OFTALMOLOGIE Flashcards
DD rode oog
PIJNLOOS (“citroen en sinaasappel pijnloos”)
* conjunctivitis (viraal, bacterieel, allergisch, dr irritatie)
* episcleritis
* subconjunctivale bloeding
* pterygium
PIJNLIJK (“droge cornflakes is altijd kei slecht”)
* droge ogen
* cornea-erosie (vb corpus alienum)
* iritis
* acuut gesloten hoek glaucoom
* keratitis (vb dr lagoftalmie, …)
* scleritis (episcleritis: geringe klachten zoals irritatie)
S/ conjunctivitis
alg:
- roodheid
- geen echte pijn, branderigheid
- afscheiding (tranen/etter)
- normale visus
- D/ anamnese, evt fluoresceinekleuring
virale conjunctivitis
- S/ oedeem oogleden, chemosis, pijnlijke pre-auriculaire klieren
- begint meestal unilat -> dan vaak uitbreiding nr bilat
- evt in associatie met viraal syndr: verkoudheid, pt kan zich grieperig voelen
- complicatie = adenovirale infectie/conjunctivitis kan zich ontwikkelen tot virale keratoconjunctivitis: S/ traanvloed, lichtschuwheid, pijn, visusdaling! (subepitheliale cornea-infiltraten)
bact conjunctivitis
- S/ pus, dichtgeplakte ogen (meestal zelflimiterend)
- argumenten dat bact conjunctivitits meer wss dan virale: gn eerdere episodes in VG, dichtgeplakte oogleden
- argumenten chlamydia: bilat hardnekkige conjunctivitis met follikelvorming (R/ AB om uitbreiding te vermijden)
allergisch
- acute dermatoconjunctivitis (contactallergie dr allergenen): S/ zwelling en roodheid van huid rondom oog, jeuk
- allergische conjunctivitis (IgE gemedieerde allergische reactie bv op omgevingsfact zoals pollen/huisstofmijt/huisdieren): S/ jeuk, zwelling, tranen, rhinitis; bilateraal
=> zz: lentekataar (keratoconjuctivitis: oa lichtschuwheid) -> giant papillary conjunctivitis (vnl onder bovenste ooglid), meestal ook andere tekens allergie (gras, pollen) // opm: giant papillary conjunctivitis kan ook bij dragers zachte ooglenzen (-> stop)
conjunctivitis dr irritatie
- mechanische prikkeling < stofdeeltjes, contactlens, krassende wimpers (vb. entropion), corpus alienum (cave ° keratitis)
- chemisch < vb zwemmen in chloorhoudend water
- UV licht < vb tijdens skiën / lassen (hoornvlies vol puntjes)
R/ conjunctivitis
viraal: topicaal AB (om bact surinfectie te voorkomen)
- geen topicale CS (want risico infectie)
- hygiëne want besmettelijk
bact: geneest meestal zonder anti-bact therapie; spoelen met water
- als blijvende klachten (> 3d) of bij cornea-afwijkingen: wel lokale AB, breedspectrum (vb Chlooramfenicol druppels of zalf)
allergisch:
- acute dermatoconjunctivitis (contactallergie):
stop behandeling / uitlokkende factor
=> allergeen (vb. oogdruppels -> iatrogeen, contactlensvloeistof, cosmetica, haarverzorgingsmiddelen, stoffen onbewust in ogen gewreven)
- allergische conjunctivitis:
antihistaminica oogdruppels, topicale cortisone in acute fase, subconjunctivale injectie cortisone
irritatie: opheffen oorzaak (vb verwijderen corpus alienum, zonnebril, lasbril …), evt oogzalf
episcleritis S/ + R/
= milde (auto-immuun) onsteking van oppervlakkige BWlagen (= episclera) grenzend aan de sclera
S/ sectoriële roodheid, eerder irritatie
R/ meestal geen therapie nodig
subconjunctivale bloeding: oorzaken en R/
spontaan
na wrijven in oog
hoesten, valsalva
hypertensie
anticoagulantie
//
R/ verdwijnt spontaan (recidiverend: perifeer bloedbeeld aanvragen)
pterygium: wat, S/, R/
als reactie op eenzelfde soort prikkel zoals freq blootst zon / wind
= conjunctivaplooi groei vanuit nasaal in rechting van centrum vd cornea
S/ geen klachten indien klein, indien groeiend kan het leiden tot irritatie of slechter zicht (dr astigmatisme of blokkeren lichtinval van oog)
R/ als voor pupil dan operatieve verwijdering, maar kans op recidief
