NEUROLOGIE Flashcards
hoofdpijn anamnese
ICE
V: al eerder gehad? al iets geprobeerd?
A:
- spanningshoofdpijn: drukkend / knellend
- migraine: bonzend
- clusterhoofdpijn: stekend
- trigeminusneuralgie: elektrische pijnscheut
L: unilat vs bilat, holocraniëel, frontaal, …
- spanningshoofdpijn: bilat, strakke band om het hoofd, holocranieel
- migraine: unilateraal
- clusterhoofdpijn: unilateraal retro-orbitaal
- trigeminusneuralgie: unilateraal (V2-V3 gebied)
T: wnr gestart? plots of geleidelijk? duur? trauma vooraf gegaan?
- spanningshoofdpijn: min-d, ‘s avonds erger
- migraine: u-d
- clusterhoofdpijn: aanval duurt min-u (15-180min) -> clusters (gegroepeerde aanvallen) van hoofdpijn duren vaak ongv 8-10 weken (met aantal aanvallen per dag) -> enkele keren per jaar
- trigeminusneuralgie: sec-min, plots optredend
I: NRS
- spanningshoofdpijn: licht-matig
- migraine: matig - heftig
- clusterhoofdpijn: zeeer heftig
- trigeminusneuralgie: heftig
S:
-> beter/erger
- spanningshoofdpijn: neemt niet toe bij beweging
- clusterhoofdpijn: bewegingsdrang
- trigeminusneuralgie: uitgelokt dr sensorische stimulatie (scheren, koude lucht, eten, praten)
- uitlokkers nagaan: stress, vermoeidheid/slaapgebrek, menses, cafeïne (rode wijn, chocolade, koffie, thee, cola)
-> begeleidend:
- spanningshoofdpijn: geen geassoc S/
- migraine: nausea/braken, fotofobie/sonofobie, kinesiofobie, aura => transiënte neurol S/ (visueel: vreemde kleuren en vormen, lichtflitsen, scotoom; dd oogmigraine // evt hemibeeld: sonsorisch of motorisch // spraakST …)
- clusterhooofdpijn: ipsilat autonome S/ -> vb. rood tranend oog, verstopte neus, ..;
CAVE meningitis:
- bact: enkele dagen aspecifieke S/ -> in enkele uren typisch beeld: hevige hoofdpijn, evt braken, fotofobie/sonofobie, hoge koorts, malaise/verwardheid, nekstijf, evt petechiae, … -> evolutie nr BWZ daling en coma
- viraal: hoofdpijn, koorts, nekstijfheid (geen BWZ daling / geen epilepsie / geen focale neurol uitval <-> WEL bij virale encefalitis)
DD craniocerebraal trauma (impact op hoofd)
- commotio: transiënt neurol functieverlies: BWZ daling, amnesie, duizeligh, …
- epiduraal hematoom (< schedeldakfractuur, meestal a meningea media): suf -> even helderder -> daling BWZ => levensbedreigend (inklemming)
- subduraal hematoom (< gescheurde brugvene): bewust -> snel achteruit, hoge kans sterfte
DD subarachnoidale bloeding < ruptuur aneurysme (rokers, aHT, BWziekte), arterioveneuze malform:
- hyperacuut zeer hevige hoofdpijn = thunderclap headache (vaak occipitaal, kan ook holocranieel), nausea/braken, fotofobie, uitval, nekstijfheid -> snelle evolutie naar coma, epileptische insulten
andere S/ (syst anamnese): B- sympt, wazig zicht, hoge BD, nekpijn, …
WAMPLE: GM, gekend met migraine, migraine in fam (90%)?
