Nörobilişsel Bozukluklar

Question 1

Demans ve depresyon arasındaki fark nedir?

Answer 1

Depresyondaki demans geri dönüşlüdür.

Question 2

Deliryum nedir?

Answer 2

Yaygın beyin dokusu disfonksiyonu sonucu, başta bilinç olmak üzere kognitif fonksiyonlarda değişken-dalgalanmalı bozuklukla seyreden, akut ya da subakut başlangıçlı, etkili tedavi ile kalıcı patolojinin oluşmadığı geri dönüşümlü organik bozukluktur.

Question 3

Deliryuma gün batımı sendromu denmesinin nedeni nedir?

Answer 3

Gün batımı saatlerinde hastalar daha çok bulunurlar.

Question 4

Hastahaneye yatanların ortalama ne kadarlık kısmında deliryum gelişir?

Answer 4

%20

Question 5

Hastahaneye yatılan yere göre deliryum oranı nedir?

Answer 5

Genel dahiliye %15-25
Genel cerrahi %10-15
Yoğun bakım %30
Kalça kırığı tedavisi görenler %40-50
Ağır yanık vakaları %20
Açık kalp ameliyatı sonrası %32

Question 6

Deliryum için risk faktörleri nelerdir?

Answer 6

Tıbbi yatan hasta
65 yaş üzeri
Erkek
Demans
İmmobilizasyon
Foley kateter
Enfeksiyon
İlaçlar (Antikolinerjik meditasyonlar, polifarmasi, alkol kötüye kullanımı, narkotik, benzodiazepinler)
Duyu bozuklukları (İşitme, görme)
Oral alımda bozulm

Question 7

Hastahanede yatan yaşlılarda en sık görülen komplikasyon nedir?

Answer 7

Deliryum

Question 8

Demans ve deliryum arasındaki fark nedir?

Answer 8

Demans temelde bellek bozukluğudur. Daha yavaş seyreder. Reversible nedenler hariç geri dönüşsüzdür. Bilinç düzeyi korunur, dalgalanma yok.

Deliryum temelde bilinç bozukluğudur. Daha akuttur. Geri dönüşlüdür. Dalgalanmalar gösterir.

Question 9

Deliryumda DSM-V kriterleri nelerdir?

Answer 9

1- Dikkat bozukluğu
2- Bu bozukluk kısa sürede gerçekleşir.
3- Bilişte ek bir bozukluk vardır. (Bellek, yönelim, dil bozukluğu)
4- Daha önceden var olan bir nörobilişsel bozuklukla açıklanamaz.
5- Organik, madde yoksunluğu ya da toksinle karşılaşmanın etkileri nedeniyle olduğunu ilişkin kanıtlar vardır.

Question 10

Hiperaktif - Hipoaktif - Karışık Deliryum türlerini açıklayınız.

Answer 10

Hiperaktif: Kişinin duygudurum değişikliği kışkırtma, ajitasyon ya da sağlık bakımıyla iş birliğinine karşı koymanın eşlik edebildiği, ruhsal-devinsel etkinliği çok aktif düzeydedir.

Hipoaktif: Kişinin stupora yaklaşan bir uyuşukluk ve letarjinin eşlik edebildiği ruhsal-devinsel etkinliği çok az düzeydedir.

Karışık: Kişinin dikkati ve çevresinin ayrımında olması bozulsa da ruhsal-devinsel etkinliği olağan düzeydedir.

Question 11

Deliryum tanısındaki primer 4 öğe nedir?

Answer 11

• Zaman seyri (1-2 saat ya da gün)
• Bilinç bozukluğu
• Başka kognitif değişim (dikkat, bellek)
• Tıbbi nedenle kanıtı

Question 12

Hiperaktif ve hipoaktif deliryum patofizyolojisini açıklayınız.

Answer 12

Hiperaktif –> Dopamin artışı
Hipoaktif –> Asetilkolin azalması

Question 13

Demans nedir?

Answer 13

Bilinç kaybı olmaksızın kazanılmış bilişsel/zihinsel davranışsal yetilerin kaybıdır.

Question 14

Tüm demansların ne kadarlık kısmı Alzheimer Demansı’dır?

