luchtwegen Flashcards

Question 1

Q

COPD

stel diagnose COPD bij:

Answer

A

lft > 40 jaar én
klachten van dyspneu en/of hoesten, al of niet met slijm opgeven én
een relevante rookhistorie of andere relevante expositie én
een afwijkende FEV1/FVC-ratio na gestandaardiseerde bronchusverwijding bij 2 verschillende metingen met een interval > 4-6 weken.

Question 2

Q

COPD

info uit lessen HA gnk (bron GOLD 2024): Alpha-1-antitrypsin-deficiency
* De Wereldgezondheidsorganisatie beveelt aan dat alle patiënten met de diagnose COPD eenmaal worden gescreend, vooral in gebieden met een hoge AATD-prevalentie.
* AATD-patiënten zijn meestal < 45 jaar met panlobulair basaal emfyseem
* Vertraging in de diagnose bij oudere AATD-patiënten presenteert zich als meer typische verdeling van emfyseem (centrilobulair apicaal).

Question 3

Q

COPD

ziektelast in kaart brengen aan de hand van de 4 subdomeinen (NHG)

Answer

A

Lichte ziektelast => Geen subdomeinen afwijkend
Verhoogde ziektelast => ≥ 1 subdomein afwijkend

//

Klachten, hinder en beperkingen
-> afwijkend indien:
* MRC ≥ 3
* of CCQ ≥ 2

Longaanvallen
-> afwijkend indien:
* ≥ 2 longaanvallen per jaar behandeld met orale corticosteroïden
* of ≥ 1 ziekenhuisopname wegens COPD

Voedingstoestand
-> afwijkend indien:
* Ongewenst gewichtsverlies > 5%/maand of > 10%/6 maanden
* of verminderde voedingstoestand (BMI < 21 kg/m2) zonder andere verklaring

Longfunctie
-> afwijkend indien:
* FEV1 na bronchusverwijding < 50% van voorspeld of < 1,5 l absoluut
* progressief longfunctieverlies (bv. ↓ FEV1 > 150 ml per jaar) gedurende ≥ 3 jaar (≥ 3 metingen)

Question 4

Q

COPD

niet-medicamenteuze adviezen

Answer

A

rookstop
≥ 150 min per week matig intensieve inspanning (evt fysiotherapeut)
overweeg diëtist bij overgewicht, verwijzing longarts bij ongewild gewichtsverlies (andere redenen voor verwijzing COPD pt: zie NHG)

Question 5

Q

COPD

luchtwegverwijders bieden symptomatische behandeling bij klachten, beperkingen en longaanvallen
medicamenteuze behandeling verbetert de levenskwaliteit en vermindert het risico van exacerbaties
inhalatiemedicatie heeft geen effect op de geleidelijke afname van de longfunctie (FEV1) op lange termijn
Stoppen met roken gaat bij COPD de achteruitgang van de longfunctie op lange termijn tegen.

Question 6

Q

COPD

instelfase medicatie: wnr controle?

Answer

A

elke 6 weken
* ga bij onvoldoende verbetering ondanks goede therapietrouw en inhalatietechniek naar een volgende stap

Question 7

Q

COPD

Hoe vaak controle COPD pt in stabiele situatie?

Answer

A

vuistregel:
* bij lichte ziektelast jaarlijks
* bij verhoogde ziektelast ten minste 2 × per jaar.

Question 8

Q

COPD

welke vaccinaties aangeraden bij COPD door de Hoge Gezondheidsraad? (BCFI)

Answer

A

Vaccinatie tegen
* influenza
* pneumokokken (bij volw > 50j)
* COVID-19

Question 9

Q

COPD

medicamenteus beleid (GOLD)

Answer

A

A) brochodilatator
* kort- (vb SAMA) of langwerkend
* voorkeur langwerkend bv LAMA
* uitz: voorkeur kortwerkend wnr zeer regelmatig dyspnee

B) LAMA + LABA

E) LAMA + LABA
-> evt + ICS (eosin > 300) = triple therapie
-> evt + azithromycine (freq exacerb)

Question 10

Q

COPD

Andere mogelijke specifieke therapieën ikv COPD (naast non-farmacol en farmacol therapie)

Answer

A

zuurstoftherapie
ademhalingsondersteuning
chirurgische ingrepen

Question 11

Q

COPD

spirometrie / FEV1 / GOLD 1- 4
-> zeggen iets over?

Answer

A

Mate van luchtstroombeperking

Question 12

Q

COPD

kliniek: argumenten COPD

Answer

A

dyspnee
hoest
sputum
recidiverende LWI

//

auscultatie:
- verlengd expirum
- wheezing
- zwak VAG (< emfyseem)
- grove crepitaties over bases

tirage
gebruik mm scaleni

percussie: hypersonoor
ernstig: uitgezette thorax

Question 13

Q

COPD

SPIROMETRIE:
Post-bronchodilatator Tiffeneau (FEV1/FVC) bij COPD

Answer

A

< 0,70 (GOLD)
< Lower Limit of Normal (LLN met z-score < -1,64)

opm: De Tiffeneau-index daalt in een gezonde populatie met toenemende leeftijd bij volwassenen. Hantering van een vast afkappunt leidt dus tot onderdiagnostiek van obstructie bij jonge mensen en tot overdiagnostiek bij ouderen.

Question 14

Q

COPD

COPD GOLD classificatie
(graad luchtwegobstructie)

Answer

A

FEV1 (% predicted)

GOLD1: 80-100 (mild)
GOLD2: 50-79 (matig)
GOLD3: 30-49 (ernstig)
GOLD4: < 30 (zeer ernstig)

Question 15

Q

COPD

mMRC
(evaluatie symptomen)

Answer

A

0: alleen kortademig bij zware inspanning

1: alleen bij haasten op vlak terrein OF bij lichte helling oplopen

2: langzamer lopen dan leeftijdsgenoten op vlak terrein OF op adem komen bij lopen op eigen tempo

3: na 100m op vlak terrein lopen moeten stoppen

4: te kortademig om uit huis te gaan OF kortademig tijdens omkleden

Question 16

Q

COPD

COPD GOLD ABE model

Answer

A

A:
* 0-1 exacerbatie afgelopen jaar, geen hospitalisatie
* mMRC 0-1 (CAT < 10)

B:
* 0-1 exacerbatie afgelopen jaar, geen hospitalisatie
* mMRC ≥ 2 (CAT ≥ 10)

E (vroeger onderscheid groep C en D):
* ≥ 2 exacerbaties afgelopen jaar OF ≥ 1 met hospitalisatie

TIP: B: breathless, E: exacerbation

Question 17

Q

COPD

LABA = langwerkende Beta2-agonisten
SABA = kortwerkende Beta2-agonisten
LAMA = Langwerkende anticholinergica (muscarineantagonist)
SAMA = kortwerkende anticholinergica (muscarineantagonist)

Question 18

Q

COPD

salbutamol
terbutaline

Question 19

Q

COPD

ipratropium

Question 20

Q

COPD

formoterol
salmeterol
olodaterol
indacaterol

Question 21

Q

COPD

tiotropium
aclidinium
umeclidinium
glycopyrronium

Question 22

Q

Astma bij volwassenen

wnr denken aan astma?

