Pulmonologia 2 Flashcards

1
Q

Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): podzial ze względu na czas trwania

A
  1. ostry < 12 tyg
    - wirusowy < 7 dni
    - nieiwrusowy - objawy nasilają się po 5 dniach lub trwają dłużej niż 10 dni
  2. przewlekły > 12 tyg
    - z polipami
    - bez polipów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): etiologia

A
  • Rynowirusy (50%)
  • wirus grypy
  • S. pneumoniae
  • H. influenzae
  • M. Catarrhalis
  • inne bak
  • grzyby
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): objawy podmiotowe

A
1 - WYCIEK Z NOSA
2 - ZATKANIE NOSA
3 - KASZEL
4 - ZABURZENIA WĘCHU
5 - ból głowy lub uczucie rozpierania w okolicy chorej zatoki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): objawy przedmiotowe

A
  1. gorączka/ stan podgorączkowy
  2. zaczerwienienie i obrzęk bł śluzowej, wydzielina z nosa i na tylnej ścianie gardła
  3. obrzęk powiek
  4. tkliwość uciskowa okolicy chorej zatoki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): leczenie

A
  • objawy < 5 dni - lecz objawowo
  • objawy > 10 dni lub po 5 dniach nasilenie -> GKS donosowo -> brak poprawy po 14 dniach -> skierowanie do specjalisty
  • jeśli zap ciężkie -> antybiotyk + GKS donosowo i kierujemy do specjalisty przy braku poprawy po 48h
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): HOSPITALIZACJA

A
  • obrzęk pwoiek
  • przemieszczenie gałki ocznej
  • podwójne widzenie
  • zab ruchomość gałki ocznej
  • pogorszenie ostrości widzenia
  • bardzo silny jedno- lub obustronny ból głowy w ok czołowej
  • objawy ZOMR
  • zab świadomości
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Nieżyt nosa i zatok przynosowych (NNZP): antybiotyk

A

Amoksycylina 1,5-2g co 12h (II rzut: Amosky + KA)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Ostre zapalenie gardła i migdałków: czynniki etiologiczne dorośli i dzieci

A

u dorosłych;
- wirusy 90-95%
u dzieci
- wirusy oraz S. pyogenes PBHA - angina paciorkowcowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Ostre zapalenie gardła i migdałków: czynniki ryzyka

A
  1. upośledznie odporności
  2. PBHA - kontakt z chorym lub bezobjawowym nosicielem: wiek 5-15 lat
  3. EBV - dzieci i młodzież
  4. Fusobacterium necrophorum - dorośli jeśli brak higieny jamy ustnej
  5. N. gonorrhoeae - seks oralny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Ostre zapalenie gardła i migdałków: objawy zap paciorkowcowego

A
  1. nagły początek
  2. silny ból gardła i ból podczas połykania
  3. ból głowy, czasem ból brzucha, nudności i wymioty
  4. gorączka (>38st)
  5. zap gardła i migdałków podniebiennych
  6. wyraźnie odgraniczone skupiska wysięku na migdałkach
  7. krwistoczerwony i obrzęknięty języczek podniebienny
  8. język początkowo obłożony, później malinowy
  9. wybroczyny na bł śluzowej podniebienia
  10. tkliwe, powiększone ww chłonne szyjne przednie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Ostre zapalenie gardła i migdałków: objawy zap wirusowego

A
  • zapalenie i ból gardła
  • ból głowy, mm i stawów
  • niewielka gorączka lub w normie
  • nieżyt nosa, kaszel, chrypka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Ostre zapalenie gardła i migdałków: w zależności od etiologii, specyficzne objawy

A
  1. adenow. - zap spojówek
  2. enterowirusy, HSV-1 - wyraźne owrzodzenia bł śluzowej jamy ustnej lub biegunka
  3. mono zakaźna - uogólnione powiększenie ww ch. i śledziony
  4. HSV-1 - bolesne powiększenie ww ch. przedniego trójkąta szyi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Ostre zapalenie gardła i migdałków: przebieg naturalny

A
  • zap wirusowe ustępują zwykle w ciągu 3-7 dni

- zap paciorkowcowe ustępują w ciagu 3-4 dni (nawet bez antybiotyku)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Ostre zapalenie gardła i migdałków: rozpoznanie

A
  • szybkie testy na obecność antygenu PBHA: ujemny wynik wyklucza zak u dorosłych
  • posiew wymazu z gardła i migdałków
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Ostre zapalenie gardła i migdałków: skala Centora

A
temp > 38 +1
brak kaslzu +1
powiększone ww chłonne szyjne przednie +1
wysięk na migdałkach i ich obrzęk +1
wiek:
3-14 lat + 1
15-44 lata 0
>45 lat -1

w wypadku 2-3 pkt -> szybki test PBHA
>=4 pkt -> antybiotyk

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Ostre zapalenie gardła i migdałków: leczenie

A
  1. penicylina fenoksymetylowa 1mln IU co 12h przez 10 dni
    * ew. penicylina benzatynowa 1,2 mln j. im jednorazowo
  2. cefalosporyny I generacji (cefadroksyl, cefaleksyna)
  3. Makrolidy - u chorych nadwrażliwych na penicyliny ale szybko narasta oporność
  4. Klindamycyna - jeśli leczenie nieskuteczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Ostre zapalenie gardła i migdałków: jakich antybiotyków nie stosujemy?

