Kości Flashcards
3 funkcje kości
Mechaniczna - podpora
Ochronna
Metaboliczna - magazyn jonów
Rodzaje morfologiczne tkanki kostnej
Zbita - głównie pokrywa kości i w kościach długich
Gąbczasta - trzony kręgów, kość piętowa, nasada dalsza promieniowej. Ma 8 razy szybszy metabolizm niż zbita dlatego tam są złamania osteoporotyczne.
Składowe kości
Organiczne - osteocyty, osteoblasty, osteoklasty, macierz kostna z kolagenem typu I
Nieorganiczne - Głównie hydroksyapatyty wapnia.
Okresy metabolizmu kości
Wzrostu - do 20rż
Konsolidacji - do 35rż
Inwolucji - po 40 / 45rż
tempo utraty masy kostnej na rok
wolne <1,5%
normalne 1,5-3%
szybkie >3%
Od czego zależy szczytowa masa kostna
czynniki genetyczne
aktywność fizyczna
wapn w diecie
choroby przewlekłe
Czemu kobiety tracą więcej masy kostnej
bo po menopauzie spadek etrogenów głównie 17-beta estradiolu
Histologiczne jednostki przebudowy
kość zbita - osteon
gąbczasta - zatoka erozyjna
ile trwa 1 cykl przebudowy kości
3-6 msc
ile % masy kostne ulega przebudowie na rok
10%
enzymy wskaźnikowe obrotu kostnego
resorpcja - fosfataza kwaśna oporna na hamowanie winianem
kościotworzenie - fosfataza zasadowa
Inne markery resorpcji
hydroksylizyna
hydroksyprolina
telopeptydu łańcucha kolagenu I
wapń w moczu
Najbardziej czułe markery kościotworzenia
frakcja kostna fosfatazy zasadowej
osteoklacyna
OSteonektyna
n końcowe propeptydy prokolagenu I
Najbardziej czułe markery resorpcji
N i C końcowe telopeptydy kolagenu I
fosfataza kwaśna oporna na hamowanie winianem’
Katepsyna K
Kostna sialoproteina
dlaczego niektóre wskaźniki są słabe
- Niektóre rosną i przy tworzeniu i przy resorpcji
- Niektóre rosną też przez procesy poza tkanką kostną
3.Nie są chorobowo specyficzne
Frakcja kostna fosfatazy zasadowej
Kształtowanie i mineralizacja osteoidu. Największa aktywność u dzieci. Wskaźnik skuteczności terapii antyrecorpcyjnej.
OSteokalcyna
Tworzą ją dojrzałe osteoblasty. W jej syntezie ważna jest witamina K. Wspomaga mineralizację osteoidu.
Osteonektyna
Tworzą ją osteoblasty. Inicjuje mineralizację przez wiązanie kolagenu.
N i C końcowe propeptydy prokolagenu I
Wskaźniki wczesnej fazy tworzenia kości. Nie jest swoisty bo jest też uwalniany z więzadeł.
CTX1
Produkt rozpadu kolagenu leci do krwi przy resorpcji. Jak ktoś ma osteoporozę to ujemna korelacja.
NTX1
To samo co wyzej. Dobry do oceny kobiet po menopauzie i leczonych bisfosfonianami
TRAP ( fosfataza kwaśna oporna na hamowanie winianem)
Uwalniana przez osteoklasty podczas resorpcji. Trochę ciężko ją odróżnić od innych fosfataz kwaśnych.
Pirydynolina i dezoksypirydynolina
Obecne w dojrzałym kolagenie I,II i III uwalniane podczas reorpcji. Oznacza się to w moczu bo nie jest metabolizowane. PYR do DPYR ma być w stosunku 3,5/1
Jakie hormony wpływają na obrót kostny
PTH, aktywna wit D , GKS, hormony tarczycy, hormony płciowe, IGF1 i IGF2, kalcytriol
Co robi pth
Mobilizuje wapń z kości
Stymuluje nerkową hydroksylację 25(OH)D3 do 1,25(OH)2D3
resorpcja zwrotna wapnia w nerkach
zwiększa wydalanie fosforanów
Gdzie powstaje wit D i co dalej
w skórze
potem w wątrobier hydroksylacja do 25(OH)D3
potem druga hydroksylacja w nerkach do 1,25(OH)2D3
Co robi 1,25(OH)2D3
Mineralizacja kości i wchłanianie wapnia i fosfornaów z z PP
aktywuje syntezę kolagenu i fosfatazy zasadowej w komórkach osteoblastopodobnych. W dojrzałych osteoblastach aktywuje syntezę osteokalcyny
RANKL RANK OPG
RANKL tworzyony jest przez osteoblasty i odpowiada za dojrzewanie osteoklastów. RANKL działa przez połączenie się z receptorem RANK na powierzchni osteoklastów.
Osteoprotegryna należy do TNF. Wzrost ekspresji genu kodującego OPG wywołują - TNF-a, IL-1, Estradiol, TGF-b. Osteoprotegryna baiutje RANKL żeby nie połączył się z RANK co hamuje dojrzewanie osteoklastów.
Sklerostyna
Wytwarzana przez osteocyty.
Hamuje osteoklasto i osteoblastogenezę. Przez wiązanie się z receptorami LPR4,5,6.
PTH, estrogeny i obciążenie mechaniczne hamuje wytwarzanie sklerostyny.
Co bada densytometria
Zawartość minerałów w kości. - BMC
T-score
Średnie odchylenie od gęstości mineralnej kości od populacji referencyjnej tej samej płci.
Z-score
Średnie odchylenie gęstości mineralnej kości od populacji referencyjnej tej samej płci, wieku, rasy
jaka jest metoda referencyjna densytometrii
DXA - podwójna wiązka rentgena
wskazania do densytometrii
-weryfikacja ryzyka złamania
-podejrzenie spadku masy kostnej
-weryfikacja wskazań do terapii antyresorpcyjnej
-monitorowanie leczenia
Inne metody densytometrii
Ilościowa tomografia komputerowa - ocenia gęstość nie tylko osiowo ale też obwodowo.
Ultrasonografia ilościowa - ocenia parametry akustyczne, tylko do oceny ryzyka złamania.