Answer

A

bij dyspneu
een piepende ademhaling
> 3 weken hoesten
of minder specifieke klachten zoals: snelle vermoeidheid, kortademigheid bij inspanning of conditievermindering

Question 23

Q

Astma bij volwassenen

Aanvullend onderzoek bij aanwijzingen voor astma:

Answer

A

spirometrie: FEV1, FVC en flowvolumecurve => voor en na gestandaardiseerde bronchusverwijding
overweeg bij blijvende diagnostische twijfel een histamine- of metacholineprovocatietest
bij anamnestische twijfel over allergische oorzaken: screeningstest op inhalatieallergenen

Question 24

Q

Astma bij volwassenen

diagnose astma

Answer

A

Stel de diagnose astma bij aanvalsgewijze dyspneu, expiratoir piepen of hoesten én:
* aangetoonde reversibiliteit (FEV1-toename: ≥ 12% én ≥ 200 ml)
* óf variabiliteit (FEV1-verschil ≥ 12% én ≥ 200 ml tussen 2 metingen na ≥ 4 weken)
* óf een positieve histamine- of metacholineprovocatietest

Question 25

Q

Astma bij volwassenen

diagnose astma naast COPD

Answer

A

Stel de diagnose astma naast COPD (ACO) bij:
* patiënten > 40 jaar met tabaksrook- of andere expositie
* en herhaaldelijk vastgestelde reversibiliteit in combi met een persisterende obstructie

Question 26

Q

Astma bij volwassenen

hoe evalueren of voldoende astmacontrole?

Answer

A

vragenlijst ACQ6 (afwijkend bij score ≥ 0,75) of ACT (afwijkend bij score < 20)

Question 27

Q

Astma bij volwassenen

Niet-medicamenteuze adviezen

Answer

A

prikkels die klachten uitlokken vermijden
(indien relevant) rookstop
dagelijks minstens half uur matig intensieve beweging
(indien relevant) gewichtsreductie

opm van mezelf: triggers -> allergenen of aspecifieke prikkels zoals roken, BB, temp schommelingen

Question 28

Q

Astma bij volwassenen

instelfase medicamenteuze beh: hoe vaak controleren? + wat nagaan?

Answer

A

controleer in de instelfase elke 2-6 weken

=> goede of onvoldoende astmacontrole (vragenlijst)? -> zo onvoldoende:
* nagaan: Therapietrouw, Inhalatietechniek en Prikkelvermijding
* naar de volgende stap van inhalatiemedicatie gaan

Question 29

Q

Astma bij volwassenen

Medicamenteuze behandeling

Answer

A

medicatie (symptomatisch) -> 5 stappen ~ GINA

=> aanvalsmedicatie:
- lage dosis ICS - formoterol (zo nodig)

=> onderhoudsmedicatie:
- stap 1-2: lage dosis ICS - formoterol (zo nodig)
- stap 3: lage dosis ICS - formoterol (onderhoud)
- stap 4: medium dosis ICS - formoterol (onderhoud)
- stap 5: + LAMA (add-on), fenotype bepalen, overweeg hoge dosis ICS-formoterol => NHG: VERWIJZING LONGARTS

opm:
- formoterol = LABA
- gebruik van inhalatiesystemen aanleren
- alternatief: zie richtlijnen

Question 30

Q

Astma bij volwassenen

hoe start je medicatie? welke stap? (volgens GINA)

Answer

A

dagelijks klachten of ≥ 1x/w wakker w + lage longfunctie
* stap 4

meeste dagen klachten of ≥ 1x/w wakker w
* stap 3

klachten < 5d/w
* stap 2 en 1 -> stap 2: ≥ 2x/m, stap 1: < 2x/m

Question 31

Q

Astma bij volwassenen

Hoe vaak controle bij onvoldoende astmacontrole?

Answer

A

Monitor bij onvoldoende astmacontrole elke 6-12 weken totdat persoonlijke behandeldoelen zijn bereikt.

Question 32

Q

Astma bij volwassenen

Hoe vaak controle bij goede astmacontrole?

Answer

A

Monitor bij goede astmacontrole jaarlijks
* verricht spirometrie bij rokers of stap 3- of stap 4-medicatie

Question 33

Q

Astma bij volwassenen

Overweeg bij patiënten die na initiële diagnostiek en behandeling blijvend onvoldoende reageren op behandeling met ICS de mogelijkheid van niet-allergisch astma, zoals bij patiënten met obesitas (BMI > 30) of als de astmaklachten op de volwassen leeftijd zijn ontstaan. Overweeg deze patiënten te verwijzen naar een longarts.

Question 34

Q

Astma bij volwassenen

blijvende onvoldoende astmacontrole: wnr doorverwijzen naar longarts?

Answer

A

onvoldoende astmacontrole na 3-6 maanden

Question 35

Q

Astma bij volwassenen

longaanval astma: beleid indien ABCDE instabiel of een ernstige longaanval?

Answer

A

Bel ambulance
10-15L zuurstof/minuut via non-rebreathing masker
SABA (salbutamol) of SABA & ipratropium (SAMA) per vernevelaar [ndien geen vernevelaar beschikbaar: per dosisaerosol met voorzetkamer]
Breng een infuusnaald in (doorspuiten met min 2ml NaCl 0,9%)
Overweeg (indien er voldoende tijd is) in afwachting vd ambulance dexamethason IV/IM. -> opm: dit h een lagere prioriteit dan het inbrengen vd infuusnaald

Question 36

Q

Astma bij volwassenen

longaanval astma: kenmerken

Answer

A

progressieve dyspneu
* soms met hoesten of slijm opgeven

Question 37

Q

Astma bij volwassenen

Ernstige longaanval astma bij volwassenen: criteria

Answer

A

bij ≥ 1 of meer vd volgende criteria:
* (toename) dyspneu in rust, moeite met uitspreken van een hele zin, niet plat kunnen liggen
* hoge ademarbeid (hoge RR of gebruik hulpademhalingsspieren)
* HR > 100/minuut
* saturatie: O2 < 94%

Question 38

Q

Astma bij volwassenen

longaanval astma: beleid minder ernstige longaanval?

Answer

A

Adviseer extra SABA of ICS-formoterol zo nodig
Overweeg verhogen ICS-LABA tot maximale dosering ged 5-14 dagen
Overweeg prednisolon PO 5d 40 mg (verleng evt tot max 14d)
controle-afspraak

Question 39

Q

Astma bij volwassenen

(overmatig) SABA-gebruik > 2/week is een teken van onvoldoende astmacontrole.

Answer

A

klopt

opm: in nieuwe richtlijnen van GINA is ICS-LABA als rescue medicatie te verkiezen boven SABA

Question 40

Q

Astma bij kinderen

Wnr astma overwegen bij kinderen?

Answer

A

recidiverende klachten van een piepende uitademing, hoesten, kortademigheid of benauwdheid

Question 41

Q

Astma bij kinderen

waar op letten bij auscultatie longen?

Answer

A

verlengd expirium
en expiratoir piepen

Question 42

Q

Astma bij kinderen

Aanvullend onderzoek bij kinderen < 6j

Answer

A

bloedonderzoek op inhalatieallergenen alleen bij twijfel over het in te stellen beleid

Question 43

Q

Astma bij kinderen

Aanvullend onderzoek bij kinderen ≥ 6 jaar

Answer

A

bloedonderzoek op inhalatieallergenen h in de diagnostische fase GEEN toegevoegde waarde
overweeg een bloedonderzoek op inhalatieallergenen in de beleidsfase met als doel nog niet eerder onderkende allergieën te vinden
overweeg spirometrie bij twijfel over de diagnose ‘astma’

Question 44

Q

Astma bij kinderen

diagnose astma bij kinderen < 6 jaar

Answer

A

wees terughoudend met het stellen vd diagnose ‘astma’

=> stel de symptoomdiagnose ‘episodisch expiratoir piepen’ bij ≥ 2 episodes met expiratoir piepen.

Question 45

Q

Astma bij kinderen

diagnose astma bij kinderen ≥ 6 jaar

Answer

A

stel de diagnose ‘astma’ alleen bij hoge waarschijnlijkheid

=> Astma is waarschijnlijker bij:
* piepende uitademing
* hoesten
* kortademigheid of benauwdheid
* piepend verlengd expirium over meerdere longvelden
* verbetering na SABA
* atopische aanleg

=> indien spirometrie verricht: aangetoonde reversibiliteit (≥ 12%) toont astma aan
* normale spirometrie sluit astma niet uit!