A

KAT! -

  1. Kotrimoksazol
  2. Aminoglikozydy
  3. Tetracykliny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Ostre zapalenie gardła i migdałków: powikłania w zap paciorkowcowym

A
  1. powikłania ropne - ropień okołogardłowy, ropne zap ww chłonnych szyjnych, ropne zap ucha środkowego i/ lub wyrostka sutkowatego, ropne zap zatok przynosowych
    - bakteriemia, zap płuc, ZOMR
  2. późne powikłania immunologiczne:
    - gorączka reumatyczna
    - oste kłębuszkowe zap nerek
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Błonica: definicja

A

ostra bak choroba zakaźna wywołana przez maczugowca błonicy - Corynebacterium diphtheriaw - dotyczące zwykle GGO lub skóry powodująca czaszem uszkodzenie serca, ukł nerwowego lub nerek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Błonica: objawy

A

charakterystyczne szarobrązowe błony ściśle przylegające do błony śluzowej GDO, przy próbie ich usunięcia pojawia się krwawienie
ogólne: gorączka, narastające osłabienie, ból mięśni, apatia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Błonica: postać gardłowa !

A
  • cuchnący oddech
  • ból gardła
  • trudności w połykaniu
  • ślinotok
  • bolesne powiększenie ww chłonnych w ciężkich przypadkach masywny obrzęk tkanek miękkich szyi - szyja bawola = Nerona
  • ryzyko aspiracji oderwanych fragm błon rzekomych i uduszenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Błonica: inne postaci

A
  1. błonica nosa:
    - surowiczo-krwista, ropna lub krwisto-ropna wydzielina z nosa
    - błony rzekome o niewielkim zasięgu
  2. błonica krtani i tchawicy - zwężenie dróg oddechowych przez błony rzekome i obrzęl
    - chrypka, bezgłos, świst wdechowy, głośny “szczekający” kaszel, duszność
  3. błonica skóry:
    - owrzodzenie przyranne pokryte szarym nalotem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Błonica: rozpoznanie

A
  • obraz kliniczny (postać skórna wymaga potwierdzenia bakteriologicznego)
  • preparat bezpośredni z błon szekomych
  • w zależności od postaci: PMR, EKG, oznaczenie troponin
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Błonica: leczenie przyczynowe

A
  1. antytoksyna końska - jak najszybciej na podstawie obrazu klinicznego
  2. antybiotykoterapia - penicylina prokainowa lub erytromycyna
  3. szczepienie w okresie rekonwalescencji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Błonica: leczenie objawowe

A
  1. mechaniczne usunięcie błon rzekomych
  2. wczesna intubacja
  3. elektrostymulacja serca
  4. jak zap wsierdzia - wymiana zajętej zastawki
  5. w razie porażenia mm gardła - żywienie przez zgłębnik, pozycja z uniesioną górną połową ciała
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Błonica: powikłania - zmiany w sercu

A
  • zapalenie mm sercowego
  • zab przewodzenia rytmu
  • ostra niewydolność serca
    po przechorowaniu może pozostać trwałe uszkodzenie mm sercowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Błonica: powikłania - zmiany w ukł nerwowym

A
  1. porażenie podniebienia miękkiego i mm gardła
  2. porażenie innych nerwów czaszkowych, szczególnie okoruchowego i nerwów rzęskowych
  3. porażenie mm oddechowych
  4. neuropatia czuciowa typu “rękawiczek i skarpetek”
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Błonica: powikłania - inne

A
  1. martwica cewek nerkowych
  2. niedrożność dróg oddechowych
  3. bak zap płuc
  4. choroba posurowicza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Błonica: profilaktyka

A
  1. szczepienie
  2. poekspozycyjna - dawka przypominająca szczepionki, jeśli od ostatniego szczepienia minęło > 5 lat + profilaktyka antybiotykowa
  3. obowiązkowe zgłaszanie zachorowań i izolacja chorych ( do uzyskania ujemnych posiewów)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Zapalenie krtani: podział ze względu na czas trwania

A
  1. ostre < 3 tyg:
    - zakażenie - zwłaszcza wirusowe
    - nadużycie głosu, czynniki drażniące
  2. przewlekłe > 3 tyg
    - następstwo zap ostrego
    - refluks żołądkowo- przełykowy
    - rzadko ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Zapalenie krtani: objawy

A
  • dyskomfort przy mówieniu lub połykaniu
  • kaszel
  • chrypka (> 3 tyg wskazana do konsultacji laryngolog)
  • gorączka ( w przypadku zakażenia)
  • niekiedy stridor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Zapalenie krtani: leczenie

A
  • oszczędzanie głosu
  • nawilżanie powietrza
  • zaprzestanie palenia tytoniu + wyeliminowanie czynników drażniących
  • NLPZ po + w razie obrzęku faldów głosowych GKS
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Rak krtani: epidemiologia

A
  • najczęstszy neo GIS
  • 95% płaskonabłonkowy
    M > 50 rż palący tytoń
  • zmiany przedrakowe:
  • leukoplakia (dysplazja nabłonka)
    *pachydermia (zgrubienie nabłonka)
    *brodawczaki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Rak krtani: objawy

A
  • przewlekła chrypka (rak głośni)
  • ból gardła przy połykaniu promieniujący do ucha (rak nagłośni)
  • niekiedy guz szyi i powiększone ww chłonne szyi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Rak krtani: rozpoznanie

A
  1. badanie palpacyjne krtani
  2. laryngoskopia
  3. bad histologiczne - ostateczne rozpoznanie
  4. USG, RTG, TK, MRI, PET
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Rak krtani: leczenie

A
  1. napromienianie - przypadki wcześnie wykryte
  2. częściowe albo całkowite wycięcie krtani - przypadki zaawansowane
  3. radioterapia i chemioterapia paliatywna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Ostre zapalenie oskrzeli: definicja

