oren Flashcards
Otitis externa
Otitis externa =
diffuse ontsteking vd huid vd gehoorgang
* met pijn, jeuk, afscheiding, schilfering, roodheid of zwelling,
* evt in combinatie met gehoorverlies
Otitis externa
Wat navragen bij frequente recidieven of aanhoudende klachten ondanks behandeling?
naar mogelijk verband met
* zwemmen
* oorpeuteren
* gebruik cosmetische producten (contactallergie?)
* dragen van hoorapparaat, geluidsdrager of gehoorbeschermende oordoppen (irritatie?)
Otitis externa
otitis externa: klinisch beeld
- oorpijn, jeuk of vocht uit het oor
- in combinatie met zwelling, roodheid of schilfering vd gehoorgang
- otorroe of pijn bij tractie aan de gehoorgang bij KO
Otitis externa
Niet-medicamenteuze beh
Adviezen
- Oorpeuteren en reinigen GG vermijden
- Bij frequente recidieven dr zwemmen: beschermende oordopjes of oorwatjes met vaseline.
- Voorovergebogen douchen en haarwassen + GG nadien goed drogen
- Bij vermoeden contactallergie: agens op proef vermijden + effect beoordelen + evt allergologisch onderzoek
Reiniging
- bij debris / pus: GG reinigen door uitspuiten met lauw water -> nadien drogen
- GG niet uitspuiten bij (vermoeden) TV-perforatie, TV-buisjes, TV-plastiek, of na middenoorchirurgie -> reinigen met wattendrager of uitzuigapparaat
Ontzwelling (bij vernauwde GG)
- wand ontzwellen met oortampon doordrenkt met oordruppels (azijnzuur + CS) -> tampot nat houden + na 24u verwijderen
- uitblijvende verbetering: opnieuw reinigen + tamponneren (max 7d voortzetten)
Otitis externa
medicamenteuze beh
zure oordruppels met hydrocortison 1% of met triamcinolonacetonide 0,1% -> dosering: 3dd 3 druppels
- bij TV-perforatie: aluminiumacetotartraat-oordruppels 1,2% -> 3dd 3 druppels.
Bij onvoldoende resultaat na 1w: GG opnieuw reinigen + 1w verder behandelen
- Evenzo bij onvold resultaat na 2w
- Bij uitblijven effect na 3w: kweek + resistentiebepaling
Bij otitis externa met koorts en alg ziek z:
- lokale behandeling + PO flucloxacilline 3dd 500mg ged 7d (NHG)
- zo nodig pcm
[evt preventief enkele dagen oordruppels bij onvold effect van nt-medic maatr bv na zwemmen]
Otitis externa
vermoeden van contactallergie: beleid
Overweeg verwijzing voor allergologisch onderzoek.
Otitis externa
aanvullend onderzoek: kweek?
bij aanhoudende klachten ondanks beh na 3w: materiaal afnemen voor kweek op schimmels, gisten en bacteriën.
Otitis externa
DD
- otitis media acuta met geperforeerd TV;
- furunkel;
- herpes zoster oticus;
- erysipelas;
- corpus alienum.
Overweeg bij aanhoudende klachten ondanks adequate beh middenoorpathologie zoals een cholesteatoom.
In zz gevallen is een gehoorgangcarcinoom de oorzaak.
Otitis externa
oorzaken
- blootstelling aan warm en vochtig milieu
- reiniging met stokjes en oorpeuteren
- oorzaak is niet altijd duidelijk
Otitis externa
wnr controle?
- klachten > 1w niet verdwenen
- klachten na 24u oortampon niet verminderd
- als pt oortampon niet zelf k verwijderen
Otitis externa
geneest met behandeling doorgaans binnen …
1 tot 3w
Otitis externa
wnr verwijzen?
- klachten ondanks beh op geleide uitslag kweek & resistentiebepaling: na 5-6w niet verdwenen
- Als acceptabel behandelingsresultaat uitblijft bij frequente recidieven.
- Bij otitis externa met pijn en zwelling vd gehoorschelp, koorts en algemeen ziek z bij een (oudere) pt met DM of verminderde weerstand
- Bij otitis externa met koorts en algemeen ziek z die ondanks PO flucloxacilline na 48u niet verbetert
Otitis media acuta bij kinderen
Soms ontstaat een loopoor via een spontane trommelvliesperforatie; de otorroe stopt meestal spontaan binnen …
één week
opm: zwemmen afraden bij loopoor of droge TVperforatie
opm: wnr controle?
