Kolesterol Flashcards

1
Q

Koje su fiziološke uloge kolesterola? 2

A
  • gradi stanične membrane i regulira njihovu fluidnost
  • prekursor u sintezi steroidnih hormona, žučnih kislina i vitamina D
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Kako kolesterol utječe na fluidnost membrane?

A
  1. pri visoki. temp => fosfolipidi su razdvojeni -> velika fluidnost -> kolesterol se umeće između i privlači ih zajedno -> smanjuje fluidnost
  2. pri niskim temp. => fosfolipidi su približeni -> mala fluidnost -> kolesterol se umeće između i stavra veći razmak između fosfolipida -> povećava se fluidnost
  • puferski održava idealnu razinu fluidnosti
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Koji su nam izvori kolesterola? Organ i stanični odijeljak?

A
  • prehrana
  • sinteza de novo iz jetre i mali dio tanka crijeva, nadbubrežna žlijezda itd.
  • citoplazma i dio ER
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Što čini temeljnu strukturu kolesterola i njegovih derivata?

A
  • steroidni kostur
  • 3 cikloheksana i 1 ciklopentan
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Koja molekula je prekursor kolesterola?

A

acetil-CoA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Koji molekule su ključni intermedijeri u putu od acetil-CoA do kolesterola?

A
  • izoprenske jedinice
  • 2-metilbuta-1,3-dien
  • npr. vitamin A, E, K
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Koje tri reakcije se događaju u 1. fazi sinteze kolesterola?

A
  1. spajanje 2 acetila-CoA u acetoacetil-CoA(acetil-CoA acetil transferaza)
  2. spajanje acetoacetila i acetil-CoA u B-hidroksi-B-metilglutirat-CoA(HMG-CoA sintaza)
  3. redukcija HMG u mevalonat(HMG-CoA reduktaza====glavno regulacijsko mjesto) uz NADPH
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Koja je sudbina HMG-CoA u mitohondriju, a koja u citoslu?

A
  • mitohondriji - ketogeneza
  • citosol - sinteza kolesterola
  • njihovi enzimi sintaze su izoenzimi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Koje četiri reackije se događaju u 2. fazi sinteze kolesterola?

A
  1. fosforilacija mevaolnata u 5-fosfomevalonat, utrošak ATP(mevalonat kinaza)
  2. fosforilacija 5-fosfomevalonata u 5-pirofosfomevalonat(fosfomevalonat kinaza)
  3. dehidratacijska i dekarboksilacijska pretvorba 5-pirofosfomevalonat u izopentenil pirofosfat, utrošak ATP-a(pirofosfomevalonat dekarboksilaza)
  4. izomerizacija izopentil pirofosfata u dimetilalil pirofosfat(izopentenil pirofosfat izomeraza-protonacijska i deprotonacijska reakcija)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Koje tri reakcije se odvijaju u 3. fazi sinteze kolesterola?

A
  1. prva glava rep kondenzacijska reakcija, spaja se dimetilalil pirofosfat i izomentil-pirofosfat u geranil-pirofosfat(prenil-transferaza)
  2. druga glava rep kondenzacijska reakcija, gernil pirofosfat izopentil -> farnezil-pirofosfat(prenil transferaza)
  3. glava-glava reakcija, kondenzacija 2 farnezil pirofosfat u skvalen(skvalen sintaza)
  • hidroliza otpuštenih pirofosfata osigurava ireverzibilnost
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Koje tri reakcije se događaju u 4. fazi sinteze kolesterola?

A
  1. vezanje jednog kisokovog atoma(iz O2) na jedan kraj skvalena pričemu nastaje 2,3-oksidoskvalen(skvalen-2,3-epoksid)(skvalen monooksigenaza)
  2. oksidacija NADPH prećena redukcijom drugog kisikovog atoma(iz O2) u H2O
  3. ciklizacija 2,3-oksidoskvalena u sterol lanosterol(skvalen-oksidociklaza), eliminacija protona s C9 atoma ime nastaje dvostruka veza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Koje su strukturne karakteristike sterola?

A
  • imaju tetracikličku steroidnu jezgru
  • imaju OH na C-3 tomu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Što se događa u petoj fazi sinteze kolesterola?

A
  • 19,20 reakcija
  • lanosterol se prevodi u kolesterol
  • enzimi za te reakcije su u ER
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Nakon što kolesterol nastane, koje su njegove dvije moguće sudbine?

A
  • ugrdit se u membranu
  • dalje se modificirati pri čemu nastaju njegovi derivati
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Kako i gdje se odvija esterifikacija kolesterola? Čemu slži? 4

A
  • acilna skupina prenosi se s acila-CoA na hidroksidnu skupinu
  • enzim. acil-CoA-kolesterol acil transferaza
  • nastaje hidrofobniji oblici kolesterola pogodnu za skladištenje ili transport
  • esterifikacijom kolesterola se spiječava njegovo umetanje u membranu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

O čemu ovisi brzina sinteze kolesterola?

