PNEUMOLOGIE Flashcards
pneumothorax anamnese
ICE
S/ pneu (VALTIS)
- stekende pijn op de borst
- pijn is ademhalingsgebonden (pleuritis type pijn)
- vaak dyspnee
- benauwdheid (als ernstig)
andere klachten? oa DD AMI!!!
WAMPLE: vraag roken en cannabis na!!!, GM (OAC?), VG (bv longlijden)
pneumothorax KO
PM, alg inspectie (anemie, resp distress, oedemen …)
Pneu:
- aangedane zijde: thoraxhelft uitgezet + weinig beweeglijk
- percussie: hol
- ausc: verzwakt AG
- (evt subcut emfyseem)
CV onderzoek, Homan
(trachea?)
pneumothorax TO
(ook exclusie andere oorzaken)
- labo (infectie? D-dimeren < LE?)
- bloedgas (inschatten ernst)
- ECG (ACS)
- RX thorax (F+P)
- bij planning ingreep pneu, bij twijfel, bij DD emfyseem bulla (vnl bij COPD pt) –> CT thorax
beleid pneumothorax
PRIMAIRE SPONTANE PNEU
- beperkte pneu: conservatief (rust, pijnstilling, O2 15L), controle RX na 4u –> naar huis zo stabiel
- grote pneu: punctie –> als exsufflatie niet succesvol: drain (met waterslot)
- bep indicaties: HK (thoracoscopie met pleurodese)
SECUNDAIRE SPONTANE PNEU
- direct thoracoscopie met pleurodese (wegens hoog risico op recidief) + beh onderliggende oorz
TRAUMATISCHE PNEU
- beh ~ prim spontane MAAR sneller thoraxdrain (hoger risico spanningspeu), zelden HK
IATROGENE PNEU
- ~grootte -> meestal conservatief (afwachten; klein - stopt vaak spontaan) / exsufflatie / thoraxdrain
anamnese bij dyspnee of thoracale pijn
ICE
V:
- ooit eerder gehad? welke behandeling al geprobeerd (+ effect?)
A:
- Wat bedoelt patiënt precies met kortademigheid?
- Wat voor een soort pijn? (toesnoerend/drukkend, stekend, zeurend)
L:
- Waar is de pijn en is er een uitstralingspatroon?
T:
- wanneer begonnen, hoe lang bezig, verergerd/verminderd, continu/opstoten
- Dyspnee: Acute onset (DDx LE, arritmie, acuut longoedeem, astma crisis) - Subacute onset (DDx LHF, (AE)COPD)
- (Thoracale pijn: Stabiele angor -> acute onset tijdens inspanning + transient) // ACS ->acute onset tijdens rust/inspanning + aanhoudend)
I:
- Dyspnee: NYHA II (enkel bij zware inspanning) -> NYHA IV (bij lichte inspanning / in rust)
S:
- Verbeterende/verergerende factoren:
o Dyspnee:
Bij inademen (‘stridor’ = hoge obstructie) <-> uitademen (‘astma’ = lage obstructie)
/ Bij inspanning (cfr NYHA)
/ Bij neerliggen (‘orthopnee’ = longoedeem/LHF)
/ Paroxysmale nachtelijke dyspnee (plots ’s nachts wakker met wheezing = typisch voor LHF, DDx nachtelijke astma-aanval)
/ Recente immobilisatie/reizen (longembolen?)
o Thoracale pijn
Inspanningsgebonden en beterend in rust? (Stabiele angor)
/ Houdingsgebonden? (Pericarditis: beter bij zitten/voorover buigen)
/ Ademhalingsgebonden (Pericarditis/Pleuritis/longembolie)
/ Plotse stekende ademhalingebonden pijn + dyspnee? (spontane pn.thorax)
o Andere
Stress, angst (paniekaanval, hyperV) - Begeleidende S/: welke andere symptomen vergezellen de hoofdklacht
o Respiratoir: hoesten, fluimen, hemoptoë, wheezing, rhinitis
(vb astma: rhinitis/sinusitis/conjunctivitis, eczeem, hooikoorts?)
o Cardiaal: oedeem, thoracale pijn (angor), palpitaties, syncopaal (zweten, misselijk)
o Andere: paresthesieën rond lippen en vingers, paniek (hyperventilatie)
o Andere: gezwollen/pijnlijke benen (DVT?), koorts
Andere klachten?