Question 46

Q

Astma bij kinderen

niet-medicamenteuze behandeling

Answer

A

prikkels die klachten uitlokken vermijden
Raad roken af, ook door oa ouders
belang regelmatige lichaamsbeweging

Question 47

Q

Astma bij kinderen

Medicamenteuze behandeling NHG: episodisch expiratoir piepen bij kinderen < 1 jaar

Answer

A

Stap 1: geef tijdens het consult SABA
* Bij goed effect: geef SABA zo nodig bij klachten.
* Evalueer het effect na 1-2 weken.

Stap 2: verwijs bij persisterende klachten.

Question 48

Q

Astma bij kinderen

Medicamenteuze behandeling NHG: episodisch expiratoir piepen bij kinderen 1-6 jaar

Answer

A

Stap 1: geef tijdens het consult een SABA
* Bij goed effect: geef SABA zo nodig bij klachten.
* Evalueer het effect na 1-2 weken.

Stap 2: voeg ged 6w een ICS toe in de startdosering.
* Bij voldoende verbetering: continueer de ICS in de startdosering nog 6w. -> Bouw hierna de ICS af, indien er geen klachten meer z

Stap 3: verwijs of consulteer bij onvoldoende verbetering na 6 weken ICS

Question 49

Q

Astma bij kinderen

Medicamenteuze behandeling astma bij kinderen ≥ 6 jaar (GINA)

Opm: bij GINA vanaf 12j zelfde behandeling als volw

Answer

A

stap 1:
* lage dosis ICS telkens wnr SABA genomen w (CBL les: salbutamol + fluticasone)
* NHG: Gebruik bij inspanningsklachten een SABA uiterlijk 10-15 minuten voor de inspanning.

stap 2:
* dagelijks lage dosis ICS + RELIEVER: SABA
* NHG: voeg ICS toe in startdosering ged 3m -> daarna afbouwen nr zo laag mog effectieve dosering waarbij goede astmacontrole

stap 3 NHG: verwijs of consulteer bij onvoldoende verbetering na 3m ICS

stap 3:
* lage dosis ICS-LABA of medium dosis ICS + RELIEVER: SABA
* of zeer lage dosis ICS-formoterol: als onderhoud en als RELIEVER (MART)

stap 4:
* medium dosis ICS-LABA + RELIEVER: SABA
* of lage dosis ICS-formoterol: als onderhoud en als RELIEVER (MART)
* verwijzing longarts

stap 5:
* verwijzing voor fenotype bepalen
* ± hogere dosis ICS-LABA of add-on therapie (bv. anti-IgE, anti-IL4Ra, anti-IL5)

Question 50

Q

Astma bij kinderen

hoe start je medicatie? welke stap? (volgens GINA)

Answer

A

meeste dagen klachten of ≥ 1x/w wakker w + lage longfunctie
* stap 4

meeste dagen klachten of ≥ 1x/w wakker w
* stap 3

klachten ≥ 2x/m (niet dagelijks)
* stap 2

klachten < 2x/m
* stap 1

Question 51

Q

Astma bij kinderen

hoe vaak controle bij onvoldoende astmacontrole?

Answer

A

elke 2-4 w
* verwijs of consulteer na 6 weken (kinderen 1-6 jaar) tot 3 maanden (kinderen ≥ 6 jaar)

opm: Ga de TIP-aandachtspunten na: therapietrouw, inhalatietechniek en prikkelvermijding.

Question 52

Q

Astma bij kinderen

hoe vaak controle bij goede astmacontrole?

Answer

A

stap-1-medicatie:
* na 3-6m
* verdere controle niet noodzakelijk bij gelijkblijvend klachtenpatroon en < 2 × per week SABA

stap-2-medicatie:
* eerste jaar elke 3-6m
* daarna minimaal jaarlijks

opm: Bij goede astmacontrole > 1 jaar: overweeg ICS af te bouwen in stappen van 25-50% per 3 maanden.

Question 53

Q

Astma bij kinderen

acute ernstige dyspnee (longaanval astma) bij kind 16-18j -> indien ABCDE instabiel (cyanose, bewustzijnsdaling, uitputting)?

Answer

A

Bel ambulance
Geef 10L zuurstof/minuut (indien beschikbaar) via een non-rebreathing masker.
Bij vermoeden longaanval astma: combineer zuurstof met salbutamol en ipratropium per vernevelaar of indien geen vernevelaar beschikbaar is, per dosisaerosol met voorzetkamer.
Breng zo mogelijk een infuusnaald in, spuit door met ten minste 2 ml NaCl 0,9%.

Question 54

Q

Astma bij kinderen

acute ernstige dyspnee (longaanval astma) bij kind 16-18j -> indien ABCDE stabiel?

opm: criteria diagnose ernstige dyspnee -> zie NHG (zuurstofsaturatie < 95%, …)

Answer

A

Stap 1: geef 1 × 4-8 inhalaties salbutamol per voorzetkamer.
* Herhaal bij persisterende klachten de 4-8 inhalaties na een kwartier.
* Verwijs als er geen of onvoldoende verbetering is.

Stap 2:
* Indien 1 × 4-8 inhalaties salbutamol tijdens het consult voldoende verbetering geven, dan kan het kind naar huis met alleen salbutamol
* Schrijf een orale prednisonkuur voor indien herhaling vd inhalaties tijdens het consult noodzakelijk is.
* Geef instructies voor het gebruik van salbutamol: 4 inhalaties elke 3-4 uur tot de controle de volgende dag.
* Geef de instructie om contact op te nemen als de klachten aanhouden of terugkomen
* Controleer bij voorkeur de volgende dag.
* Geef instructies voor het gebruik van salbutamol de komende dagen: bouw bij duidelijke afname vd klachten per dag af [bv op dag 2: 2 inhalaties elke 4 uur, op dag 3: 2 inhalaties elke 6 uur, op dag 4: 1 inhalatie elke 6 uur en daarna zo nodig op geleide van de klachten]

Bij ernstige kortademigheid en vermoeden van astma bij een ABCDE-stabiel kind, gaat de voorkeur uit naar een dosisaerosol met een voorzetkamer. Deze toedieningsvorm is even effectief als verneveling.

Question 55

Q

Acuut hoesten

RF’n vr ernstig beloop

Answer

A

lft < 3m

lft > 75j

comorbiditeit
* neurol aand
* ernstige hart- en longaandoeningen
* ernstige lever- of nierinsuff
* DM (vnl bij insulinegebr)
* sterk verminderde afweer
* prematuriteit < 37w

Question 56

Q

Acuut hoesten

wnr CRP bepaling?

Answer

A

(CRP-bepaling = meestal niet nodig)

Volw zonder RF vr ernstig beloop: overweeg CRP-bepaling bij twijfel over wel of geen pneumonie
* Volw met RF’n vr ernstig beloop: CRP zal meestal geen consequenties h vr beleid
* Kinderen: CRP-bepaling niet aanbevolen

Question 57

Q

Acuut hoesten

interpretatie CRP ikv pneumonie

Answer

A

CRP < 20 mg/L: pneumonie onwaarschijnlijk
CRP 20-100 mg/L: twijfel over wel of geen pneumonie blijft
CRP > 100 mg/L: pneumonie waarschijnlijk

Question 58

Q

Acuut hoesten

wnr zoeken naar specifieke verwekkers?

Answer

A

bij vermoeden van een meldingsplichtige ziekte

Question 59

Q

Acuut hoesten

Niet-medicamenteuze behandeling

Answer

A

regelmatig slokje water / thee (om keel te verzachten)
keel zo min mogelijk schrapen
oudere kinderen en volw: evt af en toe een lepeltje honing, dropje of kauwgum + adviezen ikv neusklachten

Question 60

Q

Acuut hoesten

X-thorax?

