Prijenos lipida Flashcards

1
Q

Koja su dva načina putem kojih lipidi mogu ući ili izać iz stanice?

A
  1. putem transportnih proteina plazma membrane
  2. putem lipoproteina i receptorskog sustava
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Što su lipoproteini?

A
  • visokoorganzirani kompleksi građeni od proteinskih nosača i lipida
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Što je apolipoprotein?

A
  • proteinski dio lipoproteinske čestice
  • proteini mogu biti integralni ili periferni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Koji su dijelovi lipoproteina?

A
  • periferni i integralni apoproteini
  • fosfolipidi i slobodni kolesterol
  • TAG i ester kolestrola
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Koje su 4 vrste lipoproteina i po čemu se razlikuju?

A
  • VLDL ili pre B lipoproteini vrlo male gustoće(very low density lipoproteins)
  • IDL(intermedate)
  • LDL ili B lipoproteini niske gustoće
  • HDL ili A lipoproteini velike gustoće
  • VLDL- puno lipida
  • HDL- puno proteina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

O čemu ovisi gustoća lipoproteina?

A
  • proporcionalna je sadržaju proteina
  • obrnuto proporcionalna sadržaju lipida
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Koja je razlika između integralnog i perifernog dijela lipoproteina?

A
  • integralni se ne može uklonit
  • periferni dio se slobodno prenosi na druge lipoproteine
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Koje su 4. uloge apolipoproteina?

A
  1. STRUKTURNA
    - izgrađuju lipoproteine, apoB
  2. SIGNALNA
    - signaliziraju sintezu i izlučivanje lipoproteina
  3. USMJERAVANJE LIPOPROTEINA
    - ulaze u interakcije sa specifičnim receptorima koji uklanjaju lipoproteine iz cirkulacije
  4. KOFAKTORI U
    - aktivaciji i inhibiciji enzima koji djeluju na lipoproteine
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Koliko postoji različitih apolipoproteina u čovjeka i po čemu se razlikuju?

A
  • 10
  • po veličini, funkciji te različitoj distribuciji u lipoproteinskim česticama
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Koja su tri enzima koja sudjeluju u metabolizmu lipoproteina? Gdje nastaju i na što djeluju?

A

LIPOPROTEIN-LIPAZA (LPL)
- izvanstanični enzim na stijenci kapilara
- u najvećim količinama nastaje u adipocitima i mišićima
- supstrati: triacilgliceroli i fosfolipidi (hilomikroni i VLDL)
JETRENA LIPAZA (HL)
- u najvećim količinama nastaje u hepatocitima
- supstrati: triacilgliceroli i fosfolipidi (ostatni hilomikroni, VLDL)
LECITIN-KOLESTEROL-ACILTRANSFERAZA (LCAT)
- u najvećim količinama nastaje u jetri
- supstrati: kolesterol i fosfatidilkolin (HDL)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Koja su dva organa iz kojih se izlučuju lipoproteini?

A

tanko crijevo i jetra

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Čime započinje transport lipida?

A
  • sintezom hilomikrona i VLDL
  • nascentni hilomikroni i VLDL imaju malo apoE i C
  • to se nadopunjuje aploproteinima iz HDL-a i postaju zrele čestice
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Za što su odgovorni hilomikroni? Kakvi su to lipoproteini?

A
  • odgovorni za prijenos svih lipida iz prehrane u cirkulaciju
  • prenose prehrambene m.k. do mjesta gdje će biti skladištene ili korištene kao gorivo
  • najveći lipoproteini, najmanje gustoće
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Kako se odvija metabolizam hilomikrona?

A
  • apoB-48 - sinteza hilomikrona
  • fosfolipidi i apoC-II aktiviraju LPL
  • u reakciji s LPL hilomikroni gube do 90%
    svojih triacilglicerola; apoC i apoA se
    vraćaju na HDL
  • ostatne hilomikronske čestice su bogate
    kolesterolom i esterima kolesterola
  • ostatne hilomikronske čestice ulaze u
    jetru endocitozom (endocitoza
    posredovana receptorom ovisnim o apo E
    – LDL i LRP receptori (engl. LDL-receptor
    related protein)
  • jetrena lipaza(HL) - preuzima ostatke i hirdolizira preotale lipide
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Koje je glavno mjesto sinteze TAG i kolesterola? Što se događa sa viškom tih molekula tj. kada ih organ ima dovoljno?

A
  • jetra
  • iznose se u krv u obliku VLDL
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Kako se odvija metabolizam VLDL?

A
  • VLDL se izlučuju u krv i prenose lipide do
    ekstrahepatičkih tkiva (mišići i masno tkivo),
  • aktivira se LPL koja hidrolizira TAG i uzrokuje otpuštanje MK
  • otpuštanje triacilglicerola s VLDL → ostatni
    oblici VLDL koji se nazivaju IDL čestice
  • IDL čestice, bogate kolesterolom razgrađuju
    se najviše u hepatocitima ili se pregrađuju u
    LDL
16
Q

Koja je uloga LDL-a?