WAMPLE
- beroep waarbij expositie schadelijke stoffen?
- Allergieën
- Abusus (roken, alcohol, canabis)
- Medicatie (pilgebruik ikv VTE)
- Voorgeschiedenis: medisch, heelkundig, maligniteit
- Recente reizen/heelkunde/immobilisatie, sauna/jacuzzi
- huisdieren, fysieke act
CV Risicofactoren!
- diabetes, familiale VG van CV ziekte < 50j (M), < 60j (V), AHT, dyslipidemie
(Totaal-c > 175 mg/dl, LDL-c > 115 mg/dl), roken, man, leeftijd > 65j, obesitas, sedentaire levensstijl, CKD
DVT / LE: anamnese
- progressieve dyspnee sinds 1 w, evt zelf achterhalen dat dyspnee na lange reis / soms pijnlijke kuit/ evt bilat malleolair oedeem
- obese pt, OAC en rookster
zie flashcard “anamnese bij dyspnee of thoracale pijn”
- dyspnee? (plots? d’effort vs rust, orthopnee?)
thoracale pijn?
- been: VALTIS
- andere klachten? (paresthesie, palpitaties, gezwollen kuit, koorts, …)
preventieve maatregelen genomen tijdens reis? (clexane, kousen, om de 2u wandelen)
vermoeden DVT /LE: KO
(= KO dyspnee)
PM: BD, pols, RR, sat -> tekens van shock? (tachycard, hypotens)
inspectie: tirage, cyanose, clubbing, sputa, oedemen (LE: geen), uitgezette opp venen (of variceus)?
CVD (LE: gestegen)
auscult hart (LE: luide S2)
auscult long (LE: crepit/pleurawr, evt hypervent)
kuit:
- warm rood been? vss in diameter in vgl contralat?
- teken van Homan (DVT): pijn in kuit bij dorsiflexie/knijpen
vermoeden VTE: TO
(bij HD stabiele pt)
ALG (DYSPNEE)
- labo (leucocytose, ↑ ESR, ↑ serum lact, ↑ LDH, ↑ AST, eGFR ok vr contrast bij angio?) - incl BNP en troponine (kunnen ook gestegen zijn bij LE!)
- ABG (evt hypoxemie)
- ECG (DD // LE: RBTB, S1Q3T3, ST verand bv T inversie V1-V3, aritmie bv VKF/VKflutter)
- RX thorax
Modified Wells score: klinisch waarschijnlijkheid DVT of LE inschatten
- DVT wss: 2 of meer
- LE wss: 4 of meer
=> D-dimeren
=> verdenking DVT: duplex echo (score ≥ 2, of < 2 met ↑ D-dimeren)
=> verdenking LE: CT angio (score ≥ 4, of < 4 met ↑ D-dimeren)
VTE: DVT kliniek
pijn en zwelling extremiteit
KO: warm, rood, Homan
VTE: LE kliniek
thoracale pijn, toenemend bij diepe inspiratie
dyspnee
(zelden: hoest, hemoptoe)
ernstig: HD instab, resp insuff
opm: kleine LE hoeft nt veel klachten te geven
opm: vaak gn symptomen DVT + neg echo benen
//
KO:
gestegen CVD, GEEN oedemen
tachycard, hypotensie
luide S2
pleurawrijven/crepitaties/desat +- hyperventilatie
DVT: beleid
DVT onwss en nle D-dim: geen antistolling
DVT onwss en gestegen D-dim -> echo duplex => abnl: antistolling
DVT wss -> echo duplex => abnl: antistolling
//
Anticoag bij DVT: LMWH sc in therapeutische dosis (clexane 1mg/kg/12u) (-> DOAC)
- reversibele oorz (vb immobil): 3m
- gn oorzaak: 6-12m
- recidief trombose: levenslang (ifv risico te reduceren nr profylactische dosis)
& elastische kous dragen (2j)
LE: beleid
LE onwss en nle D-dim: geen antistolling
LE onwss en gestegen D-dim -> CTPA => abnl: antistolling
LE wss -> CTPA => abnl: antistolling
Levensbedreigend / HD instabiliteit: trombolyse (IV fibrinolyticum rtPA)
//
Anticoag bij DVT: LMWH sc in therapeutische dosis (clexane 1mg/kg/12u) (-> DOAC)