Answer

A

in de regel niet geïndiceerd

Question 61

Q

Acuut hoesten

Indeling acuut hoesten en een vermoeden van luchtweginfectie

Answer

A

pneumonie
acuut hoesten met risicofactoren voor een ernstig beloop
acuut hoesten zonder risicofactoren voor een ernstig beloop

Question 62

Q

Acuut hoesten

werkdiagnose pneumonie stellen bij:

Answer

A

acuut hoesten met matig ziek zijn én
* (eenzijdige) auscultatoire afwijkingen en/of
* koorts >7d en/of
* ZH-opname vr pneumonie ih voorafgaande jaar en/of
* CRP > 100 mg/L en/of
* nieuw infiltraat op X-thorax

OF

acuut hoesten met ernstig ziek zijn (bv tachypneu en/of dyspneu en/of hypoxie en/of hypotensie en/of tachycardie en/of verwardheid en/of sufheid)

Hoge koorts en/of focale crepitaties = kenmerkend vr een pneumonie bij kind < 2j

Question 63

Q

Acuut hoesten

Medicamenteuze behandeling

Answer

A

bij keelpijn of spierpijn: cfr beh pijn

bij neusobstructie: decongestiva

AB zo geïndiceerd
* pneumonie
* evt wnr geen pneumonie, maar wel RF’n voor ernstig beloop

Question 64

Q

Acuut hoesten

Geen pneumonie, geen risicofactoren voor een ernstig beloop -> AB?

Answer

A

niet aanbevolen

Answer 57

A

Overweeg wat het meest passend is: afwachtend beleid of een antibioticum.

Answer 58

A

bij 3 of 4 vd volgende kenmerken:
* verwardheid
* RR ≥ 30/min
* SBD < 90 mmHg
* DBD ≤ 60 mmHg
* lft ≥ 65 jaar

[ZH overwegen bij 1 of 2 kenm]

opm: komt overeen met CURB65 (hospit bij 2-3 criteria toch?)

//
bij vermoeden aspiratiepneumonie waarbij klachten onvoldoende afnemen na amoxicilline-clavulaanzuur
//
bij achteruitgaan klinische toestand ondanks 48u AB
[ZH overwegen bij geen verbetering na 48u AB]

Answer 59

A

Zonder co-morbiditeit:
* amoxicilline PO 1g 3dd ged 7d

Met co-morbiditeit of bij aspiratiepneumonie:
* amoxicilline-clavulaanzuur PO 875mg 3dd ged 7d

=> Herevaluatie na 48 uur:
* geen verbetering + ernstige klin toestand: ZH
* geen verbetering maar ambulante beh mogelijk: atypische pneumonie overwegen -> macrolide (azithromycine PO 500mg 1dd ged 3d) toevoegen aan beh + herevalueren na 48u (ZH als geen verbetering)

= BAPCOC, NHG zegt iets anders (cfr resistentie BE vs NL)

Answer 60

A

moxifloxacine PO 400mg 1dd ged 7d

=> Herevaluatie na 48 uur:
* geen verbetering + ernstige klin toestand: ZH
* geen verbetering maar ambulante beh mogelijk: atypische pneumonie overwegen -> macrolide (azithromycine PO 500mg 1dd ged 3d) toevoegen aan beh + herevalueren na 48u (ZH als geen verbetering)

opm: NHG zegt doxy ipv moxi, azithro bij zws

Answer 61

A

Controleer ernstig zieke pt die niet is verwezen < 24u om verslechtering uit te sluiten
Laat contact opnemen bij onvoldoende herstel na 48-72u

Answer 62

A

=> ernstig ziek (met spoed)

=> aanvullende spoedverwijsindicaties (jonge) kinderen:
* kortdurende ademstops
* stridor bij zuigeling < 6m
* hoorbare AH met kwijlen
* zwak, op hoge toon of continu huilen
* < 50% drinken, > 12u geen mictie
* bronchiolitis bij zuigeling < 3m
* pneumonie bij zuigeling < 6m
* aspiratiepneumonie
* aspiratie corpus alienum
* vermoeden legionella of penicillineresistentie

=> pneumonie:
* bij snelle verslechtering
* bij onvoldoende verbetering 48 tot 72u na start AB

Answer 63

A

bij jonge kinderen (< 2 j)

begint meestal met hoesten en rinorroe
* vervolgens ° piepende AH
* met bij auscultatie verlengd expirium en bilat piepen en crepitaties.
* Er kan koorts z

=> klachten duren ongv 3 tot 7d (indien milde bronchiolitis)

Het beeld kan mild zijn, maar leidt soms tot apneus, ernstige tachypneu of dyspneu en/of dehydratie.

Answer 64

A

kinderen jonger dan 3 t.e.m 6 maanden

Answer 65

A

Aanvullend onderzoek naar verwekkers zoals RS-virus heeft geen consequenties voor het beleid en wordt daarom niet aanbevolen.

Answer 66

A

Milde bronchiolitis
* Kind > 3m, niet ernstig ziek

Ernstige bronchiolitis
* lft < 3m
* kind > 3m + ernstig ziek (bv sufheid / zwak, continu of ontroostbaar huilen / kreunen / apneu / ernstige tachypneu of dyspneu en/of dehydratie)

Answer 67

A

De verwekkers van bronchiolitis zijn dezelfde respiratoire virussen die ook acuut hoesten zonder een bronchiolitisbeeld veroorzaken (bijvoorbeeld RS-virus, rinovirus)

Answer 68

A

milde bronchiolitis: natuurlijke beloop afwachten (kind knapt meestal vanzelf op binnen 3-7d)
* Controleer kind met milde bronchiolitis de eerste dagen dagelijks

//
Wees bij evidente bronchiolitis terughoudend met luchtwegverwijders (zowel via verneveling als inhalatie met voorzetkamer)
//
Kinderen < 6m ku alleen dr de neus ademhalen => bij neusobstructie dr bijkomende BLWI kan dit leiden tot belemmering vh drinken -> in uitzonderingsgevallen: dehydratie => zo nodig voorkomen dr:
* neusspoelen met NaCl 0,9%: 0,5 tot 1,0 ml (zo nodig voor elke voeding)
* bij onvoldoende effect bij kind > 3m: xylometazoline neusdruppels of spray 0,025% (max 7d)

//
alarmsymptomen uitleggen

Answer 69

A

ernstige bronchiolitis
bronchiolitis bij zuigeling < 3m

Answer 70

A

kinderen < 2 jaar

en bij vrouwen van 25 tot 44 jaar

Answer 71

A

Elke zwangere krijgt via de verloskundige het advies om DKT-vaccinatie te halen vanaf 22w zws
* om het risico op een ernstig beloop van kinkhoest infectie bij kind de eerste 3m na geboorte te verlagen

Answer 72

A

Bordetella pertussis

Answer 73

A

Klassieke kinkhoest kent 3 stadia:

=> catarraal stadium (1 tot 2w):
* neusverkoudheid + malaise + prikkelhoest

=> paroxysmaal stadium (2 tot 6w):
* heftige hoestbuien
* gevolgd door lange gierende inhalatie (soms met braken)
* meestal zonder koorts

=> reconvalescentiestadium (nog enkele w tot soms m):
* losse hoest

opmerkingen:
* Bij pasgeborenen en prematuren: atypisch verloop mogelijk -> apneus en cyanose terwijl het hoesten ontbreekt
* Bij pt met gedeeltelijke immuniteit vr kinkhoest: klachten meestal milder -> Langdurig hoesten = dan enige symptoom

Answer 74

A

duurt gem 6 tot 10w

maar kan tot enkele maanden duren (de honderddagenhoest)

=> Bij gevaccineerde adolescenten en volw: meestal milder verloop

=> Bij onbeschermde zuigelingen (< 1j) [bv. gn maternele vaccinatie // bv. lft 2m -> antistoffen via maternale vaccinatie afgenomen en eigen antistoffen nog onvold dr onvolled eigen vaccinatie]: regelmatig complicaties (sec pneumonie 30%; apneus 10-15%)

=> Sterfte? zeer weinig in Westerse landen (vnl bij onbeschermde kinderen < 6m)

Answer 75

A

indien pt in gezin woont met
* zuigeling (< 12m) die niet/onvold beschermd dr (maternale) vaccinatie
* > 34w zwangere vrouw nt beschermd dr maternale vaccinatie (kan kinkhoest doorgeven aan kind na geboorte)

Answer 76

A

PCR (nasofarynx-wat) h voorkeur bij:
* hoesten < 3w (bact is dan meestal nog aantoonbaar)
* hoesten > 3w bij gevaccineerde kinderen < 1j (bij deze groep is de bact langer aantoonbaar)
* hoesten > 3w bij ongevaccineerde kinderen < 4j (bij deze groep is de bact langer aantoonbaar)

Indien PCR negatief:
* overweeg om alsnog serologie in te zetten.