(recidief tss 5-80%; kleinere kans op recidief met gebruik van conjunctivatransplant)
pingueculum: wat, S/, R/
[als reactie op eenzelfde soort prikkel zoals freq blootst zon / wind]
= grijsgele verhevenheid in oogspleet naast limbus (overgang conjunctiva - cornea)
S/ cosmetisch storend, geen visusdaling
R/ geen beh nodig
droge ogen: S/, D/, R/
[vb. keratoconjunctivitis sicca, KCS]
S/
- irritatie, branderigheid, jeuk, pijn
- tranende ogen, visusdaling
D/
- schirmer test ( < 10mm / 5min = lage traanproductie), biomicroscopie
R/
- kunsttranen / zalf
- afsluiten traanpunt (punctumplug)
cornea erose: wat, R/
= oppervlakkige verwonding cornea
R/ zalf, pijnstilling PO, drukverband (oog afgedekt, geen oogknipperen)
opm recidiverende erosie: epithelialisatie verloopt niet goed (meeste pijn bij ontwaken)
iritis oorzaken
endogeen: geassocieerde systeemziekte (30%; vb JIA, ankyloserende spondylitis, IBD, sarcoidose)
exogeen: perforerend trauma / ulcus
iritis: wat, S/
= intraoculaire ontsteking, behoort tot uveitis (uvea: iris, corpus ciliaris, choroidea)
roodheid (conjunctivaal, rondom de iris)
pijn
miosis (< kramp m contrictor pupillar, oedeem iris)
visusdaling
fotofobie
heldere cornea, geen etterig secreet
D/ en R/ iritis
D/ biomicroscopie = spleetlamp (troebel voorkamervocht, tyndall fenomeen, hypopyon, synechiae)
R/ CS topicaal (collyrium + zalf) + atropine 1% (2x/d)
acute iritis: complicaties
secundair glaucoom, cataract
oorz + S/ acuut gesloten hoek glaucoom
oorzaak: blokkering van het trabeculum corneosclerale door de basis van de iris
//
prodromen (anamnese: periodes van intermittente oogdrukstijging al eens voorgedaan):
- mistig zicht, halo’s (gekleurde ringen rond lichtbron)
S/
- plotse hevige pijn in/rond oog (< plotse stijging IOD), evt uitstralend nr hoofd
- visusdaling (< oedeem cornea-epitheel)
- nausea, braken (< n vagus irritatie)
objectieve tekens:
- rood oog
- afwezige pupilreflex (lichtstijve pupil)
- oog keihard (50-80 mmHg)
- voorste oogkamer ondiep (< hoge druk; spleetlamp)
- cornea troebel/dof
//
opm: typische elementen
- ouderen + hypermetroop + gezwollen lens (cataract)
- bij schemer (iris in hoek)
- iatrogeen (na pupildilatatie, anti-cholinergica)
-> mydriase = uitlokkende factor
R/ acuut gesloten hoek glaucoom
Direct naar spoed + zo snel mog beh! -> risico = blindheid (excavatie oogzenuw)
- geef als HA bij acute aanval bv al timolol druppels en tablet acetazolamide
ACUUT
diamox 500mg IV bolus (acetazolamide)
cornea nt helder -> IV mannitol
pilocarpine kuur (= cholinergica): 30 min na diamox/mannitol -> openen voorkamerhoek
nausea -> litican IV
DAARNA iridotomie (permanente verbinding tss voorste – achterste oogsegment)
- yag laser (herldere cornea) of chirurgisch (wazige cornea)
- ander oog preventieve Yag iridotomie (want 50% risico aanval acuut glaucoom)
keratitis: oorz + vss types + S/ + complicaties
= ontsteking vd cornea (< infectieus, contactlenzen, schimmels/amoeben)
types
- acute bacteriële keratitis: marginaal ulcus (visus nl, bv na aansl conjunctivitis) vs centraal ulcus (visusdaling; RF = contactlenzen; tyndall hypopyon, perforatie)
- herpetische keratitis: unilat, minder uitgespr sympt, recidiverend
- zona oftalmica: verminderde corneagevoeligh
- acanthamoeba keratitis (< zachte contactlenzen, subtropisch zwembad): unilat (hevige pijn + roodh), fotofobie, ringvormig cornea abces -> verlittekening
S/
- pijn
- conjunctivale vaatinjectie
- daling gezichtsscherpte
- tranen
- lichtschuwheid
- halo’s
complicaties: blijvende littekens hoornvlies, recidief
(hoornvliesontst kan leiden tot corneaal ulcus)
neuroparalytische keratitis: S/ en R/
S/
- geen pijn!