hoofdpijn DD
primaire hoofdpijn
- migraine
- clusterhoofdpijn
- spanningsphoofdpijn
- hoofdpijn door misbruik analgetica (>3d/w, R/ GM reduceren)
- pseudotumor cerebri (gestegen ICP, beeldvorming nl, R/ gewichtsdaling, acetazolamide, evacuerende LPs)
secundaire hoofdpijn:
- arteritis temporatis (R/ CS hoge dosis -> afbouwen)
- glaucoom
andere:
- subarachnoidale bloeding
- CVA/TIA
- intracraniele overdruk door RIP
- meningitis/encefalitis
D/ migraine
klinisch
(aantal weken hoofdpijndagboek)
R/ migraine
aanvalsbeh:
- 1e lijn: paracetamol (evt + domperidone)
- 2e lijn: triptanen
preventie: triggers vermijden, voldoende slaap
onderhoudsmedicatie zo > 2 aanvallen per maand:
- BB
- valproaat
- topiramaat
- amitryptilline
R/ spanningshoofdpijn
pijnstilling (paracetamol of NSAID)
evt amitryptilline als onderhoudsR/ zo chronisch en hinderlijk
R/ clusterhoofdpijn (= horton-neuralgie)
aanvalstherapie:
- inhalatie 100% O2
- triptanen SC of via neusspray
onderhoudsbehandeling: CS, verapamil, lithium
trigeminusneuralgie R/
Baclofen
Carbamazepine
Lamotrigine
hoofdpijn KO
inspectie (hoofdwonde, ziek, huid …), parameters
GCS
oriëntatie in trias
KNO (steeds li en re vergelijken waar toepasbaar)
Meningisme uitsluiten (nekstijf?)
GCS
score op 15
=> Eyes (4)
- spontaan
- bij aanspreken
- bij pijn
- niet
=> Motoric (6)
- opdracht uitvoeren
- lokaliseren van pijn
- terugtrekken (pijn)
- abnl buigen (pijn)
- abnl strekken (pijn)
- geen reactie
=> Verbal (5)
- geörienteerd
- verward (zinnen)
- inadequaat (woorden)
- onverstaanbaar (geluiden)
- geen reactie
oriëntatie in trias
wie bent u
waar bent u
welke dag is het
testen meningitis
- nekstijfheid
- KErnig: heup- en knieflexie tot 90° -> Knee Extenstion -> painful/limited
- brudziNsKi: Neck flexion elicits Knee flexion
(opm: < 1j -> voel aan fontanel)
& volledig neurologisch onderzoek
DD meningitis
subarachnoidale bloeding
cerebralen veneuze thrombose (drukgevoel, roker? OAC?)
virale myalgie met spanningshoofdpijn
migraine
TO bij hoofdpijn
nvt zo geen alarmsymptomen:
vermoeden meningitis:
labo (stolling, …), hemocultuur
LP (zo snel mogelijk!)
- zo uitvasverschijnselen/bewustzijnsdaling/epilepsie (=> tekens encefalitis), papiloedeem: eerst CT hersenen (RIP uitsluiten) -> dan LP
vermoeden SAB: CT schedel
- Zo postief (bloed in basale cisternen) -> Angiografie
- Zo negatief -> LP -> zo bloederig -> Angiografie
S/ encefalitis
tekens van meningitis
- hoofdpijn
- misselijkheid
- algemene malaise
- sonofobie
- fotofobie
- koorts
+
bewustzijnsveranderingen
focale neurologische afwijkingen
epilepsie aanvallen
gedragsST/psychiatrische/cognitieve klachten (vnl tgv HSV-1, aantasting temporaalkwabben)
R/ meningitis
als bacterieel (of als voor D/ reeds AB ingenomen): asap AB (na hemocultuur en LP, maar voor CT (en dus voor LP) indien CT nodig)
- IV ceftriaxone 10-14d (= 3e gen cefalosp) + eerste 4d associëren met dexamethasone = CS
- bij neonati, zws, immuungecompr, ouderen: + ampicilline (Listeria)
als viraal: evt pijnstilling
vraag na of er nauw contact is geweest met anderen –> rifampicine profylaxe 2d voor contactpersonen bij meningokokken
beleid virale encefalitis
diagnose virale encefalitis (LP)
-> aciclovir starten
-> PCR HSV
- pos: MRI hersenen + EEG op indicatie, behandeling verder
- neg en geen klin verdenking: stop aciclovir => virale encefalitis heeft geen beh nodig <-> uitz: herpes encefalitis en HIV encefalitis
R/ herpes encefalitis: IV aciclovir min 14d (3dd 10mg/kg)
R/ subarachn bloeding
observatie, monitoring (cardiaal, respiratoir), bloednames (elektrolytenST?)