Answer 14

2/3

Question 15

Demansta tipik özellikler nelerdir?

Answer 15

• Genç veya akut başlangıç
• Hızla ilerleyen klinik
• Amnestik olmayan çekirdek özellik
• Kliniğin başlarında belirgin motor, otonomik, ve/veya uyku özellikleri

Question 16

Primer Demans türleri nelerdir?

Answer 16

• Alzheimer Demansı
• Lewy Cisimcikli Demans
• Frontotemporal Demans
• Subkortikal Demans
• Prion Hastalıkları

Question 17

Sekonder Demans türleri nelerdir?

Answer 17

• Vasküler Demans (en sık)
• Normal basınçlı hidrosefali
• Toksik-Metabolik Demans
• Enfeksiyonlar
• Kafa İçi Yer Kaplayan Lezyon
• Otoimmün / İnflamatuvar hastalıklar

Question 18

Geri dönüşümlü demans nedenleri nelerdir?

Answer 18

Drugs / Delirium / Depression
Emotional Disorder / Endocrine
Metabolic
Eye/Ear Disfunction
Nutritional (Vit B1, B12)
Tumor/Trauma
İnfection
Alcohol

Question 19

DSM-V kriterlerine göre Alzheimer tipi demans tanısı nasıl konur?

Answer 19

4 alandan birinde gerileme olur:
- Afazi (Adlandırma, kelime bulma, anlama, hesaplama)
- Apraksi (Motor beceri, alet kullanma, giyinme)
- Agnozi (Nesneleri tanıma, yön bulma)
- Planlama, organizasyon, sıralama gibi yürütücü işlevlerde bozulma.

Yavaş ve ilerleyici bilişsel ve işlevsel gerileme
Bu gerileme hastanın sosyal ve mesleki yaşantısını etkiler.
Diğer demans nedenleri ekarte edilmiş olacak.

Question 20

Alzheimer tipi defansta bulgular nelerdir?

Answer 20

Hastalarda diffüz beyin atrofisi olur. Atrofi daha çok parieto-temporal bölgededir.
Kortikal sulcuslar genişlemiştir.
Ventriküller genişlememiştir.
Mikroskopik olarak patognomik bulgular, amiloid plaklar, nörofibriller yumaklar, korteks ve hippokampusta nöron kaybı vardır.

Question 21

Alzheimer hastalığının erken-orta-ileri aşamalarının nasıl seyrettiğini açıklayınız.

Answer 21

Erken aşama: Kısa dönem bellek kaybı, yargılama bozulur, karar verme zorlaşır. İnsanlara ve aktivitelere ilgi azalır. Yeni fikir ve düşünceleri kavramak zorlaşır.

Orta aşama: Kısa dönem bellek kaybı artar. Unutkanlıklar belirginleşir. Kolay sinirlenebilir. Ayrıca duygusal ve bağımlı olabilir. Giyinme, soyunma ve kişisel hijyenlerinde sorun yaşarlar. Uygunsuz davranışlar sergileyebilirler. Paranoid fikirler ve halüsülasyonlar gelişebilir.

İleri aşama: Artmış güçsüzlük, dengesiz yürüme, yatağa ya da sandalyeye bağlı hale gelme, mesane ve barsak işlevlerinin kontrolünün kaybı, yardım almadan yemek yiyememe, belirgin ölçüde kilo kaybı, ilerleyici şekilde konuşma kaybı

Question 22

Alzheimer hastaları genellikle yatağa bağımlılığın ortaya çıkarttığı nedenlerden dolayı ölürler.

Bu nedenler nelerdir?

Answer 22

Pulmoner emboli
Aspirasyon pnömonisi
Sepsis
Dehidrasyon

Question 23

Demansın en sık 3. nedeni olan vasküler demansı açıklayınız.

Answer 23

Hastalarda SVO risk faktörleri vardır.
Ani başlangıç ve basamaklı kötüleşme olur.
Fokal nörolojik bulgu ya da belirtiler psödobulbar valsi piramidal bulgular, sereballar bulgular olur.
CT ve MRG vasküler lezyonları gösterebilir.