* na 1w indien bij afwachtend beleid loopoor persisteert: start met AB (oraal of oordruppels)
* na 2w: beoordeel of TVperforatie is gesloten
* na 6w: herhaal de controle als het TV nog niet gesloten is. => Consulteer of verwijs bij persisterende TVperforatie
Otitis media acuta bij kinderen
verloop van OMA
- Bij 80% vd kinderen ≥ 2j gaan de ergste klachten zonder AB binnen 2-3d over (controle niet nodig)
- Bij kinderen < 2j ku de klachten langer duren
opm: ouders contact laten opnemen als
* of eerder als het kind zieker w
* de symptomen (koorts, pijn) niet binnen 3d verbeteren (ondanks adeq pijnstilling) -> overweeg AB PO
Otitis media acuta bij kinderen
Medicamenteuze R/
adequate pijnstilling -> op vaste tijden
- 1e k: pcm
- bij onvold effect: ibuprofen (niet bij lft < 3m) ipv pcm
geen decongestieve neusspray of -druppels
AB PO bij:
- RF voor complicaties (< 6m, …)
- OMA + forse alg ziekteverschijnselen
AB PO te overwegen bij:
- kind < 2j met bilat OMA
- bij 1e presentatie al een loopoor + koorts en/of pijn
- wnr na 3d pcm in voldoende hoge dosering en frequentie nog geen verbetering is opgetreden (van koorts en/of pijn)
Otitis media acuta bij kinderen
risicofactoren voor complicaties
- lft < 6m
- anatomische afwijkingen in kno-gebied (bv. syndroom van Down of palatoschisis)
- ooroperaties in VG (uitz: TVbuisjes)
- gecompromitteerd immuunsysteem
Otitis media acuta bij kinderen
mogelijke complicaties
- mastoïditis (drukpijnlijk mastoïd, afstaand oor)
- meningitis (verminderd bewustzijn, nekstijfheid, hoofdpijn)
opm BAPCOC: AB dragen niet bij aan een vermindering van (zz) ernstige complicaties.
Otitis media acuta bij kinderen
Alarmsymptomen
- kind < 1m met koorts
- ernstig ziek kind (sufheid, < helft drinken, snelle achteruitgang)
- vermoeden mastoïditis / meningitis
Otitis media acuta bij kinderen
wnr denken aan OMA?
- bij acuut ontstane oorpijn
- bij een loopoor
opm: bij zuigelingen en peuters ook bij alg symptomen (ook als aanwijzingen vr oorpijn of een loopoor ontbreken)
Otitis media acuta bij kinderen
Stel de diagnose OMA bij …
acuut ontstane oorpijn en/of ziekzijn (bv koorts) + 1 vd volgende verschijnselen:
* rood, bomberend en/of niet-doorschijnend TV
* duidelijk L-R-verschil in roodheid TV
* kort bestaand loopoor via TVperforatie of TVbuisje
Otitis media acuta bij kinderen
AB ikv OMA: eerste keuze?
- kind
- volw
amoxicilline
* kind: 75-100mg/kg per dag in 3 giften ged 5d
* volw: 1g 3dd ged 5d
Otitis media acuta bij kinderen
AB ikv OMA: indien geen verbetering binnen 2-3d na AB?
- kind
- volw
terugkomen als geen verbetering 2d na start AB:
=> helft vd dagdosis amoxicilline vervangen dr amoxicilline-clavulaanzuur
- kind: 75-100 mg/kg amoxicilline per dag in 3 doses => waarvan 37,5-50 mg/kg/d als amoxicilline in monopreparaat en 37,5-50 mg/kg/d als amoxicilline in associatie met clavulaanzuur (9-12,5 mg/kg/d)
- volwassene: 3g amoxicilline per dag in 3 doses => waarvan 1,5 g amoxicilline in monopreparaat, en 1,5 g amoxicilline in associatie met clavulaanzuur (500 mg/125 mg)
=> of verwijs kind
opm: Voor kinderen heeft de commercieel beschikbare associatie van amoxicilline/clavulaanzuur een te lage dosis amoxicilline om effectief te zijn tegen de pneumokok. Voor volwassenen is overschakelen naar de commercieel beschikbare vorm met 875 mg amoxicilline/125 mg clavulaanzuur wel een mogelijk alternatief.
Otitis media acuta bij kinderen
heeft AB effect op duur vd klachten?
