INFECTIE Flashcards
Aan welke infectieziekten denk je ikv koorts?
- tropen / subtropen
tyfus, rickettsia, brucellose, malaria, dengue, schistosoma, amoebiase
Aan welke infectieziekten denk je ikv koorts?
- korte incubatie (<14d)
- lange incubatie (14d-6w)
- zeer lang (>6w)
- oa malaria, tyfus, legionella, rickettssia, dengue, zika
- oa malaria, tyfus, brucella, Q fever, schistosomiase, HIV, hep A en E
- oa malaria, amoeben, TBC, hep B
Gele koorts vaccin
- muggen
- delen van Afrika en Zuid-Amerika
- 1 vaccinatie (in sommige van deze tropische landen verplicht, in andere landen sterk aanbevolen) -> langdurige bescherming
- medisch nt levenslang: evt hervaccinatie na 10j
- wettelijk wel levenslang geldig: vaccinatiebewijs (meenemen op reis)
afgezwakt levend vaccin -> cave bij opstart biologicals (uitstellen reis of biologicals)
Cholera vaccin
vaccinatie enkel aanbevolen voor hulpverleners tijdens cholera-epidemie
(bij reizigers is cholera uiterst zeldzaam)
poliomyelitis vaccin
Indien basisvaccinatie als kind gekregen -> eenmalige herhalingsinenting op volw leeftijd wnr naar regio waar polio nog voorkomt
(als kind vaccin niet gekregen: 2x vaccin)
Tetanus-difterie vaccin
(tetanus-difterie-pertussis of tetanus-difterie-polio)
reis = goede gelegenheid om vaccinatiestatus wondklem na te kijken en in orde te brengen (gecombineerde vaccins)
Nooit gevaccineerd: bassisvaccinatie
Gevaccineerd (normaal als kind):
- > 20j geleden: 2 inspuitingen met 6m tussentijd
- > 10j: herhalingsinenting na vroegere basisvaccinatie: 1 inspuiting (10j bescherming) - opm indien op spoed risicowonde dan ga je al herhalingsintenting zetten vanaf 5j geleden
Hep A vaccin
-hep A virus
-voedsel/drank, voorwerpen die onvoldoende gereinigd z
-reeds contact als kind: levenslang beschermd (serologie)
(opm: ernstigere symptomen bij hep A op volw lft)
- nt beschermd: vaccinatie (1 voor de reis, herh 6-12m later -> levenslang bescherming) bij reis nr gebied waar hygiëne minder
Hep B vaccin
- hep B virus
- bloed/lichaamsvochten, verontreinigde naalden, seksueel contact
- vaccin aangewezen bij: hulpverleners, seksueel contact plaatselijke bevolking, langere tijd in gebied waar Hep B vaak voorkomt, mogelijk medische zorg nodig tijdens verblijf in (sub)tropen
hep B = basisvaccinatie bij kind in BE (2 inj met 1 maand tss, herh 6m later) -> 95% langd beschermd (serologie)
buiktyfus vaccin
Salmonella typhi
besmet voedsel/water
behandelbaar met AB
vaccinatie biedt geen volledige bescherming (bescherming duurt 3j)
-> aangeraden vr reizen nr Zuid(oost)-Azië ged meerdere weken, en reizen nr primitieve omstandigheden, verblijven bij lokale bevolking
hersenvliesontsteking vaccin
meningokokkenbacterie
verplicht voor reizigers naar Mekka
aanbevolen bij langdurige reis en in nauw contact met bevolking endemisch gebied (Sahel landen, eind dec tem juni)
eenmalige inspuiting (herh na 10j, om 5j voor Mekka)
vaccin = duur, niet terugbetaald
rabiës (hondsdolheid) vaccin
dodelijke ziekte
speeksel van besmette dieren
tropen en subtropen
vaccinatie aangeraden vr reizigers die langere tijd verblijven in gebieden waar rabiës vaak voorkomt, of bij hoger risico dr bv activiteit met dieren …
-> 2 injecties, met 1 w tss
post-exposure (contact met ziek dier: hond, aap, vleermuis …): goede wondzorg, medische hulp (vaccinatie, antistoffen laten toedienen zo nodig) -> ook wnr vooraf gevaccineerd
duur vaccin, gedeeltelijk terugbetaald
Japanse encefalitis vaccin
muggen
bepaalde delen Azië
voorzorgen tgn muggenbeten nemen
vaccinatie aangewezen vr reizigers die minstens 4w op platteland of maanden in steden verblijven
2 injecties, gespreid over 4 w, herh na 1j
duur vaccin, niet terugbetaald
Europese tekenencefalitis vaccin
vaccin aangewezen vr bosrijke omgeving in landen waar de ziekte vaak voorkomt -> 2 inj (4w tss), indien nodig 3e inj na 1j, herh na 3j, herh om de 5j
voorzorgen tekenbeten
malaria vaccin
plasmodium parasiet
besmette Anopheles mug
koortsaanvallen met spierpijn en hoofdpijn, kan dodelijk z
incubatie: 8d-4w
plasmodium falciparum = meest gevaarlijke en meest verspreide
muggenpreventie!