A
  • ostre zak układu oddechowego z kaszlem trwającym < 3 tyg

- rozpoznawane po wykluczeniu zap płuc

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Ostre zapalenie oskrzeli: etiologia

A
  1. wirusy oddechowe (90%):
    grypa A i B, paragrypa, RSV, koronawirusy, adenowirusy i rynowirusy
  2. Bakterie (10%)
    Bordetella pertussis, Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Ostre zapalenie oskrzeli: objawy

A
  • kaszel, wykrztuszanie śluzowej lub ropnej wydzieliny
  • gorączka, ból mięśni
  • możliwe świsty i furczenia nad polami płucnymi, czasami świszczący oddech
  • przejściowa nieswoista nadreaktywnośc oskrzeli, która przemija w ciągu kilku tyg
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Ostre zapalenie oskrzeli: rozpoznanie

A

Wykluczenie zap płuc! przeciw któremu przemawia:

  • HR < 100/min
  • RR < 24/min
  • temp ciała < 38 st
  • nieobecność zmian wskazujących na naciek zapalny w bad przedmiotowym

gdy >=1 warunki niespełnione to RTG klatki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Ostre zapalenie oskrzeli: leczenie

A
  • przeciwgorączkowe + przeciwkaszlowe (u dzieci: lewodropropizyna)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Krztusiec: definicja

A

bakteryjna choroba zakaźna przebiegająca pod postacią zap oskrzeli , o przewlekającym się charakterze, z ciężkimi napadami kaszlu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Krztusiec: patogeneza

A
  • Bordetella pertusis -> toksyna krztuścowa
  • powoduje martwicę nabłonka dróg oddechowych (zwłaszcza w tchawicy) czego skutkiem jest zab wydzielania śluzu (gęsty i lepki) i silne pobudzenie odruchu kaszlowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Krztusiec: obraz kliniczny

A
  1. okres nieżytowy (1-2 tyg)
    - objawy grypopodobne
    - pod koniec kaszel suchym stopniowo staje się napadowy
  2. okres napadowego kaszlu (4-6tyg):
    - napady duszącego NIEPRODUKTYWNEGO kaszlu, zakończonego głębokim wdechem z głośnym świstem krtaniowym przypominającym “pianie”, występujący seriami
  3. okres zdrowienia (3-4 msc) - kaszel stopniowo ustępuje
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Krztusiec: rozpoznanie

A
  1. podejrzenie choroby na podst obrazu klinicznego
  2. pewne rozpoznanie na podstawie badań serologicznych lub mikrobiologicznych
    jeśli chory ma typowe objawy i miał kontakt z chorym na krztusiec potwierdzony badaniami, Nie wymaga dodatkowych badań !
  • w morfologii: leukocytoza z przewagą limfocytów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Krztusiec: antybiotykoterapia

A

Makrolidy:

  • azytromycyna
  • klarytromycyna
  • erytromycyna
  • jak nietolerancja to kotrimoksazol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Krztusiec: profilaktyka

A
  1. szczepienie ochronne
  2. poekspozycyjna osób z kontaktu - profilaktyka antybiotykowa
  3. obowiązkowe zgłaszanie zachorowań i izolacja chorych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Zapalenie płuc: drobnoustroje nietypowe

A
  • Mycoplasma pneumoniae
  • Chlamydophila pneumoniae
  • Chlamydia psittaci
  • Coxiella burnetii
  • Legionella pneumophila
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: definicja

A

objawy ostrego zak DDO oraz zacienienie w RTG klatki

*def ta nie dotyczy pacjentów onkologicznych, z AIDS, hospitalizowanych w ciągu ostatnich 14 dni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: etiologia

A
  • S. pneumoniae
  • H. infuenzae
  • Mycopasma pneumoniae
    u 25% koinfekcja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: S. pneumoniae

A
  • dwoinkowe zap płuc
  • może powodować: ZOMR, zap ucha środkowego i wyrostka sutkowatego , zap zatok, opłucnej, otrzewnej, rogówki, stawów, bakteriemii i sepsy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: objawy podmiotowe

A
  1. nagły początek
  2. gorączka, dreszcze, poty
  3. ból w klatce o charakterze opłucnowym
  4. kaszel, niekiedy wykrztuszaie ropnej plwociny
  5. duszność
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: objawy przedmiotowe

A
  1. Tachypnoe
  2. Tachykardia
  3. nad naciekiem zapalnym: stłumienie odgłosu opukowego, rzężenia drobnobańkowe, wzmożone drżenie głosowe, ew szmer oskrzelowy
  4. jeśli płyn w opłucnej to stłumienie odgłosu opukowego, zniesienie drżenia głosowego, osłabienie szmerów oddechowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: kryteria rozpoznania

A
  1. ostre zak dolnych dróg oddechowych - kaszel i >=1 objaw (duszność, ból opłucnowy, krwioplucie)
  2. zlokalizowane objawy w badaniu przedmiotowym kl piersiowej
  3. > =1 z objawów ogólnoustrojowych: poty, dreszcze, ból mięśni, temp ciała > 38 st
  4. nie ma innej przyczyny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: CRB-65

A
  1. splątanie
  2. oddechy > 30/min
  3. SBP < 90 mmHg, Rozkurczowe < 60 mmHg
  4. wiek > 65 lat

3 lub 4 czynniki -> do szpiatal
1-2 czynniki - rozważ czy szpital

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: skala CURB 65

A
  1. Urea - st. mocznika > 7mmol/l

3 czynniki - PZP ciężkie - szpiatl i ICU

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: RTG w zależności od etiologii

