Psikofarmakoloji Flashcards
Psikofarmakolojideki ilaç başlıkları nelerdir?
Antipsikotikler
Duygudurum dengeleyiciler
Antidepresanlar
Anksiyolitikler
Demans ilaçları
Bağımlılık ilaçları
Tipik antipsikotikler kaçıncı kuşaktır?
- kuşak
- kuşak antipsikotikler düşük ve yüksek potensli şeklinde iki ayrılır.
Her bir başlığın içinde nelerin olduğunu açıklayınız.
Düşük potensliler
- Klorpromazin
- Mezoridazin
Yüksek potensliler
- Haloperidol
- Zuklopentiksol
- Flupentiksol
- kuşak antipsikotikler düşük ve yüksek potensli şeklinde iki ayrılır.
Her bir başlığın yan etkilerini açıklayınız.
Düşük potensliler
- Antikolinerjik yan etkiler
- Sedasyon
- İştah
- Ortostatik ht
- Nöbet
Yüksek potansliler
- Malign nöroleptik sendrom
- EPS yan etkileri (Tremor, sekonder parkinsonizm, akatizm)
- kuşak antipsikotikler hangi mekanizma ile etki gösterirler?
Temel etkilerini D2 blokajı ile gösterirler.
SSS’nin her alanında D2 blokajı yaparlar.
- kuşak antipsikotikler pozitif belirtileri nasıl engeller?
Mezolimbik yolaktan dopamin çekerek
- kuşak antipsikotikler tuberoinfindubular ve nigrostriyatal yolaktan dopamin çektiklerinde sırasıyla hangi yan etkilere neden olur?
Tuberoinfindabular yolaktan dopamin çekilmesi –> Hiperprolaktinemi
Nigrostriyaral yolaktan dopamin çekilmesi –> Parkinsonizm
En eski, en yaygın, en ucuz 1. kuşak antipsikotik nedir?
Klorpromazin
Depo antipsikotik olan 1. kuşak antipsikotik nedir?
Flufenazin
Yüksek dozlarda QTc uzaması yapan 1. kuşak antipsikotik nedir?
Haloperidol
Acilde en sık kullanılan 1. kuşak antipsikotik nedir?
Haloperidol
Atipik antipsikotikler dediğimizde bu kavramın içine neler dahildir?
- EPS yan etkilerini oluşturma ihtimali daha az.
- Şizofreninin negatif semptomlarına da etkili olabilen.
- Serum prolaktin düzeyini yükseltme etkisi az olan
- Dopaminerjik yolaklarda dopamin serotonin etkileşimi yapan
- Serotonin ve dopamin antagonizması
- Serotonin ve dopamin parsiyel agonizması
- D2 reseptörlerine hızlı bağlanma, hızlı ayrılma
Atipik antipsikotikler ile ikinci kuşak antipsikotikler aynı şey midir?
Hayır
İkinci kuşak antipsikotiklerin maksimum yan etkisi nedir?
Metabolik sendrom
Antidepresan etkili antipsikotikler nelerdir?
Klozapin
Olanzapin
Ketiyapin
Aripiprazol
Risperidon
Histamin, Alfa 1 ve Muskarnik reseptör blokajları nasıl yan etkilere yol açar?
Histamin –> Sedasyon
Alfa 1 –> Ortostatik HT
Muskarnik –> Salgıları atamama, kabızlık, idrar retansiyonu
Tüm antipsikotikler içerisinde en güçlü ilaç nedir?
Klozapin
Klozapinin yan etkileri nelerdir?
Metabolik sendrom
Agranulositoz
Sedasyon
Hipersalivasyon
Myokardit
Klozapinin yüksek dozlarda yaptığı etki nedir?
Nöbet eşiğini düşürür.
Klozapin uzun süreli tedavide tardiv diskinezi riskini nasıl etkiler?
Azaltabilir.
Klozapin şizofrenide özkıyım olasılığını nasıl etkiler?
Azaltır.
