Kişilik Bozuklukları

Question 1

Kişilik nedir?

Answer 1

Bir insanı başkalarından ayıran, duyuş, tutum ve davranış örüntüleridir.

Question 2

Biliş nedir?

Answer 2

Kendini, diğer insanları, olayları algılama ve yorumlama yolları

Question 3

Kişilik bozuklukları başka bir ruhsal hastalık ile açıklanabilir mi?

Answer 3

Hayır.

Question 4

Kişilik bozuklukları 4 alandan en az 2’sini etkilemesi ile tanı alır.

Bu 4 alan nedir?

Answer 4

Biliş
Duygulanım
Kişiler arası işlevsellik
Dürtü denetimi

Question 5

Kişilik = Mizaç + Karakter’dir.

Mizaç ve Karakter kelimelerinin tanımını yapınız.

Answer 5

Mizaç: Doğuştan varolan davranış örüntüsüdür.

Karakter: Birey ve çevre arasındaki etkileşim içinde gelişir. Sürekli, tutarlı ve kalıplaşmış özelliktedir.

Question 6

Kişiliği oluşturan temel faktörler nelerdir?

Answer 6

Bedensel faktörler
Kültürel faktörler
Aile faktörü
Sosyalleşme süreci
Durumsallık faktörü (pandemi, deprem vs.)
Diğer faktörler (Medya vs.)

Question 7

Evinden dışarı çıkmayan (6 ay), sosyal uyaran eksikliği olan genç bireyler için kullanılan japonca sözcük nedir?

Answer 7

İkiko Mori

Question 8

Kişilik bozukluklarının ortak özellikleri nelerdir?

Answer 8

• Davranışlar benliğe yerleşmiştir. Uyum amacıyla esneklik göstermez.
• Uyumlu sayılabilecek ölçütlerden uzaklaşmıştır.
• Çocukluktan beri süregelmesi
• Toplum ve iş yaşamında belirgin bozukluğa yol açması.
• Genellikle benliğe uyumlu (Ego-syntonic) yani benimsenmiş ve değiştirilmek istenmemesi, bazen de Ego-dyntonic yani benimsenmese de değiştirilemez olması
• Kendisini çevreye değil çevreyi kendisine uydurmaya çalışır. (Alloplastik uyum)
• Bilişsel yetilerinde, temel duygulanım, düşünce yapısında bozukluk olmaması

Question 9

Psikiyatrik tedavi hizmeti alanların ne kadarlık kısmında kişilik bozukluğu vardır?

Answer 9

%50

Question 10

Kişilik bozukluklarının genel popülasyonda yaygınlıkları nedir?

Answer 10

%7-23

Question 11

Grup A-B-C kümelerinin temel özelliklerini ve içlerinde hangi kişilik bozukluklarını barındırdığını açıklayınız.

Answer 11

Grup A: Garip, eksantrik
- Paranoid
- Şizoid
- Şizotipal

Grup B: Uyumsuz, dengesiz, tutarsız
- Antisosyal
- Borderline
- Histironik
- Narsistik

Grup C: Korkak, anksiyöz
- Çekingen
- Bağımlı
- Obsesif-Kompulsif

Question 12

A-B-C kümelerindeki savunma mekanizmalarını açıklayınız.

Answer 12

A Kümesi: Yanıtsama ve fantezi kurma eğilimi gösterir. Kognitif düşüncelerde bozulmalara benzer şekilde tuhaf davranışlar vardır.

B Kümesi: İmpulsivite, kendine yıkıcılık, katılık, affektif labilite, kalıcı olmayan ilişkilerin varlığı, dramatik, coşkulu, kararsız davranışlar vardır. Çözülme-Bölünme-Yadsıma-Acting Out gözlenir.

C Kümesi: Anksiyetenin çeşitli formlarından oluşan, izolasyon, pasif agresyon ve hipokondriyazis savunma mekanizmalarını sık kullanırlar.