- reversibele oorz (vb immobil): 3m
- gn oorzaak: 6-12m
- recidief trombose: levenslang (ifv risico te reduceren nr profylactische dosis)
& hospitalisatie
vermoeden longtumor / chronische hoest bij roker / verkoudheid dat niet over gaat: anamnese
ICE
Aard:
- droge/natte hoest, fluimen (welke kleur, bloederig/purulent …)
Tijdsverloop:
o Hoe lang is hoest al bezig? -> DDx
- Acuut: < 3w: LWI, acute astma/COPD-exacerbatie, acute expositie …
- Subacuut: 3-8w: postinfectieuze hoest, astma/COPD, alle oz’en van chronische hoest
- Chronisch > 8w: COPD, astma, bronchusCa, roken, muco, brect, TB, aspergillose, chronische sinusitis/postnasal drip, GERD …
o verloop: opstoten / continu, progressief erger
Samenhang:
o Uitlokkende factoren:
- Wanneer is hoest begonnen: na LWI, na inhalatie-expositie
- temperatuur, positieveranderingen (rechtop zitten, neerliggen…), inhalatie van rook/aerosols, lachen/diepe ademhaling, prikkelhoest …
o Geassocieerde symptomen:
vermoeidheid/vermagering/koorts/nachtzweten/malaise/verminderde intake
dyspnee (inspanning vs rust vs liggen, wat nog mogelijk?), hemoptoe, piepende AH
rhinitisklachten/oorpijn/keelpijn
pyrosis, heesheid
hoofdpijn (waar?)
//
- Vermoeidheid, vermagering, recidiverdende LWI’s, roken, hemoptoe, verandering bestaande hoest, … -> bronchusCa
- Koorts, nachtzweten, vermagering, erythema nodosum, pulm S/ -> TBC
- Dyspnee, wheezing, sputum -> astma (rhinitis, conjunct, eczeem, …) / COPD (roken, alfa 1 antitrypsine)
- Pyrosis, heesheid -> GERD
- Neusobstructie/rhinitisklachten, keelpijn, hoofdpijn -> chronische sinusitis
- …
Andere klachten?
WAMPLE: werk, allergie, abusus (roker), medicatie bv ACE-I (~ prikkelhoest), VG (longlijden, kanker, atopie), reis, jacuzzi/sauna, huisdieren
Alarmtekens bij roker
- recent ontstane, aanslepende hoest
- veranderingen van reeds bestaande hoest (holler, scherper, vastzittend)
- toename dyspnee
- unilaterale wheezing
- traag/niet genezen van luchtweginfectie ondanks AB
- COPD opstoot die niet herstelt zoals voordien
- hemoptoe
KO chronische hoest (evt bij roker)
Inspectie en algemene aspecten:
- Parameters (temp, satur, HR, …)
- Lichaamsbouw (cachexie …), anemie, hydratatie, trommelstokvingers, cyanose, hyperinflatie (obstruct), resp distress (gebruik hulpAHspieren: tirage intercost, mm scaleni - vb astma), pink puffer / blue bloater, samengeperste lippen bij expiratie (copd), heesheid
- Bijzonderheden:
o Horner-syndroom (invasie symp innervatie gelaat < meestal longtoptumor)
o VCS-syndroom
o Keelinspectie: roodheid, irrititie, slijmen (bij GERD/postnasal drip)
Auscultatie:
- Let op focale haarden van wheezing (unilat wheezing), crepitaties -> massa/tumor
- Diffuse wheezing, verminderd VAG, verlengd expirium -> COPD, astma
- crepitaties -> pneumonie (ook ronchi mog), copd (grove crep bibasaal want meest geventil = meest aangedaan bij rokers)
Percussie:
- Let op consolidatie/gelokaliseerde dofheid
- Hypersonoor bij obstructief LL
- evt fremitus
WSP
Lymfeklieren: supraclaviculaire, hals, axillair
Cor auscultatie
Abdomen: HSM?