aanpak afh oorz: vb aneurysma: clipping, coiling
LP meningits bact vs viraal
bact
- troebel/gelig
- stijging WBC (pleiocytose: polymorf)
- daling glucose
- stijging EW
viraal
- helder
- mononucleair (lymfocyten gestegen, initieel evt polymorf)
- glucose nl
- totaal EW nl - licht verhoogd
[tbc meningitis: lymfocytose, sterke daling glucose, sterke stijging EW]
[encefalitis: helder LP vocht, WBC nl of gestegen lymfocyten, glucose nl of gedaald, EW nl of gestegen]
perifere facialisparese kliniek
= uitval n VII (lager motor neuron: nc facialis, n facialis)
< Bell’s palsy, idiopathisch (2/3), herpes zoster oticus (ramsay hunt), lymeborreliose, cholesteatoom, trauma, tumor, …
S/ acuut begin (1-2d)
=> alle gelaatsspieren aan aangetaste zijde zijn aangedaan (ipsilat!)
- afhangende mondhoek
- onvermogen oog te sluiten
- rimpels voorhoofd weg, wenkbrauw lager
=> n facialis takken
- tak nr traan- en speekselklieren -> verminderde traansecretie, verminderde speekselvloed
- chorda tympani: smaakverandering ipsilat
- n stapedius: overgevoeligheid voor geluid
=> spraakST, slikST, lichte pijn in/rond oor
KO: teken van Bell
teken van Bell
reflex opwaartse deviatie vd ogen bij poging oogleden te sluiten
perifere facialisparese R/
onderliggende oorzaak behandelen
indien idiopathisch: uitleg
- CVA hebben we uitgesloten
- 85% begint herstel binnen 3w, zonder beh geneest 70% zonder restletsels
- kans op herstel vergroot dr CS
- evt logopedie vr spraak en slikken
centrale facialisparese kliniek
letsel hoger motor neuron
< TIA, CVA, perinatale asfyxie, hersentumor
S/ plots of geleidelijk ontstaan klachten
=> afhangende mondhoek
=> dubbelzijdige corticobulbaire innervatie
- intacte bovenste gelaatshelft: pt kan ogen dichtknijpen en wenkbrauwen optrekken
- smaak, vochtsecretie, gehoor normaal
bijkomende sympt indien CVA: bv ook krachtsverlies arm/been
centrale facialisparese R/
afhankelijk van oorzaak
stel CVA:
- trombolyse (alteplase = tPA: °plasmine -> fibrinolyse) binnen eerste 4,5u na begin S/
-> aspirine/acetylsalicylzuur indien geen trombolyse acuut gehad
- levenslang anti-aggregantia: acetylsalicylzuur (asaflow)
KO en TO bij facialisparese
inspectie
- asymmetrie gelaat? koorts? …
KNO
- craniale zenuwen testen
-> maak onderscheid tss perifere en centrale facialisparese: n VII: musculatuur gelaat testen (wenkbrauwen optrekken, ogen dichtknijpen, glimlachen, tanden tonen, lippen op elkaar persen)
-> opm: gelijktijdig uitval van andere zenuwen past niet bij idiopathische facialisparese
- ook coördinatie en kracht ledematen
evt meningeale prikkeling?
- (Bell’s palsy < zwelling tgv virale infectie?)
zoeken naar oorzaak
- perifere facialisparese: herpesblaasjes op oor/mond/tong? // oor: otitis media? cholesteatoom? // tumor: oor/mondholte/tonsillen/LK? // trauma: CT schedel vr fractuur bot nabij oor
- bij centrale facialisparese: CT schedel zonder contrast bij vermoeden CVA; vaak MRI hersenen om oorzaak te achterhalen
=> dus voel aan LK, kijk in oren en mond zo geindiceerd
klinisch neurologisch onderzoek
meningeale prikkeling?