A
  • transport kolesterola u periferna tkiva i regulacija de novo sinteze kolesterola na tim mjestima
17
Q

Kako se odvija metbolizam LDL?

A
  • svaka LDL čestica potječe od ostatnog oblika VLDL
  • LDL čestice prenose kolesterol u ekstrahepatička
    tkiva i jetru endocitozom posredovanom receptorom
    – LDL-receptor
18
Q

Čemu služi LDL receptor? I gdje se nalazi?

A
  • unosu kolesterola u stanicu procesom endocitoze posredovane receptorom
  • prepoznaje apoB-100 na LDL
  • na udubljenjima stanične površine
  • udubljenja sadrže protein klatrin
19
Q

Koja tri događaja uzrokuje visoka razina kolesterola u stanici?

A
  • aktivira sintezu ACAT – esterifikacija kolesterola
  • potiskuje sintezu LDL receptora – smanjeni unos kolesterola u stanicu
  • potiskuje sintezu HMG-CoA reduktaze – smanjena de novo sinteza kolesterola
20
Q

Koje su dvije uloge HDL?

A
  1. prijenos dovoljnih količina apoC i apoE na
    hilomikrone i VLDL kako bi se omogućio njihov
    metabolizam
  2. prijenos kolesterola iz perifernih tkiva (srčanog i
    skeletnog mišića te masnog tkiva) u jetru
    (povratni transport kolesterola)
21
Q

Koje su 4 vrste HDL-a?

A
  1. diskoidni HDL
  2. sferični HDL
  3. HDL3
  4. HDL2
22
Q

Kako se događa sinteza pojedine vrste HDL-a?

A
  • diskoidni HDL = ekstracelularno
  • sferični HDL = neploarna srž??
  • HDL3 = stvara se koncentracijski gradijent koji ‘’privlači’’ kolesterol iz perifernih tkiva
  • HDL2 = daljnjem prihvaćanjem kolesterola iz perifernih tkiva; veće čestice manje gustoće
23
Q

Što radi LCAT enzim?

A
  • aktiviran s apoA-I
  • pretvara slobodni kolesterol i površinske fosfolipide (lecitin) u estere kolesterola i lizolecitin
24
Q

Na koja dva načina se kolesterol prenosi od ekstrahepatičkog tkiva prema jetri?

A
  1. direktan transport u stanice (jetra i stereoidogene stanice) putem SR-B1 receptora, kolesterol koji se prenosi se hidrolizira u HDL-u s citosolnim esterazama
  2. indirektan transport u stanice: preneseni na druge lipoproteine bogate TAG uz pomoć kolesterol-ester transportnog proteina
25
Q

Što su to scavenger receptori B, tip I(SR-B1)?

A
  • receptori na koje se vežu HDL-čestice
  • receptor se nalazi samo u okviru lipidnih splavi
  • djeluje i u obrnutom smjeru
26
Q

Kakvi mogu biti poremećaji lipoproteinskog metabolizma?

A

I. Primarni – nasljedni poremećaji, dislipoproteinemije
a. Hipolipoproteinemije(malo ih je)
b. Hiperlipoproteinemije
II. Sekundarni – poremećena koncentracija i metabolizam
lipoproteina kao posljedica drugih bolesti (diabetes mellitus,
hipotiroidizam, nefrotski sindrom, ateroskleroza)

27
Q

Kako povećana koncentracija LDL u krvi uzrokuje nastajanje ateroskleroze?

A
  • cirkulacijske LDL čestice zaštićene su od oksidacije
    pomoću antioksidansa prisutnih u plazmi
  • male količine LDL koje pređu u subendotelni prostor
    mogu biti oksidirane
  • oksidirane LDL-čestice uklanjaju se pomoću receptora
    hvatača i makrofaga
  • zadržavanjem većeg broja LDL čestica u cirkulaciji
    povećava se mogućnost oksidacije,
  • oksidirane LDL-čestice se nakupljaju u makrofagima
    stvarajući “pjenaste stanice”
  • te stanice se hvataju za stjenke krvnih žila i sudjeluju u
    stvaranju aterosklerotičnih plakova
  • plakovi sužavaju krvne žile što može dovesti do
    srčanog/moždanog udara
28
Q

U par rečenica reci što radi svaki lipoprotein?

A
  • Hilomikroni prenose lipide nakon probave i apsorpcije.
  • VLDL prenose triacilglicerole iz jetre
  • LDL donose kolesterol tkivima
  • HDL uklanjaju kolesterol iz tkiva i vračaju ga natrag u jetru procesom povratnog transporta kolesterola.
29
Q

Kako se odvija transmembranski transport mk.k?

A
  • difuzijom kroz lipidni dvosloj(kratki i srednji lanci)
  • putem transportnih proteina plazma membrane(dugi lanci m.k.)
30
Q

Koji je glavni izvanstanični i unutarstanični nosač slobodnih m.k.?

A
  • izvanstanični - ALBUMIN
  • unutarstanični - FABP(fatty acid binding protein)