Bij dyspnee: kijk ook of oedemen (decompensatie, cardiopulmonair conflict, mediastinale infiltratie)
opm: als verhaal eerder suggestief vr infectie (bv chron sinusitis) -> doe ook ostoscopie, keelinspectie (dd gerd), sinussen onderzoeken
Horner-syndroom (claude bernard): kliniek
ipsilat miose
ipsilat ptose
enoftalmie
VCS syndroom symptomen
meer vaattekeningen hals en thorax
oedeem gelaat
hoofdpijn
meta’s longca
LK (regionaal)
hersenen
bot
lever
bijnieren
andere long, pleura
longca diagnose + work-up
RX thorax (bij verdachte sympt CT vr zekerh, want rx nt altijd helemaal duidelijk)
CT thorax (ligging, uitgebreidh, invasie, klieraantast)
APO
//
work-up (bij elke pt)
- labo (↑ crp + anemie, ↑ AF, tumormarkers)
- CT thorax + bovenbuik (hilaire/mediastinale klieren? lever- of bijnier M+?)
- MRI indien pancoast tumor
↑ alkal fosfat kan door meta’s van bv. …
bot
lever
dyspnee: TO
Dyspnee: onderzoeken (dd)
- labo
- ABG
- ECG
- RX thorax
& andere TO ifv vermoeden
- copd: spirometrie (in stabiele fase)
- astma: spirometrie, histamine provocatie, stikstofmonoxide in uitgeademde lucht (eNO)
- LE: d-dim, echo-duplex, CT angio pulmonale vaten
- cardiaal …
D/ astma
anamnese, suggestieve kliniek
spirometrie
- meestal volledig nl
- aanval: obstructief (kan soms ook restrictief z)
- reversibiliteit (na toediening brochodilatator)
- gestegen TLC, normale DLCO
histamine provocatietest: FEV1 daalt 20% of meer (hyperreactief)
expiratoir NO: astmatische eosinofiele inflammatie (zie ref waarden)
verdere uitwerking bij diagnose astma
- bloedgas (PaO2 ↓, PaCO2 ↓)
- labo (vnl bij extrinsiek allergisch astma: eosinofilie, totaal IgE ↑)
- ABPA? (reactie op aspergillus schimmel -> eosinofilile, hoog totaal serum IgE, …)
- RAST (voor courante allergenen)
- huidtest (tgn vss allergenen)
- beeldvorming (niet standaard; vb RX TX, CT sinussen)
D/ copd
spirometrie !!!
- obstructieve longfunctie, niet volledig reversibel
(RX thorax: hyperinflatie, parenchymdestructie)
(CT thorax: parenchymdestructie)
D/ AE-COPD
labo: Hb gedaald, CRP gestegen, IL-6 en IL-8 gestegen
hoge koorts + ernstig ziektebeeld -> RX thorax (uitsluiten pneumonie)
onvoldoende respons behandeling -> RX thorax (uitsluiten andere oorzaak)
bloedgas
- astma
- copd
- longfibrose
- PaO2 ↓ + PaCO2 licht ↓ (compensatoir hyperventil: alarmteken wnr nl of gestegen)
- PaO2 ↓ + PaCO2 ↑ (milde respiratoire acidose)
- PaO2 ↓ + PaCO2 ↓
kliniek
- astma
- astma aanval
- copd
- AE-copd
astma (pt: jongere lft, atopie)
- lage LW:
o toenemende dyspnee, moeilijke in- of expiratie
o wheezing
o glazige fluimen
o hoest-variant astma: hoesten = enige klacht
- NKO: rhinitis, sinusitis
- evt eczeem
astma aanval
- crisisgewijs, GEEN continue klachten
- aanval > 24u onder therapie = status asthmaticus
copd (pt: > 45j, roker)
- kortademigheid
- hoesten
- sputum
- recurrente luchtweginfecties
- copd = progressief
AE-copd = acute detoriatie bij stabiel COPD
- toename dyspnee, hoest, sputum (meestal geel-groen ipv wit)
- LW obstructie en hyperinflatie
- acuut -> resp insufficiëntie
- > 48u, leidt tot extra medicatie / consultatie / hospitalisatie
astma KO
buiten crisis:
- meestal nl of lichte wheezing
- NKO: rhinitis, sinusitis, conjunctivitis