- verminderde corneagevoeligheid
- verminderde knipreflex
R/
- Cornea vochtig houden dmv kunsttranen/ zalf
- Bacteriële infectie -> lokale antibiotica
- Soms blefarorafie (gedeeltelijk sluiten ooglid: chirurgisch, inspuiting botox)
legoftalmie: wat + mogelijk gevolg
= onvolledig sluiten vd ogen
=> uitdrogen cornea -> °bacteriële keratitis
boomtakvormig epitheeldefect na fluoresceine -> denk aan …
herpeskeratitis
R/ keratitis
- acute bacteriële keratitis: lokaal AB
- herpetische keratitis: aciclovir oogzalf
- zona oftalmica: aciclovir IV/PO
- acanthamoeba keratitis gespecialiseerde R/ (vb cornea TX)
scleritis: wat, S/, R/
= ontsteking van diepe BWlagen (slera betrokken)
S/ ernstige pijn
R/
- onderzoek nr onderliggende systeemziekte (50% geassocieerd; vb. IBD, SLE, RA, …)
- infectieus: antimicrobiële middelen
- niet-infectieus: lokale CS (evt systemisch CS/immunosupressie) en lokaal/systemisch NSAIDs
- necrotiserend: alkylerende agentia (cyclofosfamide, biologicals)
anamnese rood oog
ICE
pijnloos vs pijnlijk
(zeer hevige diepe pijn: acuut geslotenhoekglaucoom = urgentie // CAVE soms alg klachten op voorgrond, dus denk hier aan!)
V: al eerder gehad? al iets geprobeerd?
A: pijn (vb keratitis), jeuk, irritatie, branderigheid
L: unilat vs bilat
T: plots vs geleidelijk, evolutie, na trauma/ iets ih oog gekregen?
I: NRS (cornea erosie: hevig, zanderig gevoel: vreemd VW, …)
S
- pijn bij oogbewegingen (neuritis optica)
- begeleidend: roodheid, tranenvloed, etter / ogen ‘s ochtends dichtgeplakt (bact conjunct), visusdaling (niet bij conjunctivitis, wel bij acuut glaucoom - iritis - keratitis), beperking gezichtsveld, fotofobie, nausea/braken, droge ogen (KCS)
andere oogklachten (dubbel zien, lichtflitsen, …)
andere klachten (rhinitis/eczeem/… ~atopie, …)?
DD hoofdpijn: migraine, clusterhoofdpijn, arteritis temporalis
WAMPLE:
- GM (anticoag!)
- VG oftalmologisch, systeemziekte, allergie
- andere mensen in omgeving ook? (virale conjunct), recent BLWI
- lassen (lasbril), ijzeren hamer/beitel (voorbije maanden), …
- lenzendrager (erosie, allergie)
netvliesloslating
glasvochtbloeding
a centralis retinae occlusie
…