Serologie h voorkeur bij:
* hoesten > 3w (uitz: lft < 1j jaar en ongevaccineerde < 4j => bij deze groepen h PCR dus altijd de voorkeur)

Answer 77

A

=> bij kenmerkende kinkhoestaanvallen
* cave: kinderen < 1j ku aspecifieke symptomen h

=> tijdens epidemieën bij:
* pt’en die ernstig hoesten
* bij pt’en die hoestbuien h + die contact h gehad met kinderen of volw met kinkhoest

//

opm: onderscheid maken tss (vermoeden van) kinkhoest bij patiënten mét/zonder onbeschermde gezinsleden < 1j of > 34w zws

Answer 78

A

Niet-medicamenteuze beh:

regelmatig slokje water/thee drinken(keel verzachten)
bij oudere kinderen en volw evt af en toe lepeltje honing, snoepje, dropje of kauwgum
Schraap zo min mogelijk de keel

Medicamenteuze beh:

< 1j (zuigeling): verwijzen
kind > 1j en volw : natuurlijke beloop afwachten (symptomatische beh met CS of luchtwegverwijders niet aanbevolen)
Postexpositiemaatregelen als nt/onvolledig beschermde zuigeling < 12m of zwangere > 34w zonder mat vaccinatie aanw ih gezin (°)

(°)

adviseer maternale vaccinatie (mogelijk tot aan partus)
postexpositieprofylaxe instellen < 3w na begin hoest bij index-pt
Geef alle gezinsleden AB: azithromycine PO (volw: 500mg 1dd ged 3d) (kind > 1m: D1 1dd 10mg/kg, D2-5 1dd 5mg/kg) = BAPCOC
Indien geen cito-PCR-diagnostiek mogelijk -> als starten met AB in afwachting van labo

Answer 79

A

preventie ernstige complicaties bij zuigelingen < 12m

Answer 80

A

Verwijs direct bij:
vermoeden kinkhoest bij zuigelingen < 6m

Consulteer of verwijs bij:
* zuigeling 6-12m

Consulteer bij:
* indicatie voor post-expositieprofylaxe bij zuigelingen < 1 maand zonder klachten

Answer 81

A

meestal een para-influenzavirus

Answer 82

A

zwelling vd larynx- en tracheamucosa
* door ontsteking en oedeem (BLW-obstructie)

Answer 83

A

blafhoest

stridor

heesheid

en/of dyspneu

Answer 84

A

komt voor bij kinderen < 6 jaar

Answer 85

A

vaak onschuldig

kan ook matig-ernstig of ernstig verlopen

(< 5% opgenomen ih ZH)

Answer 86

A

Aanvullend onderzoek naar verwekkers zoals para-influenzavirus heeft geen consequenties voor het beleid en wordt daarom niet aanbevolen.

Answer 87

A

milde pseudokroep:
* incidentele blafhoest
* zonder stridor en zonder significante intrekkingen in rust

matig-ernstige pseudokroep:
* stridor en intrekkingen in rust
* zonder agitatie

ernstige pseudokroep:
* stridor en forse intrekkingen in rust
* met agitatie of lethargie

Answer 88

A

natuurlijke beloop = meestal gunstig: klachten nemen doorgaans vanzelf af < enkele uren
* geen bewijs inademen vochtige lucht (stoom) helpt om klachten te verminderen -> afleiding zoeken en daarmee rust creëren kan mogelijk wel helpen
* wees terughoudend met CS

=> geruststelling

Answer 89

A

éénmalig CS
* 1e keus: Dexamethasondrank PO [niet IM]
* 2e keus: Verneveling met budesonide (6-8L O2/min) [niet per voorzetkamer]
* effect evalueren na 30min (dan begint werking)
* evt VS voor 2e gift dexamethasondrank voor volgende nacht indien het kind in de 1e nacht bij HA komt + ouders ernst goed ku inschatten (bv omdat kind het al eerder h gehad)

opm: ergste klachten duren meestal 48u

Answer 90

A

geen KNO-onderzoek + laat het kind rustig bij de ouders zitten -> stress k leiden tot verslechtering
ambulance bellen
10L zuurstof/minuut (indien beschikbaar) via non-rebreathing masker
dexamethasondrank PO
indien orale toediening niet mogelijk: budesonide per vernevelaar of dexamethasoninjectievloeistof buccaal
Verneveling van adrenaline bevelen wij niet aan

opm: ergste klachten duren meestal 48u

Answer 91

A

[> 3 m]

PO eenmalig 0,15-0,6 mg/kg
* max. 15 mg
* bijv. bij 10 kg 4 ml drank (= 0,4 mg/kg)
* Bij onvoldoende effect z.n. na 24-48u een 2e gift

=> Werkt na ongv een half uur

Answer 92

A

[> 6 m]

Buccaal (via spuitje toedienen in de wangzak) eenmalig 0,15-0,6 mg/kg
* max. 15 mg
* bv. bij 10 kg 1ml injectievloeistof buccaal (= 0,4mg/kg)
* Bij onvoldoende effect z.n. na 24-48u een 2e gift

=> Werkt na ongv een half uur

Answer 93

A

[> 1 m]

Vernevelen: 2 mg (= 2 ampullen van 2 ml) per vernevelaar

=> Werkt na ongv een half uur

Answer 94

A

stridor bij zuigeling < 6m
matig-ernstige pseudokroep waarbij CS onvoldoende verbetering geven / niet mogelijk z (bv bij braken)
ernstige pseudokroep (alle leeftijden)

Answer 95

A

gebruik oraal corticosteroïd, DMARD’s, biologicals, thyreostatica, fenytoïne, neuroleptica
chemo- of radiotherapie, maligniteiten, acuut reuma in VG, DM, immuunstoornissen, hiv-infectie met verlaagd aantal T-cellen, sikkelcelziekte, ernstige alcoholabusus, i.v. drugsgebruik, functionele asplenie.
recente prothese chirurgie, hartkleplijden met risico op endocarditis (aangevuld met BAPCOC)

Answer 96

A

bij kinderen bij vermoeden van epiglottitis
bij tekenen van hogeluchtwegobstructie

Answer 97

A

dyspneu
inspiratoire stridor
kwijlen (niet ku slikken)
gebruik hulpademhalingsspieren
‘driepoothouding’ (met open mond naar voren gebogen zit, steunend op de armen)
angst en onrust.

Answer 98

A

Bij verergering na 1w of bij uitblijven verbetering na 2w (of na 10d bij forse klierzwelling, erosies of ulceraties):
* leukocytentelling, -differentiatie
* en EBV-serologie (IgG en IgM)

=> Bij noodzaak M. Pfeiffer diagnostiek:
* EBV-serologie (IgG en IgM) pas betrouwbaar na 1 week
* leukocytentelling en -differentiatie kan eerder.