AB h geen belangrijke invloed op duur/ernst vd klachten
=> PO AB ku duur van pijn/koorts wel bekorten bij:
* kind < 2j met bilat OMA
* loopoor (dr spontane TV perforatie) dat vlot na begin OMA is ontst
(Opm: voorkomt geen complicaties)
Otitis media acuta bij kinderen
BAPCOC: AB keuze bij loopoor bij TVbuisjes
ciprofloxacine oordruppels
3 tot 4 druppels, 2-4x/d
opm: Oordruppels met aminoglycoside mag NIET (ototoxisch effect)
opm: NHG zegt iets anders pfff
Otitis media acuta bij kinderen
AB ikv OMA: alternatief bij penicilline-allergie?
- kind
- volw
niet-IgE-gemedieerd: cefuroxim axetil PO
* kind: 30-50mg/kg per dag in 3 giften ged 5d, max 3 x 500 mg/dag
* volw: 500mg 3dd ged 5d
IgE-gemedieerd: azithromycine PO
* kind: 10 mg/kg per dag in 1 gift ged 3d
* volw: 500mg 1dd ged 3d
Otitis media acuta bij kinderen
Tijdens & na een OMA kan het kind slecht horen dr vochtophoping achter het TV => wnr verdwijnt dit?
Dit verdwijnt meestal spontaan in enkele weken tot maanden
Otitis media acuta bij kinderen
BAPCOC: Een loopoor bij trommelvliesbuisjes stopt meestal zonder behandeling. In vergelijking met een afwachtend beleid of gebruik van orale antibiotica kunnen lokale antibiotica de duur van het loopoor verkorten (GRADE 2B). Een behandeling met antibiotische oordruppels wordt verdergezet tot het oor ’s morgens bij het ontwaken droog en schoon is.
klopt
Otitis media acuta bij kinderen
wrm geen decongestiva ter beh van OMA?
het effect op symptomen en genezing van een otitis media acuta is niet aangetoond
terwijl decongestiva bij jonge kinderen wel (zz) ernstige bijwerkingen ku h
Otitis media acuta bij kinderen
BAPCOC: Bij gebrek aan studies bij volwassenen, worden de aanbevelingen voor kinderen geëxtrapoleerd naar volwassenen.
klopt
Otitis media acuta bij kinderen
wnr verwijzen?
Verwijzen
* bij alarmsymptomen => kinderarts
* bij vermoeden mastoïditis => kno-arts
* bij 3 of meer recidieven per half jaar of bij 4 recidieven per jaar => kno-arts
* bij vermoeden antistofdeficiëntie (indien ook andere bacteriële infecties) => kinderarts
Consulteer of verwijs naar een kno-arts bij:
* uitblijven verbetering ondanks AB PO
* persisterend loopoor na AB (oordruppels of PO)
* persisterende trommelvliesperforatie 6w na ontstaan loopoor
Otitis media met effusie bij kinderen
Stel de diagnose OME bij …
vloeistofspiegel of luchtbel(len) achter het TV
- elk ander afwijkend TVbeeld kan passen bij OME, behalve een rood bomberend trommelvlies ( => OMA)
opm: D/ OME is waarschijnlijker bij aanwezigh van 1 of meer vd volgende:
- voorafgaande (recidiverende) OMA
- veelvuldige BLWI’s
- één of meer RF
- afwijkend tympanogram (B- of C2-tympanogram volgens Jerger)
opm: D/ OME is minder waarschijnlijk bij:
- parelgrijs, doorschijnend en niet-ingetrokken TV met nl lichtreflex
- nl tympanogram (A- of C1-tympanogram volgens Jerger).
Otitis media met effusie bij kinderen
recidieven?
Recidieven komen bij de helft van de kinderen voor.
Otitis media met effusie bij kinderen
risicofactoren aanwezigheid OME (en langduriger beloop)
- aanwezigheid van syndroom van Down, palatoschisis, andere aangeboren kno-afwijkingen
- operaties in het kno-gebied
- gecompromitteerd immuunsysteem
Otitis media met effusie bij kinderen
aanvullend onderzoek
- Tympanometrie (indien beschikbaar).
- Evt bij pt’en ≥ 6j: audiometrie = als verwijzing naar kno-arts vr plaatsen TVbuisjes w overwogen
Otitis media met effusie bij kinderen
bij wie denken aan OME?
bij:
* kinderen met klacht gehoorverlies en/of lichte oorpijn
* bij kinderen met vertraging in de spraak- en taalontwikkeling of gedragsproblemen
Otitis media met effusie bij kinderen
natuurlijk beloop
gunstig:
* bij de helft vd kinderen treedt < 3m spontaan herstel op
* bij driekwart < 6m
OME leidt niet tot onherstelbare schade van het oor of gehoor.
Otitis media met effusie bij kinderen
medicatie?