Question 13

Temel olarak A grubu kişilik bozuklukları olan Paranoid, Şizoid ve Şizotipal kişilik bozukluklarını tanımlayınız.

Answer 13

Paranoid: Başkalarının davranışlarını kötü niyetli olarak algılayıp, sürekli bir güvensizlik ve kuşkuculuk gözlemleme.

Şizoid: Sürekli toplumsal ilişkilerden kopma ve duyguların anlatımında kısıtlı olma örüntüsü

Şizotipal: Bilişsel ve algısal çarpıklıkların ve alışılmışın dışında davranışların yanı sıra yakın ilişkilerde rahatsızlık duyma ve yakın ilişkilere girebilme becerisinde yetersizlikle kendisini gösteren, toplumsal ve kişiler arası yetersizliklerin olduğu sürekli bir örüntüdür.

Question 14

Şizoid ve Çekingen kişilik bozuklukları arasındaki fark nedir?

Answer 14

Şizoid –> İsteyerek, tercihen yalnız kalır.
Çekingen –> İstemeden, kaygı nedeniyle yalnız kalır.

Question 15

Paranoid kişilik bozukluğunun tanısını koyabilmek için 7 kriterin 4’ünü saptamak yeterlidir.

Söz konusu 7 kriteri sayınız.

Answer 15

• Yeterli bir temele dayanmadan başkalarının kendisini sömürdüğünden, aldattığından veya kendine zarar verdiğinden kuşkulanır.
• Dostlarının veya iş arkadaşlarının kendine olan bağlılığı ve güvenilirliği üzerine yersiz kuşkuları vardır.
• Söylediklerinin kendisine kötü niyetle kullanılacağını düşündüğü için sır vermez.
• Sıradan sözlerden kendisine göz dağı verildiği ile ilgili çıkarımlar yapar.
• Sürekli kin besler.
• Karakterine ve itibarına saldırıldığı yargısını taşır. Öfke ile karşı saldırıda bulunur.
• Haksız yere eşinin sadakatsizliği ile ilgili kuşkulara kapılır.

Question 16

Şizoid kişilik bozukluğu için 7 kriterin 4’ünün bulunması yeterlidir.

Söz konusu 7 kriteri sayınız.

Answer 16

• Ailenin bir parçası değilmiş gibi davranır. Yakın ilişkiye girmez ve yakın ilişkiden zevk almaz.
• Çoğunlukla tek bir etkinlikte bulunmayı tercih eder.
• Cinsel deneyim yaşamaya oldukça ilgisizdir.
• Çok az etkinlikten zevk alır.
• Yakın arkadaşı ve sırdaşı yoktur.
• Övgü ve eleştirilere ilgisizdir.
• Duygusal soğukluk, kopukluk veya tek düze bir duygulanım gösterir.

Question 17

Şizotipal kişilik bozukluğu için 9 kriterin 4’ünün bulunması yeterlidir.

Söz konusu 9 kriteri sayınız.

Answer 17

• Referans fikirler. (Sanrı düzeyinde değil.)
• Davranışı etkileyen, kültürü ile uyumlu olmayan acayip inanışlar, büyüsel düşünceler.
• Olağandışı algısal yaşantılar, bedensel yanılsamalar
• Acayip düşünüş ya da konuşma biçimi
• Kuşkuculuk ya da paranoid düşünce
• Uygunsuz ya da kısıtlı duygulanım
• Acayip, kendine özgü davranış ya da görünüm
• Yakın arkadaş ve sırdaşlarının olmaması
• Azalmayan toplumsal anksiyete, paranoid korkular

Question 18

B kümesi kişilik bozukluklarından olan Antisosyal, Borderline, Histriyonik ve Narsistik kişilik bozukluklarını açıklayınız.

Answer 18

Antisosyal: 15 yaşından beri süregelen başkalarının haklarını saymama ve haklarına saldırma öyküsü.

Borderline: Kişiler arası ilişkilerde, benlik algısında ve duygulanımda tutarsızlık ve belirgin dürtüselliğin olduğu sürekli bir örüntüdür.

