malarstwo Flashcards
Malarze renesansowi nie mogli czerpać bezpośrednio z dorobku malarzy antycznych,
ponieważ go nie znali.
W ich dziełach odnaleźć można nawiązania do starożytności,
ale dotyczą one tematów zaczerpniętych z mitologii lub historii antycznej, antykizujących form budowli lub pozy kontrapostu wzorowanej na rzymskich kopiach rzeźb
greckich.
Punkt odniesienia dla malarzy quattrocenta stanowiła twórczość Giotta
di Bondone.
Przejęli oni i rozwinęli jego dążenia do ukazania trójwymiarowości i indywidualizacji malowanych postaci zarówno w kwestii ich wyglądu, jak i przeżywanych emocji.
cechy malarstwa włoskiego renesansu
Wciąż dominowały zamówienia na obrazy o tematyce religijnej. Były to, składające się
z wielu kwater, nastawy na ołtarz główny, jednotablicowe nastawy bez podziału na
kwatery dekorujące nawy boczne oraz niewielkie dzieła służące prywatnej pobożności.
Obok scen religijnych pojawiały się też portrety oraz sceny mitologiczne i alegoryczne.
W tych ostatnich często ukazywano akty, co wynikało zarówno z inspiracji antykiem, jak
i z fascynacji anatomią. Postacie ludzkie idealizowano zgodnie z neoplatońskim przekonaniem, że piękno zewnętrzne jest obrazem wewnętrznej doskonałości. Dla malarzy
XV wieku niezwykle istotne były próby stworzenia iluzji głębi na dwuwymiarowym podłożu.
W odróżnieniu od Giotta nie budowano głębi intuicyjnie, ale w oparciu o metody naukowe
opracowane przez architektów. Uważa się, że pierwsze wykresy perspektywy linearnej
wykonał Filippo Brunelleschi, a jej szczegółowe opracowanie zawarł w swoim traktacie
De pictura Leone Battista Alberti. Stworzył on koncepcję obrazu jako okna w ścianie,
polegającą na przekonaniu, że przestrzeń namalowana na obrazie jest przedłużeniem rzeczywistej przestrzeni pomieszczenia, w którym znajduje się malowidło. Jednym z pierwszych
dzieł, w których wykorzystano perspektywę linearną, był Tron Łaski Masaccia. Ponadto kompozycje miewały wyraźnie wydzielone plany, często zróżnicowane zgodnie
z zasadami perspektywy barwnej, gdyż cieplejsze barwy wydawały się przybliżać do
oka widza, chłodniejsze zaś, w których malowano pejzażowe tła, „cofały się” optycznie. Artyści posługiwali się także perspektywą powietrzną, ukazując dalsze plany nieostro za sinobłękitną mgiełką. Przeważały kompozycje statyczne i dążące do symetrii.
Częstym schematem kompozycyjnym scen był trójkąt równoramienny. Artyści stosowali szeroką gamę barwną z przewagą barw chromatycznych. Kolory na pierwszym
planie obrazu były zestawiane na zasadzie kontrastu temperaturowego. Przeważał
koloryt lokalny. Światło w obrazach przeważnie było rozproszone i padało z zewnętrznego
źródła. Modelunek światłocieniowy charakteryzowała konsekwencja – cienie padały
w przeciwną stronę względem źródła światła
techniki używane w malarstwie włoskiego renesansu
Artyści w XV wieku posługiwali się w większości techniką temperową, często tworzono też freski zarówno w kościołach, jak i w rezydencjach możnowładców. W ostatniej
ćwierci XV wieku i w wieku XVI coraz częściej – szczególnie na terenie Wenecji – temperę
wzbogacano spoiwem olejnym, dzięki któremu łatwiej można było uzyskiwać efekty
laserunkowe, czyli przeświecanie spodniej warstwy farby przez warstwę wierzchnią.
Jednym z pierwszych malarzy tworzących we Włoszech tą techniką był Antonello da
Messina, czego dowodzi m.in. jego obraz przedstawiający św. Sebastiana. Dzięki stosowaniu
techniki olejno-temperowej malarze cinquecenta nie rozdzielali już tak rygorystycznie
plam barwnych wyraźnym konturem, uzyskując efekty bardziej malarskie od tych artystów, którzy stosowali tradycyjną technikę temperową
Laserunek
przezroczysta lub półprzezroczysta warstwa farby, zmieniająca ton lub barwę niższych warstw obrazu, zwłaszcza olejnego
bukolika
ukazywanie wyidealizowanego życia pasterzy i rolników
Luminizm
sposób kształtowania kompozycji malarskiej za pomocą gry światła
figura serpentinata
Takie ułożenie jej ciała, w którym nogi i tors skierowane są
w innym kierunku niż głowa, nazywa się figura serpentinata.
madonniere
(wł. ‘malarz Madonn’),
poesia
Reprezentujące go obrazy ukazywały sceny alegoryczne rozgrywające się w arkadyjskim
pejzażu.
da sotto in su
Przedstawienie sceny widocznej od dołu w śmiałym skrócie
perspektywicznym