ZITTEND
1/ algemene inspectie (atrofie, nystagmus, tremor, …)
2/ mentale status
- bewustzijn: GCS
- oriëntatie in tijd / plaats / persoon
- inprenting (3 woorden herh) - digit span forward (vb 6 getallen herh) - KTG (3 woorden van daarnet) - taal (benoemen, zin herhalen, begrip=>opdracht, lezen, schrijven) - klok tekenen (wijzers bv 9u)
3/ craniële zenuwen
4/ tonus over gewrichten testen + kracht en sens BL (schouderabductie C5, elleboogflexie C5-C6 en -extensie C7, polsflexie C7 en - extensie C6, vingerspreiden C8-T1) (vss plaatsen: voelt dit nl? voelt dit scherp? evt dubbel simultane stimulatie) + kracht en sens OL (heupflexie, knieflexie- en extensie, voetdorsiflexie en -plantairflexie) (vss plaatsen: voelt dit nl? voelt dit scherp? evt dubbel simultane stimulatie)
5/ osteotentineuze reflexen: triceps C7, biceps C5, brachioradialis, hoffman-tromner (piramid); kniepees, achillespees, (°)
6/ VNP (coördin:met vinger neus aanraken, analoog andere hand // met vinger neus aanraken, dan vinger dokter aanraken), Barré (coördin: armen gestrekt voor zich met handpalmen nr boven -> ogen dichtdoen: eerst pronatie dan pas zakken arm), snelle vingerbewegingen, snelle alternerende handbewegingen
LIGGEND
7/ hielknieproef (coördin: hiel op knie van ander been -> beweeg nr beneden), mingazinni (coördin: benen opgetrokken houden ged 30 sec met gesloten ogen)
8/ (°) voetzoolreflex (van onder nr boven, in flexie = nl / extensie = piramid)
STAAND
9/ gang: gwn, teengang, hielgang, koorddansersgang
10/ romberg (pt staat recht met voeten samen, 30 sec vooruit kijken -> 30 sec ogen sluiten => pos = sens ataxie dd cerebellaire ataxie), unterberger (1min op 1 plaats stappen met knieën hoog en armen horiz vooruit met ogen dicht => vestib)
KNO craniële zenuwen
(I): vraag of verminderde reuk opgemerkt (vb Parkinson)
II
- gezichtsveldtesten: confrontatietest (kijk nr mn neus, welke vinger zie je bewegen: alle kwadranten) + met 1 gesloten oog (zeg wnr je vinger ziet)
- pupil lichtreflex: PEARL (direct + consensueel), swinging flash light (afferent defect)
- pupil accommodatie-convergentie reflex
III, IV, VI
- oogvolgbewegingen: horiz, vertic + saccaden
- n vestibularis hier mee testen: nystagmus?
V
- sensib V1-V3 (faciaal)
- cornea reflex
- kaakreflex (nl afwezig/zwak)
VII
- faciale motoriek: ogen dichtknijpen, lippen op elkaar persen, tanden
VIII
- gehoor: naast oor wrijven
IX, X
- huigelevatie: zeg eens aaaa (unilat letsel: uvula nr gezonde kant)
XII
- tong uitsteken (unilat letsel: tong bij uitsteken nr aangetaste zijde) & snel van li nr re bewegen
XI
- m SCM (hoofd tgn hand duwen)
- m trapezius (schouders opheffen)
TIA
tijdelijk bloedtoevoer naar hersenen verstoord
=> neurologische S/ verdwijnen binnen 24u (uitval meestal < 15min)
CAVE: 1/10 binnen 3m een CVA
KNO!!!
CVA beeldvorming
CT schedel zonder contract: uitsluiten bloeding of massa
ischemische CVA: eerste uren nog een normale CT mogelijk!
afasie
- Broca
- Wernicke
- conductie
Broca: gyrus frontalis inf (L)
- meestal bewust
- niet-vloeiend, wel begrip, woordarmoede / woordvindingsprobl
Wernicke: gyrus temporalis sup (L)
- vaak onbewust
- vloeiend, begrip gestoord, inhoudelijk leeg / grammaticaal fout
conductie
- kan praten en taal begrijpen, maar kan niet herhalen wat eerder is gezegd
anisocorie dr defect n III
normaal: parasympatische zenuwvezels van n oculomotorius -> m sfincter pupillae -> miosis
uitval nIII: lichtstijve pupil in mydriase + volledige ptose (m levator palpebrae sup)
(<-> horner = orthosymp uitval: miosis en ptose)
(tumor, epiduraal/subduraal hematoom)
A/ epilepsie aanval (of syncope; bwz-daling)
ICE
V: al eerder gehad of 1e keer?