medicamenteuze profylaxe (afh van reisbestemming)
Ebola
zeldzame maar ernstige infectieziekte (virus)
komt voor in Afrika
vaak gepaard met bloedingen in het lichaam
=> ebola hemorragische koorts
bact infecties
buiktyfus
non-typhi salmonellosen
brucellose
leptospirose
bartonella (kattenkrabziekte)
ziekte van Lyme
tetanus (wondklem)
pertussis (kinkhoest)
virale infecties
influenza (griep)
mononucleosis infectiosa (klierkoorts)
cytomegalovirus (CMV)
herpes simplex virus (HSV)
varicella zoster virus (VZV)
hanta virus
SARS/MERS
fungale infecties
candidiase
aspergillose
parasitaire infecties
toxoplasmose
malaria
koorts na (sub)tropen: anamnese
anamnese koorts (+ oa systeem anamnese)
begeleidende S/ (richtinggevend in DD)
reisbestemming
incubatietijd (datum vertrek en terugkeer, ontstaan klachten)
vaccinatiestatus en preventieve maatregelen
omstandigheden reis: zaken/toerisme/avontuur - activiteiten (seks, tattoo, oppervlaktewater, jungletrip, zorginstelling)
andere personen in omgeving ziek
koorts na (sub)tropen: aan welke infectieziekten denk je?
malaria (STEEDS UITSLUITEN want potentieel ernstig, koorts < 3m na tropen = malaria tot tegendeel)
buiktyfus
dengue
chikungunya
rickettsiose
katayama koorts (acute schistosomiase)
amoeben (amoebeabces in lever )
andere
niet alle koorts na tropen is tropisch!
Malaria vss verwekkers
P. falciparum
- Groot risico op verwikkelingen, MODS, dood
- Vanaf 8e dag na besmetting tot 2 maand na verlaten gebied (tenzij recrudescentie)
- Resistentieproblemen
P. vivax/ P. ovale
- Milder, geen MODS en dood
- Leverhypnozoieten -> uitgestelde eerste aanval en recidieven indien enkel bloedfase behandeld
P. malariae
- Mild, maar recidiverend
P. knowlesi
- Ernstig, door korte cyclus van slechts 24 u
malaria D/
sneltest voor falciparum en vivax obv Ag-detectie
of
dikdruppel, standaard diagnostisch onderzoek samen met perifeer uitstrijkje
- beter morfologie en soort er uit halen
- ook beter tellen welk % geïnfecteerd is (-> prognose)
Buiktyfus
Salmonella typhi
vaak geen diarree-dysenterie of abdominale symptomen
bloedkweek als diagnose
R/ AB + supportief
Dengue of Chikungunya
korte incubatietijd
rash als begeleidend symptoom
artritis/artralgie igv Chikungynya
serologisch onderzoek als diagnose
R/ supportief
Rickettsiose (fièvre boutonneuse, African tick bite fever)
Rickettsia bacteriën
overgebracht door beten van teken, vlooien, luizen en mijten
korte incubatietijd
huiduitslag en koorts
- eschare op insteekplaats
- rash als begeleidend symptoom
serologisch onderzoek
snelle therapeutische respons op doxycycline
Katayama koorts (acute schistosomiase)
Contact met zoet oppervlaktewater in anamnese
griepachtig met koorts (evt diarree en hematurie)
hoge eosinofilie is suggestief
serologisch onderzoek en parasitologische bevestiging volgt later
(schistosoma eieren in faeces of in urine)
Amoebeabces in lever
laattijdig: weken tot maanden
evt amoeben-dysenterie
echo/CT voor abces
en serologie voor etiologie
leptospirose
Leptospira
- vss typen met eigen gastheer: vooral muizen en ratten (ku modderkoorts en ziekte van Weil bij de mens veroorzaken), maar ook runderen kunnen leptospiren bij zich dragen (ku melkerskoorts bij de mens veroorzaken).