Answer 99

A

tussen ernstige en niet-ernstige keelontstekingen

opm: bij niet-ernstige keelontsteking -> vaststellen of er een verhoogd risico op complicaties is

Answer 100

A

vermoeden van epiglottitis
vermoeden van peritonsillair infiltraat
lymfadenitis colli
faryngotonsillitis bij een ernstig zieke pt

opm: In andere gevallen is sprake van een niet-ernstige keelontsteking (meestal faryngotonsillitis)

Answer 101

A

koorts
snel progressieve keelpijn
pijn bij slikken
een veranderde stem
kwijlen
ernstige klachten maar weinig afwijkend keelonderzoek
tekenen van hogeluchtwegobstructie

Answer 102

A

eenzijdige pijn (evt uitstralend nr ipsilat oor)
ernstige slikklachten
kwijlen
mond niet ku openen
vergrote halslymfeklieren
stemverandering
afwijkende stand voorste farynxboog, uvula of tonsil

Answer 103

A

vooral bij kinderen (één tot vier jaar)

grote pijnlijke lymfeklier waarboven rode warme huid, waarbij abcedering kan optreden

Answer 104

A

vaak adolescent
exsudaat beide tonsillen
koorts
pijnlijke, vergrote lymfeklieren in hele halsregio
moeheid > 7d

M. Pfeiffer
* w uitgesloten bij < 10% atypische lymfocyten (leucocytendifferentiatie)
* w aangetoond bij positieve EBV-IgG en -IgM

Answer 105

A

geneest meestal spontaan binnen 7-10d
* AB w afgeraden

Answer 106

A

gunstig natuurlijk beloop
* een minderheid blijft langdurig moe

Answer 107

A

pijnstilling

AB zo geïndiceerd (tenzij reden voor verwijzing)
* vermoeden peritonsillair infiltraat
* lymfadenitis colli
* faryngotonsillitis bij ernstig zieke pt
* faryngotonsillitis bij verhoogd risico op complicaties (afh van ernst immuunstoornis, klinische conditie en beloop eerdere infecties)

Answer 108

A

Faryngotonsillitis => 1e keuze: feneticilline PO ged 7d
* > 10j: 500mg 3dd
* 2-10j: 250mg 3dd
* < 2j: 125mg 3dd

opm: is op dit moment in BE het enige smal spectrum penicilline op de markt. Er is echter geen terugbetaling voor de orale suspensie voor kinderen

bij IgE-gemed peni-allergie: azithromycine PO
* volw: 500mg 1dd ged 3d
* kind: 10mg/kg 1dd ged 3d

NHG: Bij vermoeden peritonsillair infiltraat, lymfadenitis colli of uitblijven effect eerste antibioticum: amoxicilline/clavulaanzuur PO ged 7d

Answer 109

A

Sluit M. Pfeiffer uit (leukocytendifferentiatie)

en vervang het AB door amoxicilline/clavulaanzuur

Answer 110

A

heroverweeg diagnose

Answer 111

A

eerste twee dagen dagelijks, daarna bij eventuele verergering

Answer 112

A

dreigende hogeluchtwegobstructie, (vermoeden van) epiglottitis;
vermoeden van peritonsillair abces of -infiltraat bij ernstig zieke pt, slikproblemen of verhoogd risico op complicatiesen bij onvoldoende verbetering / verergering tijdens de kuur;
lymfadenitis colli bij abcedering of bij een ernstig zieke pt;
ernstige labafwijking, zoals agranulocytose of leukemie;
frequente tonsillitiden: zie volledige tekst.

Consulteer de internist bij acuut reuma in de voorgeschiedenis en bij ernstig immuun-gecompromitteerde patiënten.

Answer 113

A

chronisch gebruik orale CS,
DMARD’s,
biologicals,
immunosuppressiva,
hiv-infectie met verlaagd aantal T-cellen,
chemo- of radiotherapie,
immuunstoornissen,
diabetes mellitus,
kwetsbare ouderen die ziek zijn.

Answer 114

A

diagnose obv anamnese + KO

Aanvullend onderzoek (CRP, echografie, X-sinus) wordt niet aanbevolen.

Answer 115

A

visusvermindering (vooral acuut),
dubbelzien,
pijn aan één oog,
gestoorde oogvolgbeweging,
rood of oedemateus ooglid,
zwelling vd conjunctiva of exophthalmos,
frontale zwelling,
ernstige hoofdpijn (uni- en bilateraal),
misselijkheid en braken,
epileptisch insult,
verminderd bewustzijn
of neurologische symptomen.

=> toevoegen in KO: onderzoek visus, oogvolgbeweging, meningeale prikkeling, neurologische uitval

Answer 116

A

bij rhinorroe of verstopte neus samen met min 1 ander sympt van neus of bijholten (pijn of druk in het aangezicht, verminderde reuk)

met een duur van max 12w

opm: bij kinderen is een reukstoornis geen criterium, maar wel hoest (overdag of ’s nachts).

Answer 117

A

allergische of hyperreactieve rhinitis;
/
hoofdpijn bij griep,
spanningshoofdpijn
of migraine;
/
otitis media acuta,
vergroot adenoïd,
ondersteluchtweginfectie;
/
corpus alienum in de neus,
choana-atresie;
/
dentogene rhinosinusitis.

Answer 118

A

Bij normaal beloop + afwezigh complicerende omstandigheden volstaan: voorlichting + zelfzorg.

evt stomen met water (max 60°C, cave brandwonden)
evt neusdruppels of neusspray met fysiol zoutopl
pijnstilling: pcm (NSAID bij onvold effect)
locale decongestiva: xylometazoline neusdruppels / neusspray -> max 7d (niet bij lft < 2j / bij 2-12j zo fys zout onvold: 0,05% / > 12j: 0,1%)

AB is alleen geïndiceerd bij pt’en met verhoogde kans op complicaties.

bij ernstig ziek zijn (lft > 3m)
overwegen bij verminderde afweer (vb kwetbare ouderen die ziek z), koorts > 5d of opnieuw koorts
keuze AB: cfr infra

Intranasale CS h slechts bij uitzondering een plaats (effect echter nt aangetoond).

overwegen bij uitblijven verbetering na 14d of bij > 3-4 episoden/jaar
1 pufje budesonide 100microg 2dd of 2 pufjes fluticasonpropionaat 50microg 2dd

Answer 119

A

amoxicilline PO

volw: 1g 3dd ged 7d
kind: 75-100 mg/kg in 3 giften ged 7d

indien geen verbetering binnen 2 tot 3d: de helft vd dagdosis amoxicilline vervangen dr amoxicilline-clavulaanzuur

volw: 1,5g amoxicilline in monopreparaat + 1,5g amoxicilline in associatie met clavulaanzuur (500 mg/125 mg)
kind: 37,5-50mg/kg/d. amoxicilline in monopreparaat + 37,5-50mg/kg/d. amoxicilline in associatie met clavulaanzuur (9-12,5 mg/kg/d.)
NHG zegt amoxi vervangen dr doxycycline (amoxiclav bij CI) of vervang doxy (gegeven ikv peni-allergie) door cotrimoxazol

bij peni-allergie bij volw: moxifloxacine PO 400mg 1dd ged 7d

NHG zegt doxycycline (en cotrimoxazol bij CI)

bij peni-allergie bij kind:

nt-IgE gemed: cefuroxim axetil
IgE gemed: azithromycine PO (IV zo ernstig ziek) (NHG: macroliden h geen plaats meer in de beh van rhinosinusitis vanwege resistentieproblematiek)

Answer 120

A

geneest vrijwel altijd spontaan in 2-3 weken
* AB geen invloed op natuurlijk beloop + NE + ongewenst vanwege toenemende resistentie
* Zowel een virale als een bacteriële acute rhinosinusitis geneest vrijwel altijd vanzelf en complicaties zijn zeer zeldzaam

Answer 121

A

zws
lft < 8 jaar

Answer 122

A

koorts > 5d (bij jonge kinderen > 3d)
terugkeer koorts.
klachten verergeren of als nieuwe klachten ontstaan
48u na start AB als koorts niet daalt of bij geen verbetering
klachten niet verminderd na afloop AB-kuur
Kinderen < 3m na 24-48u

Answer 123

A

verwijs direct naar kinderarts

Answer 124

A

cumarine, fenytoïne, methotrexaat;

in 3e trim zws: risico hyperbilirubinemie neonaat
(in 1e trim zws combineren FZ)

Answer 125

A

direct verwijzen

opm: kinderen met tekenen van ernstig algemeen ziek z zoals dehydratie, sufheid of apathie (vooral bij kinderen < 1 jaar) => direct verwijzen naar de kinderarts

Answer 126

A

verwijs binnen enkele uren nr kinderarts

Answer 127

A

overleg met tandarts of kno-arts

Answer 128

A

verwijs nr kno-arts voor nadere diagnostiek

of naar internist/kinderarts bij verdenking immuunST of systeemziekte

Answer 129

A

overleg nog dezelfde dag met kno-arts

[kwetsbare pt’en: verminderde afweer, leeftijd < 3 maanden]

Answer 130

A

overleg met kno-arts.