Saldırganlık ve şiddeti de azaltır.
Düşük dozlarda atipik, yüksek dozlarda tipik antipsikotik etki gösteren ilaç nedir?
Risperidon
Risperidonun yan etkisi nedir?
Hiperprolaktinemiye yol açabilir.
Risperidon’un aktif metaboliti nedir?
Paliperidon
KC’de metabolize edilmediği için KC yetmezliğinde kullanılan antipsikotik nedir?
Paliperidon
Klozapin ve Olanzapini sedasyon etkileri açısından kıyaslayınız.
Klozapin daha sedatiftir.
Klozapin ile Olanzapin kimyasal yapı olarak çok benzerdir.
Olanzapinin yan etkileri Klozapin’den ne yönüyle farklıdır?
Olanzapin, klonzapin gibi agranülositoz ve myokardit yapmaz.
Metabolik sendrom tanı kriterleri nelerdir?
Aşağıdakilerden en az biri
- DM
- Bozulmuş glikoz toleransı
- İnsülin direnci
Aşağıdakilerden en az ikisi
- Hipertansiyon (>130/85) veya anti hipertansif kullanıyor olmak.
- Dislipidemi
- Abdominal obezite
Noradrenalin üzerinden de etki eden antipsikotik nedir?
Ketiyapin
100-150 mg -> Sedatif
300-400 mg -> Antidepresan
700-800 mg –> Antipsikotik
Etki gösteren ilaç nedir?
Ketiyapin
Kilo alımı, dislipidemi ve insülin direncine neden olmayan antipsikotik nedir?
Ziprasidon
Yemeklerle birlikte alınan antipsikotik nedir?
Ziprasidon
QTc uzamasına neden olan antipsikotik nedir?
Ziprasidon
Manik semptomların tedavisinde etkin olan antipsikotik nedir?
Aripiprazol
Sedasyon yapmayıp aktive edici olan antipsikotik nedir?
Aripiprazol
Kilo alımına neden olmayan antipsikotikler nelerdir?
Aripiprazol ve Ziprasidon
D2 parsiyel agonist atipik antipsikotik nedir?
Aripiprazol
EPS yan etkileri yüksek potansli tipik antipsikotiklerde en çok görülür.
Atipik antipsikotikler içerisinde en sık hangi ilaç EPS yan etkilerine neden olur?
Risperidon
EPS yan etkileri diyince aklımıza hangi durumları getirmeliyiz?
Akatizi
Akut distoni
Parkinsonizm
Tardiv diskinezi
Akut distoni durumunu açıklayınız.
Dil, yüz, göz, boyun, ense, sırt kaslarında kasılmalar olur.
Tortikolis, opistotonus, laringospazm, okulojirik kriz
Akut distoni durumu %90 tedaviye başladıktan ne kadar süre içerisinde ortaya çıkar?
İlk üç gün
En yaygın EPS yan etkisi nedir?
Akatizi
Akatizi nedir?
Yerinde duramama, uzun süre oturma, sürekli dolaşma, yürüme isteği
Akatiziye en sık hangi atipik antipsikotik neden olur?
Aripiprazol
Akatizi tedavisinde hangi ilaçlar etkilidir?
BDZ
B-bloker
Nigrostriyatal yolakta dopamin çekilmesine bağlı hangi yan etki görülür?
Parkinsonizm
Parkinsonizm başlığı içinde hangi bulgular vardır?
Tremor, rijidite, bradikinezi, maske yüz
Deride yağlanma, tükürük artışı, tek düze konuşma
Öne doğru eğik yürüme
Tardiv kelimesi ne anlama gelir?
Geç
Tardiv diskinezi bulgusunu açıklayınız.
Dudak, dil ve ağız kenarında istemsiz kasılmalar olur.
Ellerde koreiform hareketler, bacak-kalçada atma hareketleri
Geç başlar (3 ay)
Tardiv diskinezi ne ile tetiklenir, ne ile kaybolur?
Stresle tetiklenir, uykuda kaybolur.