Griepachtige ziekteverschijnselen.
- acute hevige hoofdpijn, koorts, spier- en gewrichtspijnen, overgevoeligheid voor licht, misselijkheid en braken.
In ernstige gevallen kan de ziekte leiden tot verstoringen in de functies van lever en nieren of treedt hersenvliesontsteking (meningitis) op.
mononucleosis infectiosa
ziekte van Pfeiffer
verwekker: Epstein-Barr-virus (EBV)
gekenmerkt door koorts, faryngitis, gegeneraliseerde lymfadenopathie (met veelal opvallende klierzwelling cervicaal) en (hepato)splenomegalie.
D/ opvallende lymfocytose met veel atypische lymfocyten
Serologische bevestiging kan in twijfelgevallen ook worden verkregen door het aantonen van specifieke antistoffen gericht tegen virus-antigenen: VCA (IgM, en IgG), EBNA (IgG)
schistosomiasis: klinische symptomen
Swimmer’s itch
(jeukende papels)
(binnen 24u na penetratie huid -> vnl na sensitisatie, zelden bij eerste contact)
Katayama fever
(4-8w na infectie, vooral S. Japonicum en S. Mansoni - minder na S. Hematomobium)
(plotse koorts, rillingen, zweten, myalgie, arthralgie, hoofdpijn HSM, vergrote LK (!), eosinofilie (!), urticaria, soms hoesten/diarree)
(geleidelijk beterend verloop op 1 tot enkele weken: antistoffen vaak nog niet detecteerbaar)
Chronische fibro-obstructieve schistosomiasis
endolimax nana
= amoebe
- intestinaal -> diarree & GI ongemakken
R/
weefselamoebicide kuur (5-10d igv dysenterie, 10-14d igv abces)
vb. flagyl
gevolgd door contactamoebicidekuur (10d)
vb. furamide
nocardiose
Nocardiose is een zeldzame bacteriële infectieziekte, die vooral voorkomt bij immuungecompromitteerde patiënten
(bodem, …)
- initieel pneumonie -> uitbreiding pleuraholte (etter)
- in 1/3 ook nr andere organen (disseminated nocardiosis)
- cellulitis variant: subcutane abcessen
Stel vraag over vaccinatie in (sub)tropen: welke?
TOERISME
- tetanus-difterie
- mazelen-bof-rubella
- polio
- hep A
- gele koorts (I: Latijns-Amerika, tropisch Afrika)
- malaria preventie (incl malariatabletten bij hoogrisicogebied vb. Malarone)
ZAKENREIS:
- gele koorts + malaria
LANGDURIG VERBLIJF OF SPEC OMSTANDIGH
- buiktyfus
- hep B
- rabies
- griep, pneumokok
- meningitis
- japanse encefalitis (Azië)
- europese tekenecefalitis (frühsomer)
opm: geen vaccinatie, maar CAVE schistosomiase, insecten: dengue, chikungunya, zika (zws! -> aantal maanden wachten), …
Reisadvies
reisbestemming?
datum vertrek en terugkeer (hoe lang)?
omstandigheden reis:
- zaken/toerisme/avontuur, waar verblijven?