Answer 131

A

IgE-gemedieerde ontsteking vh neusslijmvlies
* door een overgevoeligheid voor allergenen

Answer 132

A

aandoening vh neusslijmvlies zonder overgevoeligheid voor allergenen

Answer 133

A

alleen bij eenzijdige neusklachten, ouderen en falen van therapie

Answer 134

A

niet nodig

Answer 135

A

screeningstest op inhalatieallergenen
* expliciet aangeven op welk allergeen getest moet w bij een positieve screeningstest

Answer 136

A

specifieke IgE-bepaling (zoals cavia, konijn, paard, vogel) ipv een inhalatieallergiescreeningstest.

Answer 137

A

alleen bij gerichte aanwijzingen en consequenties voor bv. werk, hobby of afstand doen van het dier

Answer 138

A

langdurige of frequent recidiverende rinitis in combinatie met:
* jeukende ogen,
klachten bij droog zonnig weer
én klachten alleen in gras- of boompollenseizoen
* of positieve test op inhalatieallergenen

Answer 139

A

medicamenteuze rinitis => bij langdurig gebruik decongestivum of als NE van ander medicijn
hormonaal geïnduceerde rinitis => bij zws
rinitis bij ouderen => loopneus zonder duidelijke oorzaak vanaf 65-jarige lft (arbitrair)
eenzijdige neusobstructie => overweeg tumor als mog oorzaak
rinitis dr roken
idiopathische rinitis => bij onbekende oorzaak

Answer 140

A

zo mogelijk prikkels vermijden die klachten veroorz + rookvrije omgeving
* Bij huisstofmijtallergie: reductie huisstofmijt dr vochtbestrijding in huis // wasinstructie beddengoed (elke 2w op 60 °C) // glad vloeroppervlak in slaapkamer + schoonmaken in afwezigh vd pt
* Bij huisdierallergie: huisdier wegdoen = meest effectief
* Bij pollenallergie: bij buitenactiviteiten in pollenseizoen rekening te houden met weers-omstandigheden.

Answer 141

A

incidentele klachten:

(‘zo nodig’) lokaal of PO antihistaminicum

intermitterende en milde klachten:

corticosteroïdneusspray
of antihistaminicum (PO of neusspray)
Bij verstopte neus: CS-neusspray werkt hier beter tegen, maar effect pas maximaal na 3-4d gebruik

persisterende en matige tot ernstige rinitis:

corticosteroïdneusspray (bij lokale irritatie en bloederige afscheiding: enkele dagen stoppen) (adviseer vh septum af te sprayen)

zwangerschap of lactatie:

neusspray met fluticason, beclometason of budesonide
indien lokale beh niet mogelijk: PO cetirizine of loratadine

Answer 142

A

stop decongestivum
* overweeg beh met corticosteroïdneusspray

stop zo mogelijk het geneesmiddel dat vermoedelijk de rinitisklachten veroorzaakt
* start GM weer bij verdwijnen klachten => bij terugkeer van klachten is het GM de oorzaak

Answer 143

A

klachten verdwijnen na de bevalling.

Evt ter overbrugging: neusspray met fluticason

Answer 144

A

rookstop + rookvrije omgeving

Answer 145

A

overweeg proefbehandeling met neusspray met ipratropiumbromide
=> Co na 8w

Answer 146

A

azelastineneusspray 2dd 2 sprays in elk neusgat
* ged maximaal 8w
* Azelastine = nasaal antihistaminicum

Answer 147

A

Nasale anti-H
* Azelastine: 2dd 1 verstuiving per neusgat
* Levocabastine: 2-4dd 2 verstuivingen per neusgat

PO anti-H
* Cetirizine: 1dd 10mg
* Loratadine: 1dd 10mg
* Levocetirizine: 1dd 5mg
* Desloratadine: 1dd 5mg

CS-neusspray
* Beclometason: 2dd 2 sprays per neusgat
* Budesonide: 1dd 100-200µg per neusgat
* Fluticasonpropionaat: 1dd 2 sprays per neusgat
* Mometason: 1dd 2 sprays per neusgat

Answer 148

A

aanhoudende klachten ondanks max dosering van beide groepen GM
neusverstopping ondanks 2m corticosteroïdneusspray (bij conchahypertrofie mogelijk conchachirurgie)
persisterende neusverstopping dr septumafwijking
eenzijdige neusobstructie of eenzijdige bloederige afscheiding (verdenking maligniteit)
therapieresistente rinitis bij ouderen
therapieresistente idiopathische rinitis (vr evtle beh met capsaïcine)

Answer 149

A

ernstige klachten dr allergische rinitis die onvold reageren op medicatie
* indien geen CI voor desensibilisatie door immunotherapie

Answer 150

A

vermoeden van werk-/studiegerelateerde allergie, gezien de mogelijk vergaande gevolgen

Overweeg verwijzing naar bedrijfsarts.

Answer 151

A

koorts
hoesten
verkoudheidsklachten, keelpijn
plotseling verlies van smaak- en/of reukvermogen (zonder neusverstopping)
kortademigheid/benauwdheid, vermoeidheid/verminderde inspanningstolerantie

Answer 152

A

=> leeftijd > 70j (hoger lft -> hoger risico)

=> comorbiditeit

chron hematologische maligniteit of hematologische maligniteit die < 5j geleden gediagnosticeerd is
sikkelcelziekte
neurologische aandoening waardr ademhaling gecompromitteerd is
downsyndroom
morbide obesitas (BMI > 40)
(ernstige) chronische nierschade
hart- en vaatziekten, incl hartfalen
verminderde afweer (opm: bij ernstig verminderde afweer k vaccinatie onvold werkzaam z)
levercirrose
diabetes mellitus
COPD

M > V

Answer 153

A

diagnostiek nr COVID-19 wnr de diagnose consequenties h voor het beleid
=> PCR-test (voorkeur boven antigeensneltest)
* cave fout-negatieve testuitslag. -> evt bij aanhoudende klachten opnieuw PCR-test bij sterk vermoeden COVID-19

CRP en X-thorax: zie “NHG standaard acuut hoesten” voor indicaties en beleid

Answer 154

A

bij klachten passend bij COVID-19
en een positieve PCR- of antigeensneltest (ook indien zelf-afgenomen)

Answer 155

A

contact laten opnemen bij

verslechtering (vooral bij kortademigheid, ernstige vermoeidheid en/of beperkte inspanningstolerantie)
verwardheid
aanhoudende klachten

Adviseer bedlegerige patiënten om regelmatig even te bewegen

bv 2-3x/d 5-10min uit bed te komen

GM:

bij griepachtige klachten -> vb. keel- of spierpijn-: zo nodig PCM (2e keus: NSAID’s)
antivirale beh met nirmatrelvir/ritonavir niet aangeraden (uitz: specifieke groep: klachten ≤ 5d en sterk verhoogd risico op ernstig beloop: zie NHG)
wees terughoudend met AB -> wel AB bij bv. sterk vermoeden bacteriële co-infectie, kwetsbare of klin ziekte pt wegens risico op bact verwekker pneumonie (hoewel weinig voorkomend naast COVID 19)
inhalatiecorticosteroïden niet aanbevolen