- eczeem
bij crisis:
- wheezing
- verlengd expirum
- hyperinflatie
- voorovergebogen zithouding
ernstige crisis:
- angst, pulsus paradoxus (daling SBD > 10 bij insp), verzwakt AG
zeer enstige crisis:
- silent chest + tachypnee
COPD KO
auscultatie:
- verlengd expirum
- wheezing
- zwak VAG (< emfyseem)
- grove crepitaties over bases
tirage
gebruik mm scaleni
percussie: hypersonoor
ernstig: uitgezette thorax
DD astma / COPD
longca
tbc
bronchiëctasiën
mucoviscidose
GER
li HF
medicatie vb. ACE-I
(onderscheid anamnestisch voornamelijk op patientenprofiel)
astma R/
vermijden van triggers
- allergenen
- aspecifieke prikkels (roken, BB, temp schommelingen)
desensibilisatie slechts in strikte indicaties
medicatie (symptomatisch) -> 5 stappen (GINA)
=> aanvalsmedicatie:
- lage dosis ICS - formoterol (zo nodig)
=> onderhoudsmedicatie:
- stap 1-2: lage dosis ICS - formoterol (zo nodig)
- stap 3: lage dosis ICS - formoterol (onderhoud)
- stap 4: medium dosis ICS - formoterol (onderhoud)
- stap 5: + LAMA (add-on), fenotype bepalen, overweeg hoge dosis ICS-formoterol
opm:
- formoterol = LABA
- gebruik van inhalatiesystemen aanleren
- alternatief: zie richtlijnen
COPD R/
ROOKSTOP
vaccinatie (influenza, pneumokokken)
kine
O2 therapie (voorwaarden)
chirurgie (longvolumereductie, transplantatie)
//
A) brochodilatator (LAMA)
B) LAMA + LABA
E) LAMA + LABA
-> evt + ICS (eosin > 300) = triple therapie
-> evt + azithromycine (freq exacerb)
AE-COPD R/
bronchodilatoren opdrijven (SABA + SAMA, bv duovent)
systeem CS: medrol 32mg 1x/d, 5d
supportieve beh:
- acute op chron resp insuff: zuurstoftherapie
(CAVE carbonarcose)
- bv. beh hartfalen
igv tekens van infectie: AB
- amoxyclavulaanzuur (moxifloxacine bij allergie of falen na 3d)
COPD GOLD classificatie
(graad luchtwegobstructie)
FEV1 (% predicted)
GOLD1: 80-100
GOLD2: 50-80
GOLD3: 30-50
GOLD4: < 30
mMRC
(evaluatie symptomen)
0: alleen kortademig bij zware inspanning
1: alleen bij haasten op vlak terrein OF bij lichte helling oplopen
2: langzamer lopen dan leeftijdsgenoten op vlak terrein OF op adem komen bij lopen op eigen tempo
3: na 100m op vlak terrein lopen moeten stoppen
4: te kortademig om uit huis te gaan OF kortademig tijdens omkleden
COPD GOLD ABE model
A:
* 0-1 exacerbatie afgelopen jaar, geen hospitalisatie
* mMRC 0-1 (CAT < 10)
B:
* 0-1 exacerbatie afgelopen jaar, geen hospitalisatie
* mMRC ≥ 2 (CAT ≥ 10)
E (vroeger onderscheid groep C en D):
* ≥ 2 exacerbaties afgelopen jaar OF ≥ 1 met hospitalisatie
acute bronchitis =
mucosale inflammatie trachea + bronchiaalboom
//
GEEN onderliggend longlijden
samen met infectie BLW
acute bronchitis kliniek
- hoest (productief/niet-productief), RSP (AH-gebonden)
- rhinitis, keellast
- matige koorts
opm: klinische diagnose
interstitieel longlijden kliniek + KO
= restrictieve longfunctie met diffusieST, pathogenese obv inflammatie
//
Progressieve dyspnee
Niet-productieve hoest
Bijkomende klachten i.f.v. etiologie
//
Bilaterale fijne crepitaties
zonder hartfalen of infectietekens
± clubbing
pneumonie: anamnese
(hoest, gele sputa, dyspnee, thoracale pijn, koorts)
(20j, basale crepitaties)
ICE
Aard:
- Hoest: droog/nat, fluimen (welke kleur, hoeveelheid..)