- activiteiten (seks, tattoo, oppervlaktewater, jungletrip, zorginstelling)?
vaccinatiestatus => WANDA!!! (overloop welke)
& preventieve maatregelen:
- mugwerend (kleding, DEET, net) [malaria: vnl na schemering // dengue: overdag // zika: cave zws // chikungunya]
- cave dieren, baden in zoet water
reizigersdiarree
* preventie: handen wassen vr eten, oa onvoldoende gebakken voedsel vermijden, geen kraantjeswater (evt koken)
* bij diarree: rehydratatie, loperamide (imodium: nt wnr secretoir), AB bij etter/bloed/hoge koorts (FQ; azithromycine bij kinderen/zws)
hoogteziekte (>2500m): traag stijgen, evt Diamox (2x/d ged 3d)
vliegtuigreis: DVT -> regelmatig beweging
zws? (na 32w gn intercontinentale vluchten, na 36w geen vluchten // sommige vaccinaties afgeraden tijdens zws)
“koorts of aanhoudende diarree na reis -> ga nr arts”
legionella risico
sanitaire installaties: douche, sauna, bubbelbad, airco …
-> pneumonie
koorts na tropen: KO + TO
KO: van top tot teen, wat afh van anamnese
- pm, alg inspectie (resp distress, kleur, CRT, cutane letsels bv handen, …), meningitis, pupil, nko, LK, SK, CVD en oedemen, mammae, hart, long, abdom, NSP, WSP, genitalia, Homan
mogelijke TO:
- urinestick en sediment en cultuur, labo (crp, cofo, creat, ionen, AST, ALT, … igv klin verdenking ANF / ANCA / hep serol / CMV, …), RX thorax, mantoux test bij verdenking tbc, evt SG kweek of HC (ZH setting) …
- malaria: dikdruppel, perifeer bloeduitstrijkje // dengue / rickettsia: serologisch onderzoek // katayama koorts (acute schistosomiase): hoge eosinofilie, serologie)
- afhankelijk van klacht: RX thx, echo abdomen, …
koorts (niet na tropen), zonder focus
anamnese
- ICE
- koorts: sinds wnr? verloop? obj gemeten? GM genomen, #?
- systeemanamnese: B-sym, nekpijn/fotofobie, toegen verwardh, intake, mictiekl, gewricht, huidletsels, + GYNAEC bij vrouw …
- WAMPLE: beroep, allerg, abusus, GM, med VG (mogelijks zws, DM, hartklep), last (recent HK, net partus, recent ziek, vaccin, recent reis), exposure (huisdieren zoals vogels, seks risicocontact, voeding, iem in omgeving met zelfde klachten)
KO: van top tot teen, wat afh van anamnese
- pm, alg inspectie (resp distress, kleur, CRT, cutane letsels bv handen, …), meningitis, pupil, nko, LK, SK, CVD en oedemen, mammae, hart, long, abdom, NSP, WSP, genitalia, Homan
mogelijke TO:
- urinestick en sediment en cultuur, labo (crp, cofo, creat, ionen, AST, ALT, … igv klin verdenking ANF / ANCA / hep serol / CMV, …), RX thorax, mantoux test bij verdenking tbc, evt SG kweek of HC (ZH setting) …
beleid: evt antipyretica vr comfort (systematisch!!!), onderliggende oorz beh, alarmtekens nr spoed
koorts ~ waar gemeten
oksel: 37,2°C
mond/oor: 37,6°C
rect: 38,1°C
info bij vaccinaties
- tetanus-difterie (vaccin = combi met pertussis of polio; > 10j geleden: herh vaccin, 10j bescherming)
- mazelen-bof-rubella
- polio (1x herh op volw lft, als toch niet gekregen als kind 2x vaccin)
- hep A (1x vaccin voor reis + 1x na 6-12m erna -> levenslang bescherming)
- gele koorts (1x om 10j, vaccinatiebewijs meenemen op reis)
- malaria preventie (geen vaccin)
- buiktyfus (bij avontuurlijke reizen, 3j bescherming)
- hep B (hulpverleners, seks, zorg nodig, lang verblijf: 2inj met maand tss -> 6m erna nog eens - evt Twinrix)
- rabies (lange reis rabies gebied, act met dieren, 2 inj met week tss + na 3-4w)
- griep, pneumokok
- meningitis (A C W Y -> Mekka = verplicht, aanbevolen bij Sahel landen)
- japanse encefalitis (Azië: mug -> 4w platteland, maanden in bep steden))
- europese tekenecefalitis (bosrijke omgeving)