(nt 1e keer: welke medicatie hiervoor? therapietrouw? laatste aanpassing?)
A: type aanval: cfr infra
L: waar -> in welke omstandigeheden?
T: hoe lang geleden?, hoe lang heeft het geduurd? vanzelf wakker geworden?
I
S: wegraking -> MAAK ONDERSCHEID SYNCOPE (reflexsyncope: vasovagaal/situationeel/sinus caroticus, cardiale syncope, orthostatische hypo) EN EPILEPTISCHE AANVAL
- prodromen? (zweten, zwart voor ogen), palpitaties? RSP?
- stuipen? post-ictale verwardheid? tongbeet? urineverlies? (°)
tonisch-clonisch: (°)
- bwz verlies en plotse val? contractie spieren vr ongv 20 sec met daarna ongv 60sec spierschokken? blauwe lippen? speeksel op mond? tongbeet? na aanval nog even niet responsief en verward? urineverlies? nog uren hoofdpijn/spierpijn/vermoeidheid gehad?
absense (nl kinderen):
- bwz en activiteiten abrupt en kortdurend onderbroken? plots staren? nadien volledig nl? aantal keer per dag?
atone aanval (vnl kinderen):
- plots verlies spierkracht met neervallen? enkele sec bwz verlies?
val: gestruikeld?
andere S/ koorts, diarree, vertigo, …
W (werk, belangrijk om te rijden? op hoogte? in water?)
A (abusus: uitkokkende factor of bwzdaling ikv intox?)
M (medicatie)
P (VG zowel persoonlijk als familiaal: epilepsie? cardiaal? hypo ikv DM?)
L (laatste keer aanval?)
E (exposure, slaaptekort, alcohol, drugs, ziek geweest, recent trauma DD BLOEDING?)
epilepsie vss types
VERALGEMEEND (primair gegeneraliseerd)
Tonisch-clonisch (meest freq)
- plots bwz verlies, plotse val -> tonische contractie van alle spieren ged 10-20 sec (+schreeuw) -> veralgemeende ritmische clonieën/spierschokken ged 30-60 sec (+cyanose) -> recoveryfase met stridoreuze ademhaling, schuim op de mond, tongbeet en urineverlies -> traag herstel van bwz + postictale fase (verwardheid en hoofdpijn)
Abscence:
- kortdurend (< 10s) totaal BWZ-verlies, voor zich uit staren ged aantal seconden, geen tonusverlies -> onmiddellijk herstel zonder postictale fase (tot 100’en keren/d)
Atone aanval:
- plots verlies posturale tonus 1-2 sec (valt slap neer), kort verminderd bwz-verlies -> geen postictale sympt
Myocloon:
- 1 of meer plotse ritmische spierschokken, geen val, geen bwzdaling, geen postictale fase
FOCAAL: beginnen in 1 hemisfeer
=> enkelvoudig partieel: geen bwz-daling
- Motorische fenomenen: (contralat) cloniëen, soms duim/tong/hand/gelaat + postict parese
- Sensorische: paresthesieën, hallucinaties (visueel, auditief, gustatorisch, rising epigastric sensation bij tempkwabE)
- Autonome:: flushing, zweten, pilo-erectie (kippenvel)
- Emotionele/cognitieve/psychische: angst, déjà-vu, derealisatie, …
=> Complex partieel: wel bwz-daling
- Temporaalkwab: absence-achtig bwzverlies (plotse bwz-daling, plots stop activiteit, vooruit staren, geen val), postictale verwardheid / amnesie
- Frontaalkwab: kortdurende plotse bwz-daling, hyperkinetisch, geen postictale verwardheid
KO vermoeden epilepsie
inspectie:
- verwondingen, incl tongbeet (vnl lateraal is suggestief)?
- tekenen van drugs of alcohol?