A
  1. pneumokoki - lity naciek zajmujący segment lub płat, widoczny bronchogram powietrzny
  2. Gronkowce - zmiany wieloogniskowe z tendencją do rozpadu z tworzeniem licznych ropni i cienkościennych torbieli
  3. K. pneumoniae - zmiany w płatach górnych, zwłaszcza w prawym płacie, często cechy rozpadu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: zalecenia ogólne

A
  1. niepalenie
  2. odpoczynek
  3. dużo płynów
  4. Paracetamol
  5. Tlenoterapia pod kontrolą sat
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: antybiotykoterapia

A
  • empirycznie - amoksycylina
  • S.pneumoniae - amoksycylina + penicylina benzylowa
  • M. pneumoniae i Ch. pneumoniae - klarytromycyna, erytromycyna, azytromycyna
  • L. pneumophila - lewofloksacyna
  • S. aurerus MSSA - kloksacylina
  • S. aurerus MRSA - wankomycyna, linezolid
  • H. influenzae - amoksycylina, ampisyclina, Augmentin
  • K. pneumoniae - cefuroksym, cefotaksym,
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: czas leczenia

A
  1. nieciężki i niepowikłany przebieg 5 dni lub 3 dni dłużej niż obecna jest gorączka
  2. ciężkie o nieustalonej etiologii 7-10 dni
  3. PZP wywołane przez L. pneumophila, gronkowca, P. aeruginosa, A. baumannii lub Gram - ujemne pałeczki jelitowe 14-21 dni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: kiedy NIE wypisujemy ze szpitala ?

A

jeśli min 2 z poniższych:

  • T > 37,5
  • RR >= 24/min
  • HR > 100/min lub ctk skurczowe <=90 mmHg
  • SpO2 < 90%
  • zab świadomości
  • niezdolność do samodzielnego jedzenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: monitorowanie

A
  1. wizyta kontrolna po 6 tyg
  2. rtg klatki jeśli objawy sie utrzymują
  3. zmiany radiolog mogą utrzymywać się dłużej niż objawy kliniczne (4-8tyg)
  4. jeśli zmiany radiolog dłużej -> bronchoskopia
63
Q

Pozaszpitalne zapalenie płuc: powikłania

A
  1. wysięk w opłucnej
  2. ropniak opłucnej
  3. ropień płuca
64
Q

Atypowe zapalenie płuc: przebieg choroby

A
  1. mniej gwałtowny początek

2. duchy, długo utrzymujący się kaszel, stan podgorączkowy, nieżyt nosa, bóle mięśni i stawów, wymioty, biegunka

65
Q

Atypowe zapalenie płuc: leczenie

A

Mycoplasma i chlamydophila:

  1. makrolid
  2. tetracykliny
  3. fluorochinolon

Legionella

  1. fluorochinolon
  2. makrolid lub doksycyklina
66
Q

Szpitalne zap płuc: def

A

po 48h od przyjęcia do szpitala u chorego niezaintubowanego w chwili przyjęcia
VAP - zap związane z mechaniczną wentylacją płuc - po 48h od rozpoczęcia wentylacji mech

67
Q

Szpitalne zap płuc: zap płuc związane z kontaktem z ochroną zdrowia HCAP

A
  1. pacjenci z ZP hospitalizowani na oddziale pomocy doraźnej przez >= 2 dni w ciągu 90 dni poprzedzających zakażenie
  2. chorzy w domu opieku luz w zakładzie opieki paliatywnej
  3. w ciągu 30 dni otrzymali antybiotyki iv, chemioterapie lub u których leczono ranę
  4. chorzy, którzy z innych powodów zgłosili się do szpitala lub stazji hemodializ
68
Q

Szpitalne zap płuc: czynniki etiologiczne

A
  • pierwsze dni tak jak w PZP oraz pałeczki Gram (-)
  • od 5 dnia - szczepy wielolekooporne:
  • tlenowe pałeczki Gram (-): P. aeruginosa, E. coli, K. pneumoniae, Acinetobacter oraz L. pneumophilla (PEKAL)
  • Gram (+): S. aaureus
69
Q

Szpitalne zap płuc: objawy

A

jak PZP

- śmiertelnośc 20%, na OIT 30-40%

70
Q

Szpitalne zap płuc: badania pomocnicze

A
  • pobierz materiał z DDO

- u chorych z podejrzeniem VAP pobierz krew na posiew

71
Q

Szpitalne zap płuc: antybiotykoterapia

A
  • okres leczenia skojarzonego - jak najkrótszy do 7 dni
  • antybiotykoterapię ocenić po 48-72h, za skutecznością przemawia:
  • ustąpienie gorączki
  • zmniejszenie leukocytozy
  • poprawa utlenowania krwi
  • poprawa ogólnego stanu chorego
72
Q

Szpitalne zap płuc: czynniki niepomyślne rokowniczo

A
  • niewydolność oddechowa
  • przedłużona wentylacja
  • wiek > 60 rż
  • zapalenie objemujące oba płuca
  • nawrót zapalenia
  • przewlekła choroba płuc
  • nadkażenie bak wielolekoopornymi
73
Q

Choroby śródmiąższowe płuc: definicja

A
  • zmiany rozsiane o brazie rtg
  • zaburzenia wentylacji typu restrykcyjnego ze zmniejszeniem transferu płucnego dla tl. węgla (TLCO) i upośledzeniem wymiany gazowej

restrykcja + ^TLCO + rozsiane zmiany w bad. obrazowym

74
Q

Idiopatyczne włóknienie płuc (IPF): definicja

A
  • postać śródmiąszowego zap płuc
  • ograniczony tylko do płuc
  • gł u osób starszych
  • nieznana przyczyna
75
Q