Answer 156

A

ernstig zieke pt
RR > 24/min in rust
saturatie < 92-94%
klin achteruitgang (zoals progressieve dyspneu of inspanningsintolerantie)

opm: Weeg bij kwetsbare pt’en af of ziekenhuisopname meerwaarde h (+ en -, clinical frailty score, noodzaak aanvullend onderz / beh andere ziektes, wens pt)

Answer 157

A

Als ziekenhuisopname niet gewenst is, maar herstel nog wel het uitgangspunt is -> overweeg dan:

zuurstofbeh thuis via neusbril bij sat < 92% en/of RR > 24/min in rust (bij COPD: sat < 88-90%)
dexamethason 6mg 1dd ged 10d bij pt met zuurstofbeh thuis (niet indien niet zuurstofbehoeftig)
profylactisch LMWH (enoxaparine SC) zolang pt behandeld w met O2 (niet indien pt al VKA of DOAC neemt)
AB zo geïndiceerd

Answer 158

A

Het ziektebeeld varieert van milde, niet-specifieke klachten tot (meer) ernstige ziektebeelden met koorts, kortademigheid en pneumonie die kunnen leiden tot acute respiratory distress syndrome (ARDS). Bij een ARDS-beeld kan ook sepsis optreden met eindorgaanfalen, activatie van de stolling en trombo-embolische complicaties (meestal longembolieën en soms een herseninfarct). Ook cardiale complicaties, waaronder myocarditis, worden gezien.

Er zijn ook personen die (bijna) geen klachten ontwikkelen tijdens een infectie met SARS-CoV-2.

Bij een deel van de patiënten kent COVID-19 een bifasisch beloop. Tijdens een eerste milde fase van meestal 7 tot 10 dagen worden de klachten vooral door de virusinfectie zelf veroorzaakt. In deze fase is er meestal geen hypoxemie. In de tweede fase ontstaat er verslechtering, die gekenmerkt wordt door toenemende benauwdheid/kortademigheid, hypoxemie en eventueel respiratoir falen. Deze verslechtering lijkt veroorzaakt te worden door hyperinflammatie met een toename van ontstekingsverschijnselen als gevolg.

Answer 159

A

uitsluitend om andere aandoeningen aan te tonen of uit te sluiten (DD)

Answer 160

A

klachten die (meest wss) passen bij langdurige klachten na COVID-19
klachten dr complicaties van COVID-19 (bv. doorgemaakte DVT, beroerte, drukneuropathie)
aandoeningsspecifieke klachten, (mogelijk) passend bij andere aandoeningen dan COVID-19
bijkomende aandoeningen veroorzaakt dr doorgemaakte COVID-19, zoals: angststoornis, PTSS, depressie of slaapstoornis

Answer 161

A

Vermoeidheid / verminderde inspanningstolerantie
Risico op spiermassaverlies / spierkrachtverlies (onbedoeld gewichtsverlies na COVID-19 -> afgelopen 6m ≥ 4kg of ≥ 5%) (spierzwakte, balansprobl) (verminderde voedingsinname dr weinig eetlust, reuk- en/of smaakverlies of andere COVID-19 gerelat GI probl)
Dyspneu met of zonder aspecifieke thoracale klachten
Disfunctioneel ademen
Cognitieve klachten (concentratieprob, geheugenprobl, vergeetachtigheid) en overprikkelingsverschijnselen (verhoogde prikkelbaarheid)
Reuk-/smaakstoornissen (klachten ontstaan tijden covid-19)

en geen aanwijzingen voor andere verklaring

Opm: Ga daarnaast na of er sprake is van:
* angst, somberheidsklachten, slaapproblemen en andere psychische klachten met neg invloed op dagelijks functioneren en/of het herstel
* aanwijzingen vr herstelbelemmerende copingstijl

Answer 162

A

Langdurige klachten na COVID-19 komen bij veel pt’en voor. Ongv de helft van alle pt’en die COVID-19 doorgemaakt h: is na 3m klachtenvrij

eerste 6w na COVID-19: leefstijladviezen
* voldoende bewegen
* voldoende rust en slaap
* goede voeding
* matig tot geen alcoholinname

Answer 163

A

belang van goede balans tss rust en activiteit

verhoogde kans op een terugslag na fysieke dan wel mentale inspanning

Vermoeidheid

evt verwijzing nr ergotherapeut (begeleiding energiemanagement) bij vermoeidheidsklachten ≥ 6w na COVID-19 + ernstige problemen in uitvoeren ADL en/of werkhervatting

Verminderde inspanningstolerantie/dyspneu bij fysieke inspanning/spierzwakte

evt verwijzing nr oefen- of fysiotherapeut indien ≥ 6w na COVID-19 nog beperkingen in dagelijks functioneren tgv verminderde inspanningstolerantie, vermoeidheid of dyspneu bij fysieke inspanning, disfunctionele AH, balansprobl en/of een verminderde spierkracht
evt verwijzing nr longarts, sportarts of cardioloog bij uitblijven herstel ondanks eerstelijnsbeh

Cognitieve klachten

evt verwijzing nr ergotherapeut bij aanhoudende (≥ 3m na COVID-19) cognitieve klachten, die problemen geven in dagelijks functioneren.
evt POH-ggz of verwijzing nr eerstelijns psycholoog indien: psychosociale factoren (zoals copingstijl) de opbouw in de weg staan
evt verwijzing nr specialistische zorg (revalidatiearts, neuropsycholoog, neuroloog) als: het herstel ondanks begeleiding dr ergotherapeut (≥ 3m) uitblijft of bij vermoeden ernstigere cognitieve problematiek

Answer 164

A

spiermassaverlies treedt snel op
* maar herstelt langzaam zonder aanvullende maatregelen op gebied van voeding en bewegen

=> voor het opbouwen van spiermassa:
* eiwitrijke voeding
* extra eetmomenten (4-6 x per dag)
* in combinatie met bewegen

Verwijs naar diëtist bij:
* onvold eiwitinname
* onvold herstel vd spierzwakte na alg voedingsadvies

Answer 165

A

kans is groot dat klachten spontaan herstellen
* meeste pt’en ku < 6m na COVID-19 werk hervatten (al dan niet met enige aanpassing)

Zo nodig werk(zoek)ende pt contact laten opnemen met bedrijfs- of verzekeringsarts

opm: c-support.nu = website met veel info over werkgerelateerde vragen na COVID-19

Answer 166

A

mogelijkheid van reuktraining
* 2x/d uitvoeren ged min 3-6m
* (zie Thuisarts vr praktische uitvoering)

Answer 167

A

bij milde angst- en/of somberheidsklachten:
* overweeg tijdens eerste 3m vh herstel af te wachten

Bespreek met pt of behoefte aan extra begeleiding (evt dr POH-ggz)

Answer 168

A

evt verwijzing nr logopedist vr ademhalingsoefeningen bij:
pt’en die ≥ 6w na COVID-19 nog klachten h, zoals:

vermoeidheid tijdens spreken
gevoel v samengeknepen keel of globusgevoel

evt verwijzing nr logopedist, fysio- of oefentherapeut bij pt’en die ≥ 6w na COVID-19 klachten h als/passend bij:

disfunctioneel ademhalingspatroon
niet onder controle krijgen vd AH in rust, tijdens of na lichte inspanning

evt verwijzing nr long- of sportarts bij uitblijven herstel ondanks eerstelijnsbeh

Answer 169

A

matig ernstige, samenhangende klachten die ≥ 6w na COVID-19 aanhouden,
waarbij obv de gestelde doelen interventies op elkaar worden afgestemd en zo nodig (gezamenlijk) w geëvalueerd

Answer 170

A

onvoldoende herstel van matige ernstige samenhangende klachten ≥ 6m behandeling in de eerste lijn
grote complexiteit van klachten
diagnostische twijfel of de combinatie van klachten en het beloop passend zijn bij herstel na COVID-19

Brainscape's Knowledge GenomeTM

luchtwegen Flashcards

Brainscape's Knowledge Genome^TM