- ABCDE nagaan of vrije luchtweg, …
vitale parameters (sat, pols, BD)
volledig neuro KO (CVA, …?) + GCS
CV onderzoek
TOZ epilepsie
- labo: CRP, ionogram, glucose, ionogram, nierfunctie, leverfunctie, CK, lactaat, TSH, spiegels anti-epileptica, alcohol
- CT schedel (vaak eerst CT want sneller beschikbaar, eerste epileptische aanval op volw lft -> denk ook aan maligne proces thv hersenen)
- MRI (causale letsels?)
- EEG (dd epileptische en nt-epileptische aanvallen, veralgemeend vs focaal)
- urine: toxicoscreening indien geïndiceerd
- LP: vermoeden meningitis/encefalitis NA CT
R/ epilepsie
1e aanval zonder afwijkingen op EEG/MRI en zonder status epilepticus: geen nood aan starten anti-E
- evt tijdelijk wnr geen snelle correctie uitlokkende factor (bv metabole ST) mogelijk
bij hoog risico recidief/epileptiforme EEG/MRI afwijkingen: start anti-E
- geen anti-E opstarten bij alcoholderving, wel benzo en begeleiding
rijverbod!!
- na 6 m aanvalsvrij na 1e aanval mag opnieuw gereden w
- 12 m na 2e aanval
behandel evtle onderligg oorzaken: encefalitis, hersentumor, …
correctie mogelijke uitlokkende fact: ethyl, ionenST, …
epilepsie =
aandoening met herhaaldelijk insulten, tgv chronische afwijkingen in de hersenschors -> die leiden tot abnle en/of gesynchroniseerde activiteit van neuronen
DUS niet iedereen die aanval krijgt h epilepsie
(vr epilepsie min 2 niet-geprovoceerde epilepsie-aanvallen <-> in casus op stationproef: acuut symptomatisch epileptische aanval = gelegenheidsaanval)
acuut symptomatisch epileptische aanval: oorzaken
CVA
hersentrauma
hersentumor
infectieuze encefalitis
metabole ontregeling: ionST, …
intoxicatie
plotse stop alcohol/benzo’s
bep GM (quinolones, cyclosporine)
slaapdeprivatie (verlaagde epilepsiedrempel)
koortsstuipen (jonge kinderen)
R/ status epilepticus
[= als epilepsie aanval continu blijft duren/meerdere aanvallen elkaar snel blijven opvolgen; veralgemeende tonisch-clonische status epilepticus = meest gevreesde vorm = medische urgentie!!]
acuut:
- IV benzo: lorazepam 4mg = temesta
(of diazepam 5mg = valium)
evt opladen met een anti-epilepticum
(in overleg met neuro, spiegel bepalen)
- depakine (valproïnezuur)
- keppra (levetiracetam)
duizeligheid / draaierigheid anamnese
ICE
V: ooit eerder?
Aard: wat bedoelt u precies met duizeligh? (het gevoel te bewegen/draaien, het gevoel dat de dingen om u heen bewegen (rotatoir), licht gevoel in hoofd, gevoel flauw te vallen? instabiel/vallen?)
- Echte vertigo: gevoel dat u draait of dat de wereld rond u heen draait
- Presyncope: licht in het hoofd, zwart voor de ogen
- Aspecifieke duizeligheid: vage klacht, onduidelijk
- Bewustzijnsverlies: geheugenverlies, hoe lang?
T: Sinds wnr? Continu of aanvallen? Hoe lang duurt de aanval: seconden, minuten, uren? hoe vaak?
I: valneiging / evenwicht verloren? vermijdingsgedrag?
S:
-> Door wat wordt het uitgelokt:
- plotse hoofdbewegingen, omdraaien in bed (BPPV); DD neuritis vestibularis = spontaan maar verergerd bij hoofdbewegingen
- rechtstaan uit zetel of bed (orthostatisme),
- emotie, stress, mictie/defecatie (vasovagaal, situationeel),
- scheren, harde kraag, valsalva (sinus caroticus HS)
-> Geassocieerde symptomen:
- Tinnitus, gehoorsverlies, misselijkheid gedurende aantal uren (Menière)
- Palpitaties, retrosternale pijn (cardiale syncope)
- Misselijkheid, bleekheid, algemene malaise (vasovagale syncope)
andere S/
- !! NEUROL S/: focale zwakte of paresthesie (gezicht of ledematen), dysarthrie, diplopie, dysfagie, dysmetrie, dysfonie // sign hoofdpijn of nekpijn? // Nt ku staan zonder ondersteuning?
