Probava lipida Flashcards
Za što sve stanice moraju biti sposobne sintetizirati ili unijeti cirkulirajuće lipide? 4 razloga i koje stanice?
- izgradnju staničnih membrana (npr. stanice koje se dijele)
- sintezu steroidnih hormona (npr. endokrine stanice)
- za proizvodnju energije (npr. miociti)
- za skladištenje (adipociti)
-Kako nazivamo lipide iz prehrane?
egzogeni lipidi
Sinteza lipida de novo se događa gdje i kako u jednoj rečenici?
- jetra
- višak ugljikohidrata pretvara se u lipide
90% lipida iz prehrane pripada kojoj vrsti lipida? Koje su značajke tog lipida?
- triacilgliceroli(esteri alkohola glicerola i tri više masne kiseline)
- pohranjuju veliku metaboličku energiju
- osiguravaju više od pola energetskih potreba nekih organa npr. jetra, srce i skeletni mišići
Koje je najvažnija osobina lipida?
- hidrofobnost
- netopljivi u vodenoj otopini, topivi u organski otapalima
Koje su prednosti i problemi lipida kao molekula?
- prednosti- kemijska inertnost, dobre skladišne komponente
- problem:
1. probava ->moraju se emulgirat
2. prijenos - moraju bit vezani na proteine
Koja je važnost LINGVALNE i ŽELUČANE LIPAZE u probavi lipida?
=> probavljuju manje od 10% prehrambenih lipida
=> započinje hidroliza TAG s kratkim i/ili srednjim lancem MK
=> nastale SMK apsorbraju se kroz stijenku želuca i idu u krvotok
=> važno kod novorođenčadi jer probavljaju mliječne lipide(lako probavljivi jer su u emulziji tj. mlijeku)
Gdje se odvija razgradnja lipida TAG?
Duodenum
Što je emulgiranje masti i zašto je ono potrebno?
- fizičko razbijanje masnih kapljica na male čestice (MICELE) kako bi probavni enzimi mogli djelovati na njihovoj površini
- zbog netopljivosti lipida u vodenoj otopini, enzimska razgradnja lipida moguća tek nakon stvaranja EMULZIJE, probava na ‘’površini’’ lipid-voda
Od čega se sastoji žuč i koja je funkcija tih molekula?
- ŽUČI → sadržava AMFIPATSKE KOMPONENTE:
1. soli žučnih kiselina
2. fosfolipidi (lecitin)
3. kolesterol - soli žučnih kiselina i fosfolipidi iz žuči imaju funkciju =>EMULGATORA I AKTIVATORA LIPAZA
- iz kolesterola nastaju žučne soli
Kako i čime cirkuliraju žučne soli?
- jetra->pohrana u žučnom mjehuru->žučovod->tanko crijevo
- enterohepatička cirkulacija(žučovodi)
Koje su tri uloge žučnih soli?
- emulgiraju egozgene TAG(miješanje žučnih soli i triacilglicerola)
- aktiviraju hidrolitičke enzime(pankreasna lipaza)
- olakšavaju apsorpciju vitamina topivih u mastima (A,D,E,K)
Zašto za žučne soi kažemo da su biodetergenti?
- smanuju površinsku napetost masti -> enzimi lakše djeluju
Što uzrokuje nedostatak žučnih soli? 3
- nedovoljnu razgradnju lipida
- nedovoljnu apsorpciju vitamina topljivih u lipidima
- tzv. „masnu stolicu” (steatoreju)
Koji je najvažniji enzim probave lipida i što radi?
- pankreasna lipaza
- katalizira hidrolizu TAG => nastaju 2-MAG i dugolančane MK
Čemu služi kolipaza koji izlučuje pankreas?
- aktivira pankreasnu lipazu
- učvršćuje lipazu za micelu
Kako je hormonski regulirana probava lipida? Koji hormoni sudjeluju i što rade?
- SEKRETIN - stimulira izlučivanje pankreasnog soka i bikarbonata - uspostavljanje
prikladnog pH za djelovanje pankreasnih enzima - KOLECISTOKININ - oslobađanje enzima iz pankreasa i žuči iz žučnog mjehura
Koji su produkti probave lipida? 3
- krako,srednje i dugo lančane MK
- 2-MAG
- kolesterol
Što se događa s produktima probave lipida? 2
- kratko i srednje lančane iz želučane stijenke idu odmah u krvotok
- kolesterol, 2-MAG i dugolančane MK:
=> emilgiraju se i zajedno s fosfolipidima i kolesteroom stvaraju MIJEŠANE MICELE
=> prevoze se kroz vodeni mediji(a oni su nepolarni) lumena tankog crijeva kao MIJEŠANE MICELE uz pomoć žučnih soli
=> MIJEŠANE MICELE omogućuju da difundiraju u iz micela u enterocite
Što se događa u enterocitu sa produktima probave lipida?
- re-esterifikacija TAG
- njega kroz bazalni dio epitelne stanice oslobađaju u obliku HILOMIKRONA(kapljica lipida i proteina) te prenose limfom do krvi.
Koja rekacija predstavlja aktivciju m.k.?
- reakcija koenzima A i M.K.
- stvara se tioesterska veza između -COOH i-SH CoA
- nastaje acil-CoA
- enzim: acil-CoA sintetaza
Na koja dva načina se mogu sintetizirati TAG?
- put monoacilglicerola
- reesterifikacija u enterocitima
- 2-MAG + acil-CoA=>1,2-DAG + acil-CoA => TAG - put fosfatidne kiseline
- 1,2-DAG fosfat se hidrolizira u 1,2-DAG => opet +acil-CoA => TAG
Na koja dva mjesta se kolesterol može esterificirati?
- u enterocitima i hepatocitima
- u cirkulaciji
Zašto je važno esterificirati kolesterol?
- jer tako nastaje hidrofobni oblik kolesterola
pogodan za skladištenje i transport