- Pijn: ademhalingsgebonden, stekend/drukkend…
- Koorts: hoe hoog, hoe gemeten, effect van antipyretica (cave ouderen)
Lokalisatie:
- waar pijn, uitstraling? (RSP: AMI, AH gebonden: pleuritis, LE, pneu, pericarditis, houdingsgebonden: pericarditis)
Tijdsverloop:
- Hoe lang bezig?, plots ontstaan?
I
- NRS schaal
Samenhang:
- verzachtende factoren? vb pijnstiller
- Voorafgaande verkoudheid/bronchitis (zeker niet noodzakelijk symptomen van
verkoudheid op moment van pneumonie!)
- Zieken in omgeving
- Recente reizen
- Geassocieerde symptomen: rillingen, nachtzweten, spier/gewrichtspijn, dyspnee…
Andere klachten?
- dyspnee, hemoptoë …
- nausea, braken, buikpijn, hoofdpijn, intake, verwardheid
WAMPLE: roken, astma, LWI, tbc, reis, jacuzzi/sauna, beroep, vaccinatiestatus, GM (recent AB gebruik, immunosupressie)
pneumonie: doe KO
(hoest, gele sputa, dyspnee, thoracale pijn, koorts)
(20j, basale crepitaties)
- PM: RR, temp, BD, pols, sat
- inspectie: huidskleur, hydratatiegraad, voedingstoestand, resp distress, oedemen …
- auscultatie long (tachypnee, crepitaties, verminderd VAG), percussie long (dofheid)
- auscultatie hart
- klieren
- evt otoscopie en keelonderzoek
CAP kliniek
koorts
hoesten met purulent sputum, dyspnoe, pleurale pijn
niet-respiratoire klachten: nausea, braken, myalgie, arthralgie, hoofdpijn, onrust, …
//
KO: tachypnee, crepitaties (bij jonge mensen niet altijd), verminderd VAG, dofheid bij percussie
pneumonie
=> community-acquired pneumonia (CAP)
- definitie?
longontsteking
buiten ziekenhuis opname
< 72 u na hospitalisatie
> 72 u na ontslag
CAP groepen
CAP I
- CURB65 = 0
- geen comorbiditeit
-> ambulant
CAP II
- CURB65 = 1
- comorbiditeit of > 60j
-> ambulant
CAP III
- CURB65 = 2-3
-> hospitalisatie
CAP IV
- CURB65 = 4-5
-> intensieve zorgen
(op internet lijkt de indeling soms wat anders?)
CURB65
confusion
ureum > 42 mg/dl
RR ≥ 30/min
BDsyst < 90 mmHg of
BDdiast < 60 mmHg
> 65j
===> altijd opname vanaf 2
vermoeden pneumonie: welke TO vraag je aan? D/
Altijd RX thorax ter bevestiging pneumonie
- opm: afwijkingen nog lang zichtbaar na pneumonie (vb. verdichting)
bloedname (CRP, leukocyten, sedimentatie ↑, …) - vraag ook nierf, leverf, elektrolyten
bloedgasje
Altijd hemoculturen afnemen, VOOR start AB
Opm:
- Bij vermoeden andere kiem dan S. pneumoniae: sputumonderzoek
- CAP III en CAP IV: urinair antigen voor Legionella
- Bij pleuravochtuitstorting: pleurapunctie -> uitsluiten empyeem
CAP verloop
Koorts ↓, CRP ↓, eetlust ↑ na 3 dagen AB
Respiratoire klachten ↓ na 1 week AB
Normalisatie auscultatie 2-3 weken
Opklaring RX na ± 4 weken
CAP R/
empirische start amoxyclavulaanzuur (4x1g/d IV -> switch nr PO bij klin verbetering na 3d)
- bij allergie/intolerantie penicilline: moxifloxacine (= fluorochinolone)
Klinisch falen na 3d:
- switch naar moxifloxacine (atypische pneumonie?)