Idiopatyczne włóknienie płuc (IPF): genetyka

A
  • 20% rodzinnie
  • mutacje w genach kodujących białka surfaktantu i telomerazy
  • żeby wykryć postać rodzinną to >= 2 przypadki choroby w rodzinie
76
Q

Idiopatyczne włóknienie płuc (IPF): objawy

A
  • objawy nasilają się przez wiele miesięcy
  • duszność i suchy kaszel
  • czasem utrata mc. i osłabienie
  • przyśpieszony i płytki oddech
  • trzeszczenia u podstawy płuc
  • późne objawy to palce pałeczkowate i objawy serca płucnego
77
Q

Idiopatyczne włóknienie płuc (IPF): rozpoznanie

A
  • wykluczenie innych przyczyn w tym narażenia zawodowego, chorób tk łącznej i obocznego działania leków
  • stwierdzenie typowego obrazu w TKWR albo zgodnego obrazu TKWR I obrazu histpat u chorych z biopsją płuca
78
Q

Idiopatyczne włóknienie płuc (IPF): obraz w TKWR

A
  1. zacienienia siateczkowate dominujące przy podstawie płuc obwodowo i podopłucnowo
  2. zab architektoniki płuc
  3. skupiska torbielowatych przestrzeni powietrznych dające obraz plastra miodu
79
Q

Idiopatyczne włóknienie płuc (IPF): leczenie

A
  1. chorzy z FVC 50-80% można rozważyć:
    - pirfenidon
    - nintedanib
  2. leczenie objawowe: tlenoterapia + ew. rehabilitacja
  3. w zaostrzeniu rozważ GKS oraz antybiotyk
80
Q

Idiopatyczne włóknienie płuc (IPF): rokowanie

A

mediana przeżycia od rozpoznania to 3- 5 lat
10-15% chorych rozwija raka płuca
można rozważyć przesczep płuca

81
Q

Niespecyficzne śródmiąższowe zap płuc (NSIP): obraz w TKWR i leczenie

A
  1. w TKWR: zacienienia typu mlecznego szkła i zmiany siateczkowate dominujące w dolnych obwodowych partiach płuc
  2. leczenie: GKS + ew leki immunosupresyjne
82
Q

Kryptogenne organizujące się zap płuc (COP):

A
  1. 40% przypomina ostre zap wirusowe

2. objawy i zmiany w rtg cofają się bardzo szybko po zastosowaniu GKS

83
Q

Ostre śródmiąższowe zap płuc (AIP):

A
  1. początek nagły, objawy grypopodobne
  2. w większości szybko dochodzi do niewydolności oddechowej
  3. leczenie głównie objawowe, próby zastosowania dużych dawek GKS oraz leków immunosup
84
Q

Śródmiąższowe zap płuc i włóknienie płuc: jaki chemioterapeutyk

A

bleomycyna

85
Q

Sarkoidoza: def

A
  • uogólniona ch ziarniakowa o nieznanej etiologii
  • najczęściej powiększone węzły wnęk
  • najczęściej chorują kobiety i afroamerykanie
  • 20 - 40 rż
86
Q

Sarkoidoza: patogeneza

A

tam gdzie aktywny proces chorobowy - gromadzą się limf Th1 i makrofagi - tworzące nieserowaciejące ziarniniaki

87
Q

Sarkoidoza: objawy

A
  1. Płuca - duszność, kaszel, ból
  2. Wątroba i śledziona - hepato i splenomegalia
  3. Wzrok - zap bł naczyniowej, spojówki i gruczołów łzowych
  4. skóra - rumień guzowaty, toczeń odmrozinowy, wykwity skórne
  5. ww chłonne: powiększone, ruchome i niebolesne
  6. serce: objawy zab rytmu lub przewodzenia, niewydolność, omdlenia, nagły zgon
  7. ukł kostno-stawowy: ból stawów i mięśni
  8. ukł nerwowy - często zajęcie nn czaszkowych, rzadziej objawy guza wewnątrzczaszkowego, depresja, zab pamięci
  9. ślinianki - jedno lub obustronne powiększenie ślinianki przyusznej z bolesnością i obrzękiem gruzołu
88
Q

Sarkoidoza: zespół Heerfordta

A
  1. powiększenie ślinianek przyusznych
  2. gorączka
  3. porażenie nn twarzowego
  4. zapalenie przedniego odc bł naczyniowej gałki ocznej
89
Q

Sarkoidoza: zespół Lofgrena

A

sarkoidoza o ostrym początku:

  • gorączka
  • ból stawów
  • rumień guzowaty
  • obustronne powiększenie ww chlonych wnęk
90
Q

Sarkoidoza: przebieg naturalny

A
  • 85% samoistna remisja w ciągu 2 lat od rozpoznania
  • u pozostałych przebieg przewlekły i postępujący
  • ostry początek oraz obustronne powiększenie ww chłonnych wnęk płuc na ogół rokują dobrze
  • przyczyny zgonu: niewydolność oddechowa, zajęcie OUN lub serca
91
Q

Sarkoidoza: rozpoznanie

A
  1. hipekalcemia i hiperkalciuria
  2. zwiększona kat konwertazy angiotensyny w surowicy
  3. hipergammaglobulinemia
  4. niedokrwistość
  5. leukopenia
92
Q

Sarkoidoza: stadia choroby

A

0- obraz prawidłowy
I - powiększenie ww chłonnych wnęk i śródpiersia
II - I + zmiany w miąższu płuc
III - zmiany w miąższu bez zajęcia ww chłonych
IV - włóknienie płuc - obraz plastra miodu

93
Q

Sarkoidoza: TKWR

A
  1. rozsiane zmiany drobnoguzkowe położone okołooskrzeowo, okołonaczyniowo i podopłucnowo wzdłuż szczelin międzypłatowych
  2. zgrubienie przegród międzyzrazikowych
  3. zmiany siateczkowate
  4. powiększenie ww chlonych wnęk i śródpiersia
94
Q