Medicatie (intranasale decongestiva, antihistaminica, mucolytica, CS, AB) w niet aanbevolen.
Otitis media met effusie bij kinderen
invloed op spraak- en taalontwikkeling?
kan op vierjarige leeftijd wat achterblijven,
maar deze achterstand loopt het kind in de loop vd basisschoolperiode in
Otitis media met effusie bij kinderen
controle?
niet nodig bij OME
- behalve als: nog niet klachtenvrij 6m na begin klachten
- vraag pt na 3m terug te komen als het gehoorverlies dan een nadelige invloed h op functioneren / ontwikkeling (duidelijke spraak- en taalachterstand, gedragsST) => + en - van buisjes afwegen, bij kind ≥ 6j evt audiometrie (gehoorverlies objectiveren)
Otitis media met effusie bij kinderen
wnr worden TVbuisjes door kno-arts overwogen?
- klachten > 3m én
- duidelijk nadelige invloed op functioneren / ontwikkeling vh kind en/of
- gehoorverlies (ih beste oor) ≥ 25 dB
Otitis media met effusie bij kinderen
- buisjes h ged 6-9m een gunstig maar gering effect op het gehoor
- buisjes h geen duidelijk effect op de taal- en spraakontwikkeling of gedragsproblemen
- bij > 50% ten minste 1x loopoor
- na een half jaar tot een jaar worden de meeste buisjes vanzelf uitgestoten, waarna zelden een trommelvliesperforatie blijft bestaan.
- Trommelvlieslittekens komen voor, maar hebben nauwelijks invloed op het gehoor + ku spontaan verdwijnen.
klopt
* zie keuzehulp op thuisarts.nl (voor- en nadelen)
Otitis media met effusie bij kinderen
zwemmen?
mag, douchen ook, duiken niet verstandig
zwemmen met loopoor afgeraden
Otitis media met effusie bij kinderen
wnr verwijzen?
naar kno-arts bij:
* twijfel over diagnose
* klachten > 6m waarbij meer diagnostische zekerheid is gewenst
* OME + 1 of meer RF
* OME > 3m + gehoorverlies nadelige invloed h op functioneren / ontwikkeling + voorkeur bij (de ouders van) pt voor plaatsen TVbuisjes. => gemiddeld gehoorverlies ≥ 25 dB ih beste oor draagt bij aan de beslissing om te verwijzen
Slechthorendheid
ototoxische geneesmiddelen
aminoglycosiden,
(hydro)kinine,
cytostatica
Slechthorendheid
Besteed bij kinderen in de anamnese ook aandacht aan:
- problemen tijdens zws (rubella- of CMV-infectie) of partus (ernstige asfyxie)
- uitslag van gehoorscreeningtest(s), taal- en spraakontwikkeling, functioneren op school en bij sport.
Slechthorendheid
aanvullend onderzoek
Bij afwezigh van otoscopische aanwijzingen die slechthorendheid ku verklaren:
- bij lft < 6j: verwijs voor objectivering gehoorverlies naar audiologisch centrum (of KNO-arts bij 4 tot 6 jaar)
- bij lft ≥ 6 jaar: verricht audiometrie (met screeningsaudiometer) of laat dit elders verrichten
eventueel
- stemvorkproeven (Rinne, Weber) -> vr differentiatie tss geleidings- en perceptief verlies
- tympanometrie -> indruk krijgen over mogelijk middenooreffusie of trommelvliesperforatie
Slechthorendheid
wnr is audiometrie afwijkend?
bij gemiddeld gehoorverlies van ≥ 30 dB bij 1000, 2000 en 4000 Hz
Slechthorendheid
Kinderen < 6 jaar met slechthorendheid => wss obv:
=> otitis media met effusie
=> VG:
* erfelijke of familiaire aandoeningen,
* infecties tijdens zws,
* meningitis,
* bof
* of (langdurige) intensivecareopname
=> andere oorzaken
Slechthorendheid
Kinderen ≥ 6 jaar en volwassenen met slechthorendheid => mogelijke oorzaken
slechthorendheid die verklaard kan w door
* cerumenprop,
* otitis media acuta,
* otitis media met effusie,
* otitis externa,
* chronische otitis media
* of barotrauma
gehoorverlies van gemiddeld ≥ 30 dB vermoedelijk door:
* presbyacusis (langzaam progressief, vanaf 60j, Rinne nl, Weber mediaan = perceptief verlies)
* lawaaislechthorendheid
* plotseling eenzijdig gehoorverlies (Rinne nl, Weber lateralisatie nr goede oor)
* ototoxische GM
* ziekte van Menière (aanvallen van draaiduizeligheid en oorsuizen);
* otosclerose (langzaam progressief, begin tss 20 en 40 jaar)
* cholesteatoom (gehoorverlies bij ooroperatie ih verleden)
* acousticusneurinoom (langzaam progressief, eenzijdig)
* andere oorzaken.