- of combi amoxyclav + clarithromycine (neomacrolide)
Ernstige pneumonie R/
(ernstige CAP III, CAP IV)
(CURB65 ≥ 2)
COMBINATIETHERAPIE:
Amoxiclavulaanzuur + Clarithromycine (of Moxifloxacine)
COPD pneumonie R/
Ceftriaxon (= cefalosporine)
tbc S/
Algemeen
o Koorts
o Nachtzweten
o Anorexie
o Vermagering
o Erythema nodosum
Pulmonaal
o Hoest
o Sputum
o Bloedfluimen
o Pijn
o Dyspnoe
tbc D/
RX thorax, CT thorax
Aantonen tuberkelbacillen in sputum (RMO: Ziehl Nielsen kleuring) => diagnose met sputum
(als patiënt niet kan ophoesten best BAL doen)
Kweek (meerdere weken -> bepalen resistentie)
Tuberculine huidtest
(MAAR teken immuniteit, niet actieve ziekte + sluit actieve ziekte niet uit)
- alternatief: IFN-γ test (MAAR ook geen onderscheid latent ↔ actief) vb. IGRA test
tbc R/
Initiële fase (2m): Isoniazide PO (INH) + rifampicine PO (RMP)
- + pyrazinamide PO (PZA)
- + ethambutol PO (EMB)
Consolidatiefase (4m): Isoniazide PO + rifampicine PO
extra:
- Respiratoire isolatie tot 3x negatief sputum
- Onderzoek omgeving + bronopsporing
- Actieve TBC -> melden aan gezondheidsinspecteur
cave hepatotoxiciteit rifampicine en isoniazide
flowchart spirometrie
(1) Tiffeneau (FEV1/FVC) < LLN (-1,64) of 70% [obstructief]
(2) kijk nr TLC:
< LLN: gemengd
> LLN [hyperinflatie]: obstructie
//
(1) Tiffeneau > LLN
(2) kijk nr TLC:
< LLN: restrictie
> LLN: (3) kijk nr VC: > LLN = normaal (< LLN: obstructie)
hyperventilatie (gerusstelling dd AMI) R/
S/ mogelijk dr hyperventilatie: gevoel van ademnood, ijlhoofdig, paresthesiën, thoracale pijn, palpitaties, angst
KO: normaal
TO: O2sat nl, labo nl, ecg nl, rx thx nl, bloedgas toont respiratoire alkalose en lactaatstijging
acute beh
- geruststelling, uitleg S en dat AMI enzo uitgesloten
- aansporen nle AH (volume en RR): probeer rustig te ademen = 3 seconden in en 6 seconden uit.
- bij falen: snel werkende benzo (temesta geven)
preventieve beh:
- educatie: oorzaak HV, AH training, HV herkennen
- beh angststroornis indien aanwezig (bv cogn gedragstherapie)
//
Argumenten
- Geen AMI wegens jonge leeftijd, geen CV-risicofactoren (geen roken, sportief, geen DM, geen AHT, geen hypercholesterolemie, familiaal niets)
- RSP of thoracale pijn kent vele andere oorzaken buiten AMI. AMI is slechts zelden de oorzaak.
- Patiënt heeft typische S/ van hyperventilatie: stress, tintelingen, pre-syncopaal/ijl, koude handen/vingers, angstig
- Stel gerust dat het een uiterst normale lichaamsreactie is van te snel en oppervlakkig te ademen.
- Pathofysiologie uitleggen: In het bloed zit O2 en CO2. De O2 saturatie is vrijwel steeds 100%, dus HPV gaat hier niet veel aan veranderen. De CO2 zorgt voor een constante balans van de pH (zuurtegraad) in het bloed. Door HPV zal deze CO2 sneller uit het lichaam gestuurd worden en het bloed wordt minder zuur. Het lichaam reageert hierop door verschillende mechanismen in werking te stellen, hetgeen de symptomen veroorzaakt:
o Melkzuur verlaat de cellen, lactaat verlaat de RBC in een poging tot zuurtegraad terug op te krikken 🡪
spierkrampen en stijfheid. Exact hetzelfde mechanisme als spierpijn, de dag nadat je bent gaan lopen.
o Minder CO2 verlaagt de drempel tot activatie van de ionkanalen voor de zenuwgeleiding (Na-pompen) 🡪
verhoogde prikkelbaarheid geeft paresthesiën, tetanie
Advies
- Preventief: vermijd stressvolle situaties, ademhalingskiné (om te leren met stressvolle situaties om te gaan), meditatie
- Weet nu wat het is en dat je er niet voor moet angstig zijn. Als je angstig wordt blijft het een vicieuze cirkel. Daarbij leidt HPV quasi nooit tot effectieve syncope, dus daarover moet je niet over moet panikeren!