Sarkoidoza: badania czynnościowe

A

TLCO - zmniejszenie

restrykcja TLC < 5 centyla, rzadziej obturacja

95
Q

Sarkoidoza: badania

A
  1. bronchoskopia - biopsja ww chłonnych, BAL
  2. bad okulistyczne
  3. bad. PMR
  4. odczyn tuberkulinowy
96
Q

Sarkoidoza: kryteria rozpoznania:

A

typowy obraz kliniczny oraz radiologiczny = zajęcia >= 2 narządów + wyniki biopsji

97
Q

Sarkoidoza: leczenie wskazania

A
  1. stadium II i III z progresją zmian w miąższu płuc z narastającymi zab czynności płuc
  2. zajęcie serca, OUN, narządu wzroku
  3. hiperkalcemia
98
Q

Sarkoidoza: leczenie

A

GKS ogólnoustrojowo:

  • prednizon >= 12 msc
  • jesli nie uda się po czasie zmniejszyć dawki do 10mg/d to dodaj drugi lek:
    a. metotreksat
    b. azatiopryna
    c. leflunomid
    d. mykofenolan mofetylu
  • jęsli dalsza progresja i zajęcie ważnych narządów - przeciwciała anty-TNFalfa (infliksymab, adalimumab)
99
Q

Sarkoidoza: monitorowanie choroby

A

RTG, spirometria i TLCO:
2 lata co 3-6 msc
później co rok
przez >= 3 lata od zaprzestania leczenia

100
Q

Sarkoidoza: powikłania

A
  • niewydolność oddechowa
  • nadciśnienie płucne
  • niewydolność serca
  • grzybniak (aspergilloza) płuc
  • wapnica nerek, kamica, niewydolność nerek, moczówka prosta
  • niedoczynność tarczycy oraz nadnerczy
101
Q

Alergiczne zap pęcherzyków płucnych (AZPP): DEF

A

wziewna ekspozycja na różne cząsteczki organiczne lub drobnocząsteczkowe zw. chem, wywołujące u osoby predysponowanej rozlaną reakcję immunopatologiczną prowadzącą do uszkodzenia płuc

102
Q

Alergiczne zap pęcherzyków płucnych (AZPP): obraz kliniczny - postać ostra

A

=odwracalna
2-9h po ekspozycji
- kaszel, duszność
- gorączka, dreszcze, ból stawów i złe samopoczucie
- przyśpieszenie oddechu i czynności serca
- rzężenia u podstawy obu płuc
*bez lezenia ustępuje do kilku tyg

103
Q

Alergiczne zap pęcherzyków płucnych (AZPP): obraz kliniczny postać przewlekła

A

= nieodwracalna

  • rozwija się w ciagu kilku msc/ lat -> włóknienie płuc
  • skryty początek: narastająca duszność wysiłkowa i suchy kaszel
  • może przypominac zap oskrzeli
  • przyśpieszenie oddechu, trzeszczenia u podstawy obu płuc
104
Q

Alergiczne zap pęcherzyków płucnych (AZPP): rozpoznanie

A
  • dokładny wywiad !!
  • ekspozycja na określony czynnik
  • ostre objawy i ich nawracania po kontakcie z czynnikiem
  • utrata masy ciała
  • trzeszczenia w bad osłuchowym płuc
  • pc precypitujących w surowicy
105
Q

Alergiczne zap pęcherzyków płucnych (AZPP): RTG/TKWR

A
  1. postać ostra - prawidłowe lub mleczne szkło lub zagęszczenie w środkowych i górnych polach płucnych
  2. postać przewlekła - rozsiane zacienienia siateczkowate i linijne - płaty środkowe i górne obraz plastra miodu
106
Q

Alergiczne zap pęcherzyków płucnych (AZPP): rozpoznanie

A
  • zmniejszenie TLCO
  • cechy restrykcji
  • test 6-min marszu - skrócenie dystansu i hipoksemia
107
Q

Alergiczne zap pęcherzyków płucnych (AZPP): bad inwazyjne

A
  1. BAL - bogatokom, zwiększony odsetek limf z przewagą CD8+

2. biopsja

108
Q

Alergiczne zap pęcherzyków płucnych (AZPP): leczenie postać ostra

A
  • eliminacja narażenia na antygen -> bez leczenia

- objawy ciężkie - prednizon po

109
Q

Alergiczne zap pęcherzyków płucnych (AZPP): lezenie postać przewlekła

A
  • prednizon 0,5mg/kg/d przez miesiąc - potem zmniejszać dawkę w ciągu 2 msc do dawki podtrzymującej
  • ocena efektów po 6 msc
  • ciężka niewydolność - przeszczep płuca
110
Q

Gruźlica: def

A

choroba zak wywołana przez prątki kwasooporne z gr Mycobacterium tuberculosis complex:
M. tuberculosis
M. bovis
M. africanum

111
Q

Gruźlica: patogeneza

A

Inhalacja prątków -> fagocytoza przez makrofagi -> namnażanie się we wnętrzu makrofaga -> rozpad makrofaga i zak kolejnych kom -> tworzenie ziarniny gruźliczej otaczającej rozpadłe komórki (martwica serowata)

112
Q

Gruźlica: obajwy ogólnoustrojowe

A
  1. podwyższona temp
  2. utrata łaknienia, ubytek mc
  3. nocne poty
  4. złe samopoczucie
113
Q