Histriyonik: Aşırı duygusallık ve ilgilenilme arayışı vardır. Rol yaparlar.

Narsistik: Üstünlük duygusu, beğenilme gereksinimi ve empati yapamamanın sürekli döngüsüdür.

Question 19

Antisosyal kişilik bozukluğu tanısı 7 kriterin 3’ünün bulunmasıyla konur.

Bu 7 kriteri açıklayınız.

Answer 19

• Tutuklanması için zemin hazırlayan eylemlerde bulunma, yasalara ve toplumsal kurallara uymama
• Sürekli yalan söyleme, takma isim kullanma, kişisel çıkar ve zevk için başkalarını atlatma
• Dürtüsellik ve gelecek için tasarı yapamama
• Yineleyen kavga ve saldırganlıkla sinirlilik
• Kendi ve başkalarının güvenilirliği konusunda umursamazlık.
• Bir işi sürekli götürememe, mali yükümlülüklerini yerine getirememe ile seyreden sürekli sorumsuzluk.
• Başkalarına zarar verme, kötü davranma veya bir şey çalma durumuna karşı ilgisizlik veya bunları kendine göre mantıklı açıklamalar getirme, vicdan azabı çekmeme

Question 20

Borderline kişilik bozukluğunun tanısı 9 kriterin 5’inin bulunması ile konur.

Bu 9 kriter nedir?

Answer 20

• Gerçek veya hayali bir terkedilmeden kaçınmak için çılgınca çaba sarf etmek
• Gözünde aşırı büyütme ve yerin dibine sokma uçları arasında gidip gelme, gergin ve tutarsız kişiler arası ilişkilerin olması
• Kimlik karmaşası
• Kendine zarar verebilecek en az iki alanda dürtüsellik
• Yineleyen intihar davranışları, girişimleri ve göz korkutmaları
• Duygudurumda belirgin tepkiselliğe bağlı instabilite
• Kendini sürekli boşlukta hissetme
• Uygunsuz yoğun öfke, ya da öfkesini kontrol edememe
• Stresle ilişkili geçici paranoid düşünce veya ağır dissosiyatif semptomlar

Question 21

Histriyonik kişilik bozukluğu tanısı koymak için 8 kriterin 5’inin olması tanı koydudurur.

Bu kriterler nelerdir?

Answer 21

• İlgi odağı olmadığı durumlarda rahatsız olur.
• Başkalarıyla iletişimi çoğu zaman uygunsuz bir şekilde cinsel yönden ayartıcı davranışlarla belirlidir.
• Hızlı, değişen ve yüzeyel kalan duygular sergiler.
• İlgiyi çekmek için fiziksel görünümü kullanır.
• Aşırı derecede başkalarını etkilemeye yönelik ve ayrıntıdan yoksun bir konuşma biçimi vardır.
• Gösteriş yapar, yapmacık davranır ve duygularını abartı ile gösterir.
• Telkine yatkındır. Kolay etkilenir.
• İlişkilerin olduğundan yakın olması gerektiğini düşünür.

Question 22

Narsistik kişilik bozukluğu tanısı koymak için 9 kriterin 5’inin olması tanı koydurucudur.

Bu kriterler nelerdir?

Answer 22

• Kendisinin çok önemli olduğu duygusunu taşır.
• Sınırsız başarı, güç, zeka veya kusursuz sevgi düşlemleri üzerine kafa yorar.
• Özel ve eşi bulunmaz biri olduğuna ve ancak özel veya toplumsal yönden üstün kişilerin onu anlayabileceğine ya da arkadaşlık edebileceğine inanır.
• Çok beğenilmek ister.
• Hak kazandığı duygusu vardır.
• Kişiler arası ilişkileri kendi çıkarı için kullanır, amaçlarına ulaşmak için başkalarının zayıf taraflarını kullanır.
• Empati yapamaz.
• Çoğu zaman başkalarını kıskanır ya da başkalarının kendisini kıskandığını sanır.
• Küstah, kendini beğenmiş davranış ve tutumlar sergiler.

