neuro-anatomie Flashcards
1
Q
overzicht hersenstructuren
A
- cerebrum, cortex of grote hersenen
- diencephalon of tussenhersenen: thalamus en hypothalamus (3)
- hypofyse
- mesencephalon of middenhersenen of bovenste deel van de hersenen
- pons of deel van de hersenstam
- cerebellum
- medulla oblongata
- medulla spinalis (= gedeelde dichts bij ruggenmerg)
2
Q
de hersenstam of poortwachter
A
- algemeen
- ingangs- en uitganspoort van het brein
- soort station van prikkelverwerking (= alle zenuwcellen van lichaam hierlangs)
- eerder klein, maar regelt alle vitale functies alsook bewustzijn (levensbedreigend als hier iets mis gaat)
- structuur gemeen met gewervelde dieren - verschillende onderdelen:
- medulla oblongata
- de pons
- middenhersenen
3
Q
medulla oblongata
A
- algemeen
- loopt verder in medulla spinalis of ruggenmerg
- regelt basale functies: hartregulatiecentrum, vasomotorisch centrum (= invloed hebben op bloedvaten), ademcentrum en het braakcentrum - kenmerken
- ontspringen van meeste craniale zenuwen = 12 vertrekken (de ‘nervus vagus’ = belangrijke rol bij stress) uit hersenen, de rest uit ruggenmerg
- schade aan medulla oblongata = alle functies verstoren (verlamming, gevoelsverlies, bewustzijnsvermindering) en zelfs tot de dood leiden
4
Q
de pons
A
- algemeen
- Latijns voor ‘brug’
- structuur van zenuwbanen (vezels) die lichaam verbindt met de hersenen
- vezels kruisen middellijn zodat linkerzijde lichaam verbonden is met rechterhelft hersenen en rechterzijde lichaam verbonden met linkerhelft hersenen - het ‘locked-in syndrome’
- infarct van de pons (bloedprop) = signalen worden niet meer doorgestuurd
- kenmerken: complexe verlamming van alle ledematen, aangezicht en keelspieren + visus, gehoor, sensibiliteit, oogbewegingen en bewustzijn WEL intact
5
Q
mesencephalon of middenhersenen
A
- algemeen
- bovenste gedeelte van hersenstam
- structuur is ongeveer 2,5 cm
- coördineert de bewegingen (verwerkt info uit ogen en oren + gebruikt info om gerichte bewegingen te maken) - toepassingen
- de ziekte van Parkinson = degeneratie van bepaalde neuronen
- beginpunt van de twee andere communicatieroutes op basis van dopamine
6
Q
reticulaire formatie
A
- algemeen
- of reticulaire activatiesysteem = netwerk van neuronen in hersenstam (van medulla oblongata tot thalamus)
- de vezels die dwars door middenhersenen en achterhersenen lopen - doel
- belangrijke rol bij reguleren van verschillende aspecten van hersenfunctie:
- arousal (opwinding), slaapwaakcyclus, aandacht = regelkamer van het bewustzijn
- hoe? = belangrijke info laten binnenkomen en onbelangrijke info niet > helpt ons niet overprikkeld te worden
7
Q
het cerebellum of kleine hersenen
A
- algemeen
- gelegen onder grote hersenen en achter hersenstam (één links en één rechts)
- klein, maar 70-80% meer hersencellen dan grote hersenen (door de vele groeven)
- sterk verbonden met grote hersenen = het aansturen en ‘finetuning’ > rekenmachine, zodat grote hersenen juiste beslissingen nemen - functies
- coördinatie van beweging: balans, evenwicht en spierspanning (eerste structuren beïnvloed door alcohol)
- recente studies = ook betrokken bij cognitieve, taalkundige en gevoelsfuncties
8
Q
de thalamus
A
- algemeen
- twee uitstulpingen aan bovenkant hersenstam (één links en één rechts)
- of de telefooncentrale = alle signalen van zintuigen doorschakelen naar juiste gespecialiseerde gebieden in hersenschors
- belangrijke kern = ‘corpus geniculatum laterale’ (rol: overbrengen info van ogen naar hersenen) - toepassing
- gespecialiseerde gebieden = primaire hersenschors: omdat hier zintuigelijke info als eerste toekomt (vb. visuele en auditieve primaire hersenschors, …)
9
Q
de thalamus als filter
A
- algemeen
- belangrijkste verbindingsstation in hersenen
- coördineert informatiestroom tussen perifere zenuwstelsel en hogere lagen hersenen
- signalen van hersenschors welke hij mag doorlaten en welke niet = het filtert waardoor je je kan afsluiten van prikkels
- ook rol informatie-integratie uit verschillende delen hersenen (corpus callosum = structuur verbindt hersenhelften en communicatie vergemakkelijkt) - schade
- bij sommige psychiatrische problematiek zal filter minder goed werken, zoals bij schizofrenie
10
Q
de hypothalamus
A
- algemeen
- of hormoonfabriek of thermostaat van lichaam
- controleert autonome zenuwstelsel en endocriene systeem
- taak: homeostase of balans in lichaam reguleren - andere functies
- zorgt voor homeostase door hartslag, bloeddruk en lichaamstemperatuur aan te passen
- reguleert honger, dorst, waak-slaap, seksuele opwinding en verliefdheid > soort genotscentrum: thalamus rol bij ervaring voldoening na krijgen van beloning
- schakelaar van stressreactiesysteem (= lichaam voorbereiden op actie en ondersteunen bij rust)
11
Q
de hypofyse
A
- algemeen
- klier zo groot als een erwt
- veel processen van hypothalamus verlopen via hypofyse - functies
- hormonen afscheiden in bloedbaan (zie leerpad 3)
- produceert 9 verschillende hormonen waaronder ‘oxytocine’ = knuffelhormoon belangrijk voor hechting en antidiuretisch hormoon (ADH) belangrijk voor vecht- en vluchtreacties
12
Q
het limbisch systeem
A
- algemeen
- sentimenteel hersenonderdeel of zoogdierenbrein
- cruciale rol bij emoties regelen (= het emotiecentrum van de hersenen) en opslaan van geheugensporen
- structuren = in tweevoud (één links en één rechts) - drie belangrijkste delen:
- hippocampus
- amygdala
- het septum
13
Q
de hippocampus
A
- algemeen
- codeert de omgeving (mensen, situatie, dingen en waar het plaatsvond)
- samen met delen uit de temporaalkwab een rol in het geheugen (ook wel het ‘scheepslogboek’) - toepassing
- na geboorte = nog nieuwe neuronen gemaakt worden
- onderzoek: hippocampus kleiner bij mensen die als kind mishandeld werden (gepaard met stress en neurogenese)
14
Q
de amygdala
A
- algemeen
- of amandelen (amandelvormige kern)
- cruciale rol bij schrikreactie;
- reageert razend snel bij detectie van bedreiging of gevaar = de matroos in het kraainest (codeert emoties) - andere functies
- bij positieve emoties of stimuli (betrokken bij het leren van acties > gevolg: beloning)
- bij het consolideren van herinneringen met een sterk emotioneel component
15
Q
het septum
A
- algemeen
- driehoekig verticaal membraam in het midden van de hersenen (tussen 2 hersenhelften)
- verbonden met alle verschillende delen van limbisch systeem - functies
- verbindingsstation tussen cognitieve processen (cortex en hippocampus) en emotionele processen (amygdala en hypothalamus)
- adequaat reageren op angstaanjagende stress