- oorpijn, keelpijn, rhinitis, hoest, koorts, hoofdpijn? … virale infectie
WAMPLE: DM, angstST, NKO operatie, stress, ..
DD duizeligheid/vertigo
vertigo
MENIÈRE (pt vaak 40-50j)
< labyrinthine vochtophoping
- gehoorST (perceptief gehoorverlies), oorsuizen
- aanvallen draaiduizeligheid: uren
- evt nausea en braken
- op termijn daalt gehoor en evenwicht, maar zijn vertigo aanvallen weg
°°°°°
BPPV
< canalolithiasis (otoliet los uit semicirculair kanaal nr ampulla: prikkeling bij hoofdbewegingen)
- geen gehoorST, geen oorsuizen
- korte vertigo aanvallen: sec-min
- evt nausea en braken
- typisch: bij draaibewegingen, bukken, rechtkomen
- D/ dix hallpike (rotatoire nystagmus/duizeligh na 10 sec, crescendo)
°°°°°
NEURITIS VESTIBULARIS
< virale infectie (vnl BLWI)
- geen gehoorST, geen oorsuizen
- continu: d-w
- evt nausea en braken
- plots hevige duizeligh, verergert bij minste hoofdbeweging
- spontane nystagmus nr nt-aangedane zijde
°°°°°
BLOEDING/INFARCT/TIA
(verzorgingsgebied a vertebralis en a basilaris)
//
DD “duizeligheid”
- cervicale artrose, hyperventilatie, orthostatische hypotensie, vasovagale syncope, ritmeS, GM (diuretica, …), acusticusneurinoom,
- anemie / hypo- of hyperglycemie / hypothyroidie / ionenST -> dus evtl labo doen
- …
duizeligheid KO en TO
neurol S?
signif hoofdpijn / nekpijn?
nt ku staan zonder ondersteuning?
=> BEELDVORMING
< = >
anders onderscheid:
- korte episodes (< 2min), vertigo nt continu // uitgelokt dr hoofdbeweging // geen spontane nystagmus => DIX HALLPIKE: pos = BPPV, neg: doe supine roll test (horizontaal kanaal BPPV)
- uren/dagen, continue vertigo // spontane of ‘gaze-evoked’ nystagmus => HINTS PLUS: centraal (beroerte; BEELDVORMING) vs perifeer (neuritis vestibularis)
[cfr: the big 3 of vertigo]
KO
- Neurologisch onderzoek
Aandacht voor evenwichtsorgaan: Romberg, Sterloop van Babinski-Weil, Nystagmus, vestibulaire functies
- Cardiaal onderzoek:
pols, auscutatie, bloeddruk liggend + staand (zo > 20mmHg systolisch /10mmHg diastolisch daling bij rechtstaan = orthostatisme) - otoscopie
- cervicaal: CWZ, gespannen trapezius?
TO:
- labo
- evt ECG
- echocor zo vermoeden struct hartlijden
- tilttest bij vermoeden neurocardiogene oorz (vasovagale syncope)
BBPV R/
geruststelling (bij meerderheid spontaan verdwijnen klachten < 4w)
habituatie: bewegingen NIET vermijden
Epley repositiemanoeuver
meniere R/
medicatie tgn nausea
verwijzen audiometrie
evt betahistine
orthostat hypotensie R/
rustig opstaan, evt bloeddrukverlagende medicatie aanpassen, goede vocht en zoutintake, kuitspieren opspannen bij lang staan
vasovagaal R/
geruststellen, levensstijlmaatregelen (zitten of liggen bij prodromen)
neuritis vestibularis R/
bedrust, evt anti-emeticum
Sinus caroticus HS: R/
(kan je vaststellen ahv carotismassage onder monitoring)
pacemaker, vermijden van uitlokkende factoren