Gruźlica: objawy podmiotowe

A
  • przewlekły, suchy kaszel
  • niekeidy krwioplucie
  • duszność
114
Q

Gruźlica: bad lab

A
  • leukopenia/leukocytoza
  • niedokrwistość
  • przyspieszony OB
  • czasem hiponatremia i Hiperkalcemia
115
Q

Gruźlica: RTG

A
  1. w gruźlicy pierwotnej:
    - zagęszczenia w środkowych i dolnych polach płucnych
    - powiększenie ww chłonych wnęk i przytchawiczych
  2. w gruxlicu popierwotnej:
    - zagęszczenie gł w segmentach szczytowych i tylnych górnych płatów płuc oraz w segmentach górnych płatów dolnych
    - niekiedy zmiana może przybierać postac cienia okrągłego
116
Q

Gruźlica: badania pomocnicze

A
  1. testy bakteriologiczne
  2. odczun tuberkulinowy - świdczy o kontakcie z prątkami
  3. testy oparte na wydzielaniu interferonu y przez limf T (IGRA)
117
Q

Gruźlica: prówkowata

A
  • następstwo rozsiewu prątków przez krew
  • przebieg ciężki, z wysoką gorączką i silną dusznością
  • w RTG zmiany drobnoguzkowe, przypominające ziarna prosa
  • często powiększona watroba i śledziona oraz zmiany w szpiku, na dnie oka i w oun
118
Q

Gruźlica: serowate zapalenie płuc

A
  • dominują objawy toksemii z wysoką gorączką o torze hektycznym i silną dusznoscią
  • często krwioplucie
  • w rozmazach plwociny bardzo liczne prątki
119
Q

Gruźlica: opłucnej

A
  • po płucnej najczęstsza postać
  • gorączka + suchy kaszel + dusznośc
  • ból w klatce o charakterze płucnowym
  • płyn w jamie opłucnej
120
Q

Gruźlica: ww chłonnych

A

przede wszystkim u dzieci i młodych dorosłcyh

  • ww poszątkowo są powiększone, twarde, niebolesne, skóra nad nimi niezmieniona, z czasem ulegaja rozmiękaniu i tworzą się przetoki
  • u ok 50% zmiany tez płucne
121
Q

Gruźlica: inne postacie

A
  • ukł moczowo-płciowego
  • gruźlica kości i stawów
  • Gruźlica OUN
  • ukł. pokarmowego
  • skóry
122
Q

Gruźlica: rozpoznanie bakteriologiczne

A
  1. z gruźlicą pluc - 3krotne badanie plwociny
    - jedna z próbek badaniu szybkim testem molekularnym test PCR Xpert MTB/RIF
    - jeśli nie można uzyskać indukowanej plwociny -> bronchoskopia
123
Q

Gruźlica: kryteria rozpoznania bez potwierdzenia bak

A
  1. ujemne wyniki wszystkich badań bakteriologicznych
  2. zmiany radiolog wskazujące na gruźlixę
  3. brak poprawy po antybiotykach na szerokie
124
Q

Gruźlica: leczenie - zasady ogólne

A
  1. 3 leki, w fazie kontynuacji 2 leki
  2. do nieskutecznego schemtu nie dodajemy pojedynczych leków
  3. przypadek musi byc złoszony do sanepidu
  4. przed leczeniem zbadać: ALT, AST, bilirubine, mocznik, kreatynine, kwas moczowy, PLT, jeśli leczenie etambutolem - kosultacja okulistyczna
125
Q

Gruźlica: leki przeciwprątkowe SIERP/RIPES

A
  1. streptomycyna - antybiotyk aminoglikozydowy im
  2. Izoniazyd - działa w PMR, płynie opłucnowym, masach serowatcyh
  3. etambutol - zapobiega powstawaniu lekooporności
  4. Ryfampicyna - silny induktor cyt P450
  5. Pyrazynamid - utrudnia kontrolę glikemii u cukrzykó, dobrze przenika do tkanek i PMR
126
Q

Gruźlica: leczenie, faza wstępna

A

ryfampicyna
izoniazyd
pyrazynamid
etambutol

2 miesiące
RIPE

127
Q

Gruźlica: leczenie faza kontynuacji

A

rifampicyna
izoniazyd
4 msc

128
Q

Gruźlica: leczenie, zapalenie opon

A

streptomycyna zamiast etambutolu

RIPS

129
Q

Gruźlica: kobiety w ciąży

A

nie wolno streptomycyny

bezpieczne: ryfampicyna, izoniazyd (pirydoksyna - wit B6 - do przyjmowania), pyrazynamid, etambutol

130
Q

Gruźlica: leczenie, GKS

A
  1. bezwględnie wskazane tylko w niedoczynności nadnerczy w przebiegu gruźlicy nadnerczy
131
Q

Gruźlica: monitorowanie wyników leczenia

A
  1. bad mikrobiologiczne plwociny na końcu fazy intensywnej - jeśli dodatni to powtórzyć na końcu 3. msc leczenia
  2. jeśli nadal dodatni - hodowla i testy lekowrażliwości
  3. w fazie kontynuacji rozmaz na początku 5 i 6 msc
    jeśli wynik dodatni - niepowodzenie leczenia
132
Q

Gruźlica: lekooporna

A
  1. oporność jednolekowa
  2. oporność wielolekowa - co najmniej na INH i RMP
  3. PreXDRE - PRĄTki oporne na INH, RMP i fluorochinolony
  4. XDR = szeroka oporność pratków, oporne na >=1 lek podawany pozajelitowo: aminoglikozyd lub kapreomycyna
133
Q

Gruźlica: profilaktyka, u kogo

A

wykrywanie i leczenie utajonego zakażenia w grupach ryzyka u:

