmiany w płatach górnych, zwłaszcza w prawym płacie, często cechy rozpadu
Pozaszpitalne zapalenie płuc: zalecenia ogólne
- niepalenie
- odpoczynek
- dużo płynów
- Paracetamol
- Tlenoterapia pod kontrolą sat
Pozaszpitalne zapalenie płuc: antybiotykoterapia
- empirycznie - amoksycylina
- S.pneumoniae - amoksycylina + penicylina benzylowa
- M. pneumoniae i Ch. pneumoniae - klarytromycyna, erytromycyna, azytromycyna
- L. pneumophila - lewofloksacyna
- S. aurerus MSSA - kloksacylina
- S. aurerus MRSA - wankomycyna, linezolid
- H. influenzae - amoksycylina, ampisyclina, Augmentin
- K. pneumoniae - cefuroksym, cefotaksym,
Pozaszpitalne zapalenie płuc: czas leczenia
- nieciężki i niepowikłany przebieg 5 dni lub 3 dni dłużej niż obecna jest gorączka
- ciężkie o nieustalonej etiologii 7-10 dni
- PZP wywołane przez L. pneumophila, gronkowca, P. aeruginosa, A. baumannii lub Gram - ujemne pałeczki jelitowe 14-21 dni
Pozaszpitalne zapalenie płuc: kiedy NIE wypisujemy ze szpitala ?
jeśli min 2 z poniższych:
- T > 37,5
- RR >= 24/min
- HR > 100/min lub ctk skurczowe <=90 mmHg
- SpO2 < 90%
- zab świadomości
- niezdolność do samodzielnego jedzenia