A
  • o unutarstaničnoj konc. kolesterola
  • o dostupnošću ATP-a
  • o hormonima glukagon i inzulin
17
Q

Kako se kratkoročno kontrolira sinteza kolesterola?

A
  • kovalentnom modfikacijom HMG-CoA
  • kad ima puno AMP-a, a malo ATP-a –> protein kinazom se inaktivira HMG-CoA
  • glukagon dovodi do fosforilacije HMG-CoA i inaktivacije, zaustavlja se sinteza kolesterola
  • inzulin dovodi do defosforilacije i aktivacije HMG-CoA i pokreće se sinteza kolesterola
18
Q

Kako se na dugoročan način regulira sinteza kolesterola? 3

A
  1. regulacija na razini transkripcije gena za HMG-CoA, kontrolira se količina enzima
  2. kontrolira se esterifikacija kolesterola, kad ima puno kolesterola, acil-CoA-kolesterol acil transferaze se aktivira i kreće esterifikacija kolesterola
  3. kontrola sinteze LDL receptora na transkripcijskoj razini, kad ima puno kolesterola, smanjuje se sinteza LDL te se smanjuje unos kolesterola u stanicu
19
Q

Kako se odvija transkripcijska kontrola gena za HMG-CoA-reduktazu?

A
  • gen za enzim je pod kontrolom obitelji proteinskih transkripcijskih faktora SREBP(regulira i ostale lipide)
  • SREBP se nalazi na membrani ER i njegova N terminalna domena služi kao transkripcijski faktor
  • SREBP se još vezan za protein SCAP
  1. ako želimo da sintetiziramo HMG-CoA(u stanici ima malo kolesterola) onda taj SREBP zajedno sa SCAP odlazi iz ER do Golgijeva tijela gdje mu se cijepa N terminalna domena
    - ta N terminalna domena odlazi u jezgru i aktivira transkirpciju HMG-CoA
  2. ako kolesterola ima dovoljno stanici, SREBP i SCAP kompleks ostaju na ER i djeluju kao senzor za koncentraciju kolesterola
20
Q

Reakcije oksigenacije kolesterola mogu se odvijati na koja dva načina vezano uz enzime?

A
  1. mogu biti enzimski katalizirni od strane superobitelji citokroma P-450
  2. može doći do neenzimatske oksigenacije u prisustvu ROS
21
Q

Što nastaje oksigenacijom kolesterola i zašto su važne te molekule?

A
  • oksisteroli
  • važni intermedijeri u kataboličkim procesima, a krajnji produkt su žučne kiseline topive u vodi
  • važan oblik transportnog kolesterola
22
Q

Pošto se kolesterol ne može energetski razgradit, mora se izlučit. U kojem obliku se najviše izlučuje?

A
  • u obliku žučnih kiselina
23
Q

Koji je glavni regulatorni enzim u sintezi žučnih kiselina?

A

kolesterol-7a-hidroksilaza

24
Q

Kako nastaju primarne i sekundarne žučne kiseline?

A
  • primarne nastaju konjugacijom kolesterola i taurina/glicina(kolna i kenodeoksikolna)
  • sekundarne nastaju nastaju dekonjugacijom i dehidroksilacijom (deoksikolna i litokolna)
25
Q

Što su sekosteroidi?

A
  • steroidi sa slomljenim prstenom
26
Q

Kako nastaje aktivan oblik vitamina D3 kalcitriol?

A
  • kolekalciferol(neaktivni oblik)nastaje neenzimatskom fotolizom 7-dehidrokolesterola
  • zatim u bubrezima i jetri se prevodi u kalcidiol i onda kalcitriol
27
Q

Koje poremećaje uzrokuje nedostatak vitamina D?

A
  • u djetinjstvu - rahitis(nedovoljna kalcifikacija)
  • u odraslih - osteomalaciju(poremećaj mineralizacija)
28
Q

Što mogu uzrokovati poremećaju u metabolizmu kolestrola?

A
  • hiperkolesterolemija
  • ateroskleroza
  • kardiovaskularna oboljenja
29
Q

Koji su citotoksični učinci povišenog kolesterola? 3

A
  • disfunkcija intergralnih proteina
  • poremećena signalizacija
  • oksidativno oštećenje
30
Q

Inhibitori HMG-CoA reduktaze su koji lijekovi?

A

statini

31
Q

Što je Niemann-Pickova bolest?

A
  • poremećaj transporta kolesterola
  • TIP A, B, C