  • HIV
  • osoby z kontaktu z gruźlixą
  • chorzy dializowani, z planowanym leczeniem anty-TNF, przed transplantacją, z pylica krzemową
  • rozważyć u więźniów, pracowników ochrony zdrowia, imigrantów z kraju ryzyka gruźlixy, bezdomnych i narkomanów
134
Q

Gruźlica: leczenie profilaktyczne

A
  1. izoniazyd 1xdz przez 6-9 msc
  2. ew rymfamicyna 1xdz przez 3-4 msc
  3. ryfampicyna z izoniazydem 1xdz przez 3-4msc
  4. ryfapentyna i izoniazyd 1xdz przez 3 msc
135
Q

Pylice płuc: definicja

A

choroby płuc wywołane działaniem pyłów o właściwościach pobudzających włóknienie

136
Q

Pylica krzemowa: definicja

A

ogniskowe włóknienie tkanki płucnej o charakterze kolagenowym ze skłonnością do hialinizacji wywołane wdychaniem pyłu krzemionki krystalicznej

137
Q

Pylica krzemowa: objawy

A

Okres zmian drobnoguzkowych:

  • przewlekłe zap oskrzeli
  • rozedma płuc

Okres zmian guzowatych:

  • duszność i kaszel
  • objawy serca płucnego
  • niewydolność oddechowa]]

Zmiany są nieodwracalne i mają tendencję do samoistnego rozwoju pomimo przerwania narażenia

138
Q

Pylica krzemowa: rozpoznanie jakie badania

A
  • RTG klatki:
    *drobne zacienienia okągłe typu q (drobnboguzkowe) lub r (guzkowe), zwykle dobrze wysycone i ostro odgraniczone, niekiedy ze zwapniami
  • w zmianach rozległych pojedyncze lub mnogie zacienienia guzowate, zwykle ostro odgraniczone
  • TKWE - wskazane w przypadkach wątpliwych
  • bad czynnościowe - w stadium zaawansowanym cechy restrykcji
    Rozpoznanie = narażenie zawodowe + zmiany radiologiczne
139
Q

Pylica krzemowa: powikłania

A
  • gruźlica
  • przewlekłe zap oskrzeli
  • rozedma
140
Q

Pylica krzemowa: leczenie

A
  • przerwanie narażenia

- objawowe

141
Q

Pylica górników kopalń węgla: definicja

A
  • ogniskowe włóknienie tk płucnej z przewagą typu retikulinowego (w postaci drobnoogniskowej) i kolagenowego (w postaci guzowatej) wywołane wdychaniem pyłu kopalnianego
  • przebieg i objawy podobne do krzemicy ale o łagodniejszym przebiegu
142
Q

Pylica górników kopalń węgla: RTG

A
  • guzki słabiej odgraniczone i gorzej wysycone
  • rzadziej występują zacienienia guzkowe > 3mm
  • rzadziej występują zwapnienia w obrębie guzków
143
Q

Zespół Caplana: info ogólne

A
  • reumatoidalna postać pylicy o nieznanym mechanizmie powstawania
  • okrągłe zacienienia o średnicy 0,5-5cm w RTG płuc
  • towarzyszący RZS
  • obecność RF we krwi
144
Q

Pylica azbestowa: info ogólne

A
  • to rozlane włóknienie śródmiązszowje tkanki płucnej wywołane wdychaniem pyłu azbestu + zmiany opłucnowe
  • źródło narażenia: w przeszłości produkacja wyrobów zawierających azbest, praca przy usuwaniu wyrobów azbestowych
145
Q

Pylica azbestowa: objawy

A
  • duszność wysiłkowa
  • trzeszczenia nad dolnymi polami płuc
  • nienowotworowe zgrubienia opłucnej: odgraniczone lub rozlane
  • neo zmiany -> międzybłoniak opłucnej
146
Q

Pylica azbestowa: rozpoznanie

A
  • zacienienia nieregularne typu s (<1,5mm) lub typu t (1,5-3mm) rzedziej typu u (3-10mm)
  • bad czynnościowe płuc: restrykcja, zab wymiany gazów w płucach i podatność statyczna
  • bad plwociny: obecność ciałek zbestowych
147
Q

Astma związana z pracą zawodową: alergiczna

A

= klasyczna astma

  • wywołana przez alergeny
  • najczęściej rozwija się powoli, po zróżnicowanym pod względem długości okresie utajenia na ogół poprzedza ją zespół zwiastunów (kaszel, objawy nieżytu nosa lub spojówek)
148
Q

Astma związana z pracą zawodową: niealergiczna

A
  • wywołana przez czynniki drażniące o ostrym lub podostrym początku
  • wskutek narażenia na czynniki chemiczne o dzialaniu drażniącym, występujące w bardzo dużym stężeniu, bez objawów zwiastujących
  • ciężka, długotrwała, nieswoista nadreaktywnością oskrzeli
149
Q

Astma związana z pracą zawodową: leczenie

A
  • jak w astmie

- przerwanie ekspozycji zawodowej

150
Q

beryloza: przyczyny

A
  • choroba systemowa z zmianami zapalnymi i ziarniniakowatymi w płucach, w następstwie wdychania pyłu metalicznego berylu lub jego stopów lub związków
151
Q

beryloza: objawy

A
  • jak w sarkoidozie
  • długi okres latencji 5-15 lat !
  • przebieg zmienny
152
Q

beryloza: rozpoznanie:

A

zmiany ziarniniakowate w płucach w bad hist
oraz
nadwrażliwość na beryl potwierdzone testem proliferancji limf krwi z siarczanem berylu (BeLPT)

153
Q

beryloza: leczenie

A
  • przewlekłe GKS