gehoorverlies van gemiddeld < 30 dB zonder aanwijzingen voor verklaarbare oorzaken
Slechthorendheid
voorlichting bij cerumenprop
wijs op zelfreinigende werking gehoorgang; vermijd peuteren of wattenstokjes
Slechthorendheid
voorlichting bij barotrauma
perforatie sluit in 90% van gevallen spontaan in enkele weken
* oor droog houden
* drukverhogende momenten vermijden
Slechthorendheid
voorlichting bij presbyacusis
normaal verouderingsverschijnsel
gaat soms samen met
* oorsuizen,
* recruitment (harde geluiden w als hinderlijk ervaren)
* of gestoord richtinghoren
Slechthorendheid
voorlichting bij lawaaislechthorendheid
beperk verdere gehoorschade door geluidsbeschermende maatregelen
Slechthorendheid
Verwijs met spoed naar een KNO-arts bij:
- plotseling gehoorverlies (zonder aanwijzingen voor geleidingsverlies)
//
- traumatische trommelvliesperforatie met penetrerend trauma
- perforatie > 50% van TV
- perforatie met perceptief gehoorverlies
Slechthorendheid
Overweeg consultatie of verwijs naar een KNO-arts bij:
- barotrauma met persisterend geleidingsverlies na 2d
- perforatie < 50% van TV die niet binnen 3m is gesloten
- > 3m bestaande slechthorendheid
- slechthorendheid + vermoeden van oorzakelijke factoren zoals: ototoxisch GM, ziekte van Menière, otosclerose, cholesteatoom, acousticusneurinoom
Slechthorendheid
Bij vermoeden van lawaaislechthorendheid en werkende slechthorenden wordt tevens naar de bedrijfsarts verwezen.
klopt
Slechthorendheid
Patiënten ouder dan 67 jaar met vermoeden van presbyacusis kunnen bij een audicien een hoortoestel laten aanmeten zonder verwijzing naar een KNO-arts.
klopt
Slechthorendheid
Overweeg verwijzing naar een audiologisch centrum bij:
- kinderen tot 6 jaar met vermoeden van slechthorendheid door erfelijke of familiaire aandoening, infectie tijdens de zwangerschap, meningitis, bof of (langdurige) intensivecareopname in VG en kinderen met bijkomende taalspraakproblematiek;
- kinderen tot 18 jaar met vermoeden van perceptieslechthorendheid of langdurig geleidingsverlies
- acceptatieproblemen (van gehoorverlies of hoortoestel), of bij wie ondanks hoortoestel of andere aanpassingen problemen ontstaan op school, werk of in psychosociaal functioneren
- meervoudige beperkingen
- ernstige slechthorendheid (> 70 dB gem gehoorverlies aan beste oor)
Slechthorendheid
stroomdiagram (vermoeden) slechthorendheid
Afwijkingen bij otoscopie
=> cerumen: R/ cerumenlavage
=> OMA, OME, otitis externa R/ zie NHG richtlijn
=> andere oorz: R/ overleg of verwijzing KNO-arts
Geen afwijkingen bij otoscopie
KINDEREN
=> < 4j: R/ verwijs nr audiologisch centrum
=> 4-6j: verwijs nr audiol centr of KNO-arts
=> ≥ 6j: audiometrie -> 3m afwachten zo < 30 dB gehoorverlies, verwijs nr audiol centr of KNO-arts zo ≥ 30 dB gehoorverlies
VOLWASSENEN
audiometrie
=> 3m afwachten zo < 30 dB gehoorverlies
=> gehoorverlies ≥ 30 dB
* < 67j: verwijs nr KNO-arts of audiol centr
* ≥ 67j: verwijs nr audicien bij vermoeden presbyacusis, bij geen vermoeden presbyacusis verwijzen nr KNO-arts of audiol centr
Slechthorendheid
- Vraag actief naar de gevolgen van de slechthorendheid voor werk, school en psychosociaal functioneren.
- Om het gehoorverlies te objectiveren heeft audiometrie de voorkeur boven de fluisterspraaktest.
- Vraag aan patiënten die een hoortoestel hebben aangeschaft en bij wie dit ter sprake komt naar hun ervaringen met het toestel. Ga na wat de oorzaken zijn van tegenvallend gebruik.
klopt