Question 23

C tipi kişilik bozuklukları olan Çekingen - Bağımlı - Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu açıklayınız.

Answer 23

Çekingen: Toplumsal ketlenmenin, yetersizlik duygularının ve olumsuz değerlendirilmeye aşırı duyarlılığın olduğu sürekli bir örüntüdür.

Bağımlı: Uysal ve yapışkan davranışa ve ayrılma korkusuna yol açarak biçimde kendisine bakılma gereksiniminin aşırı olmasıyla giden sürekli bir örüntüdür.

Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu: Esneklik, açıklık ve verimlilik pahasına düzenlilik, mükemmeliyetçilik, zihinsel ve kişiler arası kontrol koyma üzerine aşırı kafa yorma ile seyreden sürekli bir örüntüdür.

Question 24

OKB ile Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu arasındaki fark nedir?

Answer 24

Obsesif Kompulsif Bozukluk benliğe uyumsuzdur. (Ego-Dystonic) Obsesyonlar ve onları azaltmak için kompülsiyonlar vardır. Kişiler yardım arayışındadır.

Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu bireyler genellikle yardım arayışında değildir. Çünkü belirtiler benliğe uyumludur. (Ego-syntonic)

Question 25

Çekingen kişilik bozukluğunun tanısı 7 belirtinin 4’ünün olması ile konur.

Bu 7 belirti nedir?

Answer 25

• Eleştirilecek, beğenilmeyecek ya da dışlanacak olma korkusuyla kişiler arası ilişki gerektiren mesleki etkinliklerden kaçınır.
• Sevildiğinden emin olmadıkça insanlarla ilişkiye girmek istemez.
• Mahcup olacağı, alay konusu olacağını düşündüğü için yakın ilişkilerde tutukluluk gösterir.
• Toplumsal durumlarda eleştirileceği ve dışlanacağı üzerine kafa yorar.
• Yetersizlik duyguları yüzünden yeni kişilerde aynı ortamda bulunduğu durumlarda ketlenir.
• Kendisini toplumsal yönden beceriksiz, kişisel olarak albenisi olmayan biri olarak görür.
• Mahcup düşebileceğinden ötürü kişisel girişimlerde bulunmak ya da yeni etkinliklere katılmak istemez.

Question 26

Bağımlı kişilik bozukluğunun tanısı 8 kriterin 4’ünün olması ile konur.

Bu 4 belirti nedir?

Answer 26

• Başkalarından bol miktarda öğüt ve destek almazsa gündelik kararlarını vermekte güçlük çeker.
• Yaşamının çoğu alanında sorumluluk almak için başkalarına gereksinim duyar.
• Desteğini yitireceği veya kabul görmeyceği korkusuyla başkalarıyla aynı görüşü paylaşmadığını söylemekten çekinir.
• Tasarıları başlatma, kendi başına iş yapma zorluğu vardır.
• Başkalarının bakım ve desteğini almak için hoş olmayan şeyleri yapmayı isteyecek kadar aşırıya gider.
• Kendisine bakamayacağına ilişkin aşırı korku nedeniyle tek başına kaldığında kendisini rahatsız ve çaresiz hisseder.
• Yakın bir ilişki sonlandığında hemen bir bakım ve destek kaynağı olarak hemen başka bir ilişki arayışına girer.
• Kendi kendine bakma durumunda bırakılacağı yönünde gerçekçi olmayan biçimde kafa yorar.

Question 27

Kişilik bozukluklarında tekrarlayan intihar davranışları varsa hangi ilaçlar başlanır?

Answer 27

Lityum
SSRI
Lamotrijin

Question 28

Kişilik bozukluklarında tedavi uyumsuzluğu varsa hangi ilaç başlanır?

Answer 28

SSRI

Question 29

İlaç tedavisinin, komorbid durumların en sık görüldüğü kişilik bozukluğu nedir?

Answer